Algérie

2.1. Từ nguyên

Tên gọi "Algérie" bắt nguồn từ tên thành phố Algiers, mà tên này lại xuất phát từ tiếng Ả Rập al-Jazāʾir (الجزائر_al-Jazāʾir^Arabic, "các hòn đảo"), đề cập đến bốn hòn đảo nhỏ ngoài khơi của thành phố này, một dạng rút gọn của tên gọi cũ hơn là Jazāʾir Banī Mazghanna (جزائر بني مزغنة_{Jazāʾir Banī Mazghanna}^Arabic, "các hòn đảo của Bani Mazghanna"). Tên này được đặt bởi Buluggin ibn Ziri sau khi ông thành lập thành phố trên tàn tích của thành phố Phoenician Icosium vào năm 950. Nó đã được sử dụng bởi các nhà địa lý học thời trung cổ như Muhammad al-Idrisi và Yaqut al-Hamawi.

Algérie lấy tên từ Chính quyền Algiers (Regency of Algeria) khi sự cai trị của Ottoman được thiết lập ở trung tâm Maghreb vào đầu thế kỷ 16. Giai đoạn này chứng kiến sự hình thành của một tổ chức chính trị và hành chính tham gia vào việc thành lập Watan el djazâïr (وطن الجزائر_{Watan el djazâïr}^Arabic, đất nước của Algiers) và xác định biên giới của nó với các thực thể láng giềng ở phía đông và tây. Những người Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman định cư ở Algérie đã gọi cả bản thân họ và người dân là "người Algérie". Đóng vai trò là một cơ quan quân sự và chính trị trung ương trong chính quyền, người Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman đã định hình bản sắc chính trị hiện đại của Algérie như một nhà nước sở hữu tất cả các thuộc tính của một nền độc lập có chủ quyền, mặc dù trên danh nghĩa vẫn thuộc quyền của Sultan Ottoman. Nhà sử học và chính khách theo chủ nghĩa dân tộc Algérie Ahmed Tewfik El Madani coi chính quyền này là "nhà nước Algérie đầu tiên" và "nền cộng hòa Ottoman Algérie".

3.1. Tiền sử và cổ đại

Các đồ tạo tác bằng đá khoảng 1,8 triệu năm tuổi từ Ain Hanech (Algérie) được coi là những vật liệu khảo cổ lâu đời nhất ở Bắc Phi. Các đồ tạo tác bằng đá và xương có dấu vết cắt được khai quật từ hai địa điểm gần đó tại Ain Boucherit được ước tính khoảng 1,9 triệu năm tuổi, và các đồ tạo tác bằng đá thậm chí còn cũ hơn, lên đến khoảng 2,4 triệu năm tuổi. Do đó, bằng chứng từ Ain Boucherit cho thấy các hominin tổ tiên đã sinh sống ở rìa Địa Trung Hải ở Bắc Phi sớm hơn nhiều so
với suy nghĩ trước đây. Bằng chứng này ủng hộ mạnh mẽ cho sự phân tán sớm của việc chế tạo và sử dụng công cụ đá từ Đông Phi, hoặc một kịch bản nguồn gốc đa dạng của công nghệ đá ở cả Đông và Bắc Phi.

Những người chế tạo công cụ Neanderthal đã tạo ra rìu tay theo phong cách Levallois và Mousterian (43.000 TCN) tương tự như ở Levant. Algérie là nơi phát triển cao nhất của các kỹ thuật công cụ mảnh Thời đại đồ đá cũ giữa. Các công cụ của thời đại này, bắt đầu khoảng 30.000 TCN, được gọi là Aterian (theo tên địa điểm khảo cổ Bir el Ater, phía nam Tébessa).

Các ngành công nghiệp lưỡi dao sớm nhất ở Bắc Phi được gọi là Iberomaurusian (chủ yếu ở vùng Oran). Ngành công nghiệp này dường như đã lan rộng khắp các vùng ven biển Maghreb từ 15.000 đến 10.000 TCN. Nền văn minh Đồ đá mới ( thuần hóa động vật và nông nghiệp) phát triển ở Sahara và Địa Trung Hải Maghreb có lẽ sớm nhất là 11.000 TCN hoặc muộn nhất là từ 6000 đến 2000 TCN. Cuộc sống này, được mô tả phong phú trong các bức tranh Tassili n'Ajjer, chiếm ưu thế ở Algérie cho đến thời kỳ cổ điển. Sự pha trộn của các dân tộc Bắc Phi cuối cùng đã hợp nhất thành một dân số bản địa riêng biệt được gọi là người Berber, những người bản địa của Bắc Phi.

Từ trung tâm quyền lực chính của họ tại Carthage, người Carthage đã mở rộng và thành lập các khu định cư nhỏ dọc theo bờ biển Bắc Phi; đến năm 600 TCN, sự hiện diện của người Phoenicia đã có mặt tại Tipasa, phía đông Cherchell, Hippo Regius (nay là Annaba) và Rusicade (nay là Skikda). Những khu định cư này đóng vai trò là thị trấn chợ cũng như nơi neo đậu.

Khi quyền lực của Carthage phát triển, ảnh hưởng của nó đốiกับ dân số bản địa tăng lên đáng kể. Nền văn minh Berber đã ở giai đoạn mà nông nghiệp, sản xuất, thương mại và tổ chức chính trị hỗ trợ một số tiểu quốc. Quan hệ thương mại giữa Carthage và người Berber ở nội địa phát triển, nhưng việc mở rộng lãnh thổ cũng dẫn đến việc bắt một số người Berber làm nô lệ hoặc tuyển mộ vào quân đội và thu cống phẩm từ những người khác.

Đến đầu thế kỷ thứ 4 TCN, người Berber chiếm thành phần lớn nhất trong quân đội Carthage. Trong Cuộc nổi dậy của lính đánh thuê, binh lính Berber nổi dậy từ năm 241 đến 238 TCN sau khi không được trả lương sau thất bại của Carthage trong Chiến tranh Punic lần thứ nhất. Họ đã thành công trong việc giành quyền kiểm soát phần lớn lãnh thổ Bắc Phi của Carthage và đúc tiền mang tên Libyan, được sử dụng trong tiếng Hy Lạp để mô tả người bản địa Bắc Phi. Nhà nước Carthage suy tàn do những thất bại liên tiếp trước người La Mã trong Các cuộc chiến tranh Punic.

Năm 146 TCN, thành phố Carthage bị phá hủy. Khi quyền lực của Carthage suy yếu, ảnh hưởng của các nhà lãnh đạo Berber ở vùng nội địa ngày càng tăng. Đến thế kỷ thứ 2 TCN, một số vương quốc Berber lớn nhưng quản lý lỏng lẻo đã xuất hiện. Hai trong số đó được thành lập ở Numidia, phía sau các khu vực ven biển do Carthage kiểm soát. Phía tây Numidia là Mauretania, kéo dài qua sông Moulouya ở Maroc ngày nay đến Đại Tây Dương. Đỉnh cao của nền văn minh Berber, không gì sánh được cho đến khi Almohad và Almoravid xuất hiện hơn một thiên niên kỷ sau, đã đạt được dưới triều đại của Masinissa vào thế kỷ thứ 2 TCN.

Sau cái chết của Masinissa vào năm 148 TCN, các vương quốc Berber đã bị chia cắt và thống nhất nhiều lần. Dòng dõi của Masinissa tồn tại cho đến năm 24 CN, khi lãnh thổ Berber còn lại bị sáp nhập vào Đế quốc La Mã.

Trong nhiều thế kỷ, Algérie bị người La Mã cai trị, họ đã thành lập nhiều thuộc địa trong khu vực. Algérie là nơi có số lượng địa điểm và di tích La Mã lớn thứ hai sau Ý. La Mã, sau khi loại bỏ đối thủ hùng mạnh Carthage vào năm 146 TCN, một thế kỷ sau đã quyết định sáp nhập Numidia để trở thành chủ nhân mới của Bắc Phi. Họ đã xây dựng hơn 500 thành phố. Giống như phần còn lại của Bắc Phi, Algérie là một trong những vựa lúa của đế quốc, xuất khẩu ngũ cốc và các sản phẩm nông nghiệp khác. Thánh Augustine là giám mục của Hippo Regius (Annaba, Algérie ngày nay), nằm trong tỉnh La Mã Africa. Người Vandal gốc Đức của Geiseric đã di chuyển vào Bắc Phi vào năm 429, và đến năm 435 đã kiểm soát vùng ven biển Numidia. Họ không thành lập bất kỳ khu định cư quan trọng nào trên đất liền, vì họ bị các bộ lạc địa phương quấy rối. Trên thực tế, vào thời điểm người Byzantine đến, Leptis Magna đã bị bỏ hoang và vùng Msellata bị chiếm đóng bởi người Laguatan bản địa, những người đang bận rộn thúc đẩy sự phục hưng chính trị, quân sự và văn hóa của người Amazigh. Hơn nữa, trong thời kỳ cai trị của người La Mã, Byzantine, Vandal, Carthage và Ottoman, người Berber là dân tộc duy nhất hoặc một trong số ít dân tộc ở Bắc Phi vẫn giữ được độc lập. Người Berber có khả năng kháng cự mạnh mẽ đến nỗi ngay cả trong cuộc chinh phục Hồi giáo ở Bắc Phi, họ vẫn kiểm soát và sở hữu các ngọn núi của mình.

Sự sụp đổ của Đế quốc Tây La Mã dẫn đến việc thành lập một Vương quốc bản địa có trụ sở tại Altava (Algérie ngày nay) được gọi là Vương quốc Mauro-La Mã. Tiếp theo đó là một Vương quốc khác có trụ sở tại Altava, Vương quốc Altava. Dưới triều đại của Kusaila, lãnh thổ của nó kéo dài từ vùng Fez ngày nay ở phía tây đến phía tây Aurès và sau đó là Kairouan và nội địa Ifriqiya ở phía đông.

3.2. Trung cổ

Sau sự kháng cự không đáng kể từ người dân địa phương, người Ả Rập Hồi giáo của Vương triều Umayyad đã chinh phục Algérie vào đầu thế kỷ thứ 8.

Một số lượng lớn người Berber bản địa đã cải sang đạo Hồi. Người Kitô giáo, người nói tiếng Berber và Latin vẫn chiếm đa số ở Tunisia cho đến cuối thế kỷ thứ 9 và người Hồi giáo chỉ trở thành đa số vào một thời điểm nào đó trong thế kỷ thứ 10. Sau sự sụp đổ của Vương triều Umayyad, nhiều triều đại địa phương đã nổi lên, bao gồm Rustamid, Aghlabid, Fatimid, Zirid, Hammadid, Almoravid, Almohad và Zayyanid. Người Kitô giáo đã rời đi theo ba đợt: sau cuộc chinh phục ban đầu, vào thế kỷ thứ 10 và thế kỷ 11. Những người cuối cùng đã được người Norman sơ tán đến Sicilia và số ít còn lại đã tuyệt chủng vào thế kỷ thứ 14.

Trong Thời Trung Cổ, Bắc Phi là quê hương của nhiều học giả, thánh nhân và quân chủ vĩ đại bao gồm Judah Ibn Quraysh, nhà ngữ pháp học đầu tiên đề cập đến các ngôn ngữ Semitic và Berber, các bậc thầy Sufi vĩ đại Sidi Boumediene (Abu Madyan) và Sidi El Houari, và các Emir Abd Al Mu'min và Yāghmūrasen. Chính trong thời gian này, Fatimid hay con cháu của Fatima, con gái của Muhammad, đã đến Maghreb. Những "Fatimid" này đã tiếp tục thành lập một triều đại lâu dài trải dài khắp Maghreb, Hejaz và Levant, tự hào với một chính phủ thế tục bên trong, cũng như một đội quân và hải quân hùng mạnh, chủ yếu bao gồm người Ả Rập và người Levant kéo dài từ Algérie đến thủ đô của họ là Cairo. Vương triều Fatimid bắt đầu sụp đổ khi các thống đốc của họ là Zirid ly khai. Để trừng phạt họ, Fatimid đã cử các bộ lạc Ả Rập Banu Hilal và Banu Sulaym chống lại họ. Cuộc chiến tranh kết quả được kể lại trong sử thi Tāghribāt. Trong Al-Tāghrībāt, anh hùng Amazigh Zirid Khālīfā Al-Zānatī hàng ngày yêu cầu đấu tay đôi, để đánh bại anh hùng Hilalan Ābu Zayd al-Hilalī và nhiều hiệp sĩ Ả Rập khác trong một chuỗi chiến thắng. Tuy nhiên, cuối cùng, Zirid đã bị đánh bại, mở đường cho việc tiếp nhận các phong tục và văn hóa Ả Rập. Tuy nhiên, các bộ lạc Amazigh bản địa phần lớn vẫn độc lập, và tùy thuộc vào bộ lạc, địa điểm và thời gian đã kiểm soát các phần khác nhau của Maghreb, đôi khi thống nhất nó (như dưới thời Fatimid). Nhà nước Hồi giáo Fatimid, còn được gọi là Vương triều Fatimid, đã tạo ra một đế chế Hồi giáo bao gồm Bắc Phi, Sicilia, Palestine, Jordan, Liban, Syria, Ai Cập, bờ biển Biển Đỏ của châu Phi, Tihamah, Hejaz và Yemen.

Người Berber trong lịch sử bao gồm nhiều bộ lạc. Hai nhánh chính là các bộ lạc Botr và Barnès, được chia thành các bộ lạc, và một lần nữa thành các bộ lạc con. Mỗi vùng của Maghreb chứa một số bộ lạc (ví dụ, Sanhadja, Houara, Zenata, Masmuda, Kutama, Awarba, và Berghwata). Tất cả các bộ lạc này đều đưa ra các quyết định lãnh thổ độc lập.

Một số triều đại Amazigh đã nổi lên trong Thời Trung Cổ ở Maghreb và các vùng đất lân cận khác. Ibn Khaldun cung cấp một bảng tóm tắt các triều đại Amazigh của vùng Maghreb, bao gồm Zirid, Ifranid, Maghrawa, Almoravid, Hammadid, Almohad, Merinid, Abdalwadid, Wattasid, Meknassa và Hafsid. Cả đế chế Hammadid (thế kỷ XI-XII) và Zirid (thế kỷ X-XII) cũng như Fatimid (thế kỷ X-XII) đều thiết lập sự cai trị của họ ở tất cả các quốc gia Maghreb. Zirid cai trị các vùng đất hiện nay là Algérie, Tunisia, Maroc, Libya, Tây Ban Nha, Malta và Ý. Hammadid đã chiếm giữ và nắm giữ các vùng quan trọng như Ouargla, Constantine, Sfax, Susa, Algiers, Tripoli và Fez, thiết lập sự cai trị của họ ở mọi quốc gia trong vùng Maghreb. Fatimid, được thành lập bởi người Berber Kutama, đã chinh phục toàn bộ Bắc Phi cũng như Sicilia và các phần của Trung Đông.

Sau cuộc nổi dậy của người Berber, nhiều quốc gia độc lập đã nổi lên trên khắp Maghreb. Ở Algérie, Vương quốc Rustamid (777-909) đã được thành lập. Vương quốc Rustamid trải dài từ Tafilalt ở Maroc đến dãy núi Nafusa ở Libya, bao gồm cả miền nam, miền trung và miền tây Tunisia, do đó bao gồm lãnh thổ ở tất cả các quốc gia Maghreb hiện đại; ở phía nam, vương quốc Rustamid mở rộng đến biên giới hiện đại của Mali và bao gồm lãnh thổ ở Mauritania.

Sau khi mở rộng quyền kiểm soát của mình ra toàn bộ Maghreb, một phần của Tây Ban Nha và một thời gian ngắn trên Sicilia, bắt nguồn từ Algérie hiện đại, Zirids chỉ kiểm soát Ifriqiya hiện đại vào thế kỷ 11. Zirids công nhận quyền bá chủ trên danh nghĩa của các caliph Fatimid ở Cairo. El Mu'izz, người cai trị Zirid, đã quyết định chấm dứt sự công nhận này và tuyên bố độc lập. Zirids cũng chiến đấu chống lại các Vương quốc Zenata khác, ví dụ như Maghrawa, một triều đại Berber bắt nguồn từ Algérie và từng là một thế lực thống trị ở Maghreb, cai trị phần lớn Maroc và miền tây Algérie bao gồm Fez, Sijilmasa, Aghmat, Oujda, phần lớn Sous và Draa, và vươn xa đến M'sila và Zab ở Algérie.

Vì nhà nước Fatimid lúc đó quá yếu để cố gắng xâm lược trực tiếp, họ đã tìm ra một phương tiện trả thù khác. Giữa sông Nin và Biển Đỏ là nơi sinh sống của các bộ lạc du mục Bedouin bị trục xuất khỏi Ả Rập vì sự gây rối và hỗn loạn của họ. Ví dụ, Banu Hilal và Banu Sulaym, những người thường xuyên quấy rối nông dân ở Thung lũng Nin vì những người du mục thường cướp bóc trang trại của họ. Vị tể tướng Fatimid lúc đó đã quyết định phá hủy những gì ông ta không thể kiểm soát, và đã thỏa thuận với các tù trưởng của các bộ lạc Bedouin này. Fatimid thậm chí còn cho họ tiền để rời đi.

Toàn bộ các bộ lạc lên đường cùng với phụ nữ, trẻ em, người già, động vật và thiết bị cắm trại. Một số dừng lại trên đường đi, đặc biệt là ở Cyrenaica, nơi họ vẫn là một trong những yếu tố thiết yếu của khu định cư nhưng hầu hết đã đến Ifriqiya qua vùng Gabes, đến nơi vào năm 1051. Người cai trị Zirid đã cố gắng ngăn chặn làn sóng dâng cao này, nhưng trong mỗi cuộc chạm trán, cuộc chạm trán cuối cùng dưới các bức tường của Kairouan, quân đội của ông ta đã bị đánh bại và người Ả Rập vẫn làm chủ chiến trường. Người Ả Rập thường không giành quyền kiểm soát các thành phố, thay vào đó là cướp bóc và phá hủy chúng.

Cuộc xâm lược tiếp tục, và vào năm 1057, người Ả Rập lan rộng trên các vùng cao nguyên của Constantine, nơi họ bao vây Qalaa của Banu Hammad (thủ đô của Tiểu vương quốc Hammadid), như họ đã làm ở Kairouan vài thập kỷ trước. Từ đó, họ dần dần chiếm được các vùng đồng bằng thượng Algiers và Oran. Một số vùng lãnh thổ này đã bị Almohad chiếm lại bằng vũ lực vào nửa sau thế kỷ 12. Dòng người Bedouin tràn vào là một yếu tố chính trong việc Ả Rập hóa ngôn ngữ, văn hóa của Maghreb và trong sự lan rộng của lối sống du mục ở những khu vực mà nông nghiệp trước đây chiếm ưu thế. Ibn Khaldun lưu ý rằng những vùng đất bị tàn phá bởi các bộ lạc Banu Hilal đã trở thành sa mạc hoàn toàn khô cằn.

Vương triều Almohad (1121-1269), có nguồn gốc từ Maroc hiện đại, mặc dù được thành lập bởi một người đàn ông gốc Algérie hiện đại được biết đến với tên Abd al-Mu'min, sẽ sớm nắm quyền kiểm soát Maghreb. Dưới thời Vương triều Almohad, bộ tộc của Abd al-Mu'min, Koumïa, là những người ủng hộ chính của ngai vàng và là thực thể quan trọng nhất của đế chế. Đánh bại Vương triều Almoravid đang suy yếu và giành quyền kiểm soát Maroc vào năm 1147, họ tiến vào Algérie vào năm 1152, chiếm quyền kiểm soát Tlemcen, Oran và Algiers, giành lại quyền kiểm soát từ tay người Ả Rập Hilian, và cùng năm đó họ đánh bại Hammadid, những người kiểm soát miền Đông Algérie.

Sau thất bại quyết định trong Trận Las Navas de Tolosa năm 1212, nhà Almohad bắt đầu sụp đổ, và vào năm 1235, thống đốc miền Tây Algérie ngày nay, Yaghmurasen Ibn Zyan, tuyên bố độc lập và thành lập Vương quốc Tlemcen và nhà Zayyanid (1235-1556). Sau 13 năm chiến tranh với các lực lượng Almohad cố gắng khôi phục quyền kiểm soát đối với Algérie, họ đã đánh bại nhà Almohad vào năm 1248 sau khi giết chết Caliph của họ trong một cuộc phục kích thành công gần Oujda.

Nhà Zayyanid duy trì quyền kiểm soát của họ đối với Algérie trong 3 thế kỷ. Phần lớn các lãnh thổ phía đông của Algérie nằm dưới quyền của Nhà Hafsid (1229-1574), mặc dù Tiểu vương quốc Bejaia bao gồm các lãnh thổ Algérie của Hafsid đôi khi độc lập khỏi sự kiểm soát trung ương của Tunisia. Vào thời kỳ đỉnh cao, vương quốc Zayyanid bao gồm toàn bộ Maroc như một chư hầu ở phía tây và ở phía đông vươn xa tới Tunis, nơi họ chiếm được dưới triều đại của Abu Tashfin.

Sau nhiều cuộc xung đột với Cướp biển Barbary địa phương được các sultan Zayyanid bảo trợ, Tây Ban Nha quyết định xâm lược Algérie và đánh bại Vương quốc Tlemcen bản địa. Năm 1505, họ xâm lược và chiếm Mers el Kébir, và năm 1509 sau một cuộc bao vây đẫm máu, họ chinh phục Oran. Sau những chiến thắng quyết định trước người Algérie ở các khu vực ven biển phía tây Algérie, người Tây Ban Nha quyết định táo bạo hơn và xâm lược thêm nhiều thành phố Algérie. Năm 1510, họ tiến hành một loạt các cuộc bao vây và tấn công, chiếm Bejaia trong một cuộc bao vây lớn, và tiến hành một cuộc bao vây bán thành công chống lại Algiers. Họ cũng bao vây Tlemcen. Năm 1511, họ giành quyền kiểm soát Cherchell và Jijel, và tấn công Mostaganem, nơi mặc dù họ không thể chinh phục thành phố, nhưng họ đã có thể buộc thành phố phải cống nạp.

3.3. Thời kỳ cận đại (Thời kỳ Ottoman cai trị)

Năm 1516, hai anh em cướp biển người Thổ Nhĩ Kỳ là Aruj và Hayreddin Barbarossa, những người hoạt động thành công dưới thời Nhà Hafsid, đã chuyển căn cứ hoạt động của họ đến Algiers. Họ đã thành công trong việc chinh phục Jijel và Algiers từ tay người Tây Ban Nha với sự giúp đỡ của người dân địa phương, những người coi họ là những người giải phóng khỏi ách thống trị của Cơ đốc giáo, nhưng cuối cùng hai anh em đã ám sát nhà quý tộc địa phương Salim al-Tumi và nắm quyền kiểm soát thành phố cũng như các vùng xung quanh. Nhà nước của họ được gọi là Chính quyền Algiers (1516-1830). Khi Aruj bị giết vào năm 1518 trong cuộc xâm lược Tlemcen, Hayreddin Barbarossa đã kế vị ông làm chỉ huy quân sự của Algiers. Sultan Ottoman đã phong cho ông danh hiệu beylerbey và một đội quân gồm khoảng 2.000 janissary. Với sự trợ giúp của lực lượng này và người dân Algérie bản địa, Hayreddin đã chinh phục toàn bộ khu vực giữa Constantine và Oran (mặc dù thành phố Oran vẫn nằm trong tay Tây Ban Nha cho đến năm 1792).

Beylerbey tiếp theo là con trai của Hayreddin, Hasan, người nhậm chức vào năm 1544. Ông là một Kouloughli hoặc có nguồn gốc hỗn hợp, vì mẹ ông là một người Moor Algérie. Cho đến năm 1587, Beylerbeylik của Algiers được cai trị bởi các Beylerbey phục vụ các nhiệm kỳ không có giới hạn cố định. Sau đó, với việc thành lập một chính quyền thường xuyên, các thống đốc với danh hiệu pasha cai trị trong các nhiệm kỳ ba năm. Pasha được hỗ trợ bởi một đơn vị janissary tự trị, được biết đến ở Algérie là Ojaq, do một agha lãnh đạo. Sự bất mãn trong ojaq gia tăng vào giữa những năm 1600 vì họ không được trả lương thường xuyên, và họ đã nhiều lần nổi dậy chống lại pasha. Kết quả là, agha đã buộc tội pasha tham nhũng và bất tài và nắm quyền vào năm 1659.

Dịch hạch đã nhiều lần tấn công các thành phố ở Bắc Phi. Algiers mất từ 30.000 đến 50.000 dân vì bệnh dịch hạch vào năm 1620-21, và có tỷ lệ tử vong cao vào các năm 1654-57, 1665, 1691 và 1740-42.

Cướp biển Barbary săn lùng các tàu buôn của Cơ đốc giáo và các tàu buôn không theo đạo Hồi khác ở phía tây Địa Trung Hải. Những tên cướp biển thường bắt hành khách và thủy thủ đoàn trên tàu rồi bán hoặc sử dụng họ làm nô lệ. Họ cũng kinh doanh phát đạt bằng cách đòi tiền chuộc một số tù nhân. Theo Robert Davis, từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 19, cướp biển đã bắt giữ từ 1 triệu đến 1,25 triệu người châu Âu làm nô lệ. Họ thường đột kích các thị trấn ven biển châu Âu để bắt các nô lệ Cơ đốc giáo bán tại các chợ nô lệ ở Bắc Phi và các vùng khác của Đế quốc Ottoman. Ví dụ, vào năm 1544, Hayreddin Barbarossa đã chiếm đảo Ischia, bắt 4.000 tù nhân, và bắt làm nô lệ khoảng 9.000 cư dân của Lipari, gần như toàn bộ dân số. Năm 1551, thống đốc Ottoman của Algiers, Turgut Reis, đã bắt làm nô lệ toàn bộ dân số của đảo Gozo thuộc Malta. Cướp biển Barbary thường tấn công Quần đảo Balearic. Mối đe dọa nghiêm trọng đến mức người dân đã rời bỏ đảo Formentera. Sự ra đời của các tàu buồm rộng từ đầu thế kỷ 17 cho phép họ mở rộng hoạt động ra Đại Tây Dương.

Vào tháng 7 năm 1627, hai tàu cướp biển từ Algiers dưới sự chỉ huy của tên cướp biển người Hà Lan Jan Janszoon đã đi xa đến tận Iceland, cướp bóc và bắt giữ nô lệ. Hai tuần trước đó, một tàu cướp biển khác từ Salé ở Maroc cũng đã đột kích ở Iceland. Một số nô lệ bị đưa đến Algiers sau đó đã được chuộc lại về Iceland, nhưng một số đã chọn ở lại Algérie. Năm 1629, các tàu cướp biển từ Algérie đã đột kích Quần đảo Faroe.

Năm 1659, lính Janissary đóng tại Algiers, còn được gọi chung là Odjak của Algiers; và Reis hay đoàn thuyền trưởng cướp biển nổi dậy, họ lật đổ phó vương Ottoman khỏi quyền lực, và đưa một người của mình lên nắm quyền. Nhà lãnh đạo mới nhận được danh hiệu "Agha", sau đó là "Dey" vào năm 1671, và quyền lựa chọn được chuyển cho divan, một hội đồng gồm khoảng sáu mươi sĩ quan quân đội cấp cao. Do đó, Algiers trở thành một nước cộng hòa quân sự có chủ quyền. Ban đầu nó bị chi phối bởi odjak; nhưng đến thế kỷ 18, nó đã trở thành công cụ của dey. Mặc dù Algiers trên danh nghĩa vẫn là một phần của Đế quốc Ottoman, nhưng trên thực tế, họ hoạt động độc lập với phần còn lại của Đế quốc, và thường có chiến tranh với các thần dân và lãnh thổ Ottoman khác như Beylik của Tunis.

Dey trên thực tế là một nhà độc tài lập hiến. Dey được bầu chọn suốt đời, nhưng trong 159 năm (1671-1830) mà hệ thống này tồn tại, mười bốn trong số hai mươi chín deys đã bị ám sát. Bất chấp việc chiếm đoạt, các cuộc đảo chính quân sự và thỉnh thoảng là sự cai trị của đám đông, hoạt động hàng ngày của chính phủ Deylikal vẫn diễn ra một cách trật tự đáng kể. Mặc dù chính quyền bảo trợ cho các tù trưởng bộ lạc, nhưng nó chưa bao giờ có được sự trung thành nhất trí của vùng nông thôn, nơi thuế nặng thường xuyên gây ra bất ổn. Các quốc gia bộ lạc tự trị được dung thứ, và quyền lực của chính quyền hiếm khi được áp dụng ở Kabylie, mặc dù vào năm 1730, Chính quyền đã có thể giành quyền kiểm soát Vương quốc Kuku ở phía tây Kabylia. Nhiều thành phố ở các vùng phía bắc của sa mạc Algérie đã nộp thuế cho Algiers hoặc một trong các Bey của nó.

Các cuộc đột kích của Barbary ở Địa Trung Hải tiếp tục tấn công các tàu buôn Tây Ban Nha, và kết quả là, Đế quốc Tây Ban Nha đã phát động một cuộc xâm lược vào năm 1775, sau đó Hải quân Tây Ban Nha đã bắn phá Algiers vào các năm 1783 và 1784. Trong cuộc tấn công năm 1784, hạm đội Tây Ban Nha được tham gia bởi các tàu từ các kẻ thù truyền thống của Algiers như Napoli, Bồ Đào Nha và Hiệp sĩ Malta. Hơn 20.000 quả đạn đại bác đã được bắn, nhưng tất cả các chiến dịch quân sự này đều thất bại và Tây Ban Nha phải cầu hòa vào năm 1786 và trả 1 triệu peso cho Dey.

Năm 1792, Algiers chiếm lại Oran và Mers el Kébir, hai thành trì cuối cùng của Tây Ban Nha ở Algérie. Cùng năm đó, họ chinh phục vùng Rif và Oujda của Maroc, sau đó họ từ bỏ vào năm 1795.

Vào thế kỷ 19, cướp biển Algérie đã liên kết với các cường quốc Caribe, trả một "thuế giấy phép" để đổi lấy việc neo đậu an toàn cho tàu của họ.

Các cuộc tấn công của cướp biển Algérie vào các tàu buôn Mỹ đã dẫn đến Chiến tranh Barbary thứ nhất và thứ hai, kết thúc các cuộc tấn công vào tàu Mỹ vào năm 1815. Một năm sau, một hạm đội kết hợp giữa Anh và Hà Lan, dưới sự chỉ huy của Lord Exmouth đã bắn phá Algiers để ngăn chặn các cuộc tấn công tương tự vào ngư dân châu Âu. Những nỗ lực này đã thành công, mặc dù cướp biển Algérie sẽ tiếp tục cho đến khi Pháp chinh phục vào năm 1830.

3.4. Thời kỳ thuộc địa của Pháp (1830-1962)

Với lý do bị khinh miệt lãnh sự, Pháp đã xâm lược và chiếm Algiers vào năm 1830. Theo một số nhà sử học, các phương pháp mà Pháp sử dụng để thiết lập quyền kiểm soát đối với Algérie đã đạt đến mức độ diệt chủng. Nhà sử học Ben Kiernan đã viết về cuộc chinh phục Algérie của Pháp: "Đến năm 1875, cuộc chinh phục của Pháp đã hoàn tất. Cuộc chiến đã giết chết khoảng 825.000 người Algérie bản địa kể từ năm 1830". Tổn thất của Pháp từ năm 1831 đến năm 1851 là 92.329 người chết trong bệnh viện và chỉ có 3.336 người thiệt mạng trong chiến đấu. Năm 1872, dân số Algérie vào khoảng 2,9 triệu người. Chính sách của Pháp dựa trên việc "văn minh hóa" đất nước. Nạn buôn bán nô lệ và cướp biển ở Algérie đã chấm dứt sau cuộc chinh phục của Pháp. Cuộc chinh phục Algérie của Pháp mất một thời gian và dẫn đến đổ máu đáng kể. Sự kết hợp giữa bạo lực và dịch bệnh đã khiến dân số Algérie bản địa giảm gần một phần ba từ năm 1830 đến năm 1872. Vào ngày 17 tháng 9 năm 1860, Napoléon III tuyên bố: "Nghĩa vụ đầu tiên của chúng ta là chăm lo cho hạnh phúc của ba triệu người Ả Rập, những người mà số phận chiến tranh đã đưa đến dưới sự thống trị của chúng ta." Trong thời gian này, chỉ có Kabylia kháng cự, người Kabylia không bị thuộc địa hóa cho đến sau Khởi nghĩa Mokrani năm 1871.

Alexis de Tocqueville đã viết và chưa bao giờ hoàn thành một bài luận chưa được xuất bản phác thảo ý tưởng của ông về cách biến Algérie từ một quốc gia chư hầu bị chiếm đóng thành một chế độ thuộc địa, trong đó ông ủng hộ một hệ thống hỗn hợp "thống trị toàn diện và thuộc địa hóa toàn diện", theo đó quân đội Pháp sẽ tiến hành chiến tranh toàn diện chống lại dân thường trong khi một chính quyền thuộc địa sẽ cung cấp pháp quyền và quyền tài sản cho những người định cư trong các thành phố do Pháp chiếm đóng.

Từ năm 1848 cho đến khi độc lập, Pháp quản lý toàn bộ vùng Địa Trung Hải của Algérie như một phần không thể tách rời và là département của quốc gia. Là một trong những lãnh thổ hải ngoại lâu đời nhất của Pháp, Algérie trở thành điểm đến của hàng trăm nghìn người nhập cư châu Âu, những người được gọi là colons và sau này là Pied-Noir. Từ năm 1825 đến năm 1847, 50.000 người Pháp đã di cư đến Algérie. Những người định cư này được hưởng lợi từ việc chính phủ Pháp tịch thu đất đai chung của các dân tộc bộ lạc, và việc áp dụng các kỹ thuật nông nghiệp hiện đại làm tăng diện tích đất canh tác. Nhiều người châu Âu định cư ở Oran và Algiers, và đến đầu thế kỷ 20, họ chiếm đa số dân số ở cả hai thành phố.

Trong cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, tỷ lệ người châu Âu chiếm gần một phần năm dân số. Chính phủ Pháp nhằm mục đích biến Algérie thành một phần đồng hóa của Pháp, và điều này bao gồm các khoản đầu tư giáo dục đáng kể, đặc biệt là sau năm 1900. Sự phản kháng văn hóa và tôn giáo của người bản địa đã phản đối mạnh mẽ xu hướng này, nhưng trái ngược với con đường của các quốc gia thuộc địa khác ở Trung Á và Kavkaz, Algérie vẫn giữ được các kỹ năng cá nhân và một nền nông nghiệp tương đối thâm dụng vốn nhân lực.

Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, Algérie nằm dưới sự kiểm soát của Vichy Pháp trước khi được Đồng Minh giải phóng trong Chiến dịch Torch, chiến dịch chứng kiến sự triển khai quy mô lớn đầu tiên của quân đội Mỹ trong Chiến dịch Bắc Phi.

Dần dần, sự bất mãn trong cộng đồng Hồi giáo, vốn thiếu địa vị chính trị và kinh tế dưới chế độ thuộc địa, đã làm nảy sinh các yêu cầu về quyền tự trị chính trị lớn hơn và cuối cùng là độc lập khỏi Pháp. Vào tháng 5 năm 1945, cuộc nổi dậy chống lại các lực lượng chiếm đóng của Pháp đã bị đàn áp thông qua cái mà ngày nay được gọi là Thảm sát Sétif và Guelma. Căng thẳng giữa hai nhóm dân cư lên đến đỉnh điểm vào năm 1954, khi các sự kiện bạo lực đầu tiên của cái mà sau này được gọi là Chiến tranh Algérie bắt đầu sau khi Tuyên bố ngày 1 tháng 11 năm 1954 được công bố. Các nhà sử học ước tính rằng có từ 30.000 đến 150.000 Harki và người thân của họ đã bị Mặt trận Giải phóng Quốc gia (FLN) hoặc bởi các đám đông tự xử ở Algérie giết chết. FLN đã sử dụng các cuộc tấn công chớp nhoáng ở Algérie và Pháp như một phần của cuộc chiến, và Pháp đã tiến hành các cuộc trả đũa nghiêm khắc. Ngoài ra, Pháp đã phá hủy hơn 8.000 ngôi làng và tái định cư hơn 2 triệu người Algérie đến các trại tập trung.

Cuộc chiến đã dẫn đến cái chết của hàng trăm nghìn người Algérie và hàng trăm nghìn người bị thương. Các nhà sử học, như Alistair Horne và Raymond Aron, cho rằng số người Hồi giáo Algérie thiệt mạng trong chiến tranh thực tế cao hơn nhiều so với ước tính ban đầu của FLN và chính phủ Pháp nhưng thấp hơn con số 1 triệu người chết mà chính phủ Algérie tuyên bố sau khi độc lập. Horne ước tính thương vong của người Algérie trong khoảng thời gian tám năm là khoảng 700.000 người. Cuộc chiến đã khiến hơn 2 triệu người Algérie phải rời bỏ nhà cửa.

Cuộc chiến chống lại sự cai trị của Pháp kết thúc vào năm 1962, khi Algérie giành được độc lập hoàn toàn sau Hiệp định Évian tháng 3 năm 1962 và cuộc trưng cầu dân ý về quyền tự quyết tháng 7 năm 1962.

3.5. Sau độc lập

Algérie sau khi giành độc lập từ Pháp đã trải qua nhiều biến động chính trị, kinh tế và xã hội, từ việc xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa, quốc hữu hóa tài nguyên, đến cuộc nội chiến đẫm máu và những nỗ lực cải cách, ổn định đất nước trong những thập kỷ gần đây, với những thách thức về dân chủ và nhân quyền vẫn còn tồn tại.

3.5.1. Thời kỳ đầu độc lập (1962-1991)

Số người châu Âu Pied-Noir chạy trốn khỏi Algérie lên tới hơn 900.000 người từ năm 1962 đến năm 1964. Cuộc di cư sang Pháp đại lục tăng tốc sau Thảm sát Oran năm 1962, trong đó hàng trăm chiến binh đã xâm nhập vào các khu vực châu Âu của thành phố và bắt đầu tấn công dân thường.

Tổng thống đầu tiên của Algérie là lãnh đạo Mặt trận Giải phóng Quốc gia (FLN) Ahmed Ben Bella. Yêu sách của Maroc đối với các phần phía tây Algérie đã dẫn đến Chiến tranh Cát năm 1963. Ben Bella bị lật đổ năm 1965 bởi Houari Boumédiène, đồng minh cũ và bộ trưởng quốc phòng của ông. Dưới thời Ben Bella, chính phủ ngày càng trở nên xã hội chủ nghĩa và độc tài; Boumédienne tiếp tục xu hướng này. Tuy nhiên, ông phụ thuộc nhiều hơn vào quân đội để được hỗ trợ và giảm vai trò của đảng hợp pháp duy nhất xuống mức tượng trưng. Ông tập thể hóa nông nghiệp và khởi xướng một chiến dịch công nghiệp hóa quy mô lớn. Các cơ sở khai thác dầu đã được quốc hữu hóa. Điều này đặc biệt có lợi cho giới lãnh đạo sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ quốc tế năm 1973.

Người kế nhiệm Boumédienne, Chadli Bendjedid, đã giới thiệu một số cải cách kinh tế tự do. Ông thúc đẩy chính sách Ả Rập hóa trong xã hội và đời sống công cộng Algérie. Các giáo viên tiếng Ả Rập, được đưa đến từ các quốc gia Hồi giáo khác, đã truyền bá tư tưởng Hồi giáo chính thống trong các trường học và gieo mầm cho sự trở lại của Hồi giáo Chính thống.

Nền kinh tế Algérie ngày càng phụ thuộc vào dầu mỏ, dẫn đến khó khăn khi giá dầu sụt giảm trong cuộc khủng hoảng dầu mỏ những năm 1980. Suy thoái kinh tế do sự sụt giảm giá dầu thế giới đã dẫn đến bất ổn xã hội ở Algérie trong những năm 1980; đến cuối thập kỷ, Bendjedid đã giới thiệu một hệ thống đa đảng. Các đảng phái chính trị phát triển, chẳng hạn như Mặt trận Cứu quốc Hồi giáo (FIS), một liên minh rộng rãi của các nhóm Hồi giáo.

3.5.2. Nội chiến (1991-2002) và hậu quả

Vào tháng 12 năm 1991, Mặt trận Cứu tế Hồi giáo chiếm ưu thế trong vòng đầu tiên của hai vòng bầu cử lập pháp. Lo sợ việc một chính phủ Hồi giáo được bầu lên, chính quyền đã can thiệp vào ngày 11 tháng 1 năm 1992, hủy bỏ cuộc bầu cử. Bendjedid từ chức và một Hội đồng Nhà nước Tối cao được thành lập để giữ vai trò Tổng thống. Hội đồng này đã cấm FIS, châm ngòi cho một cuộc nổi dậy dân sự giữa cánh vũ trang của Mặt trận, Nhóm Hồi giáo Vũ trang, và các lực lượng vũ trang quốc gia, trong đó ước tính có hơn 100.000 người đã thiệt mạng. Các chiến binh Hồi giáo đã tiến hành một chiến dịch bạo lực gồm các vụ thảm sát dân thường. Tại một số thời điểm trong cuộc xung đột, tình hình ở Algérie trở thành một vấn đề được quốc tế quan tâm, đáng chú ý nhất là trong cuộc khủng hoảng xung quanh Chuyến bay 8969 của Air France, một vụ không tặc do Nhóm Hồi giáo Vũ trang thực hiện. Nhóm Hồi giáo Vũ trang tuyên bố ngừng bắn vào tháng 10 năm 1997.

Algérie đã tổ chức bầu cử vào năm 1999, bị các nhà quan sát quốc tế và hầu hết các nhóm đối lập coi là thiên vị, và Tổng thống Abdelaziz Bouteflika đã giành chiến thắng. Ông đã nỗ lực khôi phục sự ổn định chính trị cho đất nước và công bố một sáng kiến "Hòa hợp Dân sự", được thông qua trong một cuộc trưng cầu dân ý, theo đó nhiều tù nhân chính trị được ân xá, và hàng nghìn thành viên của các nhóm vũ trang được miễn truy tố theo một lệnh ân xá hạn chế, có hiệu lực đến ngày 13 tháng 1 năm 2000. AIS giải tán và mức độ bạo lực nổi dậy giảm nhanh chóng. Nhóm Salafist vì Giảng đạo và Chiến đấu (GSPC), một nhóm ly khai của Nhóm Hồi giáo Vũ trang, tiếp tục một chiến dịch khủng bố chống lại Chính phủ.

Bouteflika tái đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống tháng 4 năm 2004 sau khi vận động tranh cử dựa trên một chương trình hòa giải dân tộc. Chương trình này bao gồm cải cách kinh tế, thể chế, chính trị và xã hội để hiện đại hóa đất nước, nâng cao mức sống và giải quyết các nguyên nhân gây ra sự xa lánh. Nó cũng bao gồm một sáng kiến ân xá thứ hai, Hiến chương vì Hòa bình và Hòa giải Dân tộc, được thông qua trong một cuộc trưng cầu dân ý vào tháng 9 năm 2005. Hiến chương này đề nghị ân xá cho hầu hết các chiến binh du kích và lực lượng an ninh Chính phủ.

Vào tháng 11 năm 2008, Hiến pháp Algérie đã được sửa đổi sau một cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội, loại bỏ giới hạn hai nhiệm kỳ đối với các Tổng thống đương nhiệm. Thay đổi này cho phép Bouteflika tái tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2009, và ông đã tái đắc cử vào tháng 4 năm 2009. Trong chiến dịch tranh cử và sau khi tái đắc cử, Bouteflika đã hứa sẽ mở rộng chương trình hòa giải dân tộc và một chương trình chi tiêu trị giá 150.00 B USD để tạo ra ba triệu việc làm mới, xây dựng một triệu đơn vị nhà ở mới, và tiếp tục các chương trình hiện đại hóa khu vực công và cơ sở hạ tầng.

Một loạt các cuộc biểu tình liên tục trên khắp đất nước bắt đầu vào ngày 28 tháng 12 năm 2010, lấy cảm hứng từ các cuộc biểu tình tương tự trên khắp Trung Đông và Bắc Phi. Vào ngày 24 tháng 2 năm 2011, chính phủ đã dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp kéo dài 19 năm của Algérie. Chính phủ đã ban hành luật pháp liên quan đến các đảng phái chính trị, bộ luật bầu cử và đại diện của phụ nữ trong các cơ quan được bầu. Vào tháng 4 năm 2011, Bouteflika đã hứa sẽ cải cách hiến pháp và chính trị hơn nữa. Tuy nhiên, các cuộc bầu cử thường xuyên bị các nhóm đối lập chỉ trích là không công bằng và các nhóm nhân quyền quốc tế cho biết việc kiểm duyệt truyền thông và sách nhiễu các đối thủ chính trị vẫn tiếp diễn.

Vào ngày 2 tháng 4 năm 2019, Bouteflika từ chức tổng thống sau các cuộc biểu tình quy mô lớn phản đối việc ông ứng cử nhiệm kỳ thứ năm.

Vào tháng 12 năm 2019, Abdelmadjid Tebboune trở thành tổng thống Algérie, sau khi giành chiến thắng ở vòng đầu tiên của cuộc bầu cử tổng thống với tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp kỷ lục - mức thấp nhất trong tất cả các cuộc bầu cử tổng thống kể từ khi Algérie thiết lập nền dân chủ vào năm 1989. Tebboune bị cáo buộc là thân cận với quân đội và trung thành với tổng thống bị lật đổ. Tebboune bác bỏ những cáo buộc này, cho rằng mình là nạn nhân của một cuộc săn phù thủy. Ông cũng nhắc nhở những người chỉ trích rằng ông đã bị cách chức khỏi Chính phủ vào tháng 8 năm 2017 theo sự xúi giục của các đầu sỏ chính trị đang ngồi tù. Vào tháng 9 năm 2024, Tổng thống Tebboune giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ hai với 84,3% số phiếu bầu, mặc dù các đối thủ của ông gọi kết quả này là gian lận.

4.1. Khí hậu và thủy văn

Trong vùng này, nhiệt độ sa mạc giữa trưa có thể nóng quanh năm. Tuy nhiên, sau khi mặt trời lặn, không khí trong lành, khô ráo cho phép nhiệt lượng tỏa ra nhanh chóng, và ban đêm thì mát mẻ đến se lạnh. Sự chênh lệch nhiệt độ hàng ngày rất lớn được ghi nhận.

Lượng mưa khá dồi dào dọc theo phần ven biển của Atlas Tell, dao động từ 400 mm đến 670 mm hàng năm, lượng mưa tăng dần từ tây sang đông. Lượng mưa lớn nhất ở phần phía bắc của miền đông Algérie, nơi có thể đạt tới 1.00 K mm trong một số năm.

Càng vào sâu trong đất liền, lượng mưa càng ít. Algérie cũng có các erg, hay đụn cát, nằm giữa các dãy núi. Trong số đó, vào mùa hè khi gió mạnh và giật, nhiệt độ có thể lên tới 43 °C.
Khí hậu Algérie nhìn chung khô và nóng, mặc dù vùng ven biển có khí hậu ôn hòa, và mùa đông ở các vùng núi cao có thể rất khắc nghiệt. Algérie dễ bị ảnh hưởng bởi sirocco, một loại gió nóng mang theo bụi và cát, đặc biệt phổ biến vào mùa hè.

4.2. Động thực vật

Thảm thực vật đa dạng của Algérie bao gồm các vùng ven biển, núi và các vùng giống như sa mạc cỏ, tất cả đều hỗ trợ một loạt các loài động vật hoang dã.
Ở Algérie, diện tích rừng chiếm khoảng 1% tổng diện tích đất, tương đương 1.949.000 ha (ha) rừng vào năm 2020, tăng từ 1.667.000 ha (ha) vào năm 1990. Năm 2020, rừng tái sinh tự nhiên bao phủ 1.439.000 ha (ha) và rừng trồng bao phủ 510.000 ha (ha). Trong số rừng tái sinh tự nhiên, 0% được báo cáo là rừng nguyên sinh (bao gồm các loài cây bản địa không có dấu hiệu rõ ràng về hoạt động của con người) và khoảng 6% diện tích rừng nằm trong các khu bảo tồn. Trong năm 2015, 80% diện tích rừng được báo cáo thuộc sở hữu công, 18% sở hữu tư nhân và 2% có quyền sở hữu được liệt kê là khác hoặc không xác định.

Nhiều sinh vật cấu thành nên đời sống hoang dã của Algérie sống gần gũi với nền văn minh. Các loài động vật thường thấy nhất bao gồm lợn rừng hoang dã, chó rừng, và linh dương gazelle, mặc dù không hiếm khi bắt gặp cáo fennec (cáo), và jerboa. Algérie cũng có một quần thể nhỏ báo châu Phi và báo Sahara, nhưng chúng hiếm khi được nhìn thấy. Một loài hươu, hươu Barbary, sống trong các khu rừng ẩm ướt rậm rạp ở các khu vực đông bắc. Cáo fennec là quốc thú của Algérie.

Nhiều loài chim đa dạng khiến đất nước này trở thành một điểm thu hút đối với những người quan sát chim. Các khu rừng là nơi sinh sống của lợn rừng và chó rừng. Khỉ Barbary là loài khỉ bản địa duy nhất. Rắn, kỳ đà, và nhiều loài bò sát khác có thể được tìm thấy sống giữa một loạt các loài động vật gặm nhấm trên khắp các vùng khí hậu bán khô hạn của Algérie. Nhiều loài động vật hiện đã tuyệt chủng, bao gồm sư tử Barbary, gấu Atlas và cá sấu Tây Phi.

Ở phía bắc, một số hệ thực vật bản địa bao gồm cây bụi Macchia, cây ô liu, sồi, tuyết tùng và các loài thông khác. Các vùng núi chứa các khu rừng lớn gồm cây thường xanh (thông Aleppo, cây bách xù, và sồi thường xanh) và một số cây rụng lá. Sung, bạch đàn, thùa, và các loài cọ khác nhau mọc ở các khu vực ấm hơn. Nho là loài bản địa của vùng ven biển. Ở vùng Sahara, một số ốc đảo có cây cọ. Keo với ô liu dại là hệ thực vật chủ yếu ở phần còn lại của Sahara. Algérie có Chỉ số Toàn vẹn Cảnh quan Rừng năm 2018 với điểm trung bình là 5,22/10, xếp thứ 106 trên toàn cầu trong số 172 quốc gia.

Lạc đà được sử dụng rộng rãi; sa mạc cũng có rất nhiều loài rắn độc và không độc, bọ cạp, và nhiều loài côn trùng.

5.1. Cơ cấu chính phủ

Algérie là một nước cộng hòa bán tổng thống chế. Nguyên thủ quốc gia là Tổng thống Algérie, người được bầu trực tiếp với nhiệm kỳ 5 năm và có thể tái cử một lần. Tổng thống là tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang, chủ trì Hội đồng Bộ trưởng và Hội đồng An ninh Tối cao. Tổng thống bổ nhiệm Thủ tướng Algérie Nadir Larbaoui, người đứng đầu chính phủ và chịu trách nhiệm trước Quốc hội.

Nghị viện Algérie là cơ quan lập pháp lưỡng viện, bao gồm:

• Quốc hội Nhân dân Algérie (Hạ viện): có 407 thành viên (số liệu có thể thay đổi sau các cuộc bầu cử), được bầu trực tiếp thông qua phổ thông đầu phiếu theo hệ thống đại diện tỷ lệ, với nhiệm kỳ 5 năm.
• Hội đồng Dân tộc Algérie (Thượng viện): có 144 thành viên, với nhiệm kỳ 6 năm. Trong đó, 2/3 (96 thành viên) được bầu gián tiếp bởi các hội đồng địa phương (tỉnh và xã), và 1/3 (48 thành viên) do Tổng thống bổ nhiệm. Cứ 3 năm một lần, một nửa số thành viên Thượng viện được bầu lại hoặc bổ nhiệm lại.

Hệ thống tư pháp Algérie dựa trên luật dân sự của Pháp và luật Hồi giáo (Sharia) trong một số vấn đề nhất định. Tòa án tối cao là cơ quan tư pháp cao nhất. Ngoài ra còn có Hội đồng Hiến pháp chịu trách nhiệm giám sát tính hợp hiến của các luật và các cuộc bầu cử.

5.2. Quan hệ đối ngoại

Algérie nằm trong Chính sách Láng giềng châu Âu (ENP) của Liên minh châu Âu, nhằm mục đích đưa EU và các nước láng giềng xích lại gần nhau hơn.
Đưa ra các biện pháp khuyến khích và khen thưởng những người hoạt động tốt nhất, cũng như cung cấp kinh phí một cách nhanh chóng và linh hoạt hơn, là hai nguyên tắc chính làm nền tảng cho Công cụ Láng giềng châu Âu (ENI) có hiệu lực vào năm 2014. Công cụ này có ngân sách 15,4 tỷ euro và cung cấp phần lớn kinh phí thông qua một số chương trình.
Năm 2009, chính phủ Pháp đã đồng ý bồi thường cho các nạn nhân của các vụ thử hạt nhân ở Algérie. Bộ trưởng Quốc phòng Hervé Morin tuyên bố rằng "Đã đến lúc đất nước chúng ta hòa bình với chính mình, hòa bình nhờ một hệ thống bồi thường và đền bù", khi trình bày dự luật về các khoản thanh toán. Các quan chức và nhà hoạt động Algérie tin rằng đây là một bước đi đầu tiên tốt đẹp và hy vọng động thái này sẽ khuyến khích việc đền bù rộng rãi hơn.

Căng thẳng giữa Algérie và Maroc liên quan đến Tây Sahara đã là một trở ngại cho việc thắt chặt Liên minh Maghreb Ả Rập, trên danh nghĩa được thành lập vào năm 1989, nhưng ít có trọng lượng thực tế. Vào ngày 24 tháng 8 năm 2021, Algérie tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Maroc.
Algérie là một thành viên tích cực của Liên minh châu Phi, Liên đoàn Ả Rập, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo và OPEC. Nước này duy trì quan hệ chặt chẽ với các nước châu Âu, đặc biệt là Pháp (mặc dù có những căng thẳng lịch sử), Tây Ban Nha và Ý do quan hệ kinh tế và năng lượng. Algérie cũng có quan hệ đối tác chiến lược với Nga, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự và năng lượng, và ngày càng tăng cường quan hệ với Trung Quốc về kinh tế và đầu tư cơ sở hạ tầng.
Chính sách đối ngoại của Algérie nhấn mạnh nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia khác và ủng hộ quyền tự quyết của các dân tộc, điều này thể hiện rõ trong lập trường của nước này đối với vấn đề Tây Sahara, nơi Algérie ủng hộ Mặt trận Polisario. Các vấn đề nhân đạo, đặc biệt là liên quan đến người tị nạn Sahrawi trên lãnh thổ Algérie, cũng là một khía cạnh quan trọng trong chính sách đối ngoại của nước này.

5.3. Quân sự

Quân đội Algérie bao gồm Quân đội Quốc gia Nhân dân (ANP), Hải quân Quốc gia Algérie (MRA), và Không quân Algérie (QJJ), cùng với Lực lượng Phòng không Lãnh thổ. Đây là sự kế thừa trực tiếp của Quân đội Giải phóng Quốc dân (Armée de Libération Nationale hay ALN), cánh vũ trang của Mặt trận Giải phóng Quốc gia theo chủ nghĩa dân tộc đã chiến đấu chống lại sự chiếm đóng của thực dân Pháp trong Chiến tranh giành độc lập Algérie (1954-62).

Tổng số quân nhân bao gồm 147.000 người tại ngũ, 150.000 người dự bị, và 187.000 nhân viên bán quân sự (ước tính năm 2008). Nghĩa vụ quân sự bắt buộc đối với nam giới từ 19-30 tuổi, với tổng thời gian là 12 tháng. Chi tiêu quân sự chiếm 4,3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2012. Algérie có quân đội lớn thứ hai ở Bắc Phi với ngân sách quốc phòng lớn nhất châu Phi (10 tỷ USD). Hầu hết vũ khí của Algérie được nhập khẩu từ Nga, quốc gia mà họ là đồng minh thân cận.

Năm 2007, Không quân Algérie đã ký một thỏa thuận với Nga để mua 49 chiếc MiG-29SMT và 6 chiếc MiG-29UBT với chi phí ước tính là 1,9 tỷ USD. Nga cũng đang đóng hai chiếc tàu ngầm diesel loại 636 cho Algérie.

Algérie là quốc gia hòa bình thứ 90 trên thế giới, theo Chỉ số Hòa bình Toàn cầu năm 2024.

5.4. Nhân quyền

Algérie đã bị tổ chức Freedom House do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ xếp loại "không tự do" kể từ khi bắt đầu công bố các xếp hạng như vậy vào năm 1972, ngoại trừ các năm 1989, 1990 và 1991, khi đất nước này được xếp loại "một phần tự do". Vào tháng 12 năm 2016, Euro-Mediterranean Human Rights Monitor đã ban hành một báo cáo liên quan đến việc vi phạm tự do truyền thông ở Algérie. Báo cáo này làm rõ rằng chính phủ Algérie đã áp đặt các hạn chế đối với tự do báo chí; biểu đạt; và quyền biểu tình, phản đối và hội họp ôn hòa cũng như tăng cường kiểm duyệt các phương tiện truyền thông và trang web. Do các nhà báo và nhà hoạt động chỉ trích chính phủ cầm quyền, một số giấy phép của các tổ chức truyền thông đã bị thu hồi.

Các công đoàn độc lập và tự trị phải đối mặt với sự sách nhiễu thường xuyên từ chính phủ, với nhiều nhà lãnh đạo bị bỏ tù và các cuộc biểu tình bị đàn áp. Năm 2016, một số công đoàn, nhiều trong số đó đã tham gia vào các cuộc biểu tình Algérie 2010-2012, đã bị chính phủ hủy đăng ký.

Đồng tính luyến ái là bất hợp pháp ở Algérie. Hành vi đồng tính luyến ái công khai có thể bị phạt tù tới hai năm. Mặc dù vậy, khoảng 26% người Algérie cho rằng đồng tính luyến ái nên được chấp nhận, theo một cuộc khảo sát do BBC News Arabic-Arab Barometer thực hiện năm 2019. Algérie cho thấy mức độ chấp nhận LGBT cao nhất so với các quốc gia Ả Rập khác nơi cuộc khảo sát được thực hiện.

Human Rights Watch đã cáo buộc chính quyền Algérie sử dụng Đại dịch COVID-19 như một cái cớ để ngăn chặn các phong trào và biểu tình ủng hộ dân chủ trong nước, dẫn đến việc bắt giữ thanh niên như một phần của giãn cách xã hội.

Tình hình nhân quyền tại Algérie tiếp tục là một mối quan tâm, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến tự do ngôn luận, tự do báo chí và tự do hội họp. Các nhà hoạt động nhân quyền và nhà báo độc lập thường xuyên đối mặt với sự sách nhiễu và hạn chế từ chính quyền. Các cuộc biểu tình, mặc dù đôi khi được phép, thường bị kiểm soát chặt chẽ và có thể dẫn đến việc bắt giữ người tham gia. Quyền của các nhóm thiểu số, bao gồm cả cộng đồng Berber (Amazigh) về việc sử dụng ngôn ngữ và văn hóa của họ, đã có những cải thiện nhưng vẫn còn những thách thức. Vấn đề tra tấn và đối xử tệ bạc trong các cơ sở giam giữ cũng được các tổ chức nhân quyền quốc tế nêu lên. Mặc dù hiến pháp đảm bảo một số quyền tự do cơ bản, việc thực thi và tôn trọng các quyền này trong thực tế vẫn còn hạn chế, phản ánh một quan điểm trung tả/tự do xã hội là cần có những cải cách sâu rộng hơn để đảm bảo một xã hội dân chủ và tôn trọng nhân quyền đầy đủ.

7.1. Dầu mỏ và tài nguyên thiên nhiên

Algérie, quốc gia có nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ, đã là thành viên OPEC từ năm 1969. Sản lượng dầu thô của nước này đạt khoảng 1,1 triệu thùng/ngày, nhưng cũng là một nhà sản xuất và xuất khẩu khí đốt lớn, với các mối liên kết quan trọng đến châu Âu. Hydrocarbon từ lâu đã là trụ cột của nền kinh tế, chiếm khoảng 60% thu ngân sách, 30% GDP, và 87,7% thu nhập xuất khẩu. Algérie có trữ lượng khí tự nhiên lớn thứ 10 thế giới và là nhà xuất khẩu khí đốt lớn thứ sáu. Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ báo cáo rằng vào năm 2005, Algérie có 4.53 T m³ trữ lượng khí tự nhiên đã được chứng minh (160 nghìn tỷ feet khối). Nước này cũng xếp thứ 16 về trữ lượng dầu mỏ.

Tăng trưởng phi hydrocacbon năm 2011 được dự kiến ở mức 5%. Để đối phó với các yêu cầu xã hội, chính quyền đã tăng chi tiêu, đặc biệt là hỗ trợ lương thực cơ bản, tạo việc làm, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, và tăng lương. Giá hydrocacbon cao đã cải thiện tài khoản vãng lai và vị thế dự trữ quốc tế vốn đã lớn.

Thu nhập từ dầu khí tăng trong năm 2011 do giá dầu tiếp tục ở mức cao, mặc dù xu hướng sản lượng đang giảm. Sản lượng từ ngành dầu khí về khối lượng tiếp tục giảm, từ 43,2 triệu tấn xuống 32 triệu tấn trong giai đoạn 2007-2011. Tuy nhiên, ngành này chiếm 98% tổng khối lượng xuất khẩu năm 2011, so với 48% năm 1962, và 70% thu ngân sách, tương đương 71.40 B USD.

Công ty dầu khí quốc gia Algérie là Sonatrach, đóng vai trò chủ chốt trong mọi khía cạnh của ngành dầu khí và khí tự nhiên ở Algérie. Tất cả các nhà khai thác nước ngoài phải hợp tác với Sonatrach, công ty thường nắm giữ phần lớn cổ phần trong các thỏa thuận chia sẻ sản phẩm.

Tiếp cận khả năng sinh học ở Algérie thấp hơn mức trung bình của thế giới. Năm 2016, Algérie có 0,53 hecta toàn cầu khả năng sinh học trên mỗi người trong lãnh thổ của mình, thấp hơn nhiều so với mức trung bình của thế giới là 1,6 hecta toàn cầu trên mỗi người. Năm 2016, Algérie đã sử dụng 2,4 hecta toàn cầu khả năng sinh học trên mỗi người - dấu chân sinh thái tiêu dùng của họ. Điều này có nghĩa là họ sử dụng gần gấp 4,5 lần khả năng sinh học mà Algérie có. Kết quả là, Algérie đang bị thâm hụt khả năng sinh học. Vào tháng 4 năm 2022, các nhà ngoại giao từ Ý và Tây Ban Nha đã tổ chức các cuộc đàm phán sau khi động thái của Rome nhằm đảm bảo một lượng lớn khí đốt Algérie đã gây lo ngại ở Madrid. Theo thỏa thuận giữa Sonatrach của Algérie và Eni của Ý, Algérie sẽ gửi thêm 9 tỷ mét khối khí đốt cho Ý vào năm tới và vào năm 2024.

7.2. Nghiên cứu và các nguồn năng lượng thay thế

Algérie đã đầu tư khoảng 100 tỷ dinar để phát triển các cơ sở nghiên cứu và trả lương cho các nhà nghiên cứu. Chương trình phát triển này nhằm thúc đẩy sản xuất năng lượng thay thế, đặc biệt là năng lượng mặt trời và năng lượng gió. Algérie được ước tính có tiềm năng năng lượng mặt trời lớn nhất ở Địa Trung Hải, vì vậy chính phủ đã tài trợ cho việc thành lập một công viên khoa học năng lượng mặt trời ở Hassi R'Mel. Hiện tại, Algérie có 20.000 giáo sư nghiên cứu tại các trường đại học khác nhau và hơn 780 phòng thí nghiệm nghiên cứu, với mục tiêu do nhà nước đặt ra là mở rộng lên 1.000. Bên cạnh năng lượng mặt trời, các lĩnh vực nghiên cứu ở Algérie bao gồm viễn thông không gian và vệ tinh, năng lượng hạt nhân và nghiên cứu y tế. Nước này đang nỗ lực phát triển năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời và gió, xem xét các khía cạnh xã hội và môi trường, nhằm giảm sự phụ thuộc vào hydrocacbon và hướng tới một tương lai năng lượng bền vững hơn.

7.3. Thị trường lao động

Tỷ lệ thất nghiệp chung là 11,8% vào năm 2023. Chính phủ đã tăng cường vào năm 2011 các chương trình việc làm được giới thiệu vào năm 1988, đặc biệt là trong khuôn khổ chương trình hỗ trợ những người tìm việc (Dispositif d'Aide à l'Insertion Professionnelle).
Mặc dù tổng tỷ lệ thất nghiệp giảm, tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên và phụ nữ vẫn ở mức cao. Điều này phản ánh những thách thức trong việc tạo đủ việc làm chất lượng cho lực lượng lao động trẻ và sự tham gia hạn chế của phụ nữ vào thị trường lao động. Các chính sách lao động của chính phủ và hoạt động của các công đoàn nhằm mục đích cải thiện điều kiện làm việc và bảo vệ quyền lợi của người lao động, tuy nhiên, việc đảm bảo công bằng xã hội và cơ hội việc làm bình đẳng vẫn là một mục tiêu cần tiếp tục phấn đấu. Vấn đề thất nghiệp ở thanh niên đặc biệt nghiêm trọng, đòi hỏi các giải pháp toàn diện hơn để giải quyết.

7.4. Du lịch

Sự phát triển của ngành du lịch ở Algérie trước đây bị cản trở bởi sự thiếu thốn cơ sở vật chất, nhưng kể từ năm 2004, một chiến lược phát triển du lịch rộng rãi đã được thực hiện, dẫn đến việc xây dựng nhiều khách sạn đạt tiêu chuẩn hiện đại cao.

Có một số Di sản Thế giới UNESCO ở Algérie bao gồm Al Qal'a của Beni Hammad, thủ đô đầu tiên của đế chế Hammadid; Tipasa, một thị trấn Phoenicia và sau đó là La Mã; Djémila và Timgad, cả hai đều là di tích La Mã; Thung lũng M'Zab, một thung lũng đá vôi chứa một ốc đảo đô thị hóa lớn; và Casbah của Algiers, một thành cổ quan trọng. Di sản Thế giới tự nhiên duy nhất ở Algérie là Tassili n'Ajjer, một dãy núi.
Algérie sở hữu nhiều tài nguyên du lịch đa dạng, từ các di tích lịch sử cổ đại, các thành phố mang đậm dấu ấn kiến trúc Hồi giáo và thuộc địa, đến các cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ như sa mạc Sahara và dãy núi Atlas. Mặc dù tiềm năng lớn, ngành du lịch vẫn chưa phát triển tương xứng do những thách thức về cơ sở hạ tầng, quảng bá và ổn định chính trị trong quá khứ. Chính phủ đang nỗ lực thúc đẩy du lịch thông qua các chính sách cải thiện cơ sở hạ tầng, đơn giản hóa thủ tục visa và tăng cường quảng bá hình ảnh đất nước. Triển vọng phát triển du lịch của Algérie là rất lớn, đặc biệt trong các lĩnh vực du lịch văn hóa, du lịch khám phá sa mạc và du lịch sinh thái.

9.1. Các nhóm dân tộc

Người Ả Rập và người Berber bản địa cũng như người Phoenicia, La Mã, Vandal, Hy Lạp Byzantine, Thổ Nhĩ Kỳ, nhiều người châu Phi cận Sahara, và người Pháp đã đóng góp vào lịch sử và văn hóa của Algérie. Hậu duệ của những người tị nạn Andalusi cũng có mặt trong dân số Algiers và các thành phố khác. Hơn nữa, tiếng Tây Ban Nha được những hậu duệ Aragon và Castilian Morisco này sử dụng sâu rộng vào thế kỷ 18, và thậm chí tiếng Catalan cũng được những hậu duệ Catalan Morisco sử dụng cùng thời điểm ở thị trấn nhỏ Grish El-Oued.

Hàng thế kỷ di cư của người Ả Rập đến Maghreb kể từ thế kỷ thứ bảy đã làm thay đổi phạm vi nhân khẩu học ở Algérie. Các ước tính khác nhau dựa trên các nguồn khác nhau. Phần lớn dân số Algérie là người gốc Ả Rập, chiếm từ 75% đến 85% dân số. Người Berber chiếm từ 15% đến 24% dân số được chia thành nhiều nhóm với các ngôn ngữ khác nhau. Lớn nhất trong số này là người Kabyle, sống ở vùng Kabylie phía đông Algiers, người Chaoui ở Đông Bắc Algérie, người Tuareg ở sa mạc phía nam và người Shenwa ở Bắc Algérie.
Tình hình của các dân tộc thiểu số và các nhóm dễ bị tổn thương là một khía cạnh quan trọng, đặc biệt là cộng đồng người Berber (Amazigh). Mặc dù ngôn ngữ Berber đã được công nhận là ngôn ngữ chính thức, việc đảm bảo quyền văn hóa và ngôn ngữ đầy đủ cho các nhóm Berber khác nhau vẫn là một quá trình đang diễn ra. Các nhóm dân tộc thiểu số khác, bao gồm cả những người di cư và tị nạn, cũng cần được quan tâm để đảm bảo quyền lợi và sự hòa nhập của họ vào xã hội Algérie.

9.2. Ngôn ngữ

Tiếng Ả Rập tiêu chuẩn hiện đại và tiếng Berber là các ngôn ngữ chính thức. Tiếng Ả Rập Algérie (Darja) là ngôn ngữ được đa số dân chúng sử dụng. Tiếng Ả Rập Algérie thông tục có một số từ mượn từ tiếng Berber, chiếm từ 8% đến 9% vốn từ vựng của nó.

Tiếng Berber đã được công nhận là "ngôn ngữ quốc gia" theo sửa đổi hiến pháp ngày 8 tháng 5 năm 2002. Tiếng Kabyle, ngôn ngữ Berber chiếm ưu thế, được dạy và một phần là đồng chính thức (với một vài hạn chế) ở các vùng của Kabylie. Tiếng Kabyle có một nền tảng tiếng Ả Rập, tiếng Pháp, tiếng Latinh, tiếng Hy Lạp, tiếng Phoenicia và tiếng Punic đáng kể, và các từ mượn tiếng Ả Rập chiếm 35% tổng vốn từ vựng tiếng Kabyle. Vào tháng 2 năm 2016, hiến pháp Algérie đã thông qua một nghị quyết đưa tiếng Berber trở thành ngôn ngữ chính thức cùng với tiếng Ả Rập. Algérie nổi lên như một quốc gia song ngữ sau năm 1962. Tiếng Ả Rập Algérie thông tục được khoảng 83% dân số sử dụng và tiếng Berber được 27% sử dụng.

Mặc dù tiếng Pháp không có địa vị chính thức ở Algérie, nước này có một trong những cộng đồng nói tiếng Pháp lớn nhất thế giới, và tiếng Pháp được sử dụng rộng rãi trong chính phủ, truyền thông (báo chí, đài phát thanh, truyền hình địa phương), và cả hệ thống giáo dục (từ tiểu học trở đi) và học thuật do lịch sử thuộc địa của Algérie. Nó có thể được coi là một lingua franca của Algérie. Năm 2008, 11,2 triệu người Algérie có thể đọc và viết bằng tiếng Pháp. Năm 2013, ước tính 60% dân số có thể nói hoặc hiểu tiếng Pháp. Năm 2022, ước tính 33% dân số nói tiếng Pháp.

Việc sử dụng tiếng Anh ở Algérie, mặc dù hạn chế so với các ngôn ngữ đã đề cập trước đó, đã tăng lên do toàn cầu hóa. Năm 2022, có thông báo rằng tiếng Anh sẽ được dạy trong các trường tiểu học.
Chính sách ngôn ngữ của Algérie nhằm mục đích thúc đẩy tiếng Ả Rập và tiếng Berber, đồng thời công nhận vai trò lịch sử và thực tiễn của tiếng Pháp.

9.3. Tôn giáo

Hồi giáo là tôn giáo chiếm ưu thế ở Algérie, với những người theo đạo, chủ yếu là người Sunni, chiếm 99% dân số theo ước tính của CIA World Factbook năm 2021, và 97,9% theo Pew Research vào năm 2020. Có khoảng 290.000 người Ibadi ở Thung lũng M'zab trong vùng Ghardaia.

Trước khi độc lập, Algérie là nơi sinh sống của hơn 1,3 triệu người theo đạo Kitô (chủ yếu là người gốc châu Âu). Hầu hết những người định cư theo đạo Kitô đã rời sang Pháp sau khi đất nước độc lập. Ngày nay, ước tính dân số Kitô giáo dao động từ 100.000 đến 200.000 người. Công dân Algérie theo đạo Kitô chủ yếu thuộc các giáo phái Tin Lành, những người đã phải chịu áp lực ngày càng tăng từ chính phủ trong những năm gần đây, bao gồm nhiều vụ đóng cửa cưỡng bức.

Theo Arab Barometer năm 2018-2019, đại đa số người Algérie (99,1%) tiếp tục tự nhận mình là người Hồi giáo. Báo cáo tháng 6 năm 2019 của Arab Barometer-BBC News cho thấy tỷ lệ người Algérie tự nhận mình không theo tôn giáo đã tăng từ khoảng 8% năm 2013 lên khoảng 15% năm 2018. Arab Barometer tháng 12 năm 2019 cho thấy sự gia tăng tỷ lệ người Algérie tự nhận mình không theo tôn giáo chủ yếu là do những người trẻ Algérie, với khoảng 25% tự mô tả mình là không theo tôn giáo. Tuy nhiên, báo cáo Arab Barometer năm 2021 cho thấy những người cho biết họ không theo tôn giáo trong số những người Algérie đã giảm, chỉ còn 2,6% tự nhận mình không theo tôn giáo. Trong cùng báo cáo đó, 69,5% người Algérie tự nhận mình là người theo tôn giáo và 27,8% khác tự nhận mình là người có phần theo tôn giáo.

Algérie đã cống hiến cho thế giới Hồi giáo một số nhà tư tưởng lỗi lạc, bao gồm Emir Abdelkader, Abdelhamid Ben Badis, Mouloud Kacem Naît Belkacem, Malek Bennabi và Mohamed Arkoun.
Tình hình tự do tôn giáo ở Algérie là một vấn đề phức tạp. Mặc dù Hiến pháp công nhận Hồi giáo là quốc giáo và đảm bảo tự do tín ngưỡng, các tôn giáo thiểu số, đặc biệt là Kitô giáo, đôi khi phải đối mặt với những hạn chế và áp lực từ chính quyền. Việc thực hành các tôn giáo khác ngoài Hồi giáo có thể bị giám sát và các hoạt động truyền giáo bị hạn chế.

10.1. Y tế

Năm 2018, Algérie có số lượng bác sĩ cao nhất vùng Maghreb (1,72 trên 1.000 người), y tá (2,23 trên 1.000 người), và nha sĩ (0,31 trên 1.000 người). Tiếp cận "nguồn nước cải thiện" đạt khoảng 97,4% dân số ở khu vực thành thị và 98,7% dân số ở khu vực nông thôn. Khoảng 99% người Algérie sống ở khu vực thành thị, và khoảng 93,4% những người sống ở khu vực nông thôn, có quyền tiếp cận "vệ sinh cải thiện". Theo Ngân hàng Thế giới, Algérie đang tiến bộ trong việc đạt được mục tiêu "giảm một nửa số người không có khả셔ng tiếp cận bền vững với nước uống cải thiện và vệ sinh cơ bản vào năm 2015". Với dân số trẻ của Algérie, chính sách ưu tiên chăm sóc sức khỏe phòng ngừa và các phòng khám hơn là bệnh viện. Theo chính sách này, chính phủ duy trì một chương trình tiêm chủng. Tuy nhiên, vệ sinh kém và nước không sạch vẫn gây ra các bệnh lao, viêm gan, sởi, sốt thương hàn, dịch tả và kiết lỵ. Người nghèo thường được chăm sóc sức khỏe miễn phí.

Hồ sơ sức khỏe đã được duy trì ở Algérie từ năm 1882 và bắt đầu bổ sung người Hồi giáo sống ở phía nam vào cơ sở dữ liệu hồ sơ sinh tử của họ vào năm 1905 dưới thời Pháp thuộc.
Hệ thống y tế Algérie bao gồm cả khu vực công và tư. Chính phủ đã có những nỗ lực đáng kể trong việc cải thiện các chỉ số y tế chính như giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh và tăng tuổi thọ dự kiến. Tuy nhiên, khả năng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao vẫn còn không đồng đều giữa các vùng và các tầng lớp xã hội. Các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, tiểu đường và ung thư đang ngày càng gia tăng, đặt ra những thách thức mới cho hệ thống y tế. Chính sách y tế của chính phủ tập trung vào việc tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu, cải thiện cơ sở hạ tầng y tế và đào tạo nhân lực y tế.

10.2. Giáo dục

Kể từ những năm 1970, trong một hệ thống tập trung được thiết kế để giảm đáng kể tỷ lệ mù chữ, chính phủ Algérie đã ban hành một nghị định theo đó việc đi học trở thành bắt buộc đối với tất cả trẻ em từ 6 đến 15 tuổi có khả năng theo dõi việc học của mình thông qua 20 cơ sở được xây dựng từ khi độc lập, hiện nay tỷ lệ biết chữ là khoảng 92,6%. Kể từ năm 1972, tiếng Ả Rập được sử dụng làm ngôn ngữ giảng dạy trong chín năm đầu tiên đi học. Từ năm thứ ba, tiếng Pháp được dạy và nó cũng là ngôn ngữ giảng dạy cho các lớp khoa học. Học sinh cũng có thể học tiếng Anh, tiếng Ý, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Đức. Năm 2008, các chương trình mới ở cấp tiểu học xuất hiện, do đó việc đi học bắt buộc không còn bắt đầu ở tuổi sáu nữa, mà ở tuổi năm. Ngoài 122 trường tư thục, các trường Đại học của Nhà nước đều miễn phí. Sau chín năm học tiểu học, học sinh có thể học trung học phổ thông hoặc một cơ sở giáo dục. Trường cung cấp hai chương trình: phổ thông hoặc kỹ thuật. Kết thúc năm thứ ba trung học, học sinh thi kỳ thi tú tài, một khi thành công sẽ cho phép theo đuổi các nghiên cứu sau đại học tại các trường đại học và viện.

Giáo dục chính thức là bắt buộc đối với trẻ em từ sáu đến mười lăm tuổi. Năm 2008, tỷ lệ mù chữ của những người trên 10 tuổi là 22,3%, trong đó nam giới là 15,6% và nữ giới là 29,0%. Tỉnh có tỷ lệ mù chữ thấp nhất là Tỉnh Algiers với 11,6%, trong khi tỉnh có tỷ lệ cao nhất là Tỉnh Djelfa với 35,5%.

Algérie có 26 trường đại học và 67 cơ sở giáo dục đại học, phải đáp ứng nhu cầu cho một triệu sinh viên Algérie và 80.000 sinh viên nước ngoài vào năm 2008. Đại học Algiers, thành lập năm 1879, là trường lâu đời nhất, cung cấp giáo dục trong nhiều ngành khác nhau (luật, y học, khoa học và văn học). Hai mươi lăm trong số các trường đại học này và gần như tất cả các cơ sở giáo dục đại học được thành lập sau khi đất nước độc lập.

Ngay cả khi một số trường cung cấp giảng dạy bằng tiếng Ả Rập như các lĩnh vực luật và kinh tế, hầu hết các lĩnh vực khác như khoa học và y học vẫn tiếp tục được cung cấp bằng tiếng Pháp và tiếng Anh. Trong số các trường đại học quan trọng nhất, có Đại học Khoa học và Công nghệ Houari Boumediene, Đại học Mentouri Constantine, và Đại học Oran Es-Senia. Đại học Abou Bekr Belkaïd ở Tlemcen và Đại học Batna Hadj Lakhdar lần lượt xếp thứ 26 và 45 ở châu Phi. Algérie xếp thứ 115 trong Chỉ số Đổi mới Toàn cầu năm 2024.
Hệ thống giáo dục Algérie bao gồm các cấp học từ mầm non, tiểu học (bắt buộc), trung học cơ sở, trung học phổ thông đến giáo dục đại học và dạy nghề. Chính phủ đã đầu tư đáng kể vào giáo dục, dẫn đến tỷ lệ biết chữ tăng cao. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức như chất lượng giáo dục, tình trạng quá tải ở một số trường học và sự phù hợp của chương trình đào tạo với nhu vực thị trường lao động.

11.1. Nghệ thuật

Các họa sĩ Algérie, như Mohammed Racim và Baya, đã cố gắng làm sống lại quá khứ huy hoàng của Algérie trước thời kỳ thuộc địa của Pháp, đồng thời họ đã góp phần bảo tồn các giá trị đích thực của Algérie. Theo dòng này, Mohamed Temam, Abdelkhader Houamel cũng đã tái hiện qua nghệ thuật này những cảnh tượng từ lịch sử đất nước, những thói quen và phong tục của quá khứ và cuộc sống nông thôn. Các trào lưu nghệ thuật mới khác bao gồm của M'hamed Issiakhem, Mohammed Khadda và Bachir Yelles, đã xuất hiện trên sân khấu hội họa Algérie, từ bỏ hội họa cổ điển tượng hình để tìm kiếm những con đường hội họa mới, nhằm điều chỉnh hội họa Algérie cho phù hợp với thực tế mới của đất nước thông qua cuộc đấu tranh và khát vọng của nó. Mohammed Khadda và M'hamed Issiakhem đã nổi bật trong những năm gần đây.
Nghệ thuật truyền thống Algérie bao gồm nghệ thuật Hồi giáo với các họa tiết hình học và thư pháp phức tạp, cũng như nghệ thuật Berber với các hoa văn đặc trưng trên đồ gốm, thảm và trang sức. Kiến trúc phản ánh sự đa dạng văn hóa, từ các di tích La Mã cổ đại, các nhà thờ Hồi giáo và cung điện thời Ottoman, đến các công trình kiến trúc thuộc địa Pháp và các thiết kế hiện đại. Các nghệ nhân thủ công Algérie nổi tiếng với các sản phẩm đồ da, đồ đồng, đồ gốm và dệt may.

11.2. Văn học

Nguồn gốc lịch sử của văn học Algérie có từ thời đại Numidia và La Mã châu Phi, khi Apuleius viết Lừa Vàng, cuốn tiểu thuyết Latin duy nhất còn sót lại nguyên vẹn. Giai đoạn này cũng đã biết đến Augustine thành Hippo, Nonius Marcellus và Martianus Capella, cùng nhiều người khác. Thời Trung Cổ đã biết đến nhiều nhà văn Ả Rập đã cách mạng hóa văn học thế giới Ả Rập, với các tác giả như Ahmad al-Buni, Ibn Manzur và Ibn Khaldoun, người đã viết Muqaddimah khi ở Algérie, và nhiều người khác.

Albert Camus là một tác giả người Pháp gốc Algérie Pied-Noir. Năm 1957, ông được trao Giải Nobel Văn học.

Ngày nay, Algérie có trong bối cảnh văn học của mình những tên tuổi lớn không chỉ đánh dấu văn học Algérie mà còn cả di sản văn học phổ quát bằng tiếng Ả Rập và tiếng Pháp.

Bước đầu, văn học Algérie được đánh dấu bằng các tác phẩm mà mối quan tâm chính là sự khẳng định thực thể quốc gia Algérie, có sự xuất bản các tiểu thuyết như bộ ba Algérie của Mohammed Dib, hoặc thậm chí Nedjma của Kateb Yacine, một cuốn tiểu thuyết thường được coi là một tác phẩm hoành tráng và quan trọng. Các nhà văn nổi tiếng khác sẽ đóng góp vào sự nổi lên của văn học Algérie bao gồm Mouloud Feraoun, Malek Bennabi, Malek Haddad, Moufdi Zakaria, Abdelhamid Ben Badis, Mohamed Laïd Al-Khalifa, Mouloud Mammeri, Frantz Fanon, và Assia Djebar.

Sau khi giành độc lập, một số tác giả mới đã xuất hiện trên văn đàn Algérie, họ sẽ cố gắng thông qua các tác phẩm của mình để phơi bày một số vấn đề xã hội, trong số đó có Rachid Boudjedra, Rachid Mimouni, Leila Sebbar, Tahar Djaout và Tahir Wattar.

Hiện tại, một bộ phận các nhà văn Algérie có xu hướng được xác định trong một nền văn học thể hiện sự gây sốc, do chủ nghĩa khủng bố xảy ra trong những năm 1990, bộ phận còn lại được xác định theo một phong cách văn học khác, dàn dựng một quan niệm cá nhân về cuộc phiêu lưu của con người. Trong số các tác phẩm nổi tiếng gần đây, có nhà văn, Những con én của Kabul và Cuộc tấn công của Yasmina Khadra, Lời thề của những kẻ man rợ của Boualem Sansal, Ký ức của xác thịt của Ahlam Mosteghanemi và cuốn tiểu thuyết cuối cùng của Assia Djebar Không nơi nào trong nhà cha tôi.
Văn học Algérie hiện đại phản ánh những trải nghiệm phức tạp của đất nước, từ thời thuộc địa, cuộc chiến giành độc lập, đến những thách thức của thời kỳ hậu độc lập và nội chiến. Các tác giả viết bằng tiếng Ả Rập, tiếng Pháp và ngày càng nhiều bằng tiếng Berber, khám phá các chủ đề về bản sắc, xung đột văn hóa, ký ức lịch sử và các vấn đề xã hội.

11.3. Điện ảnh

Sự quan tâm của nhà nước Algérie đối với các hoạt động của ngành công nghiệp điện ảnh có thể được nhìn thấy qua ngân sách hàng năm 200 triệu DZD (1,3 triệu EUR) được phân bổ cho sản xuất, các biện pháp cụ thể và một kế hoạch chương trình đầy tham vọng do Bộ Văn hóa thực hiện để thúc đẩy sản xuất quốc gia, cải tạo kho phim và khắc phục những mắt xích yếu kém trong phân phối và khai thác.

Sự hỗ trợ tài chính của nhà nước, thông qua Quỹ Phát triển Nghệ thuật, Kỹ thuật và Công nghiệp Điện ảnh (FDATIC) và Cơ quan Ảnh hưởng Văn hóa Algérie (AARC), đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sản xuất quốc gia. Từ năm 2007 đến năm 2013, FDATIC đã tài trợ cho 98 bộ phim (phim truyện, phim tài liệu và phim ngắn). Vào giữa năm 2013, AARC đã hỗ trợ tổng cộng 78 bộ phim, bao gồm 42 phim truyện, 6 phim ngắn và 30 phim tài liệu.

Theo cơ sở dữ liệu LUMIERE của Đài quan sát Nghe nhìn châu Âu, 41 bộ phim Algérie đã được phát hành ở châu Âu từ năm 1996 đến năm 2013; 21 bộ phim trong danh mục này là các sản phẩm hợp tác Algérie-Pháp. Days of Glory (2006) và Outside the Law (2010) ghi nhận số lượt xem cao nhất tại Liên minh châu Âu, lần lượt là 3.172.612 và 474.722.

Algérie đã giành được {{Lang|fr|Palme d'Or|italic=no}} cho Chronicle of the Years of Fire (1975), hai giải Oscar cho Z (1969), và các giải thưởng khác cho bộ phim hợp tác Ý-Algérie The Battle of Algiers.
Ngành công nghiệp điện ảnh Algérie có một lịch sử phong phú, đặc biệt là các bộ phim sản xuất sau chiến tranh giành độc lập thường tập trung vào chủ đề đấu tranh giải phóng dân tộc và các vấn đề xã hội. Các đạo diễn và tác phẩm tiêu biểu đã giành được sự công nhận tại các liên hoan phim quốc tế, góp phần quảng bá văn hóa Algérie ra thế giới.

11.4. Ẩm thực

Ẩm thực Algérie phong phú và đa dạng là kết quả của sự tương tác và trao đổi với các nền văn hóa và quốc gia khác qua nhiều thế kỷ. Nó dựa trên các sản phẩm từ đất liền và biển. Các cuộc chinh phục hoặc di chuyển dân số đến lãnh thổ Algérie là hai trong số các yếu tố chính của sự trao đổi giữa các dân tộc và nền văn hóa khác nhau. Ẩm thực Algérie là sự pha trộn của các nguồn gốc Ả Rập, Berber, Thổ Nhĩ Kỳ và Pháp.

Ẩm thực Algérie cung cấp nhiều món ăn đa dạng tùy thuộc vào vùng miền và mùa, nhưng rau và ngũ cốc vẫn là cốt lõi. Hầu hết các món ăn Algérie đều xoay quanh bánh mì, thịt (thịt cừu, thịt bò hoặc gia cầm), dầu ô liu, rau và các loại thảo mộc tươi. Rau thường được sử dụng cho salad, súp, tajine, couscous, và các món ăn có nước sốt. Trong tất cả các món ăn truyền thống của Algérie hiện có, món nổi tiếng nhất là couscous, được công nhận là món ăn quốc gia.
Các món ăn truyền thống khác bao gồm tagine (một món hầm chậm), chorba (một loại súp), dolma (rau củ nhồi), và nhiều loại bánh ngọt làm từ mật ong và các loại hạt. Đặc điểm ẩm thực thay đổi theo vùng miền, với các món ăn ven biển sử dụng nhiều hải sản, trong khi các vùng nội địa ưa chuộng thịt và các sản phẩm từ sữa. Đồ uống phổ biến bao gồm trà bạc hà và cà phê. Văn hóa ẩm thực Algérie nhấn mạnh sự hiếu khách và chia sẻ bữa ăn cùng gia đình và bạn bè.

11.5. Thể thao

Nhiều trò chơi đã tồn tại ở Algérie từ thời cổ đại. Ở Aurès, người ta chơi một số trò chơi như El Kherba hoặc El khergueba (một biến thể của cờ vua). Bài tây, cờ đam và cờ vua là một phần của văn hóa Algérie. Đua ngựa (fantasia) và bắn súng trường là một phần của hoạt động giải trí văn hóa của người Algérie.

Bóng đá là môn thể thao phổ biến nhất trong nước. Đội tuyển bóng đá quốc gia Algérie, được biết đến với biệt danh "Những con cáo sa mạc", có một lượng người hâm mộ cuồng nhiệt và đã đạt được thành công cả trong nước và quốc tế.

Algérie có một lịch sử lâu đời trong các môn thể thao khác như điền kinh, quyền Anh, bóng chuyền, bóng ném và việc nghiên cứu võ thuật. Các vận động viên Algérie đã thi đấu tại Thế vận hội và đã giành được huy chương ở nhiều nội dung khác nhau. Nhiều câu lạc bộ và tổ chức thể thao tồn tại ở Algérie để quảng bá và phát triển thể thao trong giới trẻ. Bộ Thanh niên và Thể thao ở Algérie quản lý các hoạt động liên quan đến thể thao.
Ngoài bóng đá, các môn thể thao phổ biến khác bao gồm điền kinh, bóng ném, bóng chuyền và võ thuật. Algérie đã có những thành công đáng kể tại các giải đấu quốc tế, đặc biệt là ở môn điền kinh và quyền Anh. Các môn thể thao truyền thống như đua ngựa (fantasia) và các trò chơi dân gian vẫn được duy trì và là một phần của các lễ hội văn hóa. Hoạt động giải trí ngoài trời như đi bộ đường dài và khám phá sa mạc cũng ngày càng trở nên phổ biến.