1. Cuộc đời và Khởi đầu sự nghiệp quyền Anh
Aleksandr Lebziak sinh ra ở Donetsk, thuộc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina, Liên Xô. Ông cao 1.88 m. Một năm sau khi ông chào đời, gia đình ông chuyển đến Burkandiya, tỉnh Magadan, nơi ông lớn lên.
1.1. Huấn luyện ban đầu
Lebziak bắt đầu tập quyền Anh từ khi còn nhỏ dưới sự chỉ dẫn của huấn luyện viên Vasily Denisenko. Năm 1985, ông theo học tại Trường Thể thao tỉnh Magadan, nơi ông tiếp tục được đào tạo bởi huấn luyện viên Gennady Ryzhkov.
2. Sự nghiệp nghiệp dư
Sự nghiệp quyền Anh nghiệp dư của Lebziak kéo dài hơn một thập kỷ, với nhiều thành tích nổi bật tại các giải đấu quốc tế lớn.
2.1. Thời kỳ thiếu niên và đầu sự nghiệp cấp cao (1987-1991)
Năm 1987, Lebziak được chọn vào đội tuyển thiếu niên Liên Xô. Cùng năm đó, vào tháng 7, ông đã giành chức vô địch tại Giải vô địch quyền Anh trẻ thế giới 1987 ở La Habana, Cuba, thi đấu ở hạng cân Hạng dưới nhẹ. Năm 1988, ông được gọi vào đội tuyển quốc gia Liên Xô và lần đầu tiên tham gia một giải đấu quốc tế cấp cao tại giải đấu tiền Olympic ở Seoul, Hàn Quốc, nơi ông để thua Yoo Chang-hyun ngay trận đầu tiên.
Tháng 8 năm 1990, Lebziak giành huy chương đồng hạng cân trung tại Đại hội Thể thao Thiện chí 1990 ở Seattle, Hoa Kỳ. Tại giải đấu này, ông đánh bại Ray Downey của Canada nhưng sau đó để thua Torsten Schmitz của Đức theo điểm số. Tháng 5 năm 1991, ông giành huy chương đồng hạng cân trung tại Giải vô địch quyền Anh nghiệp dư châu Âu 1991 ở Gothenburg, Thụy Điển, nơi ông để thua Sven Ottke của Đức.
Vào tháng 11 cùng năm, Lebziak giành huy chương bạc hạng cân trung tại Giải vô địch quyền Anh nghiệp dư thế giới 1991 ở Sydney, Úc. Trên đường vào chung kết, ông đã đánh bại Robert Buda của Ba Lan (TKO hiệp 2), Sven Ottke của Đức (điểm) và Ramón Garbey của Cuba (điểm), trước khi để thua Tommaso Russo của Ý trong trận chung kết.
2.2. Thời kỳ hậu Xô viết và ra mắt Olympic (1992-1996)
Sau khi Liên Xô tan rã, Lebziak tiếp tục thi đấu cho Đội Liên hợp và sau đó là Nga. Ông lần đầu tiên tham dự Thế vận hội Mùa hè tại Thế vận hội Mùa hè 1992 ở Barcelona, Tây Ban Nha, thi đấu ở hạng cân trung. Ông đã đánh bại Justann Crawford của Úc (RSC hiệp 3) ở trận đầu tiên nhưng sau đó bị loại sau khi để thua Chris Byrd của Hoa Kỳ (người sau này giành huy chương bạc) với tỷ số 7-16.
Năm 1993, Lebziak giành huy chương bạc hạng cân trung tại Giải vô địch quyền Anh nghiệp dư châu Âu 1993 ở Bursa, Thổ Nhĩ Kỳ. Ông vượt qua Mkhitar Vanesian của Armenia và Akin Kuloglu của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng để thua Dirk Eigenbrodt của Đức trong trận chung kết. Cùng năm, ông cũng tham gia Giải vô địch thế giới ở Tampere, Phần Lan, nơi ông để thua Sven Ottke.
Năm 1994, ông giành huy chương đồng hạng cân trung tại Đại hội Thể thao Thiện chí 1994 ở Sankt-Peterburg, Nga. Ông đánh bại Vitaly Kopitko của Ukraina nhưng để thua Ariel Hernández của Cuba.
Tại Giải vô địch quyền Anh nghiệp dư châu Âu 1996 ở Vejle, Đan Mạch, Lebziak giành huy chương đồng hạng cân trung. Ông đã đánh bại Vitaly Kopitko, Raffaele Bergamasco của Ý và Akaki Kakauridze của Gruzia, nhưng để thua Zsolt Erdei của Hungary.
Ông tiếp tục đại diện cho Nga tại Thế vận hội Mùa hè 1996 ở Atlanta, Hoa Kỳ, thi đấu ở hạng cân trung. Ông đánh bại Rowan Donaldson của Jamaica với tỷ số 20-4 và Justann Crawford của Úc (RSC hiệp 3), nhưng sau đó bị loại sau khi để thua Ariel Hernández của Cuba với tỷ số 8-15.
2.3. Đỉnh cao và Huy chương vàng Olympic (1997-2000)
Năm 1997 đánh dấu đỉnh cao đầu tiên trong sự nghiệp của Lebziak khi ông giành chức vô địch thế giới ở hạng cân dưới nặng tại giải đấu ở Budapest, Hungary. Ông đã đánh bại Igor Dzagouev của Gruzia (bỏ cuộc), Tomasz Borowski của Ba Lan (điểm), Stephen Kirk của Ireland (KO hiệp 2) và Frédéric Serrat của Pháp (điểm) để giành huy chương vàng.
Năm 1998, ông tiếp tục thống trị hạng cân dưới nặng khi giành chức vô địch châu Âu tại giải đấu ở Minsk, Belarus. Ông đã đánh bại Gyorgy Hidvegi của Hungary (TKO hiệp 3), Thorsten Bengtson của Đức (điểm), Tomasz Adamek của Ba Lan (điểm) và Courtney Fry của Anh (TKO hiệp 1).
Năm 2000, Lebziak một lần nữa giành chức vô địch châu Âu ở hạng cân dưới nặng tại giải đấu ở Tampere, Phần Lan. Ông đánh bại Yildirim Tarhan của Thổ Nhĩ Kỳ, Milorad Gajovic của Nam Tư và Claudio Rasco của România trên con đường giành vàng.
Đỉnh cao chói lọi trong sự nghiệp của Lebziak là tại Thế vận hội Mùa hè 2000 ở Sydney, Úc, nơi ông giành huy chương vàng ở hạng cân dưới nặng. Ông đã thể hiện phong độ xuất sắc, lần lượt đánh bại El Hadji Djibril của Sénégal (RSC hiệp 3), Danny Green của Úc (RSC hiệp 4), John Dovi của Pháp (13-11), Sergey Mihaylov của Uzbekistan (RSC hiệp 1) và cuối cùng là Rudolf Kraj của Cộng hòa Séc với tỷ số 20-6 trong trận chung kết để lên ngôi vô địch.
3. Sự nghiệp chuyên nghiệp
Sau khi giành huy chương vàng Olympic, Lebziak chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp vào năm 2001. Tuy nhiên, sự nghiệp chuyên nghiệp của ông khá ngắn ngủi. Ông chỉ tham gia một trận đấu duy nhất vào ngày 21 tháng 9 năm 2001 tại Tashkent, Uzbekistan, nơi ông giành chiến thắng trước Stacey Goodson. Sau trận đấu này, ông quyết định giải nghệ với thành tích chuyên nghiệp 1 thắng - 0 thua - 0 hòa.
4. Sự nghiệp huấn luyện viên
Sau khi giải nghệ với tư cách vận động viên, Aleksandr Lebziak chuyển sang công tác huấn luyện. Từ năm 2002 đến 2004, ông làm huấn luyện viên cho đội quyền Anh của CSKA Moskva. Sau đó, ông được bổ nhiệm làm huấn luyện viên đội tuyển quốc gia Nga từ năm 2005 đến 2008.
Năm 2008, ông trở lại làm huấn luyện viên cho CSKA Moskva. Đến năm 2013, ông một lần nữa được bổ nhiệm làm huấn luyện viên trưởng đội tuyển quyền Anh quốc gia Nga. Tuy nhiên, sau kết quả không đạt kỳ vọng của đội tuyển Nga tại Thế vận hội Mùa hè 2016, ông đã bị miễn nhiệm khỏi vị trí này.
5. Đánh giá và Di sản
Aleksandr Lebziak được đánh giá là một trong những võ sĩ quyền Anh nghiệp dư vĩ đại của Nga và Liên Xô cuối thế kỷ 20 đầu thế kỷ 21. Với một huy chương vàng Olympic, một chức vô địch thế giới và hai chức vô địch châu Âu, ông đã khẳng định vị thế của mình trong lịch sử quyền Anh nghiệp dư. Khả năng chuyển đổi giữa hạng cân trung và hạng dưới nặng, cùng với việc duy trì phong độ cao trong nhiều năm, là minh chứng cho tài năng và sự bền bỉ của ông.
Di sản của Lebziak không chỉ nằm ở những thành tích cá nhân mà còn ở vai trò huấn luyện viên, nơi ông đã đóng góp vào sự phát triển của quyền Anh Nga sau khi Liên Xô tan rã. Mặc dù bị miễn nhiệm sau Thế vận hội 2016, ảnh hưởng của ông đối với các thế hệ võ sĩ trẻ và kinh nghiệm tích lũy từ sự nghiệp lừng lẫy của ông vẫn là một tài sản quý giá cho thể thao Nga.
6. Liên kết ngoài
- [https://boxrec.com/en/boxer/66315 Aleksandr Lebzyak trên BoxRec]
- [https://www.olympedia.org/athletes/8016 Aleksandr Lebzyak trên Olympedia]
- [https://web.archive.org/web/20200417215325/https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/le/aleksandr-lebzyak-1.html Aleksandr Lebzyak trên Sports Reference]