1. Tổng quan
Meb Keflezighi là một vận động viên marathon người Mỹ gốc Eritrea nổi bật, được biết đến với những thành tích đáng nể trong sự nghiệp chạy đường dài. Anh đã giành huy chương bạc tại Thế vận hội Athens 2004 và là nhà vô địch của hai trong số các giải marathon lớn nhất thế giới: Marathon Thành phố New York năm 2009 và Marathon Boston năm 2014. Hành trình của anh từ một người tị nạn đến một vận động viên Olympic và nhà vô địch quốc tế đã truyền cảm hứng mạnh mẽ, thể hiện tinh thần kiên cường và ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng.
2. Thời thơ ấu và học vấn
Meb Keflezighi đã trải qua một tuổi thơ đầy thử thách trước khi xây dựng sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp, với hành trình di cư từ quê hương đến Hoa Kỳ và quá trình học vấn đáng nể tại Đại học California, Los Angeles (UCLA).
2.1. Thời thơ ấu và di cư
Keflezighi sinh ngày 5 tháng 5 năm 1975, tại Asmara, Eritrea (khi đó là một phần của Ethiopia). Gia đình anh là những người tị nạn, rời bỏ Eritrea đang trong tình trạng chiến tranh. Năm 1987, khi Meb 12 tuổi, gia đình anh đã di cư đến Hoa Kỳ qua Ý, cuối cùng định cư tại San Diego, California. Anh là một trong mười người con trong gia đình. Meb bắt đầu chạy khi còn là học sinh tại Học viện Memorial ở San Diego, nơi anh chạy cự ly một dặm với thời gian 5 phút 10 giây. Sau đó, anh tiếp tục giành chiến thắng ở cả cự ly 1600 mét và 3200 mét tại Giải vô địch bang California CIF năm 1994 khi còn học tại Trường Trung học San Diego.
2.2. Học vấn
Meb Keflezighi tốt nghiệp UCLA vào năm 1998. Trong thời gian học tại UCLA, anh đã nhận được nhiều giải thưởng All-American và các danh hiệu khác. Anh giành được bốn chức vô địch NCAA trong mùa giải 1996-1997, bao gồm các danh hiệu 5000 mét và 10.000 mét ngoài trời, 5000 mét trong nhà và chức vô địch chạy việt dã. Năm 2010, anh được vinh danh và đưa vào Đại sảnh Danh vọng Thể thao UCLA.
2.3. Nhập tịch và chuyển đổi sự nghiệp
Keflezighi trở thành công dân Hoa Kỳ nhập tịch vào năm 1998, cùng năm anh tốt nghiệp UCLA. Ban đầu, anh là một vận động viên chạy trên đường chạy (track), nổi bật ở cự ly 10.000 mét. Anh đã giành chức vô địch quốc gia ba lần ở nội dung chạy việt dã vào các năm 2001, 2002 và 2009. Thành tích cá nhân tốt nhất của anh ở cự ly 10.000 mét là 27 phút 13.98 giây, lập vào năm 2001, đây là kỷ lục quốc gia Hoa Kỳ cho đến năm 2010. Sau đó, anh dần chuyển hướng và chuyên tâm vào sự nghiệp chạy marathon, nơi anh đạt được những thành công vang dội.
3. Sự nghiệp thi đấu
Sự nghiệp thi đấu của Meb Keflezighi là một chuỗi các thành tích và cột mốc đáng nhớ, từ những ngày đầu trên đường chạy cho đến khi trở thành một trong những vận động viên marathon vĩ đại nhất của Mỹ.
3.1. Sự nghiệp điền kinh trên đường chạy
Keflezighi bắt đầu sự nghiệp của mình với các nội dung điền kinh trên đường chạy và chạy việt dã. Anh là nhà vô địch quốc gia ba lần ở nội dung chạy việt dã, giành chiến thắng tại Giải vô địch chạy việt dã Hoa Kỳ vào các năm 2001, 2002 và 2009.
Các thành tích cá nhân tốt nhất của anh ở các cự ly trên đường chạy bao gồm:
- 1500 mét: 3 phút 42.29 giây (1998)
- 3000 mét: 7 phút 48.81 giây (2003)
- 5000 mét: 13 phút 11.77 giây (2000)
- 10.000 mét: 27 phút 13.98 giây (2001) - đây là kỷ lục quốc gia Hoa Kỳ cho đến năm 2010.
Anh cũng đã tham gia Giải vô địch Thế giới chạy việt dã, đạt vị trí thứ 26 năm 2000, thứ 13 năm 2001, thứ 14 năm 2002 và thứ 11 năm 2003. Tại Giải vô địch Thế giới Điền kinh, anh về thứ 23 ở nội dung 10.000 mét tại Edmonton năm 2001 và thứ 16 tại Paris năm 2003.
3.2. Sự nghiệp marathon
Sự nghiệp marathon là nơi Meb Keflezighi thực sự tỏa sáng, với những màn trình diễn lịch sử tại các kỳ Thế vận hội và các giải marathon lớn.
3.2.1. Thế vận hội
Keflezighi đã tham gia bốn kỳ Thế vận hội, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử điền kinh Mỹ:
- Thế vận hội Mùa hè 2000 (Sydney)**: Mặc dù đủ điều kiện tham gia nội dung 10.000 mét, anh đã về đích ở vị trí thứ 12 do vấn đề về sức khỏe.
- Thế vận hội Mùa hè 2004 (Athens)**: Anh đã giành huy chương bạc ở nội dung marathon nam với thời gian 2 giờ 11 phút 29 giây, xếp sau vận động viên người Ý Stefano Baldini. Đây là huy chương đầu tiên của một vận động viên nam người Mỹ ở nội dung marathon Olympic kể từ khi Frank Shorter giành huy chương vàng năm 1972 và huy chương bạc năm 1976. Anh về đích trước vận động viên người Brazil Vanderlei Cordeiro de Lima, người đã bị một người biểu tình đẩy ra khỏi đường đua.
- Thế vận hội Mùa hè 2008 (Bắc Kinh)**: Meb không đủ điều kiện tham gia sau khi về thứ tám tại vòng loại Olympic Hoa Kỳ năm 2008 ở Central Park, nơi anh bị gãy xương hông. Đáng buồn hơn, người bạn và đối tác tập luyện của anh, Ryan Shay, đã qua đời vì một cơn đau tim trong cuộc đua đó.
- Thế vận hội Mùa hè 2012 (London)**: Anh đã giành chiến thắng tại vòng loại marathon Olympic Hoa Kỳ ở Houston với thời gian 2 giờ 9 phút 8 giây, một kỷ lục cá nhân mới, trở thành người lớn tuổi nhất giành chiến thắng tại vòng loại marathon Olympic ở tuổi 36. Tại Thế vận hội London, anh về đích ở vị trí thứ tư với thời gian 2 giờ 11 phút 6 giây.
- Thế vận hội Mùa hè 2016 (Rio de Janeiro)**: Anh về thứ hai tại vòng loại marathon Olympic Hoa Kỳ năm 2016, đủ điều kiện tham gia Thế vận hội lần thứ tư. Tuy nhiên, tại Rio, anh đã về đích ở vị trí thứ 33 với thời gian 2 giờ 16 phút 46 giây sau khi gặp vấn đề về dạ dày và phải dừng lại 7 lần trong nửa sau của cuộc đua. Anh thậm chí còn trượt chân ngay trước vạch đích nhưng đã biến nó thành màn chống đẩy đầy ấn tượng.

3.2.2. Các giải Marathon lớn
Keflezighi đã có những màn trình diễn xuất sắc tại các giải marathon lớn, đặc biệt là hai chiến thắng lịch sử:
- Marathon Thành phố New York**:
- Năm 2004, anh về thứ hai với thời gian 2 giờ 9 phút 53 giây, một kỷ lục cá nhân mới vào thời điểm đó.
- Năm 2005, anh về thứ ba với thời gian 2 giờ 9 phút 56 giây.
- Ngày 1 tháng 11 năm 2009, anh giành chiến thắng tại Giải Marathon Thành phố New York với thời gian 2 giờ 9 phút 15 giây, trở thành người Mỹ đầu tiên giành chiến thắng giải này kể từ năm 1982.
- Năm 2010, anh về thứ sáu với thời gian 2 giờ 9 phút 13 giây, là vận động viên Mỹ về đích đầu tiên.
- Năm 2011, anh về thứ sáu với thời gian 2 giờ 9 phút 13 giây.
- Năm 2014, anh về thứ tư với thời gian 2 giờ 13 phút 20 giây.
- Năm 2015, anh về thứ bảy với thời gian 2 giờ 13 phút 32 giây, phá kỷ lục US Masters (dành cho vận động viên trên 40 tuổi) tới 20 giây.
- Marathon Boston**:
- Năm 2006, anh về thứ ba với thời gian 2 giờ 9 phút 56 giây.
- Năm 2010, anh về thứ năm với thời gian 2 giờ 9 phút 26 giây, dù chỉ tập luyện với một nửa quãng đường thông thường do chấn thương đầu gối.
- Ngày 21 tháng 4 năm 2014, Keflezighi trở thành người đàn ông Mỹ đầu tiên giành chiến thắng tại Giải Marathon Boston kể từ năm 1983, với kỷ lục cá nhân mới là 2 giờ 8 phút 37 giây. Chiến thắng này diễn ra hai tuần trước sinh nhật lần thứ 39 của anh, khiến anh trở thành người lớn tuổi nhất giành chiến thắng tại Marathon Boston kể từ ít nhất là năm 1930. Với chiến thắng này, Keflezighi trở thành vận động viên marathon duy nhất trong lịch sử giành chiến thắng cả Marathon Boston, Marathon Thành phố New York và một huy chương Olympic.
- Năm 2015, anh về thứ tám, về đích cùng với vận động viên nữ Hilary Dionne.
3.2.3. Các giải đấu và Kỷ lục khác
Ngoài các giải marathon lớn, Keflezighi cũng đã tham gia và đạt thành tích cao tại nhiều giải đấu quan trọng khác:
- Marathon Chicago**: Năm 2003, anh về thứ sáu với thời gian 2 giờ 10 phút 3 giây.
- Marathon Houston**: Năm 2012, anh giành chiến thắng với thời gian 2 giờ 9 phút 8 giây.
- Marathon London**: Năm 2009, anh về thứ chín với thời gian 2 giờ 9 phút 21 giây.
- Bán Marathon San Jose**: Năm 2010, anh giành chiến thắng với thời gian 1 giờ 1 phút 45 giây.
- Giải vô địch Bán marathon Hoa Kỳ**: Năm 2013, anh về thứ hai tại Duluth, Minnesota với thời gian 1 giờ 1 phút 22 giây. Năm 2014, anh giành chiến thắng với thời gian 1 giờ 1 phút 23 giây.
- Bán Marathon Suja Rock 'n' Roll San Diego**: Tháng 5 năm 2015, anh ra mắt ở hạng mục Masters (cho vận động viên trên 40 tuổi) với thời gian 1 giờ 2 phút 29 giây, giành danh hiệu vô địch quốc gia Masters và về nhì chung cuộc.
- AJC Peachtree Road Race**: Ngày 4 tháng 7 năm 2014, anh tham gia Cuộc đua từ thiện Kilometer Kids để gây quỹ cho chương trình chạy bộ dành cho thanh thiếu niên của Câu lạc bộ Điền kinh Atlanta.
Dưới đây là bảng tổng hợp một số thành tích đáng chú ý của Meb Keflezighi:
Năm | Giải đấu | Địa điểm | Nội dung | Kết quả | Thời gian |
---|---|---|---|---|---|
2000 | Giải vô địch Thế giới chạy việt dã | Vilamoura, Bồ Đào Nha | Senior long | 26 | 36 phút 45 giây |
2000 | Thế vận hội Mùa hè 2000 | Sydney, Úc | 10.000m | 12 | 27 phút 53.63 giây |
2001 | Giải vô địch Thế giới chạy việt dã | Ostend, Bỉ | Senior long | 13 | 40 phút 46 giây |
2001 | Giải vô địch Thế giới Điền kinh 2001 | Edmonton, Canada | 10.000m | 23 | 28 phút 44.48 giây |
2002 | Giải vô địch Thế giới chạy việt dã | Dublin, Ireland | Senior long | 14 | 36 phút 9 giây |
2002 | Marathon Thành phố New York | New York, Hoa Kỳ | Marathon | 9 | 2 giờ 12 phút 35 giây |
2002 | IAAF World Cup | Madrid, Tây Ban Nha | 5000m | 4 | 13 phút 33.44 giây |
2003 | Giải vô địch Thế giới chạy việt dã | Lausanne, Thụy Sĩ | Senior long | 11 | 37 phút 16 giây |
2003 | Giải vô địch Thế giới Điền kinh 2003 | Paris, Pháp | 10.000m | 16 | 28 phút 35.08 giây |
2003 | Marathon Chicago | Chicago, Hoa Kỳ | Marathon | 6 | 2 giờ 10 phút 3 giây |
2004 | Thế vận hội Mùa hè 2004 | Athens, Hy Lạp | Marathon | 2 | 2 giờ 11 phút 29 giây |
2004 | Marathon Thành phố New York | New York, Hoa Kỳ | Marathon | 2 | 2 giờ 9 phút 53 giây |
2005 | Giải vô địch Thế giới Điền kinh 2005 | Helsinki, Phần Lan | 10.000m | DNF | |
2005 | Marathon Thành phố New York | New York, Hoa Kỳ | Marathon | 3 | 2 giờ 9 phút 56 giây |
2006 | Marathon Boston | Boston, Hoa Kỳ | Marathon | 3 | 2 giờ 9 phút 56 giây |
2006 | Marathon Thành phố New York | New York, Hoa Kỳ | Marathon | 21 | 2 giờ 22 phút 2 giây |
2007 | Marathon London | London, Vương quốc Anh | Marathon | DNF | |
2007 | Marathon Thành phố New York | New York, Hoa Kỳ | Marathon | 8 | 2 giờ 15 phút 9 giây |
2009 | Marathon London | London, Vương quốc Anh | Marathon | 9 | 2 giờ 9 phút 21 giây |
2009 | Marathon Thành phố New York | New York, Hoa Kỳ | Marathon | 1 | 2 giờ 9 phút 15 giây |
2010 | Marathon Boston | Boston, Hoa Kỳ | Marathon | 6 | 2 giờ 9 phút 26 giây |
2010 | Marathon Thành phố New York | New York, Hoa Kỳ | Marathon | 6 | 2 giờ 11 phút 38 giây |
2011 | Marathon Thành phố New York | New York, Hoa Kỳ | Marathon | 6 | 2 giờ 9 phút 13 giây |
2012 | Marathon Houston | Houston, Hoa Kỳ | Marathon | 1 | 2 giờ 9 phút 8 giây |
2012 | Thế vận hội Mùa hè 2012 | London, Vương quốc Anh | Marathon | 4 | 2 giờ 11 phút 6 giây |
2014 | Marathon Boston | Boston, Hoa Kỳ | Marathon | 1 | 2 giờ 8 phút 37 giây |
2014 | Marathon Thành phố New York | New York, Hoa Kỳ | Marathon | 4 | 2 giờ 13 phút 18 giây |
4. Hoạt động ngoài thi đấu
Ngoài sự nghiệp thi đấu lẫy lừng, Meb Keflezighi còn tích cực tham gia vào nhiều hoạt động khác, từ viết sách đến công việc từ thiện và hợp tác kinh doanh, cũng như chia sẻ triết lý tập luyện độc đáo của mình.
4.1. Tự truyện và hoạt động quỹ
Vào ngày 11 tháng 10 năm 2010, Meb Keflezighi đã phát hành cuốn tự truyện của mình, Run to Overcome (Chạy để Vượt qua), được xuất bản bởi Tyndale House Publishers. Cuốn sách, đồng tác giả với nhà văn thể thao nổi tiếng Dick Patrick, kể lại những cột mốc quan trọng trong cuộc đời anh, bao gồm các cuộc thi Olympic, những điểm nhấn trong sự nghiệp chạy bộ, cũng như những năm tháng đầu đời cho đến hiện tại.
Anh cũng là người đứng sau Quỹ MEB, với "MEB" là viết tắt của "Maintaining Excellent Balance" (Duy trì Sự Cân bằng Tuyệt vời). Quỹ này chủ yếu thúc đẩy lối sống lành mạnh và các lựa chọn lối sống tích cực khác, đồng thời truyền động lực cho thanh thiếu niên ở độ tuổi đi học.
4.2. Tài trợ và Hoạt động kinh doanh
Mặc dù đạt được nhiều thành công, hợp đồng dài hạn của Keflezighi với nhà tài trợ Nike đã không được gia hạn vào năm 2011. Kết quả là, Keflezighi đã thi đấu một thời gian với tư cách là một vận động viên không có nhà tài trợ. Tuy nhiên, vào tháng 12 năm 2011, Keflezighi đã ký hợp đồng với công ty đồ thể thao Skechers, và anh đã đại diện cho họ kể từ đó. Năm 2013, Keflezighi cũng ký hợp đồng với công ty xe đạp elip ElliptiGO.
Các nhà tài trợ khác của anh vào năm 2014 bao gồm PowerBar, Sony, Oakley, Inc., Garmin, USANA Health Sciences, Generation UCAN, CEP Compression, New York Athletic Club và KRAVE Jerky.
Keflezighi cũng đã ra mắt một số sản phẩm mang thương hiệu của mình:
- Năm 2011, Sony đã phát hành một phiên bản đặc biệt của máy nghe nhạc MP3 Walkman dòng W 2GB mang tên Meb Keflezighi. Sản phẩm này được cài đặt sẵn các mẹo âm thanh, cùng với một tập sách chứa các mẹo về chạy bộ, dinh dưỡng, kéo giãn cơ và nhiều hơn nữa. Sản phẩm này hiện đã ngừng sản xuất.
- Vào ngày 15 tháng 10 năm 2013, Skechers đã ra mắt dòng giày thể thao GOmeb phiên bản giới hạn, bao gồm mẫu giày chính thức của Keflezighi, GOrun Speed. Dòng sản phẩm này kỷ niệm những chiến thắng của anh tại Marathon Thành phố New York năm 2009 và Marathon Boston năm 2014.
- Vào ngày 2 tháng 7 năm 2014, một chiếc xe đạp ElliptiGO phiên bản giới hạn 'Meb 8S' đã được phát hành để kỷ niệm chiến thắng của anh tại Marathon Boston 2014. Chiếc xe đạp này có khẩu hiệu "Run To Win" (Chạy để Chiến thắng) và chữ ký của anh, cùng với lớp sơn mang chủ đề yêu nước.
4.3. Triết lý tập luyện
Keflezighi nổi tiếng với triết lý tập luyện độc đáo, sử dụng chu kỳ tập luyện chín ngày thay vì các tuần tập luyện truyền thống. Anh cho rằng điều này cho phép anh tập trung vào việc tập luyện đồng thời có đủ thời gian để phục hồi. Chế độ tập luyện của anh bao gồm các bài chạy tempo, chạy interval, chạy dài và cross-training (tập luyện chéo).
Trong những tuần trước Giải Marathon Boston 2014, anh chạy 2-3 lần mỗi ngày và sử dụng chiếc ElliptiGO của mình để đạp xe cross-training 16093 m (10 mile) đến 32187 m (20 mile) nhằm tránh chấn thương. Ngoài ra, anh cố gắng giữ gìn sức khỏe bằng các bài tập tăng cường cơ lõi hàng ngày, kéo giãn, tập luyện ở độ cao, các cuộc đua khởi động và chế độ ăn giàu protein với 5 khẩu phần trái cây mỗi ngày.
5. Đời tư
Ngoài sự nghiệp thể thao, Meb Keflezighi còn có một cuộc sống cá nhân ổn định và đã nhận được nhiều giải thưởng, sự công nhận cho những đóng góp của mình.
5.1. Gia đình và Tôn giáo
Meb Keflezighi kết hôn với Yordanos vào tháng 11 năm 2004. Hai vợ chồng có ba cô con gái: Sara, Fiyori và Yohana. Anh trai của Meb, Merhawi, là người đại diện cho anh. Merhawi từng là quản lý sinh viên cho đội bóng rổ nam UCLA Bruins và tốt nghiệp Trường Luật UCLA năm 2006. Keflezighi là một người theo đạo Công giáo.
Keflezighi từng sống và tập luyện ở San Diego, California trong nhiều năm. Năm 2019, anh chuyển đến Tampa, Florida. Anh cũng từng tập luyện ở Mammoth Lakes, California và là thành viên của New York Athletic Club.
5.2. Giải thưởng và Sự công nhận
Keflezighi đã nhận được nhiều giải thưởng và sự công nhận quan trọng cho những thành tích thể thao và đóng góp của mình:
- Năm 2010, anh được vinh honored and inducted into the Đại sảnh Danh vọng Thể thao UCLA.
- Cuối năm 2014, chiến thắng của anh tại Boston Marathon đã được USATF (Liên đoàn Điền kinh Hoa Kỳ) chọn là "Màn trình diễn truyền cảm hứng của năm". Sau đó, tại cùng buổi lễ, anh được chọn là người chiến thắng Giải thưởng Jesse Owens năm 2014, giải thưởng cao quý nhất dành cho vận động viên điền kinh Hoa Kỳ.

- Năm 2017, Keflezighi được Cơ quan Dịch vụ Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ (USCIS) công nhận là "Người Mỹ xuất sắc theo lựa chọn" (Outstanding American by Choice), một danh hiệu dành cho những công dân nhập tịch đã có những đóng góp đáng kể cho xã hội Hoa Kỳ.
6. Giải nghệ
Meb Keflezighi chính thức giải nghệ khỏi các môn thể thao chuyên nghiệp vào tháng 11 năm 2017. Sau khi giải nghệ, anh tiếp tục tham gia vào các hoạt động liên quan đến chạy bộ, truyền cảm hứng và công việc từ thiện thông qua Quỹ MEB của mình.