Carl Joachim Friedrich

2.1. Sinh ra và thời thơ ấu

Carl Joachim Friedrich sinh ngày 5 tháng 6 năm 1901, tại Leipzig, thuộc Vương quốc Sachsen trong Đế quốc Đức. Ông là con trai của Paul Leopold Friedrich, một giáo sư y khoa nổi tiếng và là người phát minh ra găng tay cao su dùng trong phẫu thuật. Mẹ ông là một nữ bá tước Phổ thuộc dòng họ von Bülow. Gia đình ông theo đạo Tin lành. Từ năm 1911 đến 1919, Friedrich theo học tại Gymnasium Philippinum (Gymnasium Philippinum^German) ở Marburg, nơi ông nhận được một nền giáo dục trung học ưu tú của Đức, tập trung vào các ngôn ngữ và văn học cổ điển.

2.2. Giáo dục

Sau khi tốt nghiệp trung học, Friedrich theo học tại nhiều trường đại học khác nhau. Ông học tại Đại học Heidelberg dưới sự hướng dẫn của Alfred Weber, anh trai của Max Weber, và tốt nghiệp vào năm 1925. Ông cũng từng theo học tại Đại học Vienna và Đại học Magdeburg. Trong một thời gian ngắn, ông còn làm việc tại các mỏ than ở Bỉ. Sau Thế chiến thứ nhất, Carl và anh trai Otto Friedrich đã sống và học tập tại Hoa Kỳ một cách gián đoạn. Carl quyết định ở lại Hoa Kỳ, trong khi Otto trở về Đức. Năm 1930, ông nhận bằng Tiến sĩ từ Đại học Heidelberg.

2.3. Sự nghiệp ban đầu

Vào những năm 1920, khi còn là sinh viên tại Hoa Kỳ, Carl Friedrich đã sáng lập và giữ chức chủ tịch của Dịch vụ Trao đổi Hàn lâm Đức (DAAD). Thông qua tổ chức này, ông đã gặp Lenore Pelham, một nhà văn và sinh viên tại Rockford College gần Chicago, người sau này trở thành vợ ông. Năm 1926, ông được bổ nhiệm làm giảng viên chính phủ tại Đại học Harvard, và đến năm 1927, ông được thăng chức phó giáo sư. Khi Adolf Hitler lên nắm quyền ở Đức vào năm 1933, Friedrich quyết định ở lại Hoa Kỳ và trở thành công dân nhập tịch. Mối quan hệ của ông với anh trai Otto Friedrich, một nhà công nghiệp nổi bật trong ngành cao su Đức và có liên hệ với Đảng Quốc xã, đã tạm thời bị cắt đứt vào những năm 1940 nhưng được nối lại sau Thế chiến thứ hai.

3.1. Giảng dạy tại Đại học Harvard

Năm 1936, Friedrich được bổ nhiệm làm Giáo sư Chính phủ tại Đại học Harvard. Các lĩnh vực tư tưởng chính của ông tập trung vào các vấn đề về lãnh đạo và quan liêu trong chính phủ, hành chính công và các thể chế chính trị so sánh. Ông là một giảng viên rất được yêu thích và cũng là một nhà văn sung mãn, đã xuất bản 31 tập sách về lịch sử chính trị, chính phủ và triết học, đồng thời biên tập thêm 22 tập khác, trở thành một trong những học giả có số lượng xuất bản lớn nhất trong lịch sử Harvard.

Vào những năm 1930, Giáo sư Friedrich cũng đóng vai trò hàng đầu, cùng với một trong những sinh viên của ông, David Riesman (lúc đó còn ít được biết đến), trong nỗ lực giúp đỡ các học giả, luật sư và nhà báo Do Thái chạy trốn khỏi Đức Quốc xã và các chế độ phát xít khác tái định cư tại Hoa Kỳ. Ông đã thuyết phục nghệ sĩ dương cầm Rudolf Serkin tổ chức một buổi hòa nhạc tại trang trại của mình ở Brattleboro, Vermont, một sự kiện dẫn đến việc thành lập Lễ hội Âm nhạc Marlboro. Friedrich được coi là học giả uyên bác nhất trong lĩnh vực lịch sử hiến pháp Đức vào thời của ông.

3.2. Hoạt động trong Thế chiến II và Chiến tranh Lạnh

Friedrich là một trong số các học giả Harvard phản đối mạnh mẽ các nỗ lực của chủ nghĩa cộng sản nhằm thiết lập một xã hội không giai cấp. Năm 1939, ông lần đầu tiên xuất bản một bài phê bình về chủ nghĩa cộng sản, và trong suốt Thế chiến thứ hai, ông đã phát triển những niềm tin mãnh liệt về Liên Xô, coi đó là kẻ thù không đội trời chung của các nền dân chủ. Friedrich cho rằng bằng cách xóa bỏ mọi phân quyền trong cuộc tìm kiếm không tưởng xã hội, Liên Xô sẽ nô dịch cả thế giới. Theo quan điểm của Friedrich, chính trị quần chúng phải được kiểm soát bởi các tầng lớp tinh hoa có trách nhiệm và dân chủ lập hiến.

Trong Thế chiến thứ hai, khi Hoa Kỳ tham chiến, Friedrich đã giúp thành lập Trường Hành chính Hải ngoại tại Đại học Harvard để đào tạo sĩ quan về công tác chính quyền quân sự. Từ năm 1943 đến 1946, ông giữ chức giám đốc của trường và là thành viên của ủy ban điều hành Hội đồng Dân chủ, một tổ chức hoạt động để thuyết phục người dân Mỹ về sự cần thiết phải chống lại chủ nghĩa toàn trị và xuất bản các tài liệu về dân chủ tự do.

Năm 1946, Friedrich cùng các đồng nghiệp tại Harvard đã thiết kế một chương trình học thuật mới với các khóa học về kinh tế quốc tế, ngoại giao và hành chính nhà nước. Ông đã giảng dạy chương trình đầu tiên về Trung Quốc và Nhật Bản, cũng như Hàn Quốc và Philippines, hai quốc gia đã nổi lên từ Đế quốc Nhật Bản. Năm 1947, Friedrich và các đồng nghiệp tại Harvard đã khởi động một chương trình khóa học về ngôn ngữ Nga và Liên Xô, và vào năm 1948, chương trình này trở thành Trung tâm Nghiên cứu Nga. Những diễn biến nhanh chóng này, bao gồm việc những người cộng sản nắm quyền kiểm soát Tiệp Khắc và sự chia cắt Đức thành Tây Đức và Đông Đức vào năm 1949, đã thúc đẩy Friedrich điều phối dự án Human Relations Area Files (HRAF). Dự án này, khởi xướng vào năm 1948 bởi Clellan S. Ford tại Đại học Yale, đã thu thập và phân tích một lượng lớn dữ liệu để tạo ra các báo cáo nghiên cứu cho các nhà ngoại giao Hoa Kỳ về các nền văn hóa và chế độ chính trị trên thế giới, cũng như các báo cáo ngắn hơn làm tài liệu đọc nền cho quân nhân Hoa Kỳ đóng quân ở nước ngoài.

Sau khi châu Âu bị chia cắt bởi Hiệp ước Warsaw năm 1955, sự quan tâm đến các vấn đề châu Âu ngày càng tăng và các nhà ngoại giao Hoa Kỳ yêu cầu kiến thức chi tiết về lịch sử các nước châu Âu, bất kể họ là đồng minh hay kẻ thù trong Chiến tranh Lạnh. Friedrich trở thành người đứng đầu bộ phận nghiên cứu châu Âu tại Đại học Harvard. Ông đã thiết kế các khóa học chuyên sâu cho sinh viên về Đức, Ba Lan, Hungary, Vương quốc Anh, Pháp và Ý, đồng thời đào tạo các nhà ngoại giao Hoa Kỳ về lịch sử và chính trị châu Âu trước khi họ được cử ra nước ngoài.

3.3. Đóng góp vào việc tái thiết Đức và soạn thảo Hiến pháp

Năm 1946, Thống đốc Quân sự của Đức, Tướng Lucius D. Clay, đã bổ nhiệm Friedrich làm Cố vấn Hiến pháp và Các vấn đề Chính phủ, một vị trí mà Friedrich giữ cho đến năm 1949. Friedrich đã đến Đức bị Đồng Minh chiếm đóng và giúp soạn thảo hiến pháp cho các Bang của Đức như Bayern, Baden và Hessen. Năm 1948, Friedrich đã giúp soạn thảo Hiến pháp Liên bang Đức (Grundgesetz^German).

Friedrich đã đưa vào các hiến pháp này những giáo lý của Johannes Althusius về chủ nghĩa liên bang và tự trị địa phương trong nỗ lực tạo ra một chế độ phi tập trung nơi các bang liên bang có quyền hạn đối với thuế, giáo dục và chính sách văn hóa. Để đạt được mục tiêu này, Friedrich cũng quy định trong hiến pháp của Cộng hòa Liên bang Đức rằng các thành viên của thượng viện (Bundesrat^German) sẽ do nghị viện của các bang liên bang (Landtag^German) bổ nhiệm. Tầm nhìn hiến pháp của Friedrich về một bản sắc Đức mới dựa trên sự tham gia tích cực vào các thể chế dân chủ, nơi công dân đầu tư vào dân chủ để đảm bảo tự do của chính họ.

Friedrich tin tưởng sâu sắc rằng một nền dân chủ ổn định đòi hỏi một tầng lớp tinh hoa cam kết với dân chủ và một bộ máy quan liêu có trách nhiệm. Do đó, ông đã can thiệp vào các cải cách đang diễn ra của các trường đại học Đức trong các khu vực bị Hoa Kỳ chiếm đóng. Ông đã đi lại giữa Heidelberg, Munich và Berlin để tổ chức các cuộc họp về vai trò của một đại học trong một nền dân chủ lập hiến. Năm 1948, ông đã giúp thành lập Đại học Tự do Berlin, nơi ông thiết kế một chương trình khóa học về lý thuyết chính trị, dân chủ và chủ nghĩa cộng sản. Chương trình khóa học này đã được Đại học Marburg, Đại học Cologne và Đại học Hamburg áp dụng vào năm 1949.

3.4. Hoạt động tại Đại học Heidelberg

Ngoài vai trò tại Harvard, Carl Joachim Friedrich còn duy trì mối liên hệ học thuật chặt chẽ với Đại học Heidelberg, quê hương học vấn của ông. Từ năm 1956 đến 1966, ông được bổ nhiệm làm Giáo sư Khoa học Chính trị tại Đại học Heidelberg, nơi ông thỉnh thoảng giảng bài. Ông đã giảng dạy luân phiên tại cả Harvard và Heidelberg cho đến khi nghỉ hưu vào năm 1971.

3.5. Các chức vụ và giải thưởng học thuật

Trong suốt sự nghiệp của mình, Friedrich đã giữ nhiều chức vụ lãnh đạo quan trọng trong các tổ chức học thuật quốc tế. Năm 1962, ông được bổ nhiệm làm chủ tịch Hiệp hội Khoa học Chính trị Hoa Kỳ (APSA). Từ năm 1967 đến 1970, ông giữ chức chủ tịch Hiệp hội Khoa học Chính trị Quốc tế (IPSA).

Năm 1967, ông được Tổng thống Cộng hòa Liên bang Đức trao tặng Huân chương Công trạng Cộng hòa Liên bang Đức cấp Đại Thập tự Hiệp sĩ (Knight Commander's Cross of the Federal Cross of Merit) vì những đóng góp của ông cho sự phát triển của Liên bang Đức và mối quan hệ Mỹ-Đức. Sau khi nghỉ hưu vào năm 1971, Friedrich trở thành giáo sư danh dự. Sau đó, ông tiếp tục giảng dạy tại Đại học Manchester và Đại học Duke, cùng nhiều nơi khác. Nhiều sinh viên của ông đã trở thành những nhà lý luận chính trị nổi tiếng, bao gồm Judith Shklar và Benjamin Barber.

4.1. Lý thuyết về Chủ nghĩa Toàn trị

Friedrich là một trong những học giả có ảnh hưởng nhất trong việc nghiên cứu và phân tích chủ nghĩa toàn trị. Ông đã cùng với Zbigniew Brzezinski xuất bản cuốn sách nổi tiếng Totalitarian Dictatorship and Autocracy (Chế độ độc tài toàn trị và Chế độ chuyên quyền) vào năm 1956, cuốn sách này sau đó đã trở thành tác phẩm được trích dẫn nhiều nhất của Friedrich. Trong tác phẩm này, ông đã phác thảo các đặc điểm cốt lõi của các chế độ toàn trị, bao gồm:

• Một hệ tư tưởng chính thức bao trùm mọi khía cạnh của sự tồn tại con người.
• Một đảng duy nhất do một nhà lãnh đạo độc tài đứng đầu.
• Hệ thống Cảnh sát mật và khủng bố.
• Độc quyền kiểm soát các phương tiện truyền thông đại chúng.
• Độc quyền kiểm soát các phương tiện vũ trang.
• Kiểm soát tập trung nền kinh tế.

Friedrich nhấn mạnh mối nguy hiểm của các chế độ này đối với tự do và nhân quyền, đồng thời cảnh báo về khả năng chúng nô dịch toàn bộ thế giới nếu không bị ngăn chặn.

4.2. Chủ nghĩa Hiến pháp và Dân chủ

Friedrich là một người ủng hộ mạnh mẽ dân chủ đại nghị và chủ nghĩa hiến pháp. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của pháp quyền và các thể chế vững mạnh để bảo vệ tự do và ngăn chặn sự lạm dụng quyền lực. Ông tin rằng một nền dân chủ ổn định đòi hỏi một tầng lớp tinh hoa cam kết với dân chủ và một bộ máy quan liêu có trách nhiệm.

Ngược lại, Friedrich phản đối mạnh mẽ dân chủ trực tiếp, đặc biệt là việc sử dụng và lạm dụng các cuộc trưng cầu dân ý, vì ông cho rằng chúng có thể dẫn đến chủ nghĩa toàn trị. Ông cũng rất nghi ngờ các phong trào quần chúng tự phát, cho rằng chúng cần được kiểm soát bởi các thể chế hiến pháp và các tầng lớp tinh hoa có trách nhiệm. Theo Klaus von Beyme, trọng tâm chính trong các lý thuyết của Friedrich là "việc tạo ra và duy trì các thể chế mạnh mẽ". Điều này có thể thấy rõ trong công trình của ông về việc tạo ra hiến pháp cho các bang của Đức.

4.3. Chủ nghĩa Liên bang và Tự trị địa phương

Lý thuyết của Friedrich về chủ nghĩa liên bang và tự trị địa phương được phát triển dựa trên kinh nghiệm thực tiễn của ông trong việc soạn thảo hiến pháp. Ông đã áp dụng các giáo lý của Johannes Althusius để thiết lập một chế độ phi tập trung ở Đức sau Thế chiến thứ hai, nơi các bang liên bang có quyền hạn đáng kể về thuế, giáo dục và chính sách văn hóa.

Vào những năm 1950, Friedrich đã có cơ hội áp dụng lại các ý tưởng của mình về chủ nghĩa liên bang khi ông đóng vai trò cố vấn hiến pháp cho Puerto Rico, Quần đảo Virgin và Israel. Ông cũng tham gia vào một dự án soạn thảo hiến pháp cho việc thành lập một Cộng đồng Chính trị Châu Âu (EPC), mặc dù dự án này cuối cùng đã thất bại.

7.1. Di sản học thuật

Là một trong những nhà khoa học chính trị hàng đầu sau Thế chiến thứ hai, các lý thuyết và nghiên cứu của Friedrich đã có tác động lâu dài đến khoa học chính trị. Ông được coi là một học giả có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực nghiên cứu về chủ nghĩa toàn trị. Công trình của ông về việc tạo ra và duy trì các thể chế mạnh mẽ đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc soạn thảo hiến pháp của các bang Đức và Hiến pháp Liên bang Đức. Nhiều sinh viên của ông đã trở thành những nhà lý luận chính trị nổi tiếng, bao gồm Judith Shklar và Benjamin Barber, những người tiếp tục phát triển và mở rộng các ý tưởng của ông.

7.2. Phê bình và Tranh cãi

Mặc dù có những đóng góp to lớn, các tư tưởng của Friedrich cũng không tránh khỏi những phê bình và tranh cãi. Khái niệm "dân chủ tốt" của Friedrich đã bác bỏ "dân chủ cơ bản" (basic democracy) như một hình thức toàn trị. Một số giả định trong lý thuyết về chủ nghĩa toàn trị của ông, đặc biệt là việc ông chấp nhận ý tưởng "nhà nước hiến pháp" của Carl Schmitt (người tin rằng chủ quyền nằm trên luật pháp), bị Hans J. Lietzmann xem là có khả năng phản dân chủ. Những tranh luận này cho thấy sự phức tạp trong các lý thuyết của Friedrich và cách chúng được diễn giải trong bối cảnh chính trị và học thuật khác nhau.