1. Cuộc đời và quá trình đào tạo ban đầu
Rika Takayama sinh ngày 27 tháng 8 năm 1994 tại Miyakonojo, tỉnh Miyazaki, Nhật Bản. Cô bắt đầu tập judo từ năm ba tuổi tại võ đường Zaibu Jushinkan. Trong thời gian này, cô có một người đàn chị hơn mình một tuổi là Aimi Shishime, người sau này trở thành nhà vô địch thế giới ở hạng cân 52 kg.
Khi còn học tiểu học, Takayama đã tham gia Giải vô địch judo học sinh quốc gia theo lứa tuổi. Ở năm lớp sáu, cô thi đấu ở hạng cân trên 45 kg nhưng không vượt qua được vòng bảng. Khi lên cấp hai, cô theo học tại trường Trung học cơ sở Okimizu thuộc thành phố Miyakonojo. Vào năm lớp tám, cô đạt vị trí thứ năm tại Giải vô địch judo các trường trung học toàn quốc ở hạng cân 63 kg. Ở năm lớp chín, cô bị loại ở vòng hai.
2. Sự nghiệp vận động viên trẻ
Sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở, Rika Takayama tiếp tục sự nghiệp judo tại trường Trung học Kagoshima Minami. Vào năm nhất, cô thi đấu ở hạng cân 70 kg tại Giải vô địch judo trung học toàn quốc (Inter-High School Judo Tournament) nhưng bị loại ở vòng ba.
Năm thứ hai trung học, Takayama cùng với đàn chị Nami Inamori đã giành được vị trí thứ ba tại Giải đấu Judo Kinshuki. Tại Giải vô địch judo trung học toàn quốc cùng năm, cô chuyển lên hạng cân 78 kg nhưng một lần nữa bị loại ở vòng ba. Cô cũng bị loại ở vòng ba tại Giải vô địch judo trung học quốc gia ở hạng cân không phân biệt.
Năm thứ ba trung học (2012), Takayama đã xuất sắc giành chức vô địch tại Giải vô địch judo trung học toàn quốc ở hạng cân 78 kg, với tất cả năm trận đấu đều thắng bằng Ippon nhờ kỹ thuật Ne-waza sở trường. Cùng năm, cô tham gia Giải vô địch judo trẻ toàn Nhật Bản ở hạng cân 70 kg và đạt vị trí thứ ba sau khi để thua Chizuru Arai của Mitsui Sumitomo Insurance ở bán kết. Sau đó, cô giành chức vô địch tại Giải quốc tế trẻ Aix-en-Provence ở hạng cân 78 kg.
Năm 2013, Takayama tiếp tục đạt vị trí thứ năm tại Giải vô địch judo trẻ toàn Nhật Bản. Tuy nhiên, cô đã giành được huy chương vàng tại Giải vô địch judo trẻ châu Á ở Hải Nam, hạng cân 78 kg.
Năm 2014, cô giành vị trí thứ hai tại Giải quốc tế trẻ Ba Lan. Sau đó, cô lên ngôi vô địch tại Giải vô địch judo trẻ toàn Nhật Bản. Vào tháng 10 cùng năm, tại Giải vô địch judo trẻ thế giới 2014, cô đã bị loại ở vòng ba trước Beata Pacut của Ba Lan. Vào tháng 11, cô đứng thứ ba tại Cúp Kodokan toàn Nhật Bản.
3. Sự nghiệp vận động viên cấp cao và các hoạt động chính
Rika Takayama chính thức gia nhập đội judo nữ của Mitsui Sumitomo Insurance vào năm 2013, theo bước đàn chị Nami Inamori. Cô đã phát triển sự nghiệp judo cấp cao của mình với nhiều thành tích đáng kể.
3.1. Giai đoạn đầu (2013-2015)
Vào tháng 2 năm 2015, Takayama đã giành chức vô địch quốc tế cấp cao đầu tiên tại Giải European Open Sofia, khi đánh bại Madeleine Malonga của Pháp trong trận chung kết bằng kỹ thuật Kesa-gatame, tất cả các trận đấu đều thắng bằng Ippon.
Vào tháng 4 cùng năm, tại Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản, cô đánh bại Mami Umeki ở bán kết bằng kỹ thuật Ouchi Gari, nhưng để thua Shori Hamada, người hơn cô bốn tuổi từ Trường Thể thao Lực lượng Phòng vệ, trong trận chung kết bằng Awase-waza và giành vị trí thứ hai. Vào tháng 7, cô đạt vị trí thứ ba tại Giải Grand Prix Ulaanbaatar. Vào tháng 11, cô đứng thứ hai tại Cúp Kodokan sau khi thua Hamada bằng Tate-shiho-gatame trong trận chung kết. Tiếp theo, cô giành vị trí thứ ba tại Giải Grand Prix Jeju.
3.2. Giai đoạn phát triển (2016-2019)
Tháng 4 năm 2016, Takayama giành huy chương bạc tại Giải vô địch judo châu Á, khi để thua Zhang Zhehui của Trung Quốc ở trận chung kết. Vào tháng 7, cô giành chức vô địch đầu tiên tại IJF World Judo Tour ở Giải Grand Slam Tyumen 2016, khi đánh bại Klara Apotekar của Slovenia bằng kỹ thuật Ude-hishigi-juji-gatame trong trận chung kết.
Tháng 11 cùng năm, cô đứng thứ năm tại Cúp Kodokan. Sau đó, cô giành chức vô địch tại Giải Grand Prix Qingdao, thắng tất cả các trận đấu bằng Ippon, bao gồm cả trận chung kết trước một đối thủ địa phương từ Trung Quốc bằng kỹ thuật Yoko-shiho-gatame. Vào tháng 12, cô đạt vị trí thứ ba tại Giải Grand Slam Tokyo 2016.
Tháng 2 năm 2017, Takayama đạt vị trí thứ ba tại Giải Grand Prix Düsseldorf, dù để thua Malonga ở tứ kết. Vào tháng 4, cô bị loại ngay vòng đầu tiên tại Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản trước Mao Izumi của Đại học Yamanashi Gakuin. Tiếp đó, tại Giải vô địch judo nữ toàn Nhật Bản, cô tiến vào bán kết, đánh bại Kanae Yamabe (người từng giành huy chương đồng Olympic Rio de Janeiro 2016 ở hạng cân trên 78 kg) bằng hai đòn phạt trong Golden Score, nhưng sau đó để thua Sara Asahina của Đại học Tokai bằng kỹ thuật Harai Goshi gần cuối trận đấu, giành vị trí thứ ba. Vào tháng 11, cô đứng thứ ba tại Cúp Kodokan, sau khi thua Rinoko Wada ở tứ kết.
Tháng 3 năm 2018, Takayama giành chức vô địch lần thứ hai tại Giải Grand Slam Ekaterinburg 2018. Cô đánh bại nhà vô địch thế giới Mayra Aguiar của Brasil ở tứ kết bằng Awase-waza, và tiếp tục đánh bại Luise Malzahn của Đức trong trận chung kết bằng kỹ thuật Ude-garami (khóa tay), thắng tất cả các trận đấu bằng Ippon. Vào tháng 4, cô giành chức vô địch đầu tiên tại Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản, thắng tất cả các trận bằng Ippon. Cô đánh bại Mami Umeki (á quân giải vô địch thế giới 2017) ở vòng đầu tiên bằng Awase-waza, sau đó đánh bại Ruka Sato ở bán kết bằng Tate-shiho-gatame, và đánh bại Hamada trong trận chung kết bằng Awase-waza. Dù giành chức vô địch quốc gia, cô không được chọn tham dự Giải vô địch thế giới 2018 hay Đại hội Thể thao châu Á 2018.
Tại Giải vô địch judo nữ toàn Nhật Bản, Takayama tham dự thay cho Nami Inamori bị chấn thương. Cô để thua Wakaba Tomita ở tứ kết bằng kỹ thuật Seoi Nage trong Golden Score. Vào tháng 6, cô để thua Hamada trong trận đấu với Trường Thể thao Lực lượng Phòng vệ tại Giải đồng đội các doanh nghiệp toàn Nhật Bản, nhưng đội của cô vẫn giành chức vô địch.
Tháng 8 năm 2018, Takayama giành vị trí thứ hai tại Giải Grand Prix Budapest. Cô đánh bại Marhinde Verkerk (nhà vô địch thế giới 2009) của Hà Lan bằng kỹ thuật Kuzure-kesa-gatame ở tứ kết, và Fouche Steenhuise của Hà Lan bằng Waza-ari từ Harai Goshi ở bán kết, nhưng sau đó để thua Umeki bằng kỹ thuật Tani Otoshi trong trận chung kết. Sau đó, cô giành chức vô địch tại Giải vô địch cá nhân các doanh nghiệp toàn Nhật Bản, đánh bại Umeki bằng Waza-ari trong trận chung kết. Vào tháng 10, cô giành chức vô địch tại Giải Grand Prix Cancún, thắng tất cả các trận đấu bằng Ippon, bao gồm cả trận chung kết trước Aguiar với chiến thắng do đối thủ bị phạt sau gần 8 phút 30 giây trong Golden Score. Vào tháng 11, cô đứng thứ ba tại Cúp Kodokan sau khi thua Mao Izumi ở bán kết. Tiếp theo, cô bị loại ngay trận đầu tiên tại Giải Grand Slam Osaka 2018 trước Lee Jeong-gyun của Hàn Quốc.
Tháng 3 năm 2019, Takayama giành vị trí thứ ba tại Giải Grand Slam Ekaterinburg 2019. Cô thua Aguiar ở tứ kết, nhưng sau đó thắng Natalie Powell của Anh bằng Awase-waza trong trận tranh hạng ba. Vào tháng 4, cô bị loại ngay trận đầu tiên tại Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản trước Izumi bằng kỹ thuật Uchi Mata. Tiếp đó, tại Giải vô địch judo nữ toàn Nhật Bản, cô đối đầu với Asahina ở tứ kết. Dù dẫn trước hai đòn phạt, cô đã để thua Asahina bằng Yuko từ kỹ thuật Sasae-tsurikomi-ashi trong Golden Score và bị loại ở vòng bốn. Vào tháng 5, cô đạt vị trí thứ năm tại Giải Grand Prix Hohhot. Cô thua Fanny-Estelle Posvite của Pháp ở bán kết, và sau đó thua Ma Zhenzhao của Trung Quốc do phạt ở trận tranh hạng ba.
3.3. Con đường đến Thế vận hội Paris (2020-2024)
Vào tháng 1 năm 2020, Takayama đã bị loại ở vòng hai tại Giải Grand Prix Tel Aviv trước Yoon Hyun-ji của Hàn Quốc bằng kỹ thuật Uchi Mata. Vào tháng 10 năm 2020, cô giành chức vô địch Cúp Kodokan đầu tiên sau khi đánh bại Mao Izumi bằng Waza-ari trong trận chung kết. Vào tháng 12, cô bị loại ở vòng ba tại Giải vô địch judo nữ toàn Nhật Bản (bị hoãn) trước Midori Nakahara.
Tháng 4 năm 2021, Takayama giành chức vô địch tại Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản sau khi đánh bại Ruka Sato bằng Tate-shiho-gatame trong trận chung kết. Vào tháng 10, cô tiến vào trận chung kết tại Giải Grand Slam Paris 2021 nhưng để thua Aleksandra Babintseva của Nga bằng kỹ thuật Ko-soto-gake và giành vị trí thứ hai.
Tháng 2 năm 2022, Takayama bị loại ngay trận đầu tiên tại Giải Grand Slam Paris 2022 trước Yoon Hyun-ji do phạm lỗi. Vào tháng 4, cô giành vị trí thứ hai tại Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản sau khi để thua Hamada bằng Yoko-shiho-gatame trong trận chung kết. Vào tháng 5, cô để thua Hamada bằng Ouchi Gari trong trận đấu với Trường Thể thao Lực lượng Phòng vệ tại Giải đồng đội các doanh nghiệp toàn Nhật Bản, nhưng đội của cô vẫn giành chức vô địch. Vào tháng 10, cô giành chức vô địch Cúp Kodokan lần thứ hai sau khi đánh bại Izumi bằng Waza-ari trong trận chung kết. Vào tháng 12, cô giành chức vô địch tại Giải Grand Slam Tokyo 2022, đánh bại Hamada bằng Yoko-shiho-gatame trong trận chung kết. Takayama là vận động viên đầu tiên đánh bại Hamada bằng Ne-waza trong một giải đấu quốc tế sau bảy năm, kể từ Anamari Velenšek của Slovenia. Sau trận đấu, cô tuyên bố: "Mục tiêu của tôi là giành huy chương vàng tại Thế vận hội Paris!" Tiếp theo, cô đạt vị trí thứ năm tại World Masters 2022, sau khi thua Audrey Tcheuméo của Pháp ở bán kết và thua Aguiar ở trận tranh hạng ba.
Tháng 3 năm 2023, Takayama giành chức vô địch tại Giải Grand Slam Tashkent 2023, thắng tất cả các trận bằng Ippon, bao gồm cả trận chung kết trước Giorgia Stangherlin của Ý bằng Ude-garami. Vào tháng 4, cô giành chức vô địch tại Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản, thắng tất cả các trận bằng Ippon, bao gồm cả trận chung kết trước Izumi bằng Awase-waza. Vào tháng 6, đội của cô đứng thứ hai tại Giải đồng đội các doanh nghiệp toàn Nhật Bản. Tiếp theo, cô đạt vị trí thứ ba tại Giải Grand Slam Ulaanbaatar 2023. Cô thua Patricia Sampaio của Bồ Đào Nha bằng Seoi Nage ở tứ kết, nhưng sau đó đánh bại Yoon Hyun-ji bằng Ude-garami trong trận tranh hạng ba.
Vào tháng 8, cô bị loại ở vòng hai tại World Masters 2023 trước Madeleine Malonga bằng Ouchi Gari. Vào tháng 9, tại Đại hội Thể thao châu Á 2022 (tổ chức năm 2023), cô thắng tất cả các trận đấu trước vòng chung kết bằng Ippon, nhưng sau đó để thua Ma Zhenzhao của Trung Quốc bằng Ko-soto-gake trong trận chung kết và giành huy chương bạc. Tại Giải Grand Slam Tokyo 2023, cô thua nhà vô địch thế giới Inbar Lanir của Israel bằng kỹ thuật Hikomi Gaeshi ở bán kết, nhưng sau đó đánh bại Misaki Sugimura của Đại học Tokai bằng Ude-hishigi-juji-gatame trong trận tranh hạng ba và giành huy chương đồng. Dù chỉ giành huy chương đồng, Takayama đã được chọn tham dự Thế vận hội Paris 2024 do các đối thủ cạnh tranh là Hamada và Umeki không giành được huy chương.
Vào tháng 3 năm 2024, Takayama giành chức vô địch tại Giải Grand Slam Tashkent 2024, đánh bại Anna-Maria Wagner của Đức và Fanny-Estelle Posvite của Pháp bằng Waza-ari trong bán kết và chung kết. Vào tháng 4, cô giành chức vô địch tại Giải vô địch judo châu Á 2024, đánh bại Yoon Hyun-ji bằng Kami-shiho-gatame trong trận chung kết.
Tại Thế vận hội Paris 2024 vào tháng 8, Takayama đã để thua Wagner do phạm lỗi ở tứ kết. Trong trận tranh huy chương đồng, cô đã để thua Patricia Sampaio của Bồ Đào Nha bằng Awase-waza và không thể giành được huy chương cá nhân. Tuy nhiên, trong nội dung đồng đội hỗn hợp tại Thế vận hội Paris 2024, cô đã tham gia tất cả các trận đấu thay thế cho Akira Sone bị chấn thương. Mặc dù cô đã thua ở trận đầu tiên trước Tây Ban Nha và ở vòng hai trước Serbia, cô đã giành chiến thắng ở bán kết trước Đức. Trong trận chung kết với Pháp, cô đã giành chiến thắng lớn trước Romane Dicko (người từng giành huy chương đồng hạng cân trên 78 kg) bằng Waza-ari từ Ouchi Gari, dù đội của cô sau đó đã thua và giành huy chương bạc.
Tính đến ngày 22 tháng 7 năm 2024, Rika Takayama đứng thứ 10 trên bảng xếp hạng thế giới của IJF với 3791 điểm.
4. Phong cách thi đấu và đặc điểm
Rika Takayama là một vận động viên judo có chiều cao 169 cm và nhóm máu O. Cô thi đấu với tư thế tay phải và được biết đến với đai Nhị đẳng Judo. Câu lạc bộ hiện tại của cô là Mitsui Sumitomo Insurance.
Phong cách thi đấu của Takayama được đặc trưng bởi sự mạnh mẽ và khả năng kết thúc trận đấu nhanh chóng bằng Ippon. Các kỹ thuật sở trường của cô bao gồm:
- Harai Goshi (Đòn hất hông): Đây là một trong những đòn ném mạnh mẽ và hiệu quả nhất của cô, thường được sử dụng để áp đảo đối thủ.
- Ne-waza (Kỹ thuật khống chế dưới sàn): Takayama đặc biệt xuất sắc trong các kỹ thuật kiểm soát và khóa siết dưới sàn, giúp cô giành chiến thắng thuyết phục trước nhiều đối thủ. Khả năng Ne-waza của cô đã được chứng minh qua nhiều trận đấu, đặc biệt là khi cô giành chức vô địch trung học toàn quốc với tất cả các trận thắng bằng Ippon nhờ kỹ thuật này.
5. Thành tích thi đấu chính
Năm | Giải đấu | Hạng cân | Thành tích |
---|---|---|---|
2008 | Giải vô địch judo các trường trung học toàn quốc | -63 kg | Hạng 5 |
2011 | Kinshuki High School Judo Tournament | Hạng 3 | |
2012 | Giải vô địch judo trung học toàn quốc (Inter-High School) | -78 kg | Vô địch |
2012 | Giải vô địch judo trẻ toàn Nhật Bản | -70 kg | Hạng 3 |
2012 | Aix-en-Provence Junior International | -78 kg | Vô địch |
2013 | Giải vô địch judo trẻ toàn Nhật Bản | Hạng 5 | |
2013 | Giải vô địch judo trẻ châu Á | -78 kg | Huy chương Vàng |
2014 | Poland Junior International | Hạng 2 | |
2014 | Giải vô địch judo trẻ toàn Nhật Bản | Vô địch | |
2014 | Cúp Kodokan toàn Nhật Bản | Hạng 3 | |
2015 | European Open Sofia | Vô địch | |
2015 | Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản | Hạng 2 | |
2015 | Grand Prix Ulaanbaatar | Hạng 3 | |
2015 | Cúp Kodokan toàn Nhật Bản | Hạng 2 | |
2015 | Grand Prix Jeju | Hạng 3 | |
2016 | Giải vô địch judo châu Á | -78 kg | Huy chương Bạc |
2016 | Grand Slam Tyumen | -78 kg | Huy chương Vàng |
2016 | Giải vô địch cá nhân các doanh nghiệp toàn Nhật Bản | Hạng 3 | |
2016 | Cúp Kodokan toàn Nhật Bản | Hạng 5 | |
2016 | Grand Prix Qingdao | Huy chương Vàng | |
2016 | Grand Slam Tokyo | -78 kg | Huy chương Đồng |
2017 | Grand Prix Düsseldorf | Huy chương Đồng | |
2017 | Giải vô địch judo nữ toàn Nhật Bản | Hạng 3 | |
2017 | Giải vô địch cá nhân các doanh nghiệp toàn Nhật Bản | Hạng 3 | |
2017 | Cúp Kodokan toàn Nhật Bản | Hạng 3 | |
2018 | Grand Slam Ekaterinburg | -78 kg | Huy chương Vàng |
2018 | Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản | Vô địch | |
2018 | Giải vô địch judo nữ toàn Nhật Bản | Hạng 5 | |
2018 | Giải đồng đội các doanh nghiệp toàn Nhật Bản | Vô địch (Đồng đội) | |
2018 | Grand Prix Budapest | -78 kg | Huy chương Bạc |
2018 | Giải vô địch cá nhân các doanh nghiệp toàn Nhật Bản | Vô địch | |
2018 | Grand Prix Cancún | -78 kg | Huy chương Vàng |
2018 | Cúp Kodokan toàn Nhật Bản | Hạng 3 | |
2019 | Grand Slam Ekaterinburg | -78 kg | Huy chương Đồng |
2019 | Giải vô địch judo nữ toàn Nhật Bản | Hạng 5 | |
2019 | Grand Prix Hohhot | Hạng 5 | |
2019 | Giải vô địch cá nhân các doanh nghiệp toàn Nhật Bản | Vô địch | |
2019 | Cúp Kodokan toàn Nhật Bản | Hạng 3 | |
2020 | Cúp Kodokan toàn Nhật Bản | Vô địch | |
2021 | Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản | Vô địch | |
2021 | Grand Slam Paris | -78 kg | Huy chương Bạc |
2022 | Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản | Hạng 2 | |
2022 | Giải đồng đội các doanh nghiệp toàn Nhật Bản | Vô địch (Đồng đội) | |
2022 | Cúp Kodokan toàn Nhật Bản | Vô địch | |
2022 | Grand Slam Tokyo | -78 kg | Huy chương Vàng |
2022 | World Masters | Hạng 5 | |
2023 | Grand Slam Tashkent | -78 kg | Huy chương Vàng |
2023 | Giải vô địch hạng cân chọn lọc toàn Nhật Bản | Vô địch | |
2023 | Giải đồng đội các doanh nghiệp toàn Nhật Bản | Hạng 2 (Đồng đội) | |
2023 | Grand Slam Ulaanbaatar | -78 kg | Huy chương Đồng |
2023 | Đại hội Thể thao châu Á 2022 (tổ chức năm 2023) | -78 kg | Huy chương Bạc |
2023 | Grand Slam Tokyo | -78 kg | Huy chương Đồng |
2024 | Grand Slam Tashkent | -78 kg | Huy chương Vàng |
2024 | Giải vô địch judo châu Á | -78 kg | Huy chương Vàng |
2024 | Thế vận hội Mùa hè 2024 tại Paris | -78 kg | Hạng 5 |
2024 | Thế vận hội Mùa hè 2024 tại Paris | Đồng đội hỗn hợp | Huy chương Bạc |
6. Đánh giá và ảnh hưởng
Rika Takayama là một biểu tượng của sự kiên trì và tài năng trong judo Nhật Bản. Với hành trình từ một võ sĩ trẻ tiềm năng đến một vận động viên cấp cao được dự Thế vận hội, cô đã chứng minh được khả năng thích nghi và phát triển không ngừng trong môi trường thi đấu khắc nghiệt. Những chiến thắng của cô tại các giải Grand Slam và Grand Prix, cùng với việc giành suất tham dự Thế vận hội Paris 2024, là minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng nghỉ.
Mặc dù không thể giành huy chương cá nhân tại Thế vận hội Paris 2024, màn trình diễn đầy nhiệt huyết của Takayama, đặc biệt là khi cô thay thế đồng đội bị chấn thương và giành chiến thắng trước một đối thủ mạnh như Romane Dicko trong trận chung kết đồng đội hỗn hợp, đã thể hiện tinh thần đồng đội và ý chí chiến đấu đáng ngưỡng mộ. Điều này không chỉ mang lại vinh quang cho đội tuyển Nhật Bản mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho các vận động viên trẻ. Cô đã đóng góp đáng kể vào việc duy trì vị thế của Nhật Bản là một cường quốc judo trên thế giới.
Rika Takayama là một hình mẫu cho sự quyết tâm và nỗ lực vượt qua thử thách, khẳng định rằng sự kiên trì và niềm tin vào mục tiêu có thể dẫn đến những thành công lớn, dù không phải lúc nào cũng là huy chương vàng. Di sản của cô trong judo là niềm cảm hứng cho thế hệ sau.