1. Tiểu sử
Martín Fiz sinh ra và lớn lên tại Vitoria-Gasteiz, thủ phủ của tỉnh Álava, thuộc Xứ Basque, Tây Ban Nha.
1.1. Hoàn cảnh ra đời và trưởng thành
Martín Fiz sinh ngày 3 tháng 3 năm 1963 tại Vitoria-Gasteiz, một thành phố thuộc tỉnh Álava, Tây Ban Nha. Ông lớn lên trong bối cảnh xã hội và văn hóa của vùng Xứ Basque, nơi đã định hình nên con người và tinh thần thi đấu kiên cường của ông.
2. Sự nghiệp thi đấu
Martín Fiz có một sự nghiệp thi đấu lẫy lừng với nhiều thành tích đáng kể ở các cự ly chạy đường dài, đặc biệt là marathon. Ông đã tham gia nhiều giải đấu quốc tế lớn và để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử điền kinh.
2.1. Sự nghiệp ban đầu
Sự nghiệp thi đấu quốc tế của Martín Fiz bắt đầu từ cuối thập niên 1980. Năm 1988, ông giành huy chương vàng ở nội dung chạy vượt chướng ngại vật 3000 mét tại Giải vô địch điền kinh Ibero-Mỹ được tổ chức ở Thành phố México, với thời gian NaN Q min. Năm 1990, ông tham gia nội dung chạy 5000 mét tại Giải vô địch điền kinh châu Âu ở Split, Nam Tư (nay là Croatia), nhưng không hoàn thành cuộc đua. Đến năm 1992, ông giành huy chương đồng ở nội dung 5000 mét tại Giải vô địch điền kinh Ibero-Mỹ ở Seville, Tây Ban Nha, với thời gian NaN Q min. Bước ngoặt đến vào năm 1993 khi ông giành chiến thắng tại Helsinki City Marathon ở Helsinki, Phần Lan, với thời gian NaN Q h.
2.2. Các giải đấu quốc tế lớn
Martín Fiz đã khẳng định vị thế của mình là một trong những vận động viên marathon hàng đầu thế giới trong thập niên 1990 thông qua những màn trình diễn xuất sắc tại các giải đấu quốc tế danh giá.
2.2.1. Giải vô địch điền kinh thế giới
Martín Fiz đã đạt được những thành công vang dội tại Giải vô địch điền kinh thế giới.
- Năm 1995, tại Giải vô địch điền kinh thế giới 1995 ở Gothenburg, Thụy Điển, ông đã giành huy chương vàng ở nội dung marathon với thời gian NaN Q h, đánh dấu đỉnh cao trong sự nghiệp của mình.
- Hai năm sau, tại Giải vô địch điền kinh thế giới 1997 ở Athens, Hy Lạp, ông tiếp tục giành huy chương bạc ở nội dung marathon, về sau người đồng hương Abel Antón. Thời gian của ông là NaN Q h.
- Năm 1999, ông tham dự Giải vô địch điền kinh thế giới 1999 ở Seville, Tây Ban Nha, và về đích ở vị trí thứ 8 với thời gian NaN Q h.
2.2.2. Giải vô địch điền kinh châu Âu
Năm 1994, Martín Fiz đã giành huy chương vàng tại Giải vô địch điền kinh châu Âu 1994 ở Helsinki, Phần Lan, với thời gian NaN Q h. Chiến thắng này là bước đệm quan trọng giúp ông vươn tầm quốc tế.
2.2.3. Thế vận hội Mùa hè
Martín Fiz đã ba lần liên tiếp đại diện cho Tây Ban Nha tham dự Thế vận hội Mùa hè.
- Ông bắt đầu hành trình Olympic của mình tại Thế vận hội Mùa hè 1992 ở Barcelona, Tây Ban Nha.
- Tại Thế vận hội Mùa hè 1996 ở Atlanta, Hoa Kỳ, ông về đích ở vị trí thứ 4 trong nội dung marathon với thời gian NaN Q h, chỉ cách huy chương một khoảng cách rất nhỏ.
- Ông tiếp tục tham dự Thế vận hội Mùa hè 2000 ở Sydney, Úc, và đạt vị trí thứ 6 với thời gian NaN Q h. Mặc dù không giành được huy chương Olympic, những màn trình diễn ổn định của ông tại các kỳ đại hội này đã khẳng định đẳng cấp của một vận động viên hàng đầu.
2.3. Các giải Marathon lớn
Martín Fiz đã gặt hái nhiều thành công tại các giải marathon lớn trên thế giới, nổi bật là những chiến thắng và thành tích ấn tượng.

- Năm 1994, ông về đích thứ 10 tại Giải Marathon Boston ở Boston, Hoa Kỳ, với thời gian NaN Q h.
- Năm 1995, ông giành chiến thắng tại Giải Marathon Rotterdam ở Rotterdam, Hà Lan, với thời gian NaN Q h.
- Năm 1996, ông tiếp tục giành chiến thắng tại Giải Marathon Quốc tế Seoul ở Seoul, Hàn Quốc, với thời gian NaN Q h. Cùng năm đó, ông về đích thứ 7 tại Giải Marathon New York với thời gian NaN Q h.
- Martín Fiz có mối liên hệ đặc biệt với Giải Marathon Biwako Mainichi ở Ōtsu, Nhật Bản. Ông đã tham gia giải này 5 năm liên tiếp từ 1997 đến 2001.
- Năm 1997, ông lần đầu tiên giành chiến thắng tại Biwako với thời gian NaN Q h, lập kỷ lục mới cho giải đấu vào thời điểm đó.
- Năm 1998, ông về nhì, sau vận động viên Nhật Bản Sooyuki Kojima.
- Ông tiếp tục giành chiến thắng liên tiếp vào các năm 1999 (NaN Q h) và 2000 (NaN Q h), với các thành tích đều dưới 2 giờ 9 phút.
- Nhờ những thành công này, ông được mệnh danh là "Người đàn ông đã thay đổi Biwako" tại Nhật Bản.
- Năm 1999, ông về đích thứ 9 tại Giải Marathon New York với thời gian NaN Q h.
- Năm 2001, ông về đích thứ 7 tại Giải Marathon Madrid Millennium ở Madrid, Tây Ban Nha, với thời gian NaN Q h.
2.4. Hoạt động sau giải nghệ
Sau khi kết thúc sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp, Martín Fiz vẫn tiếp tục niềm đam mê chạy bộ ở các hạng mục dành cho vận động viên lớn tuổi (masters athletics). Ông đã đạt được những thành tích đáng nể, bao gồm việc thiết lập kỷ lục thế giới M55 (vận động viên từ 55 tuổi trở lên) ở cự ly chạy đường bộ 10 km với thời gian NaN Q min vào ngày 13 tháng 1 năm 2019 tại Valencia, Tây Ban Nha.

Đặc biệt, ông là vận động viên duy nhất trên thế giới đã hoàn thành mục tiêu "Six World Marathon Majors" (Sáu Giải Marathon Major Thế giới) ở hạng mục Master 50. Ông đã giành chiến thắng tại các giải marathon danh giá nhất thế giới bao gồm Giải Marathon New York, Giải Marathon Tokyo, Giải Marathon Boston, Giải Marathon Berlin, Giải Marathon Chicago và Giải Marathon London, khẳng định sự bền bỉ và đẳng cấp của mình ngay cả khi đã bước sang tuổi ngũ tuần. World Marathon Majors là một hệ thống thi đấu quốc tế được thành lập vào năm 2006, quy tụ sáu giải marathon uy tín nhất và được coi là những sự kiện nổi bật nhất trong lịch điền kinh.
3. Thành tích cá nhân tốt nhất
Dưới đây là bảng tổng hợp các kỷ lục cá nhân tốt nhất (Personal Bests) của Martín Fiz ở các cự ly khác nhau, thể hiện đỉnh cao phong độ của ông trong sự nghiệp:
Nội dung | Thời gian | Ngày thiết lập | Địa điểm |
---|---|---|---|
Chạy 1500 mét | NaN Q min | 1 tháng 1 năm 1988 | |
Chạy 3000 mét | NaN Q min | 30 tháng 7 năm 1990 | Getxo |
Chạy vượt chướng ngại vật 3000 mét | NaN Q min | 18 tháng 6 năm 1988 | Getxo |
Chạy 5000 mét | NaN Q min | 17 tháng 7 năm 1991 | Roma |
Chạy 10.000 mét | NaN Q min | 1 tháng 7 năm 1998 | Barakaldo |
Bán marathon | NaN Q h | 29 tháng 9 năm 1996 | Grevenmacher |
Marathon | NaN Q h | 2 tháng 3 năm 1997 | Ōtsu |
4. Tầm ảnh hưởng và đánh giá
Martín Fiz được coi là một trong những vận động viên chạy đường dài vĩ đại nhất của Tây Ban Nha. Cùng với người đồng hương Abel Antón, ông đã trở thành biểu tượng của marathon Tây Ban Nha trong thập niên 1990, góp phần tạo nên một giai đoạn hoàng kim cho môn thể thao này tại quốc gia này. Vào thời điểm đó, Tây Ban Nha đã sản sinh ra nhiều vận động viên marathon nam xuất sắc, khiến họ được mệnh danh là "Hạm đội bất khả chiến bại" (Invincible Armada) trong giới điền kinh Nhật Bản.
Ảnh hưởng của Fiz không chỉ giới hạn ở Tây Ban Nha mà còn lan rộng sang Nhật Bản, đặc biệt là thông qua những thành công vang dội của ông tại Giải Marathon Biwako Mainichi. Ông được người hâm mộ Nhật Bản yêu mến và gọi là "Người đàn ông đã thay đổi Biwako" vì những chiến thắng và kỷ lục mà ông đã thiết lập tại giải đấu này.
Martín Fiz còn là nguồn cảm hứng cho nhiều vận động viên khác. Ông tiết lộ rằng mình bắt đầu chạy marathon vì ngưỡng mộ Toshihiko Seko, một huyền thoại marathon của Nhật Bản. Ngoài ra, ông cũng học hỏi được thái độ nghiêm túc trong tập luyện marathon từ Hiromi Taniguchi. Ngay cả vận động viên nổi tiếng Atsushi Fujita cũng bày tỏ sự kính trọng đối với Martín Fiz, coi ông là một hình mẫu để noi theo. Di sản của Martín Fiz không chỉ là những tấm huy chương mà còn là tinh thần bền bỉ, lòng quyết tâm và khả năng truyền cảm hứng cho thế hệ vận động viên sau này.