Niger

3.1. Thời tiền sử

Các công cụ bằng đá, một số có niên đại lên đến 280.000 năm trước Công nguyên, đã được tìm thấy ở Adrar Bous, Bilma và Djado thuộc vùng Agadez phía bắc. Một số trong những phát hiện này có liên quan đến các nền văn hóa công cụ Aterian và Mousterian thuộc thời kỳ Đồ đá cũ giữa, phát triển mạnh ở Bắc Phi vào khoảng 90.000 TCN - 20.000 TCN. Người ta cho rằng những người này sống theo lối sống săn bắt hái lượm. Trong thời kỳ ẩm ướt châu Phi tiền sử, khí hậu của Sa mạc Sahara ẩm ướt và màu mỡ hơn, một hiện tượng mà các nhà khảo cổ học gọi là "Sahara xanh", đã cung cấp điều kiện thuận lợi cho việc săn bắt và sau đó là nông nghiệp và chăn nuôi gia súc.

Thời kỳ Đồ đá mới, bắt đầu vào khoảng 10.000 TCN, chứng kiến một số thay đổi như sự ra đời của đồ gốm (bằng chứng tại Tagalagal, Temet và Tin Ouffadene), sự lan rộng của việc chăn nuôi gia súc và việc chôn cất người chết trong các gò mộ bằng đá. Khi khí hậu thay đổi trong giai đoạn 4000-2800 TCN, Sahara dần dần bắt đầu sa mạc hóa, buộc người dân phải thay đổi mô hình định cư về phía nam và phía đông. Nông nghiệp lan rộng, bao gồm việc trồng kê và cao lương, cũng như sản xuất đồ gốm. Các đồ vật bằng sắt và đồng xuất hiện trong thời kỳ này, với các phát hiện bao gồm ở Azawagh, Takedda, Marendet và Dãy núi Termit. Các nền văn hóa Kiffian (khoảng 8000-6000 TCN) và sau đó là Tenerian (khoảng 5000-2500 TCN), tập trung tại Adrar Bous và Gobero nơi các bộ xương đã được khai quật, đã phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn này.

Các xã hội tiếp tục phát triển với sự khác biệt theo vùng trong các tập quán nông nghiệp và mai táng. Một nền văn hóa của thời kỳ này là văn hóa Bura (khoảng 200-1300 SCN), được đặt tên theo di chỉ khảo cổ Bura nơi một ngôi mộ chứa đầy các bức tượng nhỏ bằng sắt và gốm đã được phát hiện. Thời kỳ Đồ đá mới chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của nghệ thuật chạm khắc đá Sahara, bao gồm ở Dãy núi Aïr, Dãy núi Termit, Cao nguyên Djado, Iwelene, Arakao, Tamakon, Tzerzait, Iferouane, Mammanet và Dabous; nghệ thuật này kéo dài từ 10.000 TCN đến 100 SCN và mô tả một loạt các chủ đề, từ hệ động vật đa dạng của cảnh quan đến các mô tả về những nhân vật mang giáo được gọi là 'chiến binh Libya'.

3.2. Các đế quốc và vương quốc tiền thuộc địa

Khu vực Niger từng là nơi hình thành và phát triển của nhiều đế quốc và vương quốc quan trọng trong lịch sử châu Phi, đóng vai trò trung tâm trong mạng lưới thương mại xuyên Sahara. Các đế quốc lớn như Mali và Songhai đã mở rộng ảnh hưởng đến phần phía tây của Niger, trong khi Đế quốc Kanem-Bornu kiểm soát các vùng phía đông. Vương quốc Hồi giáo Aïr của người Tuareg và các thành bang Hausa ở phía nam cũng là những thực thể chính trị và kinh tế đáng chú ý trong khu vực này trước thời kỳ thuộc địa.

3.2.2. Đế quốc Songhai (thế kỷ 11 - thế kỷ 16)

Đế quốc Songhai được đặt tên theo nhóm dân tộc chính của nó, người Songhai, và tập trung ở khúc quanh của sông Niger ở Mali. Người Songhai bắt đầu định cư ở khu vực này từ thế kỷ thứ 7 đến thế kỷ thứ 9; đến thế kỷ thứ 11, Gao (thủ đô của Vương quốc Gao trước đây) đã trở thành thủ đô của đế quốc. Từ năm 1000 đến 1325, Đế quốc Songhai đã duy trì hòa bình với Đế quốc Mali, nước láng giềng ở phía tây. Năm 1325, Songhai bị Mali chinh phục cho đến khi giành lại độc lập vào năm 1375. Dưới thời vua Sonni Ali (trị vì 1464-1492), Songhai đã áp dụng một chính sách bành trướng đạt đến đỉnh cao dưới triều đại của Askia Mohammad I (trị vì 1493-1528); tại thời điểm này, đế quốc đã mở rộng từ trung tâm khúc quanh sông Niger, bao gồm cả phía đông nơi phần lớn miền tây Niger sau này thuộc quyền cai trị của nó, bao gồm cả Agadez bị chinh phục vào năm 1496. Đế quốc không thể chống chọi được các cuộc tấn công liên tiếp từ Triều đại Saadi của Maroc và bị đánh bại quyết định trong Trận Tondibi năm 1591; sau đó nó sụp đổ thành một số vương quốc nhỏ hơn.

3.2.3. Vương quốc Hồi giáo Aïr (thế kỷ 15 - thế kỷ 20)

Vào khoảng năm 1449, ở phía bắc của vùng đất Niger ngày nay, Vương quốc Hồi giáo Aïr được thành lập bởi Sultan Ilisawan, có trung tâm tại Agadez. Trước đây là một trạm giao thương có sự pha trộn giữa người Hausa và Tuareg, nó phát triển thành một vị trí chiến lược trên các tuyến đường thương mại xuyên Sahara. Năm 1515, Aïr bị Songhai chinh phục, vẫn là một phần của đế quốc đó cho đến khi sụp đổ vào năm 1591. Trong những thế kỷ tiếp theo, "có vẻ như vương quốc đã suy tàn" do các cuộc chiến tranh nội bộ và xung đột giữa các thị tộc. Khi người châu Âu bắt đầu khám phá khu vực vào thế kỷ 19, phần lớn Agadez đã bị tàn phá và bị người Pháp chiếm đóng.

3.2.5. Các thành bang Hausa (thế kỷ 15 - thế kỷ 19)

Giữa sông Niger và Hồ Chad là các Vương quốc Hausa, bao gồm khu vực văn hóa-ngôn ngữ được gọi là Hausaland, nằm vắt ngang biên giới Niger-Nigeria sau này. Người Hausa được cho là sự pha trộn giữa các dân tộc bản địa và những người di cư từ phía bắc và phía đông, nổi lên như một dân tộc riêng biệt vào khoảng những năm 900-1400 khi các vương quốc được thành lập. Họ dần dần chấp nhận Hồi giáo từ thế kỷ 14, và đôi khi tôn giáo này tồn tại song song với các tôn giáo khác, phát triển thành các hình thức dung hợp; một số nhóm Hausa như Azna đã chống lại Hồi giáo hoàn toàn (khu vực Dogondoutchi vẫn là một thành trì của tín ngưỡng vật linh). Các vương quốc Hausa không phải là một thực thể nhỏ gọn mà là một số liên bang các vương quốc ít nhiều độc lập với nhau. Tổ chức của họ có thứ bậc và phần nào dân chủ: các vị vua Hausa được bầu bởi các nhân vật quan trọng của đất nước và có thể bị họ phế truất. Các vương quốc Hausa bắt đầu với bảy tiểu quốc được thành lập, theo truyền thuyết Bayajidda, bởi sáu người con trai của Bawo. Bawo là con trai duy nhất của nữ hoàng Hausa Daurama và Bayajidda (hoặc Abu Yazid theo một số nhà sử học) đến từ Baghdad. Bảy tiểu quốc Hausa ban đầu (còn được gọi là 'Hausa bakwai') là: Daura (tiểu quốc của nữ hoàng Daurama), Kano, Rano, Zaria, Gobir, Katsina và Biram. Một phần mở rộng của truyền thuyết nói rằng Bawo có thêm bảy người con trai với một người vợ lẽ, những người này đã thành lập cái gọi là 'Banza (bất hợp pháp) Bakwai': Zamfara, Kebbi, Nupe, Gwari, Yauri, Ilorin và Kwararafa. Một tiểu quốc nhỏ hơn không phù hợp với sơ đồ này là Konni, tập trung tại Birni-N'Konni.

Người Fulani (còn gọi là Peul, Fulbe, v.v.), một dân tộc mục축 sống khắp vùng Sahel, bắt đầu di cư đến Hausaland trong những năm 1200-1500. Vào cuối thế kỷ 18, một số người Fulani không hài lòng với hình thức Hồi giáo dung hợp được thực hành ở đó; lợi dụng sự khinh miệt của dân chúng đối với sự tham nhũng trong giới tinh hoa Hausa, học giả Fulani Usman Dan Fodio (đến từ Gobir) đã tuyên bố một cuộc thánh chiến vào năm 1804. Sau khi chinh phục hầu hết Hausaland (mặc dù không phải Vương quốc Bornu, vẫn độc lập), ông đã tuyên bố thành lập Đế quốc Sokoto vào năm 1809. Một số tiểu quốc Hausa đã sống sót bằng cách chạy trốn về phía nam, chẳng hạn như người Katsina đã chuyển đến Maradi ở phía nam vùng đất sau này trở thành Niger. Một số tiểu quốc sống sót này đã quấy rối Đế quốc Sokoto và một thời kỳ chiến tranh và giao tranh bắt đầu, với một số tiểu quốc (như Katsina và Gobir) duy trì độc lập trong khi ở những nơi khác, các tiểu quốc mới hơn được hình thành (chẳng hạn như Vương quốc Tessaoua). Đế quốc Sokoto đã tồn tại cho đến khi, "bị suy yếu nghiêm trọng" bởi các cuộc xâm lược của lãnh chúa Rabih az-Zubayr ở Chad, cuối cùng rơi vào tay người Anh vào năm 1903, với các vùng đất của nó sau đó bị Anh và Pháp chia cắt. Các vương quốc nhỏ hơn khác trong thời kỳ này bao gồm Vương quốc Dosso, một chính thể của người Zarma được thành lập vào năm 1750, đã chống lại sự cai trị của các tiểu quốc Hausa và Sokoto.

3.3. Thời kỳ thuộc địa Pháp (1900 - 1960)

Vào thế kỷ 19, một số nhà thám hiểm châu Âu đã đi qua khu vực mà sau này được gọi là Niger, chẳng hạn như Mungo Park (1805-1806), đoàn thám hiểm Oudney-Denham-Clapperton (1822-1825), Heinrich Barth (1850-1855 cùng với James Richardson và Adolf Overweg), Friedrich Gerhard Rohlfs (1865-1867), Gustav Nachtigal (1869-1874) và Parfait-Louis Monteil (1890-1892).

Một số quốc gia châu Âu đã sở hữu các thuộc địa ven biển ở châu Phi, và vào nửa sau thế kỷ này, họ bắt đầu hướng sự chú ý vào nội địa lục địa. Quá trình này, được gọi là 'Tranh giành châu Phi', lên đến đỉnh điểm tại Hội nghị Berlin năm 1885, trong đó các cường quốc thuộc địa đã vạch ra sự phân chia châu Phi thành các vùng ảnh hưởng. Kết quả là, Pháp đã giành quyền kiểm soát thung lũng thượng nguồn sông Niger (tương đương với lãnh thổ hiện tại của Mali và Niger). Sau đó, Pháp bắt đầu hiện thực hóa quyền cai trị của mình trên thực địa. Năm 1897, sĩ quan Pháp Marius Gabriel Cazemajou được cử đến Niger. Ông đến Vương quốc Damagaram vào năm 1898 và ở lại Zinder tại triều đình của Sultan Amadou Kouran Daga. Sau đó ông bị giết, vì Daga sợ ông sẽ liên minh với lãnh chúa Rabih az-Zubayr ở Chad. Năm 1899-1900, Pháp phối hợp ba đoàn thám hiểm-Đoàn Gentil từ Congo thuộc Pháp, Đoàn Foureau-Lamy từ Algérie và Đoàn Voulet-Chanoine từ Timbuktu-với mục đích liên kết các thuộc địa châu Phi của Pháp. Ba đoàn cuối cùng gặp nhau tại Kousséri (ở cực bắc Cameroon) và đánh bại quân của Rabih az-Zubayr trong Trận Kousséri. Phái đoàn Voulet-Chanoine "bị ô danh bởi những hành động tàn bạo" và "trở nên khét tiếng" vì cướp bóc, hãm hiếp và giết hại dân thường địa phương trên đường đi qua miền nam Niger. Vào ngày 8 tháng 5 năm 1899, để trả đũa sự kháng cự của nữ hoàng Sarraounia, đại úy Voulet và người của ông đã sát hại tất cả cư dân của làng Birni-N'Konni trong một sự kiện được coi là "một trong những vụ thảm sát tồi tệ nhất trong lịch sử thuộc địa Pháp". Các phương pháp "tàn bạo" của Voulet và Chanoine đã gây ra một "vụ bê bối" và Paris buộc phải can thiệp; khi Trung tá Jean-François Klobb đuổi kịp phái đoàn gần Tessaoua để giải tỏa quyền chỉ huy của họ, ông đã bị giết. Trung úy Paul Joalland, sĩ quan cũ của Klobb, và Trung úy Octave Meynier cuối cùng đã tiếp quản phái đoàn sau một cuộc binh biến mà Voulet và Chanoine bị giết.

Lãnh thổ Quân sự Niger sau đó được thành lập trong thuộc địa Thượng Sénégal và Niger (sau này là Burkina Faso, Mali và Niger) vào tháng 12 năm 1904 với thủ đô tại Niamey. Biên giới với thuộc địa Nigeria của Anh ở phía nam được hoàn thiện vào năm 1910, một sự phân định sơ bộ đã được hai cường quốc thống nhất thông qua các hiệp ước trong giai đoạn 1898-1906. Thủ đô của lãnh thổ được chuyển đến Zinder vào năm 1912 khi Lãnh thổ Quân sự Niger được tách ra khỏi Thượng Sénégal và Niger, trước khi được chuyển trở lại Niamey vào năm 1922 khi Niger trở thành một thuộc địa chính thức trong Tây Phi thuộc Pháp. Biên giới của Niger được vạch ra theo từng giai đoạn và đã được cố định ở vị trí sau này vào những năm 1930. Các điều chỉnh lãnh thổ đã diễn ra trong giai đoạn này: các khu vực phía tây sông Niger được sáp nhập vào Niger vào năm 1926-1927, và trong quá trình giải thể Thượng Volta (Burkina Faso hiện đại) vào năm 1932-1947, phần lớn phía đông của lãnh thổ đó đã được thêm vào Niger; và ở phía đông, Dãy núi Tibesti được chuyển giao cho Chad vào năm 1931.

Người Pháp thường áp dụng một hình thức cai trị gián tiếp, cho phép các cấu trúc bản địa hiện có tiếp tục tồn tại trong khuôn khổ quản lý thuộc địa với điều kiện họ thừa nhận quyền tối cao của Pháp. Người Zarma của Vương quốc Dosso đặc biệt dễ chấp nhận sự cai trị của Pháp, sử dụng họ như những đồng minh chống lại sự xâm lấn của các tiểu quốc Hausa và các tiểu quốc lân cận khác; theo thời gian, người Zarma do đó trở thành một trong những nhóm "có học thức và tây hóa hơn" ở Niger. Các mối đe dọa được nhận thấy đối với sự cai trị của Pháp, chẳng hạn như cuộc nổi dậy Kobkitanda ở Vùng Dosso (1905-1906), do giáo sĩ mù Alfa Saibou lãnh đạo, và cuộc nổi dậy Karma ở thung lũng Niger (tháng 12 năm 1905 - tháng 3 năm 1906) do Oumarou Karma lãnh đạo đã bị đàn áp bằng vũ lực, cũng như các phong trào tôn giáo Hamallayya và Hauka sau này. Mặc dù "phần lớn thành công" trong việc khuất phục các dân tộc "định cư" ở phía nam, người Pháp phải đối mặt với "khó khăn đáng kể hơn" với người Tuareg ở phía bắc (tập trung tại Vương quốc Hồi giáo Aïr ở Agadez), và Pháp không thể chiếm đóng Agadez cho đến năm 1906. Sự kháng cự của người Tuareg tiếp tục, lên đến đỉnh điểm là Cuộc nổi dậy Kaocen năm 1916-1917, do Ag Mohammed Wau Teguidda Kaocen lãnh đạo, với sự hậu thuẫn của Senussi ở Fezzan; cuộc nổi dậy bị đàn áp dữ dội và Kaocen chạy trốn đến Fezzan, nơi ông sau đó bị giết. Một vị vua bù nhìn được người Pháp dựng lên và sự "suy tàn và bị gạt ra ngoài lề" của phía bắc thuộc địa tiếp tục, trở nên trầm trọng hơn bởi một loạt các trận hạn hán. Mặc dù vẫn là "một vùng đất hẻo lánh", một số phát triển kinh tế hạn chế đã diễn ra ở Niger trong những năm thuộc địa, chẳng hạn như việc du nhập trồng đậu phộng. Các biện pháp cải thiện an ninh lương thực sau một loạt các nạn đói tàn khốc vào năm 1913, 1920 và 1931 đã được đưa ra.

Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, trong thời gian đó Pháp đại lục bị Đức Quốc xã chiếm đóng, Charles de Gaulle đã ban hành Tuyên ngôn Brazzaville, tuyên bố rằng đế quốc thuộc địa Pháp sẽ được thay thế sau chiến tranh bằng một Liên hiệp Pháp ít tập trung hơn. Liên hiệp Pháp, tồn tại từ năm 1946 đến 1958, đã trao một hình thức hạn chế quyền công dân Pháp cho cư dân của các thuộc địa, với một số phân cấp quyền lực và sự tham gia hạn chế vào đời sống chính trị cho các hội đồng cố vấn địa phương. Chính trong giai đoạn này, Đảng Tiến bộ Niger (Parti Progressiste Nigérien, hay PPN, ban đầu là một nhánh của Tập hợp Dân chủ châu Phi, hay Rassemblement Démocratique Africain - RDA) được thành lập dưới sự lãnh đạo của cựu giáo viên Hamani Diori, cũng như Phong trào Xã hội châu Phi-Sawaba (MSA) cánh tả, do Djibo Bakary lãnh đạo. Sau Đạo luật Cải cách Hải ngoại (Loi Cadre) ngày 23 tháng 7 năm 1956 và sự thành lập Đệ Ngũ Cộng hòa Pháp vào ngày 4 tháng 12 năm 1958, Niger trở thành một nhà nước tự trị trong Cộng đồng Pháp. Vào ngày 18 tháng 12 năm 1958, một Cộng hòa Niger tự trị chính thức được thành lập dưới sự lãnh đạo của Hamani Diori. MSA bị cấm vào năm 1959 vì lập trường chống Pháp thái quá. Vào ngày 11 tháng 7 năm 1960, Niger quyết định rời khỏi Cộng đồng Pháp và giành độc lập hoàn toàn vào lúc nửa đêm, giờ địa phương, ngày 3 tháng 8 năm 1960; Diori do đó trở thành tổng thống đầu tiên của đất nước.

3.4. Thời kỳ hậu độc lập (1960 - nay)

Thời kỳ hậu độc lập của Niger được đánh dấu bởi sự bất ổn chính trị dai dẳng, với nhiều cuộc đảo chính quân sự, các giai đoạn cầm quyền độc tài xen kẽ với những nỗ lực dân chủ hóa còn mong manh. Các vấn đề kinh tế xã hội, đặc biệt là nghèo đói và tác động của biến đổi khí hậu, cùng với những thách thức an ninh từ các nhóm nổi dậy và khủng bố, đã liên tục cản trở sự phát triển bền vững của đất nước.

3.4.1. Chính quyền Diori và chế độ quân quản đầu tiên (1960 - 1987)

Trong 14 năm đầu tiên với tư cách là một quốc gia độc lập, Niger được điều hành bởi một chế độ dân sự độc đảng dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Hamani Diori. Những năm 1960 chứng kiến sự mở rộng của hệ thống giáo dục và một số phát triển kinh tế và công nghiệp hóa hạn chế. Mối quan hệ với Pháp vẫn được duy trì, với việc Diori cho phép phát triển khai thác uranium do Pháp dẫn đầu ở Arlit và ủng hộ Pháp trong Chiến tranh Algérie. Quan hệ với các quốc gia châu Phi khác hầu hết là "tích cực", ngoại trừ Dahomey (Benin), do tranh chấp biên giới Benin-Niger. Niger vẫn là một nhà nước độc đảng trong suốt thời kỳ này, với việc Diori sống sót sau một cuộc đảo chính được lên kế hoạch vào năm 1963 và một vụ ám sát vào năm 1965; hầu hết hoạt động này do nhóm MSA-Sawaba của Djibo Bakary chủ mưu, nhóm này đã phát động một cuộc nổi dậy thất bại vào năm 1964. Vào những năm 1970, sự kết hợp của những khó khăn kinh tế, hạn hán và các cáo buộc tham nhũng tràn lan cũng như quản lý yếu kém nguồn cung cấp lương thực đã dẫn đến một cuộc đảo chính lật đổ chế độ Diori.

Cuộc đảo chính do Đại tá Seyni Kountché và một nhóm quân sự mang tên Conseil Militaire Supreme chủ mưu, Kountché tiếp tục cai trị đất nước cho đến khi qua đời vào năm 1987. Hành động đầu tiên của chính phủ quân sự là giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực. Mặc dù các tù nhân chính trị của chế độ Diori được thả sau cuộc đảo chính, các quyền tự do chính trị và cá nhân nói chung đã suy giảm trong thời kỳ này. Đã có những âm mưu đảo chính (vào các năm 1975, 1976 và 1984) bị thất bại, những người chủ mưu bị trừng phạt.

Kountché tìm cách tạo ra một 'xã hội phát triển', được tài trợ chủ yếu bởi các mỏ uranium ở Vùng Agadez. Các công ty quốc doanh được thành lập, cơ sở hạ tầng (xây dựng và đường sá mới, trường học, trung tâm y tế) được xây dựng, và có tham nhũng trong các cơ quan chính phủ, điều mà Kountché không ngần ngại trừng phạt. Vào những năm 1980, Kountché bắt đầu thận trọng nới lỏng sự kìm kẹp của quân đội, với một số sự nới lỏng kiểm duyệt nhà nước và những nỗ lực nhằm 'dân sự hóa' chế độ. Sự bùng nổ kinh tế kết thúc sau sự sụp đổ của giá uranium, và các biện pháp thắt lưng buộc bụng và tư nhân hóa do IMF dẫn đầu đã gây ra sự phản đối của một số người Niger. Năm 1985, một cuộc nổi dậy của người Tuareg ở Tchintabaraden đã bị đàn áp. Kountché qua đời vào tháng 11 năm 1987 vì một khối u não, và được kế nhiệm bởi chánh văn phòng của ông, Đại tá Ali Saibou, người được xác nhận là Chủ tịch Hội đồng Quân sự Tối cao bốn ngày sau đó.

3.4.2. Nền Cộng hòa thứ hai và quá trình chuyển đổi dân chủ (1987 - 1993)

Tổng thống Saibou đã hạn chế các khía cạnh đàn áp nhất của thời Kountché (chẳng hạn như cảnh sát mật và kiểm duyệt truyền thông), và bắt đầu một quá trình cải cách chính trị dưới sự chỉ đạo chung của một đảng duy nhất (Mouvement National pour la Société du Développement, hay MNSD). Một Nền Cộng hòa thứ hai được tuyên bố và một hiến pháp mới được soạn thảo, được thông qua sau một cuộc trưng cầu dân ý vào năm 1989. Tướng Saibou trở thành tổng thống đầu tiên của Nền Cộng hòa thứ hai sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 10 tháng 12 năm 1989.

Những nỗ lực của Tổng thống Saibou nhằm kiểm soát các cải cách chính trị đã thất bại trước yêu cầu của các công đoàn và sinh viên về việc thành lập một hệ thống dân chủ đa đảng. Vào ngày 9 tháng 2 năm 1990, một cuộc tuần hành của sinh viên bị đàn áp dữ dội ở Niamey đã dẫn đến cái chết của ba sinh viên, điều này đã làm gia tăng áp lực trong nước và quốc tế đòi hỏi cải cách dân chủ hơn nữa. Chế độ Saibou đã chấp nhận những yêu cầu này vào cuối năm 1990. Trong khi đó, tình hình bất ổn lại tái diễn ở Vùng Agadez khi một nhóm người Tuareg vũ trang tấn công thị trấn Tchintabaraden (được một số người coi là sự khởi đầu của Cuộc nổi dậy Tuareg lần thứ nhất), gây ra một cuộc đàn áp quân sự dẫn đến nhiều cái chết (con số chính xác vẫn còn tranh cãi, ước tính từ 70 đến 1.000 người).

Hội nghị Chủ quyền Quốc gia năm 1991 đã mang lại nền dân chủ đa đảng. Từ ngày 29 tháng 7 đến ngày 3 tháng 11, một hội nghị quốc gia đã tập hợp tất cả các thành phần xã hội để đưa ra các khuyến nghị cho hướng đi tương lai của đất nước. Hội nghị do Giáo sư André Salifou chủ trì và đã xây dựng một kế hoạch cho một chính phủ chuyển tiếp; chính phủ này sau đó được thành lập vào tháng 11 năm 1991 để quản lý các công việc của nhà nước cho đến khi các thể chế của Nền Cộng hòa thứ ba được thiết lập vào tháng 4 năm 1993. Sau Hội nghị Chủ quyền Quốc gia, chính phủ chuyển tiếp đã soạn thảo một hiến pháp loại bỏ hệ thống độc đảng trước đó của Hiến pháp năm 1989 và đảm bảo nhiều quyền tự do hơn. Hiến pháp mới được thông qua bằng một cuộc trưng cầu dân ý vào ngày 26 tháng 12 năm 1992. Sau đó, các cuộc bầu cử tổng thống đã được tổ chức và Mahamane Ousmane trở thành tổng thống đầu tiên của Nền Cộng hòa thứ ba vào ngày 27 tháng 3 năm 1993. Nhiệm kỳ tổng thống của Ousmane chứng kiến bốn lần thay đổi chính phủ và các cuộc bầu cử lập pháp vào năm 1995, cùng với một cuộc suy thoái kinh tế. Bạo lực ở Vùng Agadez vẫn tiếp diễn trong giai đoạn này, khiến chính phủ Niger phải ký một thỏa thuận ngừng bắn với quân nổi dậy Tuareg vào năm 1992, nhưng thỏa thuận này không hiệu quả do sự chia rẽ nội bộ trong hàng ngũ Tuareg. Một cuộc nổi dậy khác, do những người Toubou bất mãn lãnh đạo, tuyên bố rằng, giống như người Tuareg, chính phủ Niger đã bỏ bê khu vực của họ, đã nổ ra ở phía đông đất nước. Vào tháng 4 năm 1995, một thỏa thuận hòa bình với một nhóm nổi dậy Tuareg đã được ký kết, theo đó chính phủ đồng ý thu nhận một số cựu phiến quân vào quân đội và, với sự hỗ trợ của Pháp, giúp những người khác trở lại cuộc sống dân sự hữu ích.

3.4.4. Các nền Cộng hòa thứ tư, thứ năm, thứ sáu và các cuộc đảo chính liên tiếp (1999 - 2010)

Sau vụ ám sát Tổng thống Maïnassara, Thiếu tá Daouda Malam Wanké lên nắm quyền, thành lập Hội đồng Hòa giải Quốc gia chuyển tiếp để giám sát việc soạn thảo hiến pháp theo hệ thống bán tổng thống kiểu Pháp. Hiến pháp này được thông qua vào ngày 9 tháng 8 năm 1999, tiếp theo là các cuộc bầu cử tổng thống và lập pháp vào tháng 10 và tháng 11 cùng năm. Các cuộc bầu cử nhìn chung được các nhà quan sát quốc tế đánh giá là tự do và công bằng. Sau đó, Wanké rút lui khỏi các công việc của chính phủ.

Sau khi chiến thắng cuộc bầu cử vào tháng 11 năm 1999, Tổng thống Tandja Mamadou tuyên thệ nhậm chức vào ngày 22 tháng 12 năm 1999, trở thành tổng thống đầu tiên của Nền Cộng hòa thứ năm. Mamadou đã thực hiện các cải cách hành chính và kinh tế vốn bị đình trệ do các cuộc đảo chính quân sự kể từ Nền Cộng hòa thứ ba, và giúp giải quyết hòa bình một tranh chấp biên giới kéo dài hàng thập kỷ với Benin. Vào tháng 8 năm 2002, tình trạng bất ổn trong các trại quân sự xảy ra ở Niamey, Diffa, và Nguigmi, và chính phủ đã có thể khôi phục trật tự trong vòng vài ngày. Vào ngày 24 tháng 7 năm 2004, các cuộc bầu cử thành phố đã được tổ chức để bầu ra các đại diện địa phương, trước đây do chính phủ bổ nhiệm. Các cuộc bầu cử này được theo sau bởi các cuộc bầu cử tổng thống, trong đó Mamadou tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, do đó trở thành tổng thống đầu tiên của nước cộng hòa giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử liên tiếp mà không bị lật đổ bởi các cuộc đảo chính quân sự. Cơ cấu lập pháp và hành pháp vẫn phần nào tương tự như nhiệm kỳ đầu tiên của tổng thống: Hama Amadou được tái bổ nhiệm làm thủ tướng và Mahamane Ousmane, người đứng đầu đảng CDS, được các đồng nghiệp tái bầu làm chủ tịch Quốc hội.

Đến năm 2007, mối quan hệ giữa Tổng thống Tandja Mamadou và thủ tướng của ông đã "xấu đi", dẫn đến việc thay thế thủ tướng vào tháng 6 năm 2007 bởi Seyni Oumarou sau một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm thành công tại Quốc hội. Tổng thống Tandja Mamadou đã tìm cách kéo dài nhiệm kỳ tổng thống của mình bằng cách sửa đổi hiến pháp vốn giới hạn các nhiệm kỳ tổng thống. Những người ủng hộ việc kéo dài nhiệm kỳ tổng thống, tập hợp sau phong trào 'Tazartche' (tiếng Hausa có nghĩa là 'ở lại quá lâu'), đã bị phản đối bởi những người ('chống Tazartche') bao gồm các chiến sĩ đảng đối lập và các nhà hoạt động xã hội dân sự.

Miền bắc chứng kiến sự bùng nổ của Cuộc nổi dậy Tuareg lần thứ hai vào năm 2007 do Mouvement des Nigériens pour la justice (MNJ) lãnh đạo. Với một số vụ bắt cóc, cuộc nổi dậy đã "phần lớn lắng xuống một cách không dứt khoát" vào năm 2009. Tình hình an ninh "kém" trong khu vực được cho là đã cho phép các phần tử của Al-Qaeda tại Maghreb Hồi giáo (AQIM) giành được chỗ đứng trong nước.

Năm 2009, Tổng thống Tandja Mamadou quyết định tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý hiến pháp nhằm kéo dài nhiệm kỳ tổng thống của mình, điều này bị các đảng phái chính trị khác phản đối và đi ngược lại quyết định của Tòa án Hiến pháp vốn đã phán quyết rằng cuộc trưng cầu dân ý là vi hiến. Sau đó, Mamadou đã sửa đổi và thông qua một hiến pháp mới bằng trưng cầu dân ý, bị Tòa án Hiến pháp tuyên bố là bất hợp pháp, khiến Mamadou phải giải tán Tòa án và nắm quyền khẩn cấp. Phe đối lập đã tẩy chay cuộc trưng cầu dân ý và hiến pháp được thông qua với 92,5% cử tri ủng hộ và 68% cử tri đi bỏ phiếu, theo kết quả chính thức. Việc thông qua hiến pháp đã tạo ra Nền Cộng hòa thứ sáu, với một hệ thống tổng thống, đình chỉ Hiến pháp năm 1999, và một chính phủ lâm thời ba năm với Tandja Mamadou làm tổng thống. Các sự kiện này đã gây ra bất ổn chính trị và xã hội.

Trong một cuộc đảo chính vào tháng 2 năm 2010, một chính quyền quân sự do Salou Djibo lãnh đạo đã được thành lập để đối phó với nỗ lực kéo dài nhiệm kỳ chính trị của Tandja. Hội đồng Tối cao Phục hồi Dân chủ, do Djibo đứng đầu, đã thực hiện một kế hoạch chuyển tiếp kéo dài một năm, soạn thảo hiến pháp và tổ chức bầu cử vào năm 2011. Các biến động chính trị liên tiếp này phản ánh sự mong manh của các thể chế dân chủ ở Niger, nơi mà tham vọng quyền lực cá nhân và sự can thiệp của quân đội thường xuyên làm gián đoạn tiến trình dân chủ, gây ra những hậu quả tiêu cực cho sự ổn định và phát triển của đất nước.

3.4.5. Nền Cộng hòa thứ bảy (2010 - 2023)

Sau khi thông qua hiến pháp năm 2010 và cuộc bầu cử tổng thống một năm sau đó, Mahamadou Issoufou được bầu làm tổng thống đầu tiên của Nền Cộng hòa thứ bảy; sau đó ông được tái đắc cử vào năm 2016. Hiến pháp đã khôi phục lại hệ thống bán tổng thống vốn đã bị bãi bỏ một năm trước đó. Một âm mưu đảo chính chống lại ông vào năm 2011 đã bị thất bại và những kẻ cầm đầu bị bắt giữ. Thời gian cầm quyền của Issoufou được đánh dấu bởi các mối đe dọa đối với an ninh của đất nước, xuất phát từ hậu quả của Nội chiến Libya và Xung đột Bắc Mali, một cuộc nổi dậy ở miền tây Niger của al-Qaeda và Nhà nước Hồi giáo, sự lan rộng của cuộc nổi dậy Boko Haram của Nigeria vào đông nam Niger, và việc sử dụng Niger làm quốc gia trung chuyển cho người di cư (thường do các băng đảng buôn người tổ chức). Lực lượng Pháp và Mỹ đã hỗ trợ Niger trong việc chống lại các mối đe dọa này.

Vào ngày 10 tháng 12 năm 2019, một nhóm lớn các chiến binh thuộc Nhà nước Hồi giáo tại Đại Sahara (IS-GS) đã tấn công một đồn quân sự ở Inates, giết chết hơn bảy mươi binh sĩ và bắt cóc những người khác. Cuộc tấn công này là sự cố đẫm máu nhất mà quân đội Niger từng trải qua. Vào ngày 9 tháng 1 năm 2020, một nhóm lớn các chiến binh IS-GS đã tấn công một căn cứ quân sự của Niger tại Chinagodrar, thuộc Vùng Tillabéri của Niger, giết chết ít nhất 89 binh sĩ Niger.

Vào ngày 27 tháng 12 năm 2020, người dân Niger đã đi bỏ phiếu sau khi Issoufou tuyên bố sẽ từ chức, mở đường cho một chuyển giao quyền lực hòa bình. Không có ứng cử viên nào giành được đa số tuyệt đối trong cuộc bỏ phiếu: Mohamed Bazoum đạt gần nhất với 39,33%. Theo hiến pháp, một cuộc bầu cử vòng hai được tổ chức vào ngày 20 tháng 2 năm 2021, với Bazoum giành được 55,75% số phiếu và ứng cử viên đối lập (và cựu tổng thống) Mahamane Ousmane giành được 44,25%, theo ủy ban bầu cử.

Vào đầu năm 2021 với các vụ thảm sát Tchoma Bangou và Zaroumdareye, IS-GS bắt đầu giết hại dân thường hàng loạt. Vào ngày 21 tháng 3 năm 2021, các chiến binh IS-GS đã tấn công một số ngôi làng xung quanh Tillia, giết chết 141 người, chủ yếu là dân thường.

Vào ngày 31 tháng 3 năm 2021, lực lượng an ninh Niger đã ngăn chặn một âm mưu đảo chính của một đơn vị quân đội tại thủ đô Niamey. Tiếng súng đã được nghe thấy trong dinh tổng thống. Vụ tấn công diễn ra hai ngày trước khi tổng thống mới đắc cử Mohamed Bazoum dự kiến tuyên thệ nhậm chức. Lực lượng Vệ binh Tổng thống đã bắt giữ một số người trong vụ việc. Vào ngày 2 tháng 4 năm 2021, Bazoum đã tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Niger. Giai đoạn này chứng kiến những nỗ lực duy trì dân chủ trong bối cảnh các mối đe dọa an ninh nghiêm trọng từ các nhóm thánh chiến, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân và đặt ra những thách thức lớn đối với nhân quyền và sự ổn định của quốc gia.

4.1. Khí hậu

Khí hậu Niger chủ yếu là khí hậu sa mạc rất nóng và khô, với phần lớn diện tích đất nước nằm trong vùng Sahara. Ở cực nam, có khí hậu nhiệt đới ở rìa lưu vực sông Niger. Địa hình chủ yếu là đồng bằng sa mạc và đụn cát, với thảo nguyên bằng phẳng đến lượn sóng ở phía nam và đồi núi ở phía bắc. Khí hậu nóng và khô hơn trong các khu vực sa mạc gây ra cháy rừng thường xuyên hơn ở một số vùng. Lượng mưa thay đổi đáng kể theo mùa và theo vùng, với mùa mưa ngắn từ tháng 6 đến tháng 9 ở phía nam. Nhiệt độ có thể rất cao, đặc biệt là trong mùa khô. Hạn hán và sa mạc hóa là những vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nông nghiệp và đời sống của người dân.

4.2. Đa dạng sinh học

Lãnh thổ Niger bao gồm năm vùng sinh thái trên cạn: Thảo nguyên Sahelian Acacia, Thảo nguyên Tây Sudan, Thảo nguyên ngập nước Hồ Chad, Thảo nguyên và rừng cây Nam Sahara, và Rừng cây khô cằn núi Tây Sahara.
Phía bắc được bao phủ bởi sa mạc và bán sa mạc. Hệ động vật có vú điển hình bao gồm linh dương addax, linh dương sừng kiếm, linh dương gazelle, và ở vùng núi là cừu Barbary. Khu bảo tồn Thiên nhiên Quốc gia Aïr và Ténéré được thành lập ở các vùng phía bắc để bảo vệ các loài này.
Các vùng phía nam tự nhiên bị chi phối bởi các thảo nguyên. Vườn quốc gia W, nằm ở khu vực biên giới với Burkina Faso và Benin, thuộc về "một trong những khu vực quan trọng nhất" đối với động vật hoang dã ở Tây Phi, được gọi là Tổ hợp WAP (W-Arli-Pendjari). Nơi đây có một quần thể sư tử Tây Phi và một trong những quần thể cuối cùng của báo săn Tây Bắc Phi.
Các loài động vật hoang dã khác bao gồm voi, trâu, linh dương lang, linh dương kob và lợn lòi. Hươu cao cổ Tây Phi được tìm thấy ở phía bắc xa hơn, nơi nó có quần thể còn sót lại cuối cùng.
Các vấn đề môi trường bao gồm các hoạt động canh tác phá hoại do áp lực dân số, săn bắt bất hợp pháp, cháy rừng ở một số khu vực và sự xâm lấn của con người vào các vùng ngập lũ của sông Niger để trồng lúa. Các đập được xây dựng trên sông Niger ở các nước láng giềng Mali và Guinea cũng như ở Niger được cho là nguyên nhân làm giảm lưu lượng nước ở sông Niger-điều này có ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường. "Thiếu nhân viên đầy đủ" để bảo vệ động vật hoang dã trong các công viên và khu bảo tồn là một yếu tố khác được cho là nguyên nhân gây mất mát động vật hoang dã.
Tái sinh tự nhiên do nông dân quản lý được thực hiện từ năm 1983 để tăng sản lượng lương thực và gỗ, và khả năng phục hồi trước các thời tiết khắc nghiệt.

4.3. Các vấn đề môi trường

Niger phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường nghiêm trọng, chủ yếu là do vị trí địa lý và điều kiện khí hậu khắc nghiệt. Sa mạc hóa là một trong những thách thức lớn nhất, với việc sa mạc Sahara ngày càng lấn sâu vào các vùng đất canh tác và đồng cỏ, làm giảm diện tích đất sản xuất và đe dọa sinh kế của người dân. Các đợt hạn hán định kỳ và kéo dài cũng gây ra tình trạng thiếu nước nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nông nghiệp, chăn nuôi và nguồn nước sinh hoạt.
Khan hiếm tài nguyên nước là một vấn đề kinh niên, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Việc tiếp cận nước sạch và vệ sinh an toàn còn hạn chế, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe. Ngoài ra, các hoạt động nông nghiệp không bền vững, nạn phá rừng để lấy củi và đất canh tác, cùng với việc săn bắt trái phép cũng góp phần làm suy thoái môi trường và mất đa dạng sinh học.
Chính phủ Niger, với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, đã triển khai nhiều nỗ lực ứng phó, bao gồm các chương trình trồng rừng, quản lý tài nguyên nước bền vững, và thúc đẩy các kỹ thuật canh tác thích ứng với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, quy mô của các vấn đề này đòi hỏi những nỗ lực lâu dài và toàn diện hơn nữa.

5.1. Cơ cấu chính phủ

Trước cuộc đảo chính năm 2023, cơ cấu chính phủ Niger được xác định bởi Hiến pháp năm 2010, thiết lập một chế độ bán tổng thống.

• Hành pháp: Quyền hành pháp được chia sẻ giữa Tổng thống, là nguyên thủ quốc gia được bầu trực tiếp, và Thủ tướng, là người đứng đầu chính phủ do Tổng thống bổ nhiệm và chịu trách nhiệm trước Quốc hội. Tổng thống có quyền hạn đáng kể, bao gồm cả việc giải tán Quốc hội trong một số trường hợp.
• Lập pháp: Cơ quan lập pháp là Quốc hội (Assemblée Nationale), một nghị viện đơn viện với các thành viên được bầu theo nhiệm kỳ 5 năm. Quốc hội có vai trò thông qua luật, giám sát chính phủ và phê chuẩn ngân sách.
• Tư pháp: Hệ thống tư pháp độc lập trên danh nghĩa, với Tòa án Tối cao là cơ quan xét xử cao nhất. Hiến pháp năm 2010 cũng quy định về Tòa án Hiến pháp và các tòa án khác.

Sau cuộc đảo chính tháng 7 năm 2023, chính quyền quân sự, tự xưng là Hội đồng Quốc gia Bảo vệ Tổ quốc (Conseil national pour la sauvegarde de la patrie - CNSP), đã đình chỉ Hiến pháp năm 2010 và giải tán tất cả các thể chế dân sự. Tướng Abdourahamane Tchiani trở thành người đứng đầu nhà nước trên thực tế. Một thủ tướng và chính phủ chuyển tiếp đã được bổ nhiệm bởi chính quyền quân sự, nhưng cơ cấu và vai trò của các cơ quan này hiện tại chủ yếu phục vụ cho mục tiêu của quân đội và chưa có một lộ trình rõ ràng cho việc phục hồi các thể chế dân chủ theo hiến pháp.

5.2. Quan hệ đối ngoại

Niger theo đuổi một chính sách đối ngoại ôn hòa và duy trì quan hệ hữu nghị với phương Tây, thế giới Hồi giáo cũng như các quốc gia không liên kết. Nước này là thành viên của Liên Hợp Quốc và các cơ quan chuyên môn chính của tổ chức này, và trong giai đoạn 1980-1981 đã phục vụ trong Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Niger duy trì mối quan hệ đặc biệt với Pháp, cựu cường quốc thuộc địa, và có quan hệ chặt chẽ với các nước láng giềng Tây Phi.
Niger là thành viên sáng lập của Liên minh châu Phi và Liên minh Tiền tệ Tây Phi, đồng thời cũng thuộc Cơ quan Lưu vực sông Niger và Ủy ban Lưu vực Hồ Chad, Cộng đồng Kinh tế của các Quốc gia Tây Phi (ECOWAS), Phong trào Không liên kết, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo và Tổ chức Hài hòa hóa Luật Kinh doanh tại châu Phi (OHADA). Các khu vực cực tây của Niger được nối liền với các khu vực tiếp giáp của Mali và Burkina Faso thuộc Cơ quan Liptako-Gourma.
Tranh chấp biên giới với Benin, kế thừa từ thời thuộc địa và liên quan đến Đảo Lété trên sông Niger, đã được Tòa án Công lý Quốc tế giải quyết vào năm 2005 theo hướng có lợi cho Niger.
Sau cuộc đảo chính năm 2023, quan hệ của Niger với một số đối tác truyền thống, đặc biệt là Pháp và ECOWAS, đã trở nên căng thẳng. Chính quyền quân sự đã trục xuất đại sứ Pháp và yêu cầu quân đội Pháp rút quân. ECOWAS đã áp đặt các biện pháp trừng phạt và đe dọa can thiệp quân sự, mặc dù sau đó một số biện pháp trừng phạt đã được dỡ bỏ. Niger, cùng với Mali và Burkina Faso (cũng do chính quyền quân sự lãnh đạo), đã thành lập Liên minh các Quốc gia Sahel và tuyên bố rút khỏi ECOWAS. Đồng thời, Niger có dấu hiệu xích lại gần Nga hơn. Những thay đổi này phản ánh một sự điều chỉnh đáng kể trong chính sách đối ngoại của Niger, với những tác động tiềm tàng đến ổn định khu vực và các mối quan hệ quốc tế lâu đời, đồng thời đặt ra những câu hỏi về cam kết của nước này đối với các nguyên tắc dân chủ và nhân quyền trong quan hệ quốc tế.

5.3. Quân sự

Lực lượng Vũ trang Niger (Forces armées nigériennes_{Lực lượng Vũ trang Niger}^French - FAN) bao gồm các lực lượng quân sự và bán quân sự của Niger, đặt dưới sự chỉ huy tối cao của tổng thống (trước đảo chính) hoặc lãnh đạo quân sự (sau đảo chính). Lực lượng này bao gồm:

• Quân đội Niger (Armée de Terre_{Quân đội Niger}^French): Lực lượng mặt đất chính, chịu trách nhiệm bảo vệ lãnh thổ.
• Không quân Niger (Armée de l'Air_{Không quân Niger}^French): Đảm nhiệm các hoạt động trên không.
• Hiến binh Quốc gia (Gendarmerie nationale_{Hiến binh Quốc gia}^French): Lực lượng bán quân sự, thực hiện nhiệm vụ cảnh sát ở vùng nông thôn và các nhiệm vụ an ninh nội địa khác.
• Vệ binh Quốc gia Niger (Garde nationale_{Vệ binh Quốc gia Niger}^French): Trước đây là Lực lượng Can thiệp và An ninh Quốc gia (FNIS), lực lượng này cũng có vai trò bán quân sự, hỗ trợ an ninh và các nhiệm vụ đặc biệt.

Tổng quân số của các lực lượng vũ trang Niger vào khoảng 12.900 người, bao gồm 3.700 hiến binh, 3.200 vệ binh quốc gia, 300 quân nhân không quân và 6.000 quân nhân lục quân (số liệu trước năm 2023). Quân đội Niger có lịch sử tham gia nhiều cuộc đảo chính quân sự, với cuộc đảo chính gần đây nhất diễn ra vào tháng 7 năm 2023.
Niger có lịch sử hợp tác quân sự lâu dài với Pháp và Hoa Kỳ. Từ năm 2013, Niamey là nơi đặt một căn cứ máy bay không người lái của Hoa Kỳ, đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động chống khủng bố ở khu vực Sahel. Tuy nhiên, sau cuộc đảo chính năm 2023, chính quyền quân sự đã yêu cầu Pháp rút quân và vào tháng 3 năm 2024 đã tuyên bố chấm dứt thỏa thuận hợp tác quân sự với Hoa Kỳ, dẫn đến việc Hoa Kỳ đồng ý rút quân. Gần đây, có dấu hiệu Niger tăng cường hợp tác quân sự với Nga.
Lực lượng Vũ trang Niger tham gia vào các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc và các hoạt động chống khủng bố trong khu vực, đối mặt với các mối đe dọa từ các nhóm thánh chiến liên kết với Al-Qaeda và ISIL ở khu vực biên giới với Mali, Burkina Faso và Nigeria.

5.4. Hệ thống tư pháp và thực thi pháp luật

Hệ thống tư pháp của Niger hiện tại được thành lập cùng với việc thành lập Nền Cộng hòa thứ tư vào năm 1999. Hiến pháp tháng 12 năm 1992 đã được sửa đổi bằng trưng cầu dân ý toàn quốc vào ngày 12 tháng 5 năm 1996 và một lần nữa, bằng trưng cầu dân ý, được sửa đổi thành phiên bản hiện hành vào ngày 18 tháng 7 năm 1999 (Hiến pháp 2010 là bản sửa đổi sau này). Hệ thống này dựa trên Bộ luật Napoléon theo "hệ thống tố tụng thẩm vấn", được thiết lập ở Niger trong thời kỳ thuộc địa Pháp và Hiến pháp Niger năm 1960. Tòa Phúc thẩm xem xét các vấn đề về thực tế và pháp luật, trong khi Tòa án Tối cao xem xét việc áp dụng pháp luật và các vấn đề hiến pháp. Tòa án Công lý Cấp cao (HCJ) giải quyết các vụ án liên quan đến các quan chức chính phủ cấp cao. Hệ thống tư pháp cũng bao gồm các tòa án hình sự dân sự, tòa án tập quán, hòa giải truyền thống và một tòa án quân sự. Tòa án quân sự cung cấp các quyền tương tự như tòa án hình sự dân sự; tuy nhiên, tòa án tập quán thì không. Tòa án quân sự không thể xét xử dân thường. Sau cuộc đảo chính năm 2023, hoạt động của hệ thống tư pháp dân sự có thể bị ảnh hưởng bởi các quyết định của chính quyền quân sự.

Việc thực thi pháp luật ở Niger thuộc trách nhiệm của Bộ Quốc phòng thông qua Hiến binh Quốc gia và Bộ Nội vụ thông qua Cảnh sát Quốc gia và Vệ binh Quốc gia. Cảnh sát Quốc gia chủ yếu chịu trách nhiệm thực thi pháp luật ở các khu vực đô thị. Bên ngoài các thành phố lớn và ở các vùng nông thôn, trách nhiệm này thuộc về Hiến binh Quốc gia và Vệ binh Quốc gia.

5.5. Nhân quyền

Tình hình nhân quyền tại Niger đối mặt với nhiều thách thức đáng kể, bị ảnh hưởng bởi nghèo đói lan rộng, bất ổn chính trị, các cuộc xung đột vũ trang và tác động của biến đổi khí hậu. Từ góc độ trung tả/tự do xã hội, việc bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền cần được ưu tiên hàng đầu.

• Các quyền tự do dân sự và chính trị: Mặc dù hiến pháp (trước đảo chính 2023) đảm bảo các quyền tự do cơ bản như tự do ngôn luận, báo chí và hội họp, trên thực tế, các quyền này thường bị hạn chế, đặc biệt trong các giai đoạn bất ổn chính trị. Các nhà báo và nhà hoạt động nhân quyền đôi khi phải đối mặt với sự sách nhiễu và bắt giữ. Các cuộc đảo chính quân sự liên tiếp đã làm xói mòn nghiêm trọng các thể chế dân chủ và pháp quyền.
• Quyền của các nhóm dân tộc thiểu số: Niger là một quốc gia đa sắc tộc. Mặc dù không có xung đột dân tộc quy mô lớn, vẫn có những căng thẳng tiềm ẩn liên quan đến việc tiếp cận tài nguyên và đại diện chính trị. Người Tuareg ở phía bắc đã có những cuộc nổi dậy trong quá khứ đòi hỏi quyền tự trị và điều kiện sống tốt hơn.
• Quyền của phụ nữ và trẻ em: Phụ nữ và trẻ em gái ở Niger phải đối mặt với sự phân biệt đối xử đáng kể. Tỷ lệ tảo hôn và bạo lực trên cơ sở giới vẫn còn cao. Việc tiếp cận giáo dục và chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ và trẻ em gái còn hạn chế, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Lao động trẻ em là một vấn đề phổ biến, đặc biệt trong nông nghiệp và khai thác mỏ quy mô nhỏ. Tỷ lệ tử vong mẹ và trẻ sơ sinh thuộc hàng cao nhất thế giới.
• Chế độ nô lệ và lao động cưỡng bức: Mặc dù chế độ nô lệ đã bị cấm chính thức, các hình thức nô lệ kế thừa và lao động cưỡng bức vẫn tồn tại ở một số cộng đồng, đặc biệt là đối với các nhóm thiểu số.
• Điều kiện giam giữ và hệ thống tư pháp: Các nhà tù thường quá tải và điều kiện giam giữ tồi tệ. Hệ thống tư pháp còn yếu kém, thiếu nguồn lực và đôi khi bị ảnh hưởng bởi chính trị. Việc tiếp cận công lý cho người nghèo còn hạn chế.
• Tác động của xung đột và khủng bố: Các cuộc tấn công của các nhóm thánh chiến ở khu vực Sahel đã gây ra nhiều vi phạm nhân quyền nghiêm trọng, bao gồm giết hại dân thường, bắt cóc, và khiến hàng trăm ngàn người phải di cư trong nước. Các hoạt động chống khủng bố của lực lượng an ninh đôi khi cũng dẫn đến các cáo buộc vi phạm nhân quyền.

Chính phủ Niger (trước các cuộc đảo chính) đã có những nỗ lực cải thiện tình hình nhân quyền, thường với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và xã hội dân sự. Tuy nhiên, những thách thức mang tính cấu trúc và tình hình bất ổn kéo dài đã cản trở đáng kể tiến bộ trong lĩnh vực này. Cuộc đảo chính năm 2023 càng làm gia tăng lo ngại về tình hình nhân quyền khi các quyền tự do dân sự bị đình chỉ và không có sự giám sát dân chủ.

6.1. Các thành phố lớn

Niger có một số thành phố lớn đóng vai trò là trung tâm hành chính, kinh tế và văn hóa quan trọng của đất nước.

• Niamey: Là thủ đô và thành phố lớn nhất của Niger, nằm bên bờ sông Niger ở phía tây nam đất nước. Đây là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và giáo dục của quốc gia. Dân số (ước tính 2012): 978.029 người. Niamey có Sân bay quốc tế Diori Hamani, là cửa ngõ hàng không chính của đất nước.
• Maradi: Nằm ở miền nam Niger, gần biên giới với Nigeria, Maradi là một trung tâm thương mại và nông nghiệp quan trọng, đặc biệt là đối với người Hausa. Đây là thành phố lớn thứ hai của Niger. Dân số (ước tính 2012): 267.249 người.
• Zinder: Là thủ phủ của vùng Zinder và từng là thủ đô của Niger cho đến năm 1926. Zinder có một lịch sử phong phú, từng là trung tâm của Vương quốc Damagaram. Thành phố này vẫn giữ vai trò là một trung tâm văn hóa và thương mại ở phía đông nam Niger. Dân số (ước tính 2012): 235.605 người.
• Tahoua: Nằm ở phía tây Niger, Tahoua là một trung tâm giao thương quan trọng giữa các vùng nông nghiệp phía nam và các vùng chăn nuôi du mục phía bắc. Đây cũng là một điểm dừng chân trên các tuyến đường thương mại xuyên Sahara. Dân số (ước tính 2012): 117.826 người.
• Agadez: Nằm ở miền trung bắc Niger, Agadez là một thành phố lịch sử quan trọng của người Tuareg và là một trung tâm trên các tuyến đường thương mại xuyên Sahara trong nhiều thế kỷ. Khu phố cổ Agadez đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới. Thành phố này cũng là cửa ngõ vào Dãy núi Aïr và Sa mạc Ténéré. Dân số (ước tính 2012): 110.497 người.
• Arlit: Nằm ở vùng Agadez, Arlit là một thị trấn khai thác mỏ quan trọng, nổi tiếng với các mỏ uranium. Sự phát triển của Arlit gắn liền với ngành công nghiệp uranium của Niger. Dân số (ước tính 2012): 78.651 người.
• Birni-N'Konni: Một thị trấn thương mại quan trọng ở vùng Tahoua, gần biên giới Nigeria. Dân số (ước tính 2012): 63.169 người.
• Dosso: Thủ phủ của vùng Dosso, có lịch sử là trung tâm của Vương quốc Dosso của người Zarma. Dân số (ước tính 2012): 58.671 người.

7.1. Nông nghiệp và chăn nuôi

Nông nghiệp và chăn nuôi là những ngành kinh tế trụ cột của Niger, sử dụng phần lớn lực lượng lao động và đóng góp đáng kể vào sinh kế của người dân, mặc dù dễ bị tổn thương bởi các điều kiện khí hậu khắc nghiệt.
Nông nghiệp:
Hoạt động nông nghiệp chủ yếu là tự cung tự cấp, tập trung ở các vùng phía nam và tây nam đất nước nơi có lượng mưa tương đối cao hơn hoặc có khả năng tưới tiêu từ sông Niger.

• Cây lương thực chính: Kê ngọc trai (mil_{kê ngọc trai}^French) và cao lương (sorgho_{cao lương}^French) là hai loại cây lương thực quan trọng nhất, thích nghi tốt với điều kiện khô hạn. Sắn (manioc_sắn^French) cũng được trồng ở một số khu vực. Lúa gạo được trồng ở các vùng được tưới tiêu dọc theo sông Niger, nhưng sản lượng không đủ đáp ứng nhu cầu trong nước.
• Cây công nghiệp và hoa màu: Lạc (arachide_lạc^French) từng là một cây xuất khẩu quan trọng. Hành tây, đặc biệt là giống hành tím Galmi, nổi tiếng và được xuất khẩu sang các nước láng giềng. Đậu đũa (niébé_{đậu đũa}^French) cũng là một cây trồng quan trọng, vừa để tiêu thụ trong nước vừa để xuất khẩu. Các loại cây trồng khác bao gồm tỏi, ớt, khoai tây và một ít lúa mì.
• Kỹ thuật nông nghiệp: Trình độ kỹ thuật nông nghiệp nhìn chung còn thấp, chủ yếu dựa vào lao động thủ công và các phương pháp canh tác truyền thống. Việc sử dụng phân bón và hạt giống cải tiến còn hạn chế.
• Tác động của biến đổi khí hậu: Hạn hán thường xuyên, lượng mưa thất thường và nhiệt độ tăng cao gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, dẫn đến mất mùa và mất an ninh lương thực. Sa mạc hóa cũng làm thu hẹp diện tích đất canh tác. Đập Kandadji trên sông Niger, bắt đầu xây dựng năm 2008, được kỳ vọng sẽ cải thiện sản lượng nông nghiệp bằng cách cung cấp nước tưới.

Chăn nuôi:
Ngành chăn nuôi có vai trò kinh tế và văn hóa quan trọng, đặc biệt đối với các nhóm dân tộc du mục và bán du mục.

• Các loại gia súc chính: Bò (đặc biệt là giống bò Zebu), cừu, dê và lạc đà là những vật nuôi phổ biến nhất. Gia súc không chỉ cung cấp thực phẩm (thịt, sữa) mà còn là nguồn thu nhập và tài sản quan trọng.
• Lối sống du mục: Nhiều cộng đồng, như người Fulani, Tuareg và Toubou, vẫn duy trì lối sống du mục hoặc bán du mục, di chuyển đàn gia súc theo mùa để tìm kiếm đồng cỏ và nguồn nước. Quá trình di chuyển này, được gọi là Transhumance, thường diễn ra từ các vùng khô cằn phía bắc xuống các vùng phía nam trong mùa khô và ngược lại vào mùa mưa.
• Xuất khẩu: Gia súc sống và các sản phẩm từ da là mặt hàng xuất khẩu quan trọng, chủ yếu sang các nước láng giềng như Nigeria.

Cả nông nghiệp và chăn nuôi ở Niger đều đối mặt với những thách thức lớn từ biến đổi khí hậu, áp lực dân số ngày càng tăng và xung đột về tài nguyên đất đai, nước.

7.2. Khai khoáng

Ngành khai khoáng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Niger, đặc biệt là việc khai thác uranium. Quốc gia này sở hữu nhiều nguồn tài nguyên khoáng sản đa dạng, tuy nhiên việc khai thác và phát triển chúng còn gặp nhiều thách thức.

• Uranium: Niger là một trong những nhà sản xuất uranium hàng đầu thế giới. Các mỏ uranium chính tập trung ở khu vực Arlit và Akokan thuộc vùng Agadez. Hoạt động khai thác bắt đầu từ những năm 1970, chủ yếu do các công ty Pháp (hiện là Orano) hợp tác với chính phủ Niger. Uranium là mặt hàng xuất khẩu chủ lực, đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngoại tệ của đất nước. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào uranium khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương bởi biến động giá cả trên thị trường thế giới. Các vấn đề về môi trường và sức khỏe cộng đồng liên quan đến khai thác uranium cũng là những mối quan tâm lớn. Gần đây, nhiều giấy phép mới đã được cấp cho các công ty Canada và Úc để thăm dò các trữ lượng uranium mới.
• Vàng: Trữ lượng vàng được tìm thấy ở khu vực Liptako, giữa sông Niger và biên giới với Burkina Faso. Mỏ vàng Samira Hill ở tỉnh Tera bắt đầu sản xuất thương mại vào năm 2004, đánh dấu sự khởi đầu của ngành công nghiệp khai thác vàng ở Niger. Mỏ này là một liên doanh giữa các công ty Maroc, Canada và chính phủ Niger. Khu vực vành đai vàng "Samira Horizon" được cho là có tiềm năng trữ lượng vàng đáng kể.
• Than đá: Công ty quốc doanh SONICHAR (Société Nigérienne de Charbon) khai thác than đá từ một mỏ lộ thiên ở Tchirozerine (phía bắc Agadez). Than đá này chủ yếu được sử dụng để cung cấp năng lượng cho các nhà máy điện phục vụ các mỏ uranium. Các trữ lượng than đá khác có chất lượng cao hơn được tìm thấy ở phía nam và tây đất nước và có tiềm năng khai thác.
• Dầu mỏ: Niger có tiềm năng dầu mỏ đáng kể. Năm 1992, công ty Hunt Oil được cấp phép khai thác ở Djado. Năm 2003, Tổng công ty Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) đã giành được quyền khai thác ở Ténéré. Lô Agadem ở vùng Diffa, phía bắc hồ Chad, đã được nhượng lại cho CNPC vào năm 2008. Thỏa thuận này bao gồm việc xây dựng các giếng dầu và một nhà máy lọc dầu gần Zinder. Chính phủ ước tính trữ lượng của khu vực này vào khoảng 324 triệu thùng. Thùng dầu xuất khẩu đầu tiên dự kiến được đưa ra thị trường sau năm 2009.
• Các khoáng sản khác: Niger cũng có các trữ lượng đáng kể về phosphat, sắt, đá vôi và thạch cao.

Chính phủ Niger đã nỗ lực thu hút đầu tư nước ngoài vào ngành khai khoáng thông qua việc sửa đổi các luật đầu tư, luật dầu khí và luật khai khoáng. Tuy nhiên, các tác động xã hội và môi trường của ngành khai khoáng, bao gồm việc di dời dân cư, ô nhiễm và các vấn đề sức khỏe, cần được xem xét và quản lý cẩn trọng để đảm bảo phát triển bền vững và công bằng.

7.3. Giao thông vận tải

Hệ thống giao thông vận tải của Niger đối mặt với nhiều thách thức do diện tích rộng lớn, địa hình chủ yếu là sa mạc và vị trí quốc gia không giáp biển. Việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông là yếu tố then chốt cho sự phát triển kinh tế và hội nhập của đất nước.

• Đường bộ: Mạng lưới đường bộ là phương tiện vận tải chính ở Niger. Tổng chiều dài đường bộ vào khoảng 10.10 K km (năm 1996), nhưng chỉ có khoảng 798 km được trải nhựa. Hầu hết các đoạn đường trải nhựa tập trung ở các thành phố lớn và thuộc hai tuyến đường cao tốc chính:
  • Đường cao tốc Uranium: Được xây dựng trong những năm 1970 và 1980, tuyến đường này chạy từ Arlit ở phía bắc (nơi có các mỏ uranium) qua Agadez, Tahoua, Birni-N'Konni đến Niamey và tiếp tục đến biên giới Benin. Đây là một phần của hệ thống Đường cao tốc xuyên Sahara.
  • Quốc lộ 1 (RN1): Tuyến đường này chạy theo hướng tây-đông ở phía nam đất nước, nối liền Niamey với Maradi, Zinder và Diffa. Đoạn từ Zinder đến Diffa chỉ được trải nhựa một phần.

  Các tuyến đường khác chủ yếu là đường đất hoặc đường được làm bằng đá ong, gây khó khăn cho việc di chuyển, đặc biệt là trong mùa mưa. Niger phụ thuộc nhiều vào các cảng biển của các nước láng giềng như Cotonou (Benin), Lomé (Togo) và Port Harcourt (Nigeria) để vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu, do đó mạng lưới đường bộ kết nối với các cảng này rất quan trọng.

  • Vận tải hàng không: Sân bay quốc tế Diori Hamani ở Niamey là sân bay quốc tế chính của đất nước. Các sân bay quan trọng khác bao gồm Sân bay quốc tế Mano Dayak ở Agadez và Sân bay Zinder gần Zinder. Vận tải hàng không nội địa hạn chế.
  • Vận tải đường sắt: Niger không có mạng lưới đường sắt. Trong thời kỳ thuộc địa, có kế hoạch xây dựng tuyến đường sắt từ Abidjan (Bờ Biển Ngà) qua Ouagadougou (Burkina Faso) đến Niamey, nhưng dự án này đã bị đình chỉ. Sau đó, có kế hoạch nối Niamey với tuyến đường sắt ở Benin, nhưng cũng không được thực hiện đầy đủ do thiếu vốn. Hiện tại, một dự án đường sắt kết nối Niamey với Cotonou (Benin) đang được triển khai với sự hợp tác của các công ty Trung Quốc, nhằm cải thiện khả셔 năng tiếp cận cảng biển cho Niger.
  • Vận tải đường thủy: Sông Niger là tuyến đường thủy quan trọng, nhưng khả năng vận tải hạn chế do độ sâu không đồng đều và có nhiều thác ghềnh, đặc biệt là trong mùa khô.
  • Thương mại xuyên Sahara: Trong lịch sử, các đoàn lữ hành lạc đà đóng vai trò quan trọng trong thương mại xuyên Sahara. Ngày nay, hình thức vận tải này vẫn còn tồn tại ở một số khu vực phía bắc.

  Những khó khăn về logistics do vị trí không giáp biển và cơ sở hạ tầng giao thông kém phát triển là một trong những rào cản lớn đối với sự phát triển kinh tế của Niger.

7.4. Nghèo đói và an ninh lương thực

Niger là một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới, phải đối mặt với các vấn đề nghèo đói kinh niên, tình trạng thiếu lương thực và suy dinh dưỡng ở mức độ nghiêm trọng. Từ góc độ công bằng xã hội và nhân quyền, đây là những thách thức cấp bách đòi hỏi sự quan tâm và hành động mạnh mẽ.

• Nghèo đói kinh niên: Phần lớn dân số Niger sống dưới ngưỡng nghèo khổ. Tỷ lệ nghèo đa chiều rất cao, phản ánh sự thiếu thốn không chỉ về thu nhập mà còn về giáo dục, y tế và điều kiện sống. Sự bất bình đẳng trong tiếp cận tài nguyên và cơ hội cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng nghèo đói.
• Thiếu lương thực và suy dinh dưỡng: An ninh lương thực là một vấn đề thường trực. Sản xuất nông nghiệp, vốn là nguồn sống chính của đa số người dân, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi hạn hán, sa mạc hóa và các cú sốc khí hậu khác. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu lương thực theo mùa hoặc kéo dài. Suy dinh dưỡng, đặc biệt ở trẻ em dưới 5 tuổi, là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng, gây hậu quả lâu dài đến sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ. Tỷ lệ suy dinh dưỡng cấp tính và mãn tính ở Niger thuộc hàng cao nhất thế giới.
• Tác động của biến đổi khí hậu: Niger là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Nhiệt độ tăng, lượng mưa thất thường, các đợt hạn hán và lũ lụt ngày càng gia tăng làm suy giảm năng suất nông nghiệp và chăn nuôi, làm trầm trọng thêm tình trạng mất an ninh lương thực và nghèo đói.
• Gia tăng dân số: Tỷ lệ gia tăng dân số rất cao ở Niger (một trong những nước có tỷ suất sinh cao nhất thế giới) tạo áp lực lớn lên tài nguyên thiên nhiên, dịch vụ công và thị trường lao động, khiến việc cải thiện mức sống và đảm bảo an ninh lương thực càng trở nên khó khăn.
• Bất ổn chính trị và xung đột: Bất ổn chính trị, các cuộc đảo chính và xung đột vũ trang ở khu vực Sahel (bao gồm cả các cuộc tấn công của các nhóm thánh chiến) gây gián đoạn sản xuất, làm người dân phải di dời, cản trở hoạt động cứu trợ nhân đạo và làm suy yếu khả năng ứng phó của nhà nước và cộng đồng.
• Nỗ lực cứu trợ: Chính phủ Niger, cùng với các tổ chức quốc tế (như Chương trình Lương thực Thế giới - WFP, UNICEF, FAO) và các tổ chức phi chính phủ, đã triển khai nhiều chương trình cứu trợ lương thực, hỗ trợ dinh dưỡng, và các dự án phát triển nông nghiệp bền vững nhằm cải thiện an ninh lương thực và giảm nghèo. Tuy nhiên, quy mô và tính phức tạp của các vấn đề này đòi hỏi những giải pháp toàn diện và lâu dài, tập trung vào việc tăng cường khả năng chống chịu của cộng đồng, cải thiện quản trị, thúc đẩy công bằng xã hội và giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của nghèo đói và mất an ninh lương thực.

Việc giải quyết các vấn đề nghèo đói và an ninh lương thực ở Niger không chỉ là một thách thức kinh tế mà còn là một mệnh lệnh đạo đức, đòi hỏi sự cam kết mạnh mẽ từ chính phủ và cộng đồng quốc tế nhằm đảm bảo quyền được sống và phát triển của mọi người dân.

8.1. Dân số

Dân số Niger vào năm 2021 ước tính khoảng 25,25 triệu người. Quốc gia này có một trong những tỷ suất sinh và tỷ lệ gia tăng dân số cao nhất thế giới. Theo ước tính, mỗi phụ nữ Niger có trung bình 6-7 con. Tỷ lệ gia tăng dân số hàng năm khoảng 3,3%.
Điều này dẫn đến một cơ cấu dân số rất trẻ: khoảng 49,2% dân số dưới 15 tuổi và chỉ 2,7% trên 65 tuổi (năm 2020). Tuổi trung vị của dân số cũng rất thấp.

Tỷ lệ đô thị hóa còn thấp, chỉ khoảng 21% dân số sống ở các khu vực thành thị. Phần lớn dân cư sống ở các vùng nông thôn, chủ yếu tập trung ở miền nam và miền tây đất nước, nơi có điều kiện khí hậu và đất đai thuận lợi hơn cho nông nghiệp.
Sự gia tăng dân số nhanh chóng đặt ra những thách thức lớn đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của Niger, bao gồm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên (đất đai, nước), dịch vụ công (giáo dục, y tế), thị trường lao động và an ninh lương thực. Nó cũng làm phức tạp thêm các nỗ lực giảm nghèo và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân. Việc thiếu biện pháp kế hoạch hóa gia đình hiệu quả và các yếu tố văn hóa,