Stephen Walt

1.1. Thời thơ ấu và môi trường sống

Walt sinh ra tại Los Alamos, New Mexico, Hoa Kỳ, nơi cha ông, một nhà vật lý, làm việc tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos. Mẹ ông là một giáo viên. Khi Walt khoảng tám tháng tuổi, gia đình ông chuyển đến Vùng Vịnh. Walt lớn lên tại Los Altos Hills, một khu vực thuộc Vùng Vịnh. Môi trường gia đình có nền tảng khoa học và giáo dục đã tạo điều kiện cho sự phát triển trí tuệ của ông từ khi còn nhỏ.

1.2. Học vấn

Walt bắt đầu chương trình đại học tại Đại học Stanford. Ban đầu, ông theo học chuyên ngành hóa học với mong muốn trở thành một nhà hóa sinh. Tuy nhiên, sau đó ông đã thay đổi định hướng, chuyển sang học lịch sử và cuối cùng là chuyên ngành quan hệ quốc tế.

Sau khi hoàn thành bằng cử nhân (BA), Walt tiếp tục học cao học tại Đại học California, Berkeley. Ông nhận bằng Thạc sĩ (MA) về khoa học chính trị vào năm 1978 và bằng Tiến sĩ (PhD) cũng về khoa học chính trị vào năm 1983. Quá trình học vấn này đã trang bị cho ông nền tảng vững chắc về lý thuyết và phương pháp nghiên cứu trong lĩnh vực quan hệ quốc tế, đặc biệt là từ góc độ của trường phái hiện thực.

2.1. Sự nghiệp học thuật và các chức vụ

Sau khi nhận bằng Tiến sĩ vào năm 1983, Walt bắt đầu sự nghiệp giảng dạy của mình. Ông từng là trợ lý giáo sư tại Đại học Princeton từ năm 1984 đến 1989, thuộc Trường Woodrow Wilson. Từ năm 1989 đến 1999, ông công tác tại Đại học Chicago, nơi ông giữ các chức vụ quan trọng như Phó Giáo sư từ năm 1989 đến 1995, sau đó là Giáo sư từ năm 1995 đến 1999. Trong giai đoạn này, ông cũng đảm nhiệm vai trò Chủ nhiệm Phân ban Đại học Khoa học Xã hội và Phó Trưởng khoa Khoa học Xã hội.

Từ năm 1999 đến nay, Stephen Walt là Giáo sư Robert và Renee Belfer về Quan hệ Quốc tế tại Trường Chính phủ Harvard Kennedy thuộc Đại học Harvard. Tại đây, ông cũng từng giữ chức vụ Trưởng khoa Học thuật từ năm 2002 đến 2006. Ngoài ra, vào tháng 1 năm 2000, ông là Giáo sư thỉnh giảng về Nghiên cứu chiến lược tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh (nay là Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam) thuộc Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore.

2.2. Hoạt động chuyên môn khác

Bên cạnh vai trò giảng dạy và quản lý, Walt còn tham gia nhiều hoạt động chuyên môn khác. Vào tháng 5 năm 2005, ông được bầu làm thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ.

Ông đã có nhiều bài diễn thuyết tại các tổ chức và trường đại học uy tín. Năm 2010, ông phát biểu tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh và Hòa bình Saltzman thuộc Đại học Columbia với bài giảng Kenneth N. Waltz thường niên lần thứ ba về "Chủ nghĩa hiện thực và Đại chiến lược Hoa Kỳ: Trường hợp cân bằng ngoài khơi". Năm 2012, Walt tham gia một hội thảo về giải pháp một nhà nước tại Trường Kennedy cùng với Ali Abunimah và Eve Spangler. Ông cũng có bài nói chuyện tại Đại học Clark vào tháng 4 năm 2013 và tại Đại học William & Mary vào tháng 10 năm 2013 với chủ đề "Tại sao chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ liên tục thất bại". Năm 2013, ông đã trình bày Bài giảng F. H. Hinsley tại Đại học Cambridge.

Ngoài ra, Walt còn là thành viên ban giám đốc của Bulletin of the Atomic Scientists từ năm 1992 đến 2001, học giả khách mời tại Viện Brookings vào năm 1988, cộng tác viên thường trú tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế từ năm 1986 đến 1987, và thành viên ban biên tập của World Politics từ năm 1985 đến 1989. Ông cũng từng là nghiên cứu viên tại Trung tâm Khoa học và Quan hệ Quốc tế thuộc Đại học Harvard từ năm 1981 đến 1984 và là nhân viên tại Trung tâm Phân tích Hải quân từ năm 1978 đến 1982.

3.1. Chủ nghĩa hiện thực và tân hiện thực

Walt là một học giả nổi bật thuộc trường phái hiện thực trong quan hệ quốc tế, một trường phái nhấn mạnh vai trò của quyền lực và lợi ích quốc gia trong việc định hình hành vi của các quốc gia. Ông đã có những đóng góp quan trọng cho lý thuyết tân hiện thực, một nhánh của chủ nghĩa hiện thực do Kenneth Waltz phát triển, tập trung vào cấu trúc của hệ thống quốc tế và cách nó ảnh hưởng đến các đơn vị cấu thành (các quốc gia). Walt thường áp dụng quan điểm hiện thực để phê phán các chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, đặc biệt là những chính sách mà ông cho là đi ngược lại lợi ích quốc gia thực sự hoặc mang tính can thiệp quá mức. Ông cùng John Mearsheimer đã chỉ trích Chiến tranh Iraq năm 2003 từ lập trường hiện thực, cho rằng cuộc chiến này không phù hợp với lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ.

3.2. Lý thuyết Cân bằng Đe dọa

Một trong những đóng góp lý thuyết quan trọng nhất của Walt là "lý thuyết cân bằng đe dọa". Lý thuyết này là một sự điều chỉnh và mở rộng của lý thuyết "cân bằng quyền lực" truyền thống, vốn được tinh chỉnh bởi Kenneth Waltz. Trong khi lý thuyết cân bằng quyền lực cho rằng các quốc gia hình thành liên minh để chống lại các quốc gia có sức mạnh tổng hợp lớn, Walt lập luận rằng các quốc gia không chỉ cân bằng quyền lực mà còn cân bằng "đe dọa".

Theo Walt, một quốc gia được coi là mối đe dọa không chỉ dựa trên sức mạnh tổng hợp của nó mà còn dựa trên bốn yếu tố chính:

• Sức mạnh tổng hợp: Khả năng quân sự và kinh tế tổng thể của một quốc gia.
• Khoảng cách địa lý: Mức độ gần gũi về mặt địa lý với quốc gia khác. Các quốc gia láng giềng thường được coi là mối đe dọa lớn hơn.
• Sức mạnh tấn công: Khả năng quân sự của một quốc gia được thiết kế cho các hoạt động tấn công, chứ không chỉ phòng thủ.
• Ý đồ hung hăng: Nhận thức về ý định của một quốc gia có muốn sử dụng sức mạnh của mình để gây hại hay không.

Do đó, các quốc gia sẽ liên minh với nhau để chống lại quốc gia mà họ nhận thấy là mối đe dọa lớn nhất, ngay cả khi quốc gia đó không phải là quốc gia mạnh nhất về tổng thể.

3.3. Lý thuyết hình thành liên minh

Trong cuốn sách năm 1987 của mình, The Origins of Alliances (Nguồn gốc của các liên minh), Walt đã đi sâu vào cách thức các liên minh được hình thành và phát triển. Ông đã đề xuất một sự thay đổi cơ bản trong các quan niệm hiện tại về hệ thống liên minh, nhấn mạnh rằng các quốc gia không chỉ tìm cách cân bằng quyền lực mà còn cân bằng mối đe dọa. Cuốn sách này đã trở thành một tác phẩm kinh điển trong lĩnh vực nghiên cứu liên minh, cung cấp một khuôn khổ phân tích chi tiết về các yếu tố thúc đẩy hoặc cản trở sự hình thành và duy trì các liên minh quốc tế.

3.4. Lý thuyết cách mạng và chiến tranh

Tác phẩm Revolution and War (Cách mạng và Chiến tranh) xuất bản năm 1996 của Walt đã phơi bày những lỗ hổng trong các lý thuyết hiện có về mối quan hệ giữa cách mạng và chiến tranh. Ông đã nghiên cứu chi tiết các cuộc Cách mạng Pháp, Cách mạng Nga và Cách mạng Iran, đồng thời đưa ra những cái nhìn tổng quan ngắn gọn hơn về các cuộc Cách mạng Mỹ, Cách mạng Mexico, Cách mạng Thổ Nhĩ Kỳ và Cách mạng Trung Quốc. Thông qua các nghiên cứu điển hình này, Walt đã phân tích cách các cuộc cách mạng có thể dẫn đến chiến tranh và ngược lại, cũng như những tác động của chúng đối với hệ thống quốc tế.

3.5. Sự phục hưng của Nghiên cứu An ninh

Stephen Walt cũng có những quan điểm quan trọng về sự phát triển của lĩnh vực nghiên cứu an ninh quốc tế. Trong bài báo "The Renaissance of Security Studies" (Sự phục hưng của Nghiên cứu An ninh) xuất bản năm 1991 trên tạp chí International Studies Quarterly, ông đã xem xét sự hồi sinh và định hướng mới của lĩnh vực này sau Chiến tranh Lạnh. Walt lập luận rằng nghiên cứu an ninh cần mở rộng phạm vi ra ngoài các vấn đề quân sự truyền thống để bao gồm các khía cạnh phi quân sự như kinh tế, môi trường và xã hội, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tích hợp lý thuyết và chính sách.

4.1. Sách

Các cuốn sách của Walt thường tập trung vào các vấn đề chiến lược, liên minh, và phê phán chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ.

4.2. Bài báo và bài viết chính

Stephen Walt đã xuất bản nhiều bài báo học thuật và bài viết trên các tạp chí uy tín, thể hiện quan điểm của ông về các vấn đề quốc tế. Một số bài viết đáng chú ý bao gồm:

• "Alliance Formation and the Balance of World Power" (1985), đăng trên International Security.
• "Testing Theories of Alliance Formation: The Case of Southwest Asia" (1988), đăng trên International Organization.
• "The Case for Finite Containment: Analyzing U.S. Grand Strategy" (1989), đăng trên International Security.
• "The Renaissance of Security Studies" (1991), đăng trên International Studies Quarterly.
• "Revolution and War" (1992), đăng trên World Politics.
• "Why Alliances Endure or Collapse" (1997), đăng trên Survival.
• "International Relations: One World, Many Theories" (1998), đăng trên Foreign Policy.
• "Rigor or Rigor Mortis?: Rational Choice and Security Studies" (1999), đăng trên International Security.
• "Beyond bin Laden: Reshaping U.S. Foreign Policy" (2001), đăng trên International Security.
• "The Relationship between Theory and Policy in International Relations" (2005), đăng trên Annual Review of Political Science.
• "Taming American Power" (2005), đăng trên Foreign Affairs, trong đó ông lập luận rằng Hoa Kỳ nên "làm cho vị thế thống trị của mình được các quốc gia khác chấp nhận - bằng cách sử dụng lực lượng quân sự một cách tiết kiệm, bằng cách thúc đẩy hợp tác lớn hơn với các đồng minh chủ chốt, và quan trọng nhất là bằng cách xây dựng lại hình ảnh quốc tế đang xuống cấp của mình."
• "The End of the American Era" (2011), đăng trên The National Interest, trong đó ông viết rằng Hoa Kỳ đang mất dần vị thế thống trị thế giới.
• "What Should We Do if the Islamic State Wins? Live with it." (2015), đăng trên Foreign Policy, bày tỏ quan điểm rằng Nhà nước Hồi giáo khó có thể trở thành một cường quốc thế giới lâu dài.

5.1. Phê phán Quyền lực và Chính sách Đối ngoại Hoa Kỳ

Walt là một người chỉ trích mạnh mẽ chủ nghĩa can thiệp quân sự. Ông cho rằng những người theo chủ nghĩa diều hâu thường miêu tả những người phản đối can thiệp quân sự là "những người theo chủ nghĩa biệt lập" vì họ biết đó là một nhãn hiệu chính trị đã bị mất uy tín. Tuy nhiên, Walt khẳng định có một lập luận hợp lý cho một cách tiếp cận chiến lược lớn của Hoa Kỳ thận trọng và có chọn lọc hơn. Ông cho rằng giới tinh hoa chính sách đối ngoại Hoa Kỳ cố gắng làm mất uy tín quan điểm này vì họ lo sợ rằng nhiều người Mỹ có thể bị thuyết phục nếu họ không liên tục được nhắc nhở về những mối nguy hiểm nước ngoài đang rình rập ở những nơi xa xôi.

Trong bài viết toàn diện "Taming American Power" (2005), Walt lập luận rằng Hoa Kỳ nên "làm cho vị thế thống trị của mình được các quốc gia khác chấp nhận - bằng cách sử dụng lực lượng quân sự một cách tiết kiệm, bằng cách thúc đẩy hợp tác lớn hơn với các đồng minh chủ chốt, và quan trọng nhất là bằng cách xây dựng lại hình ảnh quốc tế đang xuống cấp của mình." Ông đề xuất Hoa Kỳ nên "khôi phục vai trò truyền thống của mình như một 'người cân bằng ngoài khơi'", chỉ can thiệp "khi thực sự cần thiết", và giữ "sự hiện diện quân sự của mình càng nhỏ càng tốt." Ông cũng chỉ trích "trật tự thế giới dựa trên luật lệ" hiện tại, cho rằng đó là "một bộ luật mà chúng ta [Hoa Kỳ] đã đóng vai trò rất lớn trong việc viết ra, và tất nhiên chúng ta cảm thấy tự do vi phạm bất cứ khi nào nó bất tiện cho chúng ta."

Trong một bài viết cuối năm 2011 cho The National Interest, "The End of the American Era" (Sự kết thúc của kỷ nguyên Mỹ), Walt viết rằng Hoa Kỳ đang mất dần vị thế thống trị thế giới. Năm 2013, ông có một bài phát biểu tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng Na Uy với tiêu đề "Tại sao chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ liên tục thất bại?". Viện này sau đó mô tả ông là người nhìn thấy "một sự thiên vị áp đảo trong các thể chế chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ đối với một chính sách đối ngoại năng động" và "một xu hướng phóng đại các mối đe dọa, lưu ý rằng khả năng bị sét đánh lớn hơn nhiều kể từ năm 2001 so với cái chết do tấn công khủng bố." Ông cũng mô tả Hoa Kỳ là thiếu "kỹ năng ngoại giao và sự tinh tế" và khuyên các nước châu Âu "nên tự suy nghĩ và không dựa vào Hoa Kỳ để được hướng dẫn hoặc tư vấn về việc giải quyết các vấn đề an ninh của họ." Cuối cùng, ông lập luận rằng "Hoa Kỳ đơn giản là không đủ kỹ năng để điều hành thế giới."

Năm 2013, Walt đặt câu hỏi: "Tại sao người Mỹ lại sẵn lòng đóng thuế để hỗ trợ một cơ cấu an ninh quốc gia bao trùm toàn cầu, nhưng lại miễn cưỡng đóng thuế để có trường học, chăm sóc sức khỏe, đường sá, cầu cống, tàu điện ngầm, công viên, bảo tàng, thư viện tốt hơn, và tất cả những dấu hiệu khác của một xã hội giàu có và thành công?" Ông cho rằng câu hỏi này đặc biệt khó hiểu khi "Hoa Kỳ là cường quốc an toàn nhất trong lịch sử và sẽ vẫn an toàn đáng kể trừ khi nó tiếp tục lặp lại những sai lầm của thập kỷ qua."

5.2. Phân tích về các quốc gia và khu vực cụ thể

5.3. Các sự kiện và tranh cãi chính

7.1. Tầm ảnh hưởng học thuật

Stephen Walt đã có những đóng góp sâu sắc cho lĩnh vực quan hệ quốc tế và nghiên cứu an ninh. Lý thuyết "Cân bằng Đe dọa" của ông đã trở thành một khái niệm nền tảng, được giảng dạy rộng rãi và là một công cụ phân tích quan trọng để hiểu về sự hình thành liên minh và các mối quan hệ quyền lực trong hệ thống quốc tế. Tác phẩm The Origins of Alliances của ông được coi là một công trình kinh điển, đã thay đổi cách các học giả nhìn nhận về các liên minh. Những nghiên cứu của ông về mối quan hệ giữa cách mạng và chiến tranh cũng đã làm sáng tỏ những động lực phức tạp của xung đột quốc tế.

Các tác phẩm của Walt, đặc biệt là Taming American Power, đã thúc đẩy các cuộc tranh luận quan trọng về chiến lược lớn của Hoa Kỳ và vai trò của nước này trên trường thế giới. Ông được giới học giả công nhận là một nhà tư tưởng sắc bén, luôn thách thức những giả định phổ biến và đưa ra những phân tích dựa trên bằng chứng và lý thuyết vững chắc.

7.2. Phê bình và tranh cãi

Mặc dù có tầm ảnh hưởng lớn, các luận điểm của Walt cũng không ít lần vấp phải sự phê bình và tranh cãi. Nổi bật nhất là cuốn sách đồng tác giả The Israel Lobby and U.S. Foreign Policy, đã gây ra một làn sóng phản ứng mạnh mẽ. Nhiều người chỉ trích cho rằng cuốn sách này có tính chất bài Do Thái hoặc đưa ra những kết luận quá đơn giản về một vấn đề phức tạp. Tuy nhiên, những người ủng hộ Walt và Mearsheimer, bao gồm cả cựu đại sứ Hoa Kỳ Edward Peck, lập luận rằng cuốn sách đã làm nổi bật một vấn đề có thật về ảnh hưởng của các nhóm lợi ích trong chính sách đối ngoại.

Các quan điểm của Walt về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, đặc biệt là lời kêu gọi về một chiến lược "cân bằng ngoài khơi" và sự giảm bớt can thiệp quân sự, cũng nhận được cả sự ủng hộ lẫn chỉ trích. Một số nhà phê bình cho rằng cách tiếp cận của ông quá thụ động và có thể bỏ qua những mối đe dọa tiềm tàng hoặc trách nhiệm của Hoa Kỳ trong việc duy trì ổn định toàn cầu.

Ví dụ, những nhận xét ban đầu của ông về Libya dưới thời Muammar al-Gaddafi đã bị chỉ trích gay gắt. Một số nhà bình luận cáo buộc ông đã đưa ra một cái nhìn quá lạc quan về một chế độ đàn áp sau một chuyến thăm ngắn, và thậm chí còn đặt ra câu hỏi về việc ông chấp nhận tài trợ cho chuyến đi đó. Những tranh cãi này cho thấy rằng mặc dù Walt là một nhà phân tích có tư duy độc lập, các quan điểm của ông đôi khi vẫn gây ra sự bất đồng sâu sắc trong giới học giả và chính trị.

Tuy nhiên, bất chấp những lời phê bình, Stephen Walt vẫn duy trì vị thế là một tiếng nói quan trọng và có ảnh hưởng trong lĩnh vực quan hệ quốc tế, liên tục thúc đẩy các cuộc thảo luận về các vấn đề an ninh và chính sách đối ngoại cấp bách của thế giới.