Cộng hòa Ireland

3.1. Thời tiền sử và cổ đại

Những cư dân đầu tiên của Ireland là những người săn bắt hái lượm thời kỳ Đồ đá giữa, sử dụng các công cụ bằng đá. Vào khoảng năm 3000 TCN, thời kỳ Đồ đá mới và sau đó là Thời đại đồ đồng bắt đầu, với việc người dân trồng trọt, chăn nuôi gia súc và chế tạo vũ khí, công cụ cũng như đồ trang sức bằng đồng. Vào đầu năm 2000 TCN, họ đã xây dựng các công trình bằng đá lớn phục vụ mục đích tôn giáo và mai táng (cự thạch), nhiều công trình trong số đó vẫn còn tồn tại trên khắp Ireland ngày nay, như Brú na Bóinne.

Nghiên cứu di truyền cho thấy những người định cư sớm nhất đã di cư từ bán đảo Iberia sau kỷ băng hà gần đây nhất. Sau thời kỳ đồ đá giữa, đồ đá mới và đồ đồng, những người di cư đã giới thiệu ngôn ngữ và văn hóa Celt. Những người di cư từ hai thời kỳ sau này vẫn đại diện cho di sản di truyền của hầu hết người Ireland. Truyền thống Gaelic mở rộng và trở thành hình thức thống trị theo thời gian. Người Ireland là sự kết hợp của tổ tiên Gaelic, Norse, Anglo-Norman, Pháp và Anh.

Vào thế kỷ 1 TCN, hòn đảo nằm dưới sự cai trị của người Pict, những người trong truyền thuyết Ireland được mô tả là Fir Bolg, một dân tộc thời đồ đá mới. Đảo Ireland được chia thành bốn khu vực: Leinster, Munster, Ulster và Connacht, mỗi khu vực được cai trị bởi một vị vua, và trên tất cả là Vua tối cao. Đơn vị hành chính cơ bản là tuath (tiểu vương quốc), với khoảng 150 tuatha trên toàn đảo, mỗi tuath có dân số dưới 500.000 người.

Thánh Patrick, một nhà truyền giáo và giám mục người Scotland, đã đến Ireland để truyền bá Kitô giáo. Ông đã cải đạo thành công nhiều gia đình hoàng gia và giới thiệu chữ viết (tiếng Latinh) thông qua các trường dòng. Khi Thánh Patrick qua đời, giới tinh hoa Ireland đã biết chữ và ghi lại lịch sử của họ. Ireland trở thành một trung tâm học thuật và văn hóa, nhưng phần lớn di sản này đã bị phá hủy trong các cuộc xâm lược của người Viking vào thế kỷ 9 và 10.

3.2. Các cuộc xâm lược của người Viking và người Norman

Từ cuối thế kỷ 8, các cuộc tấn công và định cư của người Viking bắt đầu. Họ thành lập các khu định cư ven biển, bao gồm cả Dublin. Vào cuối thế kỷ 10, Brian Boru, vua của một tiểu vương quốc nhỏ tên là Dál gCais, đã chinh phục các nước láng giềng lớn hơn và trở thành vị vua quyền lực nhất ở nửa phía nam Ireland. Tuy nhiên, vua của Leinster là Máel Mórda mac Murchada đã nổi dậy chống lại ông, liên minh với vua Viking của Dublin là Sigtrygg Silkbeard và nhận được sự giúp đỡ từ những người Viking ở Quần đảo Orkney và Đảo Man. Trong Trận Clontarf năm 1014 gần Dublin, Brian Boru đã đánh bại lực lượng Viking-Leinster, chấm dứt các cuộc xâm lược lớn của người Viking, mặc dù ông đã hy sinh trong trận chiến.

Năm 1169, một cuộc xâm lược mới bắt đầu khi Richard de Clare (thường gọi là Strongbow), cùng với Diarmait Mac Murchada (vua Leinster bị trục xuất) và một nhóm lính Norman-Wales và Anh, đổ bộ gần Waterford. Mac Murchada đã mời Vua Henry II của Anh giúp ông giành lại ngai vàng. Cuộc xâm lược này dẫn đến việc Henry II trở thành Lãnh chúa Ireland, đánh dấu sự khởi đầu của hơn 800 năm thống trị của Anh. Đến năm 1300, người Norman kiểm soát phần lớn đất nước, nhưng do thiếu một chính quyền trung ương, họ không thể chinh phục hoàn toàn hòn đảo.

Từ năm 1350, các tù trưởng Ireland bắt đầu giành lại lãnh thổ, học hỏi chiến thuật và vũ khí của người Norman. Đến năm 1360, hầu hết những người định cư Norman đã hòa nhập vào xã hội Ireland, chấp nhận luật pháp, phong tục, âm nhạc, thơ ca và trang phục của người Ireland bản địa, đến mức họ được gọi là "còn Ireland hơn cả người Ireland" (Hibernis ipsis Hiberniores_{Hibernis ipsis Hiberniores}^Latin). Điều này khiến Nghị viện Anh lo ngại và thông qua Quy chế Kilkenny năm 1366, cấm hôn nhân giữa người Anh định cư và người Ireland, cũng như cấm sử dụng tiếng Ireland và các phong tục của người Ireland.

3.3. Sự thống trị của Anh và thời kỳ thuộc địa

Năm 1534, Vua Henry VIII của Anh từ chối công nhận thẩm quyền của Giáo hoàng và thuyết phục Nghị viện Anh công nhận ông là người đứng đầu Giáo hội Anh. Ông cố gắng áp đặt các chính sách tương tự ở Ireland, và từ năm 1537 đến 1541, nhiều tu viện đã bị đàn áp và tài sản của họ bị tịch thu. Tuy nhiên, ở những vùng không thuộc thẩm quyền của nhà vua, hầu hết người dân phớt lờ những thay đổi này. Mary I, con gái của Henry và là một người Công giáo nhiệt thành, đã cố gắng khôi phục lại tôn giáo cũ ở cả Anh và Ireland khi bà lên ngôi vào năm 1553. Năm 1556, bà cho tịch thu các vùng đất của Ireland và mời những người định cư Anh đến, mang theo những người thuê đất và người hầu của họ.

Elizabeth I, em gái cùng cha khác mẹ của Mary, người kế vị ngai vàng vào năm 1558, có thái độ khoan dung hơn về tôn giáo, nhưng các tổng giám mục và giáo sĩ Ireland vẫn bị đàn áp. Sự đàn áp này đã đoàn kết người Ireland và những người Anh-Ireland vẫn giữ đạo Công giáo. Một tinh thần dân tộc mới, vừa Công giáo vừa chống Anh, bắt đầu hình thành.

Trong khoảng thời gian từ Cuộc nổi dậy Ireland năm 1641 đến Cuộc xâm lược Ireland của Cromwell năm 1649 (thực chất là thuộc địa hóa), hai phần ba hòn đảo được cai trị bởi Liên minh Công giáo Ireland, còn được gọi là Liên minh Kilkenny. Hòn đảo Ireland, từng được thống nhất, và Cộng hòa Ireland, bao gồm 26 trong số 32 hạt, là sản phẩm của sự phát triển hiến pháp phức tạp trong nửa đầu thế kỷ 20.

Cuộc Cách mạng Anh (1642-1649) diễn ra ở Anh, Scotland và Ireland. Điều này dẫn đến sự thành lập Cộng hòa Anh từ năm 1649 đến 1660, bao gồm cả đảo Ireland. Năm 1660, các hoàng gia Anh, Scotland và Ireland được phục hồi dưới thời Charles II. Là một phần của Đại chiến Liên minh ở lục địa, Chiến tranh Williamite đã xảy ra từ năm 1689 đến 1691.

Từ ngày 1 tháng 1 năm 1801 đến ngày 6 tháng 12 năm 1922, đảo Ireland là một phần của Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland. Trong Nạn đói lớn, từ năm 1845 đến 1849, dân số hơn 8 triệu người của hòn đảo đã giảm 30%. Một triệu người Ireland chết vì đói và bệnh tật, và 1,5 triệu người khác di cư, chủ yếu đến Hoa Kỳ. Điều này đã tạo ra một mô hình di cư kéo dài trong thế kỷ tiếp theo, dẫn đến sự suy giảm dân số liên tục cho đến những năm 1960.

3.4. Phong trào tự trị và độc lập

Từ năm 1874, và đặc biệt dưới sự lãnh đạo của Charles Stewart Parnell từ năm 1880, Đảng Nghị viện Ireland đã trở nên nổi bật. Đầu tiên là thông qua các cuộc vận động nông nghiệp rộng rãi qua Liên đoàn Đất đai Ireland, giành được các cải cách đất đai cho nông dân dưới hình thức Đạo luật Đất đai Ireland, và thứ hai là thông qua các nỗ lực nhằm đạt được Quyền Tự trị, qua hai dự luật không thành công nhằm trao cho Ireland quyền tự trị hạn chế. Những điều này dẫn đến quyền kiểm soát "cơ sở" các vấn đề quốc gia, theo Đạo luật Chính quyền Địa phương 1898, vốn trước đây nằm trong tay các đại bồi thẩm đoàn do địa chủ thống trị của Giới thượng lưu Kháng Cách.

Quyền tự trị dường như chắc chắn khi Đạo luật Nghị viện 1911 bãi bỏ quyền phủ quyết của Viện Quý tộc, và John Redmond đã đảm bảo Đạo luật Tự trị lần thứ ba vào năm 1914. Tuy nhiên, phong trào Hợp nhất đã phát triển từ năm 1886 trong cộng đồng Tin Lành Ireland sau khi dự luật tự trị đầu tiên được đưa ra, lo sợ bị phân biệt đối xử và mất các đặc quyền kinh tế và xã hội nếu người Công giáo Ireland giành được quyền lực chính trị thực sự. Vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, chủ nghĩa hợp nhất đặc biệt mạnh mẽ ở các vùng của Ulster, nơi công nghiệp hóa phổ biến hơn so với phần còn lại của hòn đảo chủ yếu là nông nghiệp, và nơi dân số Tin Lành nổi bật hơn, chiếm đa số ở bốn hạt. Dưới sự lãnh đạo của Ngài Edward Carson sinh ra ở Dublin thuộc Đảng Liên minh Ireland và Ngài James Craig người Ulster thuộc Đảng Liên minh Ulster, những người theo chủ nghĩa hợp nhất đã trở nên rất hiếu chiến, thành lập Tình nguyện viên Ulster để chống lại "Sự cưỡng bức Ulster". Sau khi Dự luật Tự trị được quốc hội thông qua vào tháng 5 năm 1914, để tránh một cuộc nổi dậy ở Ulster, Thủ tướng Anh H. H. Asquith đã đưa ra một Dự luật sửa đổi mà ban lãnh đạo Đảng Ireland miễn cưỡng chấp nhận. Điều này quy định việc loại trừ tạm thời Ulster khỏi các hoạt động của dự luật trong một giai đoạn thử nghiệm sáu năm, với một loạt các biện pháp mới chưa được quyết định sẽ được đưa ra cho khu vực bị loại trừ tạm thời.

Mặc dù đã nhận được Sự chấp thuận của Hoàng gia và được đưa vào sách luật vào năm 1914, việc thực hiện Đạo luật Tự trị lần thứ ba đã bị đình chỉ cho đến sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, điều này đã xoa dịu nguy cơ nội chiến ở Ireland. Với hy vọng đảm bảo việc thực hiện Đạo luật vào cuối cuộc chiến thông qua sự tham gia của Ireland vào cuộc chiến, Redmond và Tình nguyện viên Quốc gia Ireland đã ủng hộ Vương quốc Anh và các Đồng minh. 175.000 người đã gia nhập các trung đoàn Ireland thuộc Sư đoàn 10 (Ireland) và Sư đoàn 16 (Ireland) của Đội quân Anh Mới, trong khi những người theo chủ nghĩa hợp nhất gia nhập các sư đoàn 36 (Ulster).

Phần còn lại của Tình nguyện viên Ireland, những người từ chối Redmond và phản đối bất kỳ sự ủng hộ nào đối với Vương quốc Anh, đã phát động một cuộc nổi dậy vũ trang chống lại sự cai trị của Anh trong Cuộc nổi dậy Phục Sinh năm 1916, cùng với Quân đội Công dân Ireland. Cuộc nổi dậy bắt đầu vào ngày 24 tháng 4 năm 1916 với tuyên ngôn độc lập. Sau một tuần giao tranh ác liệt, chủ yếu ở Dublin, những người nổi dậy còn sống sót buộc phải đầu hàng. Phần lớn bị cầm tù, với 15 tù nhân (bao gồm hầu hết các nhà lãnh đạo) bị hành quyết vì tội phản bội Vương quốc Anh. Trong số này có Patrick Pearse, người phát ngôn của cuộc nổi dậy và người đã ra hiệu cho các tình nguyện viên bắt đầu cuộc nổi dậy, cũng như James Connolly, nhà xã hội chủ nghĩa và người sáng lập công đoàn Công nhân Công nghiệp Thế giới và cả phong trào Lao động Ireland và Scotland. Những sự kiện này, cùng với Khủng hoảng Nghĩa vụ quân sự năm 1918, đã có tác động sâu sắc đến việc thay đổi dư luận ở Ireland chống lại Chính phủ Anh.

Vào tháng 1 năm 1919, sau cuộc tổng tuyển cử tháng 12 năm 1918, 73 trong số 105 Nghị sĩ Quốc hội (MP) của Ireland được bầu là thành viên Sinn Féin, những người được bầu trên một cương lĩnh bỏ phiếu trắng khỏi Viện Thứ dân Anh. Vào tháng 1 năm 1919, họ thành lập một quốc hội Ireland gọi là Dáil Éireann. Dáil đầu tiên này đã ban hành một tuyên ngôn độc lập và tuyên bố một Cộng hòa Ireland. Tuyên ngôn chủ yếu là sự nhắc lại Tuyên ngôn năm 1916 với điều khoản bổ sung rằng Ireland không còn là một phần của Vương quốc Anh. Bộ Dáil Éireann của Cộng hòa Ireland đã cử một phái đoàn dưới quyền Ceann Comhairle_{Ceann Comhairle}^Irish (Chủ tịch Hội đồng, hoặc Chủ tịch Dáil) Seán T. O'Kelly đến Hội nghị Hòa bình Paris năm 1919, nhưng không được chấp nhận.

Sau Chiến tranh giành độc lập và một cuộc đình chiến được kêu gọi vào tháng 7 năm 1921, các đại diện của chính phủ Anh và năm đại biểu hiệp ước Ireland, do Arthur Griffith, Robert Barton và Michael Collins lãnh đạo, đã đàm phán Hiệp ước Anh-Ireland tại Luân Đôn từ ngày 11 tháng 10 đến ngày 6 tháng 12 năm 1921. Các đại biểu Ireland đặt trụ sở tại Hans Place ở Knightsbridge, và chính tại đây, trong các cuộc thảo luận riêng tư vào ngày 5 tháng 12, quyết định đã được đưa ra để đề xuất hiệp ước cho Dáil Éireann. Vào ngày 7 tháng 1 năm 1922, Dáil thứ hai đã phê chuẩn Hiệp ước với 64 phiếu thuận và 57 phiếu chống.

Theo hiệp ước, vào ngày 6 tháng 12 năm 1922, toàn bộ đảo Ireland trở thành một Quốc gia tự trị tự quản gọi là Nhà nước Tự do Ireland (Saorstát Éireann). Theo Hiến pháp Nhà nước Tự do Ireland, Nghị viện Bắc Ireland có quyền lựa chọn rời khỏi Nhà nước Tự do Ireland một tháng sau đó và quay trở lại Vương quốc Anh. Trong thời gian đó, quyền hạn của Nghị viện Nhà nước Tự do Ireland và Hội đồng Hành pháp Nhà nước Tự do Ireland không mở rộng đến Bắc Ireland. Bắc Ireland đã thực hiện quyền của mình theo hiệp ước để rời khỏi Quốc gia tự trị mới và tái gia nhập Vương quốc Anh vào ngày 8 tháng 12 năm 1922. Điều này được thực hiện bằng cách gửi một thỉnh nguyện thư tới Nhà vua yêu cầu "quyền hạn của Nghị viện và Chính phủ Nhà nước Tự do Ireland sẽ không còn mở rộng đến Bắc Ireland nữa." Nhà nước Tự do Ireland là một chế độ quân chủ lập hiến chia sẻ một vị vua với Vương quốc Anh và các Quốc gia tự trị khác của Khối thịnh vượng chung Anh. Đất nước có một Toàn quyền (đại diện cho nhà vua), một quốc hội lưỡng viện, một nội các gọi là "Hội đồng Hành pháp", và một thủ tướng gọi là Chủ tịch Hội đồng Hành pháp.

3.5. Nội chiến Ireland

Nội chiến Ireland (tháng 6 năm 1922 - tháng 5 năm 1923) là hệ quả của việc phê chuẩn Hiệp ước Anh-Ireland và sự thành lập Nhà nước Tự do Ireland. Các lực lượng chống hiệp ước, do Éamon de Valera lãnh đạo, phản đối việc chấp nhận hiệp ước đã xóa bỏ Cộng hòa Ireland năm 1919 mà họ đã thề trung thành, lập luận trước sự ủng hộ của công chúng đối với giải pháp này rằng "người dân không có quyền làm điều sai trái". Họ phản đối mạnh mẽ nhất việc nhà nước vẫn là một phần của Đế quốc Anh và các thành viên của Nghị viện Nhà nước Tự do sẽ phải tuyên thệ điều mà phe chống hiệp ước coi là lời thề trung thành với vua Anh. Các lực lượng ủng hộ hiệp ước, do Michael Collins lãnh đạo, cho rằng hiệp ước mang lại "không phải là sự tự do cuối cùng mà tất cả các quốc gia khao khát và phát triển, mà là sự tự do để đạt được nó".

Khi bắt đầu cuộc chiến, Quân đội Cộng hòa Ireland (IRA) chia thành hai phe đối lập: IRA ủng hộ hiệp ước và IRA chống hiệp ước. IRA ủng hộ hiệp ước giải tán và gia nhập Quân đội Quốc gia mới. Tuy nhiên, do IRA chống hiệp ước thiếu một cơ cấu chỉ huy hiệu quả và do chiến thuật phòng thủ của các lực lượng ủng hộ hiệp ước trong suốt cuộc chiến, Michael Collins và các lực lượng ủng hộ hiệp ước của ông đã có thể xây dựng một đội quân với hàng chục ngàn cựu chiến binh Thế chiến I từ các trung đoàn Ireland bị giải tán năm 1922 của Quân đội Anh, có khả năng áp đảo phe chống hiệp ước. Việc Anh cung cấp pháo binh, máy bay, súng máy và đạn dược đã thúc đẩy các lực lượng ủng hộ hiệp ước, và mối đe dọa về sự trở lại của các lực lượng Hoàng gia Anh vào Nhà nước Tự do đã loại bỏ mọi nghi ngờ về sự cần thiết phải thi hành hiệp ước. Sự thiếu ủng hộ của công chúng đối với các lực lượng chống hiệp ước (thường được gọi là Irregulars) và quyết tâm của chính phủ trong việc vượt qua Irregulars đã góp phần đáng kể vào thất bại của họ.

3.6. Nhà nước Tự do Ireland và Hiến pháp 1937

Sau một cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc vào tháng 7 năm 1937, Hiến pháp Ireland mới (Bunreacht na hÉireann) đã có hiệu lực vào ngày 29 tháng 12 năm 1937. Hiến pháp này thay thế Hiến pháp Nhà nước Tự do Ireland và tuyên bố rằng tên của nhà nước là Éire_Éire^Irish, hoặc "Ireland" trong tiếng Anh. Trong khi Điều 2 và 3 của Hiến pháp xác định lãnh thổ quốc gia là toàn bộ hòn đảo, chúng cũng giới hạn quyền tài phán của nhà nước trong khu vực từng là Nhà nước Tự do Ireland. Chính phủ Nhà nước Tự do Ireland trước đây đã bãi bỏ Văn phòng Toàn quyền vào tháng 12 năm 1936. Mặc dù hiến pháp thành lập văn phòng Tổng thống Ireland, câu hỏi liệu Ireland có phải là một nước cộng hòa hay không vẫn còn bỏ ngỏ. Các nhà ngoại giao được công nhận bởi nhà vua, nhưng tổng thống thực hiện tất cả các chức năng nội bộ của một nguyên thủ quốc gia. Chẳng hạn, Tổng thống phê chuẩn các luật mới bằng thẩm quyền của mình, mà không cần tham khảo ý kiến của Vua George VI, người chỉ là một "cơ quan" được quy định bởi luật định.

Ireland duy trì chính sách trung lập trong Chiến tranh thế giới thứ hai, một giai đoạn mà nước này mô tả là Tình trạng khẩn cấp. Địa vị Quốc gia tự trị của Ireland chấm dứt với việc thông qua Đạo luật Cộng hòa Ireland 1948, có hiệu lực vào ngày 18 tháng 4 năm 1949 và tuyên bố rằng nhà nước là một nước cộng hòa. Vào thời điểm đó, việc tuyên bố một nước cộng hòa đã chấm dứt tư cách thành viên Khối thịnh vượng chung. Quy tắc này đã được thay đổi 10 ngày sau khi Ireland tuyên bố mình là một nước cộng hòa, với Tuyên ngôn Luân Đôn ngày 28 tháng 4 năm 1949. Ireland đã không nộp đơn xin gia nhập lại khi các quy tắc được sửa đổi để cho phép các nước cộng hòa tham gia. Sau đó, Đạo luật Vương miện Ireland 1542 đã bị bãi bỏ ở Ireland bởi Đạo luật sửa đổi Luật pháp (Đạo luật Ireland trước Liên minh) 1962.

3.7. Tuyên bố Cộng hòa và lịch sử hiện đại

Ireland trở thành thành viên của Liên Hợp Quốc vào tháng 12 năm 1955, sau khi bị từ chối tư cách thành viên vì lập trường trung lập trong Chiến tranh thế giới thứ hai và không ủng hộ phe Đồng Minh. Vào thời điểm đó, việc gia nhập Liên Hợp Quốc liên quan đến cam kết sử dụng vũ lực để ngăn chặn sự xâm lược của một quốc gia này đối với quốc gia khác nếu Liên Hợp Quốc cho là cần thiết.

Sự quan tâm đến việc trở thành thành viên của Cộng đồng châu Âu (EC) đã phát triển ở Ireland trong những năm 1950, đồng thời cũng xem xét việc trở thành thành viên của Hiệp hội Thương mại Tự do châu Âu. Vì Vương quốc Anh có ý định trở thành thành viên EC, Ireland đã nộp đơn xin gia nhập vào tháng 7 năm 1961 do các mối liên kết kinh tế đáng kể với Vương quốc Anh. Các thành viên sáng lập EC vẫn hoài nghi về năng lực kinh tế, tính trung lập và chính sách bảo hộ không hấp dẫn của Ireland. Nhiều nhà kinh tế và chính trị gia Ireland nhận ra rằng cải cách chính sách kinh tế là cần thiết. Triển vọng trở thành thành viên EC trở nên đáng nghi ngờ vào năm 1963 khi Tổng thống Pháp Charles de Gaulle tuyên bố rằng Pháp phản đối việc Anh gia nhập, điều này đã chấm dứt các cuộc đàm phán với tất cả các quốc gia ứng cử viên khác. Năm 1969, người kế nhiệm ông, Georges Pompidou, không phản đối tư cách thành viên của Anh và Ireland. Các cuộc đàm phán bắt đầu và vào năm 1972, Hiệp ước Gia nhập đã được ký kết. Một cuộc trưng cầu dân ý được tổ chức vào cuối năm đó đã xác nhận việc Ireland gia nhập khối, và cuối cùng nước này đã gia nhập EC với tư cách là một quốc gia thành viên vào ngày 1 tháng 1 năm 1973.

Cuộc khủng hoảng kinh tế cuối những năm 1970 được thúc đẩy bởi ngân sách của chính phủ Fianna Fáil, việc bãi bỏ thuế ô tô, vay mượn quá mức và sự bất ổn kinh tế toàn cầu bao gồm cả cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1979. Đã có những thay đổi chính sách đáng kể từ năm 1989 trở đi, với cải cách kinh tế, cắt giảm thuế, cải cách phúc lợi, tăng cường cạnh tranh và cấm vay mượn để tài trợ cho chi tiêu hiện tại. Chính sách này bắt đầu vào những năm 1989-1992 bởi chính phủ Fianna Fáil/Dân chủ Tiến bộ, và được tiếp tục bởi chính phủ Fianna Fáil/Lao động và chính phủ Fine Gael/Lao động/Cánh Tả Dân chủ sau đó. Ireland trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới vào cuối những năm 1990 trong giai đoạn được gọi là Con hổ Celtic, kéo dài cho đến Đại suy thoái. Từ năm 2014, Ireland đã trải qua hoạt động kinh tế gia tăng.

Trong vấn đề Bắc Ireland, chính phủ Anh và Ireland bắt đầu tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột bạo lực liên quan đến nhiều lực lượng bán quân sự và Quân đội Anh ở Bắc Ireland được gọi là "Xung đột Bắc Ireland". Một thỏa thuận hòa bình cho Bắc Ireland, được gọi là Hiệp định Thứ Sáu Tuần Thánh, đã được phê chuẩn vào năm 1998 trong các cuộc trưng cầu dân ý ở cả hai miền biên giới. Là một phần của thỏa thuận hòa bình, yêu sách lãnh thổ đối với Bắc Ireland trong Điều 2 và 3 của Hiến pháp Ireland đã bị bãi bỏ bằng trưng cầu dân ý. Trong sách trắng về Brexit, chính phủ Vương quốc Anh đã nhắc lại cam kết của mình đối với Hiệp định Thứ Sáu Tuần Thánh. Về tình trạng của Bắc Ireland, họ nói rằng "ưu tiên rõ ràng đã nêu của Chính phủ Vương quốc Anh là giữ nguyên vị trí hiến pháp hiện tại của Bắc Ireland: là một phần của Vương quốc Anh, nhưng có mối liên kết chặt chẽ với Ireland".

4.1. Vị trí và địa hình

Đảo Ireland có địa hình đa dạng, đặc trưng bởi các dãy núi ven biển bao quanh một đồng bằng trung tâm rộng lớn. Các dãy núi chính bao gồm MacGillycuddy's Reeks ở phía tây nam, nơi có đỉnh Carrauntoohil (1.04 K m), điểm cao nhất Ireland. Các dãy núi quan trọng khác là Wicklow Mountains ở phía đông, Mourne Mountains (phần lớn thuộc Bắc Ireland) ở phía đông bắc, và các dãy núi ở Donegal và Connemara. Đồng bằng trung tâm chủ yếu là đất thấp, được hình thành từ đá vôi và được bao phủ bởi các trầm tích băng hà. Đây là vùng đất màu mỡ, thích hợp cho nông nghiệp và chăn nuôi.

Hệ thống sông ngòi của Ireland khá phong phú. Sông Shannon là con sông dài nhất (386 km), chảy từ phía bắc xuống phía tây nam, đổ ra Đại Tây Dương qua một cửa sông lớn. Các sông quan trọng khác bao gồm Sông Barrow, Sông Suir, Sông Nore (thường được gọi là Ba Chị Em Sông), Sông Boyne và Sông Lee. Ireland cũng có nhiều hồ (lough_hồ^Irish), lớn nhất là Lough Neagh (chủ yếu ở Bắc Ireland), Lough Corrib, Lough Derg (trên sông Shannon) và Lough Mask.

Về mặt địa chất, Ireland có lịch sử phức tạp. Các loại đá cổ nhất có niên đại từ thời kỳ Tiền Cambri. Phần lớn hòn đảo được hình thành trong Kỷ Caledonian và Kỷ Variscan. Các hoạt động núi lửa và băng hà sau này đã định hình nên cảnh quan hiện tại. Đá vôi Carboniferous chiếm ưu thế ở đồng bằng trung tâm, trong khi các dãy núi ven biển chủ yếu bao gồm các loại đá cổ hơn như sa thạch, thạch anh và đá biến chất.

4.2. Khí hậu

Ireland có khí hậu đại dương ôn hòa, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của Dòng chảy Bắc Đại Tây Dương. Điều này mang lại mùa đông ôn hòa và mùa hè mát mẻ. Nhiệt độ trung bình hàng ngày dao động từ 4 °C đến 7 °C vào tháng Giêng và từ 14 °C đến 17 °C vào tháng Bảy. Nhiệt độ hiếm khi xuống dưới -5 °C vào mùa đông hoặc vượt quá 26 °C vào mùa hè. Nhiệt độ cao nhất từng được ghi nhận là 33.3 °C tại Lâu đài Kilkenny vào ngày 26 tháng 6 năm 1887, và nhiệt độ thấp nhất là -19.1 °C tại Lâu đài Markree ở Sligo.

Lượng mưa phân bố khá đều trong năm nhưng thường cao hơn vào các tháng mùa đông. Các khu vực phía tây và tây bắc thường có lượng mưa cao nhất do tiếp xúc trực tiếp với gió tây nam ẩm ướt từ Đại Tây Dương, trong khi khu vực phía đông, đặc biệt là Dublin, có lượng mưa thấp hơn. Lượng mưa trung bình hàng năm dao động từ khoảng 750 mm ở phía đông đến hơn 2.00 K mm ở các vùng núi phía tây.

Số giờ nắng trung bình hàng năm ở Ireland dao động từ 1.100 đến 1.600 giờ. Khu vực đông nam thường có nhiều nắng nhất. Tháng 5 và tháng 6 là những tháng có nắng nhiều nhất, trong khi tháng 12 là tháng ít nắng nhất. Ireland cũng là một trong những khu vực có gió mạnh nhất châu Âu, đặc biệt là ở các vùng ven biển phía bắc và phía tây, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển năng lượng gió.

4.3. Hệ động thực vật

Do lịch sử băng hà và sự cô lập về mặt địa lý, hệ động thực vật bản địa của Ireland không đa dạng bằng các khu vực lục địa châu Âu. Trước đây, Ireland được bao phủ bởi rừng rậm, chủ yếu là sồi, tần bì, cây phỉ, bạch dương và thông Scots. Tuy nhiên, việc phá rừng để lấy đất canh tác và khai thác gỗ đã làm giảm đáng kể diện tích rừng. Hiện nay, rừng chỉ chiếm khoảng 10% diện tích đất liền, phần lớn là các đồn điền cây lá kim không bản địa. Các khu rừng bản địa còn lại rất nhỏ.

Các loài động vật có vú bản địa của Ireland bao gồm cáo đỏ, lửng châu Âu, chồn thông châu Âu, rái cá thường, thỏ rừng Ireland, sóc đỏ và một số loài dơi. Hươu đỏ là loài động vật có vú lớn nhất trên đảo. Ireland không có rắn bản địa, một đặc điểm thường được liên hệ với truyền thuyết về Thánh Patrick. Các loài lưỡng cư bản địa duy nhất là ếch thường và sa giông nhẵn. Hệ chim của Ireland khá phong phú, với nhiều loài chim biển làm tổ dọc theo các vách đá ven biển, bao gồm hải âu cổ rụt Đại Tây Dương, chim uria và chim mòng biển Kittiwake. Các loài chim nội địa phổ biến bao gồm chim cổ đỏ châu Âu, sáo đá và các loài chim sẻ.

Các con sông và hồ của Ireland là nơi sinh sống của các loài cá nước ngọt như cá hồi Đại Tây Dương, cá hồi nâu và cá chình châu Âu. Vùng biển xung quanh Ireland rất phong phú về sinh vật biển, bao gồm nhiều loài cá, động vật giáp xác và động vật thân mềm.

Nỗ lực bảo tồn đang được tiến hành để bảo vệ và phục hồi các môi trường sống tự nhiên và các loài bản địa của Ireland, bao gồm việc thành lập các vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên.

4.4. Vườn quốc gia

Ireland có sáu vườn quốc gia được thành lập để bảo vệ các cảnh quan thiên nhiên, hệ động thực vật đa dạng và di sản văn hóa độc đáo. Các vườn quốc gia này được quản lý bởi Dịch vụ Công viên Quốc gia và Động vật Hoang dã.

• Vườn quốc gia Glenveagh: Nằm ở Hạt Donegal, đây là vườn quốc gia lớn thứ hai của Ireland, nổi tiếng với cảnh quan núi non hùng vĩ, các hồ nước hoang sơ và Lâu đài Glenveagh. Vườn quốc gia này là nơi sinh sống của đàn hươu đỏ lớn nhất Ireland và cũng là nơi tái du nhập thành công loài đại bàng vàng.
• Vườn quốc gia Killarney: Tọa lạc tại Hạt Kerry, đây là vườn quốc gia đầu tiên của Ireland, được công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới của UNESCO. Vườn nổi tiếng với các hồ Killarney, rừng sồi và thủy tùng cổ thụ, và Dinh thự Muckross. Đây cũng là nơi sinh sống của đàn hươu đỏ bản địa duy nhất còn sót lại ở Ireland.
• Vườn quốc gia Connemara: Nằm ở Hạt Galway, vườn quốc gia này bao gồm các ngọn núi, đầm lầy than bùn và đồng cỏ đặc trưng của vùng Connemara. Du khách có thể đi bộ đường dài và ngắm nhìn những chú ngựa Connemara hoang dã.
• Vườn quốc gia Burren: Tọa lạc tại Hạt Clare, khu vực này nổi tiếng với cảnh quan đá vôi karst độc đáo, nơi các loài thực vật vùng núi cao, Địa Trung Hải và Bắc Cực cùng tồn tại. Vườn quốc gia này còn có nhiều di tích khảo cổ quan trọng.
• Vườn quốc gia Wicklow Mountains: Nằm ở Hạt Wicklow, gần Dublin, vườn quốc gia này có các thung lũng băng hà, núi non và khu định cư tu viện lịch sử Glendalough. Đây là một địa điểm nổi tiếng cho các hoạt động đi bộ đường dài và giải trí ngoài trời.
• Vườn quốc gia Wild Nephin Ballycroy: Trước đây gọi là Vườn quốc gia Ballycroy, nằm ở Hạt Mayo, đây là một trong những khu vực đầm lầy chăn rộng lớn nhất còn sót lại ở châu Âu. Vườn quốc gia này bảo vệ một vùng hoang dã rộng lớn, là nơi sinh sống của nhiều loài chim và thực vật quý hiếm.

Ngoài các vườn quốc gia, Ireland còn có nhiều khu bảo tồn thiên nhiên, khu bảo tồn chim và các khu vực được bảo vệ khác nhằm duy trì đa dạng sinh học và bảo vệ các cảnh quan tự nhiên quan trọng.

5.1. Thể chế chính phủ

Ireland là một nước cộng hòa. Hiến pháp Ireland, được thông qua vào năm 1937, là văn bản pháp lý tối cao của quốc gia, xác định cấu trúc và quyền hạn của các cơ quan nhà nước. Hệ thống chính phủ của Ireland là hệ thống nghị viện, trong đó chính phủ chịu trách nhiệm trước Hạ viện (Dáil Éireann). Tổng thống là nguyên thủ quốc gia, trong khi Thủ tướng (Taoiseach) là người đứng đầu chính phủ. Quyền lực được phân chia giữa các nhánh hành pháp, lập pháp và tư pháp.

5.2. Tổng thống

Tổng thống Ireland (Uachtarán na hÉireann_{Uachtarán na hÉireann}^Irish) là nguyên thủ quốc gia. Tổng thống được bầu trực tiếp bởi người dân với nhiệm kỳ bảy năm và có thể tái cử một lần. Vai trò của Tổng thống chủ yếu mang tính nghi lễ, đại diện cho nhà nước trong các sự kiện chính thức trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Tổng thống cũng có một số quyền hạn hiến pháp quan trọng, chẳng hạn như:

• Bổ nhiệm Thủ tướng (Taoiseach) và các bộ trưởng khác theo đề nghị của Hạ viện.
• Giải tán Hạ viện theo đề nghị của Thủ tướng.
• Triệu tập hoặc giải tán Quốc hội (Oireachtas).
• Chuyển một dự luật lên Tòa án Tối cao để xem xét tính hợp hiến của nó trước khi ký ban hành.
• Phát biểu trước Quốc hội hoặc quốc dân về các vấn đề quan trọng.

Tổng thống cũng là Tổng tư lệnh Lực lượng Phòng vệ Ireland. Dinh Áras an Uachtaráin ở Dublin là nơi ở và làm việc chính thức của Tổng thống. Michael D. Higgins là Tổng thống đương nhiệm, nhậm chức từ tháng 11 năm 2011.

5.3. Hành pháp

Chính phủ Ireland thực thi quyền hành pháp. Chính phủ bao gồm Thủ tướng (Taoiseach_Taoiseach^Irish), Phó Thủ tướng (Tánaiste_Tánaiste^Irish) và các Bộ trưởng khác. Thủ tướng là người đứng đầu chính phủ và thường là lãnh đạo của đảng hoặc liên minh đảng chiếm đa số ghế trong Hạ viện (Dáil Éireann). Thủ tướng được Tổng thống bổ nhiệm theo đề cử của Hạ viện. Các Bộ trưởng khác được Thủ tướng đề cử và Tổng thống bổ nhiệm.

Chính phủ chịu trách nhiệm tập thể trước Hạ viện. Số lượng thành viên chính phủ (không bao gồm Thủ tướng, Phó Thủ tướng và Bộ trưởng Tài chính) không được vượt quá 15 người. Theo Hiến pháp, không quá hai thành viên của chính phủ có thể là thành viên của Thượng viện (Seanad Éireann); những người còn lại phải là thành viên của Hạ viện. Chính phủ đưa ra các quyết định chính sách, quản lý các bộ ngành và thực thi luật pháp. Simon Harris của đảng Fine Gael là Thủ tướng đương nhiệm.

5.4. Lập pháp (Oireachtas)

Quốc hội Ireland (Oireachtas_Oireachtas^Irish) là cơ quan lập pháp của Ireland, có cấu trúc lưỡng viện.

• Hạ viện (Dáil Éireann_{Dáil Éireann}^Irish): Là viện dân cử trực tiếp và có vai trò quan trọng hơn trong quy trình lập pháp. Hạ viện có 174 thành viên (gọi là Teachtaí Dála hay TD), được bầu theo hệ thống đại diện tỷ lệ bằng phương thức phiếu bầu có thể chuyển nhượng duy nhất (STV) từ các khu vực bầu cử nhiều ghế. Nhiệm kỳ tối đa của Hạ viện là năm năm, sau đó phải tổ chức tổng tuyển cử. Hạ viện có quyền thông qua luật, phê chuẩn các hiệp ước quốc tế, và chính phủ phải chịu trách nhiệm trước Hạ viện.
• Thượng viện (Seanad Éireann_{Seanad Éireann}^Irish): Có 60 thành viên (Thượng nghị sĩ). Trong đó, 11 người do Thủ tướng chỉ định, 6 người được bầu bởi các cử tri tốt nghiệp từ một số trường đại học nhất định, và 43 người được bầu từ các hội đồng nghề nghiệp bởi một cử tri đoàn gồm các ủy viên hội đồng địa phương, các TD và các Thượng nghị sĩ sắp mãn nhiệm. Thượng viện có quyền xem xét và đề xuất sửa đổi các dự luật đã được Hạ viện thông qua, nhưng không có quyền phủ quyết hoàn toàn. Thượng viện cũng có thể đưa ra các dự luật của riêng mình (ngoại trừ các dự luật về tài chính).

Quy trình lập pháp thường bắt đầu từ Hạ viện. Sau khi một dự luật được Hạ viện thông qua, nó sẽ được chuyển đến Thượng viện để xem xét. Nếu Thượng viện thông qua hoặc đề xuất các sửa đổi được Hạ viện chấp nhận, dự luật sẽ được trình lên Tổng thống để ký ban hành thành luật.

5.5. Tư pháp

Hệ thống tư pháp Ireland dựa trên thông luật và được độc lập với các nhánh hành pháp và lập pháp. Hiến pháp Ireland đảm bảo tính độc lập của ngành tư pháp. Hệ thống tòa án được tổ chức theo nhiều cấp:

• Tòa án Khu vực (District Court_{Tòa án Khu vực}^English): Là cấp tòa án thấp nhất, xét xử các vụ án hình sự và dân sự nhỏ.
• Tòa án Lưu động (Circuit Court_{Tòa án Lưu động}^English): Xét xử các vụ án hình sự và dân sự nghiêm trọng hơn Tòa án Khu vực, và cũng xét xử các kháng cáo từ Tòa án Khu vực.
• Tòa án Cấp cao (High Court_{Tòa án Cấp cao}^English): Có thẩm quyền xét xử sơ thẩm đối với tất cả các vụ án hình sự và dân sự nghiêm trọng, và cũng có quyền giám đốc thẩm các quyết định của các tòa án cấp dưới và các cơ quan nhà nước.
• Tòa án Phúc thẩm (Court of Appeal_{Tòa án Phúc thẩm}^English): Được thành lập vào năm 2014, xét xử các kháng cáo từ Tòa án Cấp cao trong cả vụ án hình sự và dân sự.
• Tòa án Tối cao (Supreme Court_{Tòa án Tối cao}^English): Là tòa án cao nhất trong hệ thống tư pháp Ireland. Tòa án Tối cao xét xử các kháng cáo từ Tòa án Phúc thẩm và Tòa án Cấp cao (trong một số trường hợp nhất định), và có thẩm quyền giải thích Hiến pháp.

Các thẩm phán được Tổng thống bổ nhiệm theo đề nghị của Chính phủ và có nhiệm kỳ suốt đời (cho đến khi nghỉ hưu). Nguyên tắc pháp quyền được tôn trọng, và các phiên tòa (ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt) phải được tiến hành công khai.

5.6. Các đảng phái chính và hệ thống bầu cử

Ireland có một hệ thống chính trị đa đảng. Các đảng phái chính trị lớn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành chính phủ và định hình chính sách quốc gia. Kể từ cuối thế kỷ 20, các chính phủ liên minh đã trở thành thông lệ.

Các đảng phái chính bao gồm:

• Fianna Fáil: Một trong hai đảng lớn truyền thống, có khuynh hướng trung hữu và theo chủ nghĩa cộng hòa.
• Fine Gael: Đảng lớn truyền thống còn lại, có khuynh hướng trung hữu và dân chủ Kitô giáo.
• Sinn Féin: Một đảng cộng hòa Ireland và xã hội chủ nghĩa dân chủ, hoạt động trên toàn đảo Ireland. Đảng này đã tăng cường ảnh hưởng đáng kể trong những năm gần đây.
• Công đảng (Labour Party_{Công đảng}^English): Một đảng dân chủ xã hội trung tả.
• Đảng Xanh (Green Party_{Đảng Xanh}^English): Tập trung vào các vấn đề môi trường và công bằng xã hội.
• Đảng Dân chủ Xã hội (Social Democrats_{Đảng Dân chủ Xã hội}^English): Một đảng dân chủ xã hội trung tả được thành lập gần đây.
• Nhân dân trên hết-Đoàn kết (People Before Profit-Solidarity_{Nhân dân trên hết-Đoàn kết}^English): Một liên minh bầu cử xã hội chủ nghĩa và chống chủ nghĩa tư bản.
• Aontú: Một đảng cộng hòa Ireland và bảo thủ xã hội, tách ra từ Sinn Féin.

Ngoài ra, các chính trị gia độc lập cũng đóng một vai trò quan trọng trong chính trường Ireland, thường chiếm một số lượng đáng kể ghế trong Hạ viện.

Hệ thống bầu cử của Ireland cho Hạ viện (Dáil Éireann) là đại diện tỷ lệ thông qua phiếu bầu có thể chuyển nhượng duy nhất (STV). Cử tri bỏ phiếu cho các ứng cử viên theo thứ tự ưu tiên trong các khu vực bầu cử nhiều ghế. Hệ thống này được thiết kế để đảm bảo sự đại diện công bằng hơn cho các đảng phái nhỏ và các ứng cử viên độc lập, đồng thời cho phép cử tri có nhiều lựa chọn hơn là chỉ bỏ phiếu cho một đảng duy nhất.

5.7. Chính quyền địa phương

Chính quyền địa phương ở Cộng hòa Ireland được quy định bởi Đạo luật Chính quyền Địa phương 1898 và được công nhận về mặt hiến pháp bởi Tu chính án thứ hai mươi của Hiến pháp năm 1999. 26 hạt truyền thống là cơ sở cho các khu vực chính quyền địa phương. Đạo luật Cải cách Chính quyền Địa phương năm 2014 đã thiết lập một hệ thống gồm 31 cơ quan chính quyền địa phương - 26 hội đồng hạt, 2 hội đồng thành phố và hạt, và 3 hội đồng thành phố.

Các hạt (ngoại trừ ba hạt ở Dublin) được chia thành các khu đô thị tự quản. Các hội đồng thị trấn đã bị bãi bỏ vào năm 2014.

Các cơ quan chính quyền địa phương chịu trách nhiệm về các vấn đề như quy hoạch, đường sá địa phương, vệ sinh môi trường và thư viện. Việc phân chia các khu vực bầu cử Hạ viện (Dáil) phải tránh việc chia cắt ranh giới hạt càng nhiều càng tốt. Các hạt có dân số lớn hơn có nhiều khu vực bầu cử, một số khu vực bầu cử có thể bao gồm nhiều hơn một hạt, nhưng nhìn chung không vượt qua ranh giới hạt. Các hạt được nhóm thành ba vùng, mỗi vùng có một Hội đồng Vùng bao gồm các thành viên được ủy quyền bởi các hội đồng hạt và thành phố khác nhau trong vùng. Các vùng không có vai trò hành chính trực tiếp nào mà chủ yếu phục vụ cho mục đích quy hoạch, điều phối và thống kê.

5.8. Quân sự

Lực lượng Phòng vệ Ireland (Óglaigh na hÉireann_{Óglaigh na hÉireann}^Irish) bao gồm Lục quân, Dịch vụ Hải quân, Quân đoàn Không quân và Lực lượng Phòng vệ Dự bị. Đây là một lực lượng nhỏ nhưng được trang bị tốt, với gần 10.000 quân nhân chính quy và hơn 2.000 quân dự bị. Ireland là một quốc gia trung lập, và có các quy tắc "khóa ba lần" chi phối sự tham gia của quân đội Ireland vào các khu vực xung đột, theo đó phải có sự chấp thuận của Liên Hợp Quốc, Dáil và Chính phủ. Theo đó, vai trò quân sự của Ireland được giới hạn trong việc tự vệ quốc gia và tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.

Các hoạt động triển khai hàng ngày của Lực lượng Phòng vệ bao gồm các hoạt động hỗ trợ chính quyền dân sự, bảo vệ và tuần tra lãnh hải Ireland và EEZ bởi Dịch vụ Hải quân Ireland, và các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, EU và PfP. Đến năm 1996, hơn 40.000 quân nhân Ireland đã phục vụ trong các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình quốc tế của Liên Hợp Quốc.

Quân đoàn Không quân Ireland là thành phần không quân của Lực lượng Phòng vệ và vận hành 16 máy bay cánh cố định và 8 máy bay trực thăng. Dịch vụ Hải quân Ireland là hải quân của Ireland, vận hành sáu tàu tuần tra và một số lượng nhỏ hơn các tàu bơm hơi và tàu huấn luyện, đồng thời có các đội đổ bộ vũ trang có khả năng chiếm giữ tàu và một đơn vị đặc biệt gồm người nhái. Quân đội bao gồm Lực lượng Phòng vệ Dự bị (Lục quân Dự bị và Dịch vụ Hải quân Dự bị) dành cho quân nhân dự bị bán thời gian. Các lực lượng đặc biệt của Ireland bao gồm Cánh Biệt kích Lục quân, huấn luyện và hoạt động cùng các đơn vị hoạt động đặc biệt quốc tế. Tổng thống là Tổng tư lệnh tối cao chính thức của Lực lượng Phòng vệ, nhưng trên thực tế, các Lực lượng này chịu trách nhiệm trước Chính phủ thông qua Bộ trưởng Quốc phòng.

Năm 2017, Ireland đã ký Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân của Liên Hợp Quốc.

6.1. Chính sách ngoại giao

Chính sách ngoại giao của Ireland tập trung vào việc thúc đẩy hòa bình, an ninh quốc tế, nhân quyền và phát triển bền vững. Với tư cách là một quốc gia trung lập về quân sự, Ireland không tham gia các liên minh quân sự và đóng góp tích cực vào các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc kể từ năm 1960, bao gồm các nhiệm vụ tại Khủng hoảng Congo, Síp, Liban và Bosna và Hercegovina.

Ireland là thành viên của Liên minh châu Âu (EU) từ năm 1973 và đã giữ chức Chủ tịch Hội đồng Liên minh châu Âu sáu lần, gần đây nhất là từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2013. Tư cách thành viên EU có ảnh hưởng lớn đến chính sách đối ngoại và kinh tế của Ireland. Nước này cũng là thành viên sáng lập của Hội đồng châu Âu và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).

Mặc dù duy trì chính sách trung lập trong Chiến tranh thế giới thứ hai, hơn 50.000 công dân Ireland đã tham gia chiến đấu trong lực lượng vũ trang Anh. Trong Chiến tranh Lạnh, chính sách quân sự của Ireland, dù bề ngoài là trung lập, lại có xu hướng nghiêng về NATO. Trong Khủng hoảng tên lửa Cuba, Thủ tướng Seán Lemass đã cho phép khám xét các máy bay của Cuba và Tiệp Khắc đi qua sân bay Shannon và chuyển thông tin cho CIA. Các cơ sở hàng không của Ireland đã được quân đội Hoa Kỳ sử dụng để vận chuyển quân nhân tham gia cuộc xâm lược Iraq năm 2003 qua Sân bay Shannon. Sân bay này trước đó cũng đã được sử dụng cho cuộc xâm lược Afghanistan của Hoa Kỳ năm 2001, cũng như Chiến tranh Vùng Vịnh lần thứ nhất.

Từ năm 1999, Ireland là thành viên của chương trình Quan hệ đối tác vì hòa bình (PfP) của NATO và Hội đồng Đối tác châu Âu-Đại Tây Dương (EAPC) của NATO, nhằm mục đích tạo dựng lòng tin giữa NATO và các quốc gia khác ở châu Âu và Liên Xô cũ.

Ireland đặc biệt chú trọng đến các vấn đề nhân đạo và quyền con người trong chính sách đối ngoại của mình, thường xuyên lên tiếng ủng hộ các giải pháp hòa bình cho các cuộc xung đột và đóng góp vào các nỗ lực viện trợ nhân đạo quốc tế.

6.2. Quan hệ với Vương quốc Anh và Bắc Ireland

Quan hệ giữa Ireland và Vương quốc Anh có lịch sử lâu dài và phức tạp, được đánh dấu bởi hàng thế kỷ cai trị của Anh, cuộc đấu tranh giành độc lập của Ireland, và những căng thẳng liên quan đến Bắc Ireland. Xung đột Bắc Ireland (The Troubles), kéo dài từ cuối những năm 1960 đến cuối những năm 1990, là một giai đoạn đặc biệt khó khăn, với bạo lực giáo phái và chính trị gây ra nhiều đau thương cho cả hai cộng đồng.

Hiệp định Thứ Sáu Tuần Thánh (còn gọi là Hiệp định Belfast) năm 1998 là một bước ngoặt quan trọng, mang lại hòa bình cho Bắc Ireland và thiết lập một khuôn khổ mới cho quan hệ giữa Ireland, Vương quốc Anh và Bắc Ireland. Hiệp định này công nhận quyền của người dân Bắc Ireland được xác định tương lai chính trị của mình, đồng thời thành lập các thể chế chia sẻ quyền lực ở Bắc Ireland và các cơ quan hợp tác xuyên biên giới. Ireland đã sửa đổi hiến pháp của mình để từ bỏ yêu sách lãnh thổ đối với Bắc Ireland như một phần của thỏa thuận.

Kể từ Hiệp định Thứ Sáu Tuần Thánh, quan hệ giữa Ireland và Vương quốc Anh đã được cải thiện đáng kể. Hai nước hợp tác chặt chẽ trong nhiều lĩnh vực, bao gồm kinh tế, an ninh và các vấn đề liên quan đến Bắc Ireland. Tuy nhiên, Brexit (việc Vương quốc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu) đã tạo ra những thách thức mới, đặc biệt là liên quan đến vấn đề biên giới Ireland và việc duy trì hòa bình và ổn định ở Bắc Ireland. Nghị định thư Bắc Ireland, một phần của thỏa thuận Brexit, nhằm mục đích tránh một biên giới cứng trên đảo Ireland nhưng đã gây ra những tranh cãi chính trị.

Chính phủ Ireland tiếp tục đóng vai trò tích cực trong việc hỗ延 trợ tiến trình hòa bình ở Bắc Ireland và thúc đẩy hòa giải giữa các cộng đồng. Quan điểm của Ireland nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng Hiệp định Thứ Sáu Tuần Thánh, bảo vệ quyền của tất cả các công dân ở Bắc Ireland, và đảm bảo rằng không có sự trở lại của bạo lực trong quá khứ. Các tác động xã hội và nhân đạo của xung đột vẫn là một mối quan tâm, và nỗ lực hàn gắn vết thương và xây dựng một tương lai chung cho tất cả mọi người trên đảo Ireland vẫn tiếp tục.

6.3. Quan hệ với Hoa Kỳ

Quan hệ giữa Ireland và Hoa Kỳ rất bền chặt và đa dạng, được củng cố bởi mối liên kết lịch sử sâu sắc, đặc biệt là qua cộng đồng người Ireland hải ngoại đông đảo tại Hoa Kỳ. Làn sóng di cư lớn từ Ireland sang Hoa Kỳ trong thế kỷ 19, đặc biệt là trong và sau Nạn đói Lớn, đã tạo nên một cộng đồng người Mỹ gốc Ireland có ảnh hưởng đáng kể đến văn hóa, chính trị và kinh tế Hoa Kỳ.

Về kinh tế, Hoa Kỳ là một trong những đối tác thương mại và đầu tư quan trọng nhất của Ireland. Nhiều công ty đa quốc gia của Hoa Kỳ, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ và dược phẩm, đã đặt trụ sở châu Âu tại Ireland, bị thu hút bởi lực lượng lao động có tay nghề cao, môi trường kinh doanh thuận lợi và chính sách thuế doanh nghiệp thấp. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Hoa Kỳ đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của Ireland.

Về chính trị, hai nước chia sẻ các giá trị dân chủ chung và hợp tác trong nhiều vấn đề quốc tế. Hoa Kỳ đã đóng vai trò quan trọng trong tiến trình hòa bình ở Bắc Ireland, với các đời tổng thống Hoa Kỳ liên tiếp ủng hộ Hiệp định Thứ Sáu Tuần Thánh. Lễ kỷ niệm Ngày Thánh Patrick hàng năm tại Nhà Trắng, nơi Thủ tướng Ireland (Taoiseach) tặng cỏ ba lá cho Tổng thống Hoa Kỳ, là một biểu tượng cho mối quan hệ đặc biệt này.

Ngoài ra, còn có sự hợp tác chặt chẽ trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và khoa học. Du lịch giữa hai nước cũng rất phát triển.

6.4. Quan hệ với các quốc gia khác

Ireland duy trì quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia và khu vực trên thế giới, phản ánh vai trò ngày càng tăng của nước này trên trường quốc tế. Với tư cách là một thành viên tích cực của Liên minh châu Âu (EU), Ireland tham gia vào việc định hình các chính sách đối ngoại và hợp tác chung của EU.

Ireland có quan hệ chặt chẽ với các đối tác châu Âu khác, không chỉ trong khuôn khổ EU mà còn thông qua các mối quan hệ song phương. Nước này cũng duy trì quan hệ với các quốc gia thuộc Khối Thịnh vượng chung, mặc dù Ireland không phải là thành viên.

Trong chính sách đối ngoại, Ireland thường nhấn mạnh các giá trị như nhân quyền, pháp quyền, giải trừ quân bị và phát triển bền vững. Nước này đóng góp tích cực vào các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc và các chương trình viện trợ phát triển quốc tế, đặc biệt tập trung vào các quốc gia châu Phi cận Sahara.

Ireland cũng tìm cách tăng cường quan hệ kinh tế và chính trị với các nền kinh tế mới nổi ở châu Á, Mỹ Latinh và châu Phi. Các cơ quan xúc tiến thương mại và đầu tư của Ireland hoạt động tích cực trên toàn cầu để thu hút đầu tư và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Quan hệ văn hóa cũng là một khía cạnh quan trọng trong chính sách đối ngoại của Ireland, với các chương trình quảng bá văn hóa Ireland, ngôn ngữ và nghệ thuật ra thế giới.

7.1. Tổng quan và các xu hướng

Kinh tế Ireland nổi tiếng với giai đoạn tăng trưởng nhanh chóng được gọi là "Con hổ Celtic" từ giữa những năm 1990 đến cuối những năm 2000. Giai đoạn này được thúc đẩy bởi đầu tư nước ngoài, lực lượng lao động có trình độ học vấn cao, thuế suất doanh nghiệp thấp và sự hội nhập vào thị trường chung châu Âu. Tuy nhiên, sự bùng nổ này kết thúc đột ngột với khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và sự sụp đổ của bong bóng bất động sản Ireland, dẫn đến một cuộc suy thoái nghiêm trọng.

Chính phủ Ireland đã phải thực hiện các biện pháp thắt lưng buộc bụng và nhận gói cứu trợ từ Liên minh châu Âu và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Kể từ đó, nền kinh tế đã phục hồi mạnh mẽ, với tốc độ tăng trưởng GDP thuộc hàng cao nhất trong EU trong những năm gần đây. Tuy nhiên, những thách thức vẫn còn, bao gồm nợ công cao, sự phụ thuộc vào các tập đoàn đa quốc gia và những bất ổn tiềm ẩn từ môi trường kinh tế toàn cầu.

Các tác động xã hội của các chính sách kinh tế cũng là một vấn đề được quan tâm. Mặc dù mức sống đã cải thiện đáng kể, các vấn đề về bất bình đẳng thu nhập, chi phí sinh hoạt cao (đặc biệt là nhà ở tại các thành phố lớn) và khả năng tiếp cận các dịch vụ công vẫn là những thách thức. Quan điểm trung tả/tự do xã hội thường nhấn mạnh sự cần thiết phải cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội, đảm bảo rằng lợi ích của sự phát triển được chia sẻ rộng rãi.

Trong những năm gần đây, các xu hướng kinh tế chính bao gồm sự tăng trưởng liên tục trong lĩnh vực công nghệ và dược phẩm, sự phục hồi của ngành xây dựng và du lịch, và những nỗ lực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Brexit cũng đặt ra những thách thức và cơ hội mới cho nền kinh tế Ireland.

7.2. Các ngành kinh tế chính

Kinh tế Ireland đa dạng với nhiều ngành đóng góp vào sự thịnh vượng của quốc gia.

• Công nghệ thông tin và truyền thông (ICT): Ireland là một trung tâm công nghệ lớn của châu Âu, thu hút nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Google, Apple, Facebook (Meta), Microsoft và Intel đặt trụ sở hoặc các hoạt động quan trọng tại đây. Ngành này đóng góp đáng kể vào xuất khẩu và việc làm.
• Dược phẩm và thiết bị y tế: Đây là một ngành công nghiệp chủ chốt khác, với nhiều công ty dược phẩm và thiết bị y tế đa quốc gia có cơ sở sản xuất và nghiên cứu lớn tại Ireland. Quốc gia này là một trong những nhà xuất khẩu dược phẩm lớn nhất thế giới.
• Dịch vụ tài chính: Dublin là một trung tâm dịch vụ tài chính quốc tế quan trọng (IFSC), chuyên về các lĩnh vực như quản lý quỹ, bảo hiểm và cho thuê máy bay.
• Nông nghiệp và thực phẩm: Mặc dù tỷ trọng trong GDP đã giảm, nông nghiệp vẫn là một ngành quan trọng, đặc biệt ở các vùng nông thôn. Ireland nổi tiếng với các sản phẩm thịt bò, sữa và các sản phẩm từ sữa chất lượng cao. Ngành công nghiệp thực phẩm và đồ uống cũng rất phát triển, bao gồm sản xuất bia (như Guinness) và rượu whisky.
• Chăn nuôi: Liên quan chặt chẽ đến nông nghiệp, chăn nuôi bò sữa và bò thịt là những hoạt động kinh tế quan trọng.
• Du lịch: Với phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, di sản văn hóa phong phú và lòng hiếu khách của người dân, du lịch là một ngành kinh tế quan trọng, đóng góp đáng kể vào GDP và tạo nhiều việc làm.
• Sản xuất khác: Ngoài các ngành trên, Ireland còn có các hoạt động sản xuất trong các lĩnh vực khác như kỹ thuật, hàng tiêu dùng và vật liệu xây dựng.

Sự kết hợp giữa các ngành công nghiệp hiện đại, dựa trên tri thức và các ngành truyền thống đã tạo nên một nền kinh tế năng động và có khả năng phục hồi cho Ireland.

7.3. Thương mại quốc tế

Thương mại quốc tế đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với nền kinh tế mở của Ireland. Quốc gia này phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu và nhập khẩu để duy trì tăng trưởng và mức sống.

• Các mặt hàng xuất khẩu chính:
  • Dược phẩm và hóa chất: Đây là nhóm hàng xuất khẩu lớn nhất, với nhiều công ty dược phẩm đa quốc gia sử dụng Ireland làm cơ sở sản xuất và xuất khẩu.
  • Thiết bị y tế.
  • Sản phẩm công nghệ thông tin và truyền thông (ICT): Bao gồm phần mềm, phần cứng và các dịch vụ liên quan.
  • Máy móc và thiết bị vận tải (đặc biệt là máy bay và linh kiện máy bay do ngành cho thuê máy bay phát triển mạnh).
  • Thực phẩm và động vật sống: Chủ yếu là thịt bò, các sản phẩm từ sữa, hải sản và đồ uống (bao gồm bia và rượu whisky).
  • Dịch vụ: Bao gồm dịch vụ tài chính, dịch vụ kinh doanh, du lịch và vận tải.
  • Các mặt hàng nhập khẩu chính:
    • Máy móc và thiết bị vận tải.
    • Hóa chất.
    • Nhiên liệu khoáng sản (dầu mỏ, khí đốt).
    • Sản phẩm công nghệ thông tin và truyền thông.
    • Thực phẩm và đồ uống (những loại không sản xuất đủ trong nước).
    • Hàng tiêu dùng.
    • Các đối tác thương mại lớn:
      • Liên minh châu Âu (EU) là đối tác thương mại lớn nhất của Ireland, cả về xuất khẩu và nhập khẩu. Các quốc gia thành viên EU quan trọng bao gồm Đức, Pháp, Bỉ và Hà Lan.
      • Hoa Kỳ là đối tác thương mại quan trọng thứ hai, đặc biệt là thị trường xuất khẩu lớn cho các sản phẩm công nghệ cao và dược phẩm của Ireland.
      • Vương quốc Anh vẫn là một đối tác thương mại quan trọng, mặc dù Brexit đã tạo ra những thay đổi trong quan hệ thương mại.
      • Các thị trường khác bao gồm Thụy Sĩ, Trung Quốc và các quốc gia châu Á khác.
      • Cán cân thương mại: Ireland thường xuyên có thặng dư thương mại đáng kể, nghĩa là giá trị xuất khẩu vượt quá giá trị nhập khẩu. Điều này chủ yếu là do hoạt động mạnh mẽ của các tập đoàn đa quốc gia trong các lĩnh vực xuất khẩu chủ chốt. Tuy nhiên, một phần lợi nhuận từ các công ty này được chuyển ra nước ngoài, điều này được phản ánh trong sự khác biệt giữa Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và Tổng thu nhập quốc dân (GNI) của Ireland.

      Chính phủ Ireland tiếp tục thúc đẩy thương mại quốc tế thông qua các cơ quan xúc tiến thương mại và các hiệp định thương mại tự do của EU.

7.4. Chính sách thuế

Chính sách thuế của Ireland, đặc biệt là thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp thấp, là một yếu tố quan trọng trong chiến lược thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của quốc gia.

• Thuế suất doanh nghiệp thấp: Ireland duy trì một trong những mức thuế suất doanh nghiệp thấp nhất trong OECD và Liên minh châu Âu, hiện là 12,5% cho thu nhập từ hoạt động kinh doanh (trading income). Mức thuế suất này đã thu hút một số lượng lớn các tập đoàn đa quốc gia, đặc biệt là từ Hoa Kỳ, thành lập các hoạt động quan trọng tại Ireland, bao gồm trụ sở châu Âu, trung tâm sản xuất và nghiên cứu phát triển.
• Chiến lược thu hút FDI: Chính sách thuế thấp là một phần của một chiến lược rộng lớn hơn nhằm tạo ra một môi trường kinh doanh hấp dẫn, bao gồm lực lượng lao động có tay nghề cao, thành viên của EU, sử dụng tiếng Anh và cơ sở hạ tầng phát triển. Các cơ quan như IDA Ireland (Cơ quan Phát triển Công nghiệp) đóng vai trò tích cực trong việc thu hút và hỗ trợ các nhà đầu tư nước ngoài.
• Tranh cãi và cải cách quốc tế: Chính sách thuế của Ireland đã gây ra tranh cãi quốc tế, với một số cáo buộc rằng Ireland hoạt động như một "thiên đường thuế" cho các tập đoàn đa quốc gia, cho phép họ giảm thiểu nghĩa vụ thuế toàn cầu thông qua các cơ chế phức tạp. Điều này đã dẫn đến áp lực từ các quốc gia khác và các tổ chức quốc tế như OECD và EU yêu cầu Ireland cải cách hệ thống thuế của mình để đảm bảo sự công bằng và minh bạch hơn. Ireland đã tham gia vào các sáng kiến quốc tế nhằm chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển lợi nhuận (BEPS) và đã cam kết thực hiện mức thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu là 15% theo thỏa thuận của OECD/G20.
• Tác động xã hội: Trong khi chính sách thuế đã góp phần vào tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm, cũng có những lo ngại về tác động xã hội của nó. Các nhà phê bình cho rằng lợi ích từ FDI không được phân bổ đồng đều và sự phụ thuộc vào các tập đoàn đa quốc gia có thể khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương trước những thay đổi trong chính sách thuế toàn cầu hoặc quyết định của các công ty này. Ngoài ra, có những tranh luận về việc liệu nguồn thu thuế từ các tập đoàn có đủ để tài trợ cho các dịch vụ công thiết yếu và giảm bất bình đẳng hay không. Từ góc độ trung tả/tự do xã hội, việc đảm bảo rằng hệ thống thuế công bằng, đóng góp vào phúc lợi chung và không làm trầm trọng thêm bất bình đẳng là rất quan trọng.

Ireland đang trong quá trình điều chỉnh chính sách thuế của mình để phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế mới, đồng thời cố gắng duy trì khả năng cạnh tranh trong việc thu hút đầu tư.

7.5. Năng lượng

Tình hình năng lượng của Ireland đặc trưng bởi sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu, đồng thời có những nỗ lực ngày càng tăng nhằm phát triển các nguồn năng lượng tái tạo và cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng.

• Cung cầu năng lượng: Nhu cầu năng lượng của Ireland chủ yếu được đáp ứng bởi dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và than đá, phần lớn trong số này phải nhập khẩu. Điện năng được sản xuất từ nhiều nguồn, bao gồm khí đốt tự nhiên, than đá, năng lượng tái tạo (chủ yếu là gió) và một lượng nhỏ từ than bùn.
• Các nguồn năng lượng chính:
  • Nhiên liệu hóa thạch: Dầu mỏ và khí đốt tự nhiên vẫn là nguồn năng lượng chính, được sử dụng cho sản xuất điện, sưởi ấm và giao thông vận tải. Mỏ khí đốt Corrib ngoài khơi bờ biển phía tây Ireland là một nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên trong nước quan trọng, nhưng sản lượng đang giảm dần.
  • Năng lượng tái tạo: Ireland có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng gió do vị trí địa lý nhiều gió. Quốc gia này đã đầu tư đáng kể vào các trang trại gió trên đất liền và đang bắt đầu khám phá tiềm năng của các trang trại gió ngoài khơi. Các nguồn năng lượng tái tạo khác bao gồm năng lượng mặt trời, sinh khối và thủy điện nhỏ.
  • Than bùn: Theo truyền thống, than bùn là một nguồn nhiên liệu quan trọng ở Ireland, nhưng việc sử dụng nó đang giảm dần do các lo ngại về môi trường và tính bền vững.
• Chính sách phát triển năng lượng tái tạo: Chính phủ Ireland đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng để tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng, nhằm giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu, giảm phát thải khí nhà kính và tăng cường an ninh năng lượng. Các chính sách hỗ trợ bao gồm biểu giá điện Einspeisegesetz (feed-in tariffs), đấu giá năng lượng tái tạo và đầu tư vào lưới điện để tích hợp các nguồn năng lượng biến đổi. Ireland là một trong những quốc gia sản xuất năng lượng gió lớn nhất thế giới tính theo đầu người.
• Hiệu quả năng lượng: Các biện pháp cải thiện hiệu quả năng lượng trong các lĩnh vực dân dụng, thương mại và công nghiệp cũng được thúc đẩy để giảm tổng nhu cầu năng lượng.
• An ninh năng lượng và kết nối lưới điện: Ireland là một hòn đảo, điều này đặt ra những thách thức về an ninh năng lượng. Nước này có các đường ống dẫn khí đốt và cáp điện kết nối với Vương quốc Anh để đảm bảo nguồn cung. Việc phát triển thêm các kết nối lưới điện với các nước châu Âu khác đang được xem xét.

Ireland đang đối mặt với thách thức chuyển đổi sang một hệ thống năng lượng bền vững hơn, cân bằng giữa các mục tiêu về môi trường, kinh tế và an ninh năng lượng.

7.6. Giao thông vận tải

Hệ thống giao thông vận tải của Ireland bao gồm mạng lưới đường bộ, đường sắt, hàng không và hàng hải, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các vùng trong nước và với thế giới.

• Đường bộ: Mạng lưới đường bộ là phương thức vận tải chính ở Ireland. Quốc gia này có một hệ thống xa lộ (motorways), quốc lộ chính (national primary roads) và quốc lộ phụ (national secondary roads) ngày càng được cải thiện, kết nối các thành phố lớn và các trung tâm khu vực. Cơ sở hạ tầng Giao thông Ireland (Transport Infrastructure Ireland - TII) chịu trách nhiệm quản lý mạng lưới đường bộ quốc gia, trong khi các hội đồng địa phương quản lý đường vùng (regional roads) và đường địa phương (local roads). Mạng lưới đường bộ tập trung chủ yếu vào thủ đô Dublin. Các công trình hạ tầng quan trọng bao gồm Đường hầm Cảng Dublin, Cầu East-Link và West-Link ở Dublin, Đường hầm Jack Lynch ở Cork và Đường hầm Limerick.
• Đường sắt: Dịch vụ đường sắt được cung cấp bởi Iarnród Éireann (Đường sắt Ireland). Mạng lưới đường sắt kết nối Dublin với các thành phố lớn và một số thị trấn chính. Dịch vụ InterCity phục vụ các tuyến đường dài, trong khi dịch vụ Commuter phục vụ các khu vực ngoại ô Dublin và một số thành phố khác. Dịch vụ Enterprise, hợp tác với NI Railways của Bắc Ireland, kết nối Dublin và Belfast. Toàn bộ mạng lưới đường sắt chính của Ireland sử dụng khổ đường sắt 1.60 K mm, điều này là độc đáo ở châu Âu.
• Hàng không: Ireland có ba sân bay quốc tế chính: Sân bay Dublin, Sân bay Shannon và Sân bay Cork, phục vụ nhiều tuyến bay châu Âu và liên lục địa. Aer Lingus là hãng hàng không quốc gia, trong khi Ryanair là hãng hàng không giá rẻ lớn nhất châu Âu và có trụ sở tại Ireland. Tuyến đường hàng không Dublin-Luân Đôn là một trong những tuyến bận rộn nhất thế giới.
• Hàng hải: Ireland có một số cảng biển quan trọng phục vụ vận tải hàng hóa và hành khách. Các cảng chính bao gồm Cảng Dublin, Cảng Cork, Cảng Waterford và Cảng Rosslare Europort. Các dịch vụ phà kết nối Ireland với Vương quốc Anh và châu Âu lục địa.
• Giao thông công cộng đô thị: Dublin có hệ thống giao thông công cộng đa dạng bao gồm DART (tàu điện ngầm ven biển), Luas (tàu điện mặt đất), Dublin Bus (xe buýt) và dublinbikes (dịch vụ chia sẻ xe đạp). Các thành phố khác cũng có dịch vụ xe buýt công cộng.

Chính phủ Ireland đang tiếp tục đầu tư vào việc cải thiện và mở rộng cơ sở hạ tầng giao thông vận tải để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và cải thiện khả năng kết nối.

8.1. Nhân khẩu

Dân số Ireland vào năm 2022 là 5.149.139 người, tăng 8% kể từ năm 2016. Năm 2011, Ireland có tỷ lệ sinh cao nhất trong Liên minh châu Âu (16 ca sinh trên 1.000 dân). Năm 2014, 36,3% số ca sinh là từ các bà mẹ đơn thân. Tốc độ tăng dân số hàng năm vượt quá 2% trong giai đoạn giữa các cuộc điều tra dân số 2002-2006, được cho là do tỷ lệ gia tăng tự nhiên và nhập cư cao. Tốc độ này đã giảm phần nào trong giai đoạn giữa các cuộc điều tra dân số 2006-2011, với tỷ lệ thay đổi trung bình hàng năm là 1,6%. Tổng tỷ suất sinh (TFR) vào năm 2017 ước tính là 1,80 trẻ em trên một phụ nữ, dưới mức thay thế là 2,1, và vẫn thấp hơn đáng kể so với mức cao 4,2 trẻ em trên một phụ nữ vào năm 1850. Năm 2018, độ tuổi trung vị của dân số Ireland là 37,1 tuổi.

Vào thời điểm điều tra dân số năm 2022, số người không phải là công dân Ireland được ghi nhận là 631.785 người. Con số này thể hiện mức tăng 8% so với con số 535.475 người trong điều tra dân số năm 2016. Năm nguồn gốc quốc tịch không phải Ireland lớn nhất lần lượt là Ba Lan (93.680), Vương quốc Anh (83.347), Ấn Độ (45.449), Romania (43.323), Litva (31.177) và Latvia (27.338). Các quốc tịch không phải Ireland có mức tăng lớn nhất kể từ năm 2016 là Ấn Độ (+33.984), Romania (+14.137), Brazil (+13.698), Ukraina (+10.006). Các quốc tịch không phải Ireland có mức giảm lớn nhất kể từ năm 2016 là Ba Lan (-28.835), Vương quốc Anh (-19.766), Litva (-5.375), Latvia (-1.633) và Slovakia (-1.117).

8.2. Ngôn ngữ

Hiến pháp Ireland công nhận tiếng Ireland (Gaeilge) là "ngôn ngữ quốc gia" và là "ngôn ngữ chính thức thứ nhất", trong khi tiếng Anh là "ngôn ngữ chính thức thứ hai". Tuy nhiên, trên thực tế, tiếng Anh là ngôn ngữ chiếm ưu thế và được sử dụng rộng rãi trong hầu hết các lĩnh vực của đời sống hàng ngày, bao gồm cả hành chính, kinh doanh và truyền thông.

Trong điều tra dân số năm 2016, khoảng 1,75 triệu người (40% dân số) cho biết họ có thể nói tiếng Ireland, nhưng trong số đó, chỉ có dưới 74.000 người nói tiếng Ireland hàng ngày (ngoài hệ thống giáo dục). Tiếng Ireland chủ yếu được sử dụng như một ngôn ngữ cộng đồng ở một số khu vực nông thôn nhỏ, chủ yếu ở phía tây và nam đất nước, được gọi chung là Gaeltacht.

Chính phủ Ireland đã thực hiện nhiều chính sách nhằm bảo tồn và thúc đẩy việc sử dụng tiếng Ireland. Các biển báo đường bộ ở hầu hết các khu vực (ngoại trừ Gaeltacht, nơi chỉ có tiếng Ireland) thường được ghi bằng cả hai ngôn ngữ. Nhiều thông báo công cộng và một số phương tiện truyền thông cũng có sẵn bằng tiếng Ireland. Kênh truyền hình TG4 và đài phát thanh RTÉ Raidió na Gaeltachta phát sóng chủ yếu bằng tiếng Ireland. Trong Lực lượng Phòng vệ Ireland, tất cả các mệnh lệnh diễn tập bộ binh và vũ khí đều được đưa ra bằng tiếng Ireland. Việc học tiếng Ireland là bắt buộc trong các trường học cho đến khi kết thúc chương trình trung học.

Do nhập cư, tiếng Ba Lan đã trở thành ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi thứ ba ở Ireland, sau tiếng Anh và tiếng Ireland. Một số ngôn ngữ Trung Âu khác (như Séc, Hungary, Slovak) và các ngôn ngữ Baltic (Litva, Latvia) cũng được sử dụng hàng ngày. Ngoài ra, còn có tiếng Shelta được cộng đồng Irish Travellers sử dụng và một phương ngữ của tiếng Scots được một số người Scots Ulster ở Donegal sử dụng. Hầu hết học sinh trung học chọn học một hoặc hai ngoại ngữ; các ngôn ngữ phổ biến bao gồm Pháp, Đức, Ý và Tây Ban Nha.

8.3. Tôn giáo

Tự do tôn giáo được quy định trong hiến pháp Ireland, và hiến pháp của đất nước đã mang tính thế tục kể từ năm 1973. Kitô giáo là tôn giáo chiếm ưu thế, và trong khi Ireland vẫn là một quốc gia chủ yếu theo Công giáo, tỷ lệ dân số tự nhận là Công giáo trong các cuộc điều tra dân số đã giảm mạnh từ 84,2% trong điều tra dân số năm 2011 xuống 78,3% vào năm 2016 và 69% vào năm 2022.
Dữ liệu tôn giáo năm 2022:

• Giáo hội Công giáo: 69,1%
• Không tôn giáo: 14,5%
• Tin Lành: 4,0%
• Hồi giáo: 1,6%
• Không khai báo: 6,7%
• Khác: 4,1%

Theo một nghiên cứu của Đại học Georgetown, trước năm 2000, đất nước này có một trong những tỷ lệ tham dự thánh lễ thường xuyên cao nhất trong thế giới phương Tây.
Trong khi tỷ lệ tham dự hàng ngày là 13% vào năm 2006, đã có sự sụt giảm trong tỷ lệ tham dự hàng tuần từ 81% vào năm 1990 xuống còn 48% vào năm 2006; sự suy giảm được báo cáo là đang ổn định. Năm 2011, có báo cáo rằng tỷ lệ tham dự thánh lễ hàng tuần ở Dublin là 18% và thậm chí còn thấp hơn ở các thế hệ trẻ.

Giáo hội Ireland, với 2,7% dân số, là giáo phái Kitô giáo lớn thứ hai. Số lượng thành viên đã giảm trong suốt thế kỷ XX nhưng đã tăng trở lại vào đầu thế kỷ 21 cùng với các giáo phái Kitô giáo khác. Các giáo phái Tin Lành quan trọng khác là Giáo hội Trưởng lão và Giáo hội Giám lý. Nhập cư đã góp phần vào sự tăng trưởng của các cộng đồng Ấn Độ giáo và Hồi giáo. Về tỷ lệ phần trăm, tính đến cuộc điều tra dân số năm 2006, Chính thống giáo Đông phương và Hồi giáo là những tôn giáo phát triển nhanh nhất với mức tăng lần lượt là 100% và 70%.

Các vị thánh bảo trợ của Ireland là Thánh Patrick, Thánh Brigid, và Thánh Columba; Thánh Patrick thường được công nhận là vị thánh bảo trợ chính. Ngày Thánh Patrick được tổ chức vào ngày 17 tháng 3 ở Ireland và nước ngoài như là ngày quốc khánh của Ireland với các cuộc diễu hành và các lễ kỷ niệm khác.

Giống như các quốc gia châu Âu truyền thống Công giáo khác, chẳng hạn như Tây Ban Nha và Ý, Ireland đã trải qua một giai đoạn thế tục hóa hợp pháp vào cuối thế kỷ XX. Năm 1972, điều khoản của Hiến pháp nêu tên các nhóm tôn giáo cụ thể đã bị xóa bỏ bởi Tu chính án thứ năm trong một cuộc trưng cầu dân ý. Điều 44 vẫn còn trong Hiến pháp: "Nhà nước thừa nhận rằng sự tôn kính của việc thờ phượng công cộng là dành cho Thiên Chúa Toàn năng. Nhà nước sẽ tôn kính Danh Ngài, và sẽ tôn trọng và tôn vinh tôn giáo." Điều khoản này cũng thiết lập tự do tôn giáo, cấm việc ban tặng bất kỳ tôn giáo nào, cấm nhà nước phân biệt đối xử tôn giáo, và yêu cầu nhà nước đối xử với các trường học tôn giáo và phi tôn giáo một cách không thiên vị.

Mặc dù hầu hết các trường học ở Ireland được các tổ chức tôn giáo bảo trợ, chính sách của chính phủ là "chuyển giao" một số trường học cho sự bảo trợ phi giáo phái hoặc đa giáo phái, và một xu hướng thế tục hóa đang diễn ra trong các thế hệ trẻ.

8.4. Giáo dục

Ireland có ba cấp giáo dục: tiểu học, trung học và đại học. Hệ thống giáo dục phần lớn nằm dưới sự chỉ đạo của Chính phủ thông qua Bộ trưởng Giáo dục. Các trường tiểu học và trung học được công nhận phải tuân thủ chương trình giảng dạy do các cơ quan có thẩm quyền thiết lập. Giáo dục là bắt buộc đối với trẻ em từ sáu đến mười lăm tuổi, và tất cả trẻ em đến mười tám tuổi phải hoàn thành ba năm đầu trung học, bao gồm một lần thi Chứng chỉ Sơ cấp.

Có khoảng 3.300 trường tiểu học ở Ireland. Phần lớn (92%) nằm dưới sự bảo trợ của Giáo hội Công giáo. Các trường học do các tổ chức tôn giáo điều hành, nhưng nhận tiền công và được công nhận, không được phân biệt đối xử với học sinh dựa trên tôn giáo hoặc việc không có tôn giáo. Một hệ thống ưu tiên được phê chuẩn tồn tại, theo đó học sinh của một tôn giáo cụ thể có thể được chấp nhận trước những người không chia sẻ đặc tính của trường, trong trường hợp chỉ tiêu của trường đã được đáp ứng.

Chứng chỉ Tốt nghiệp, được thực hiện sau hai năm học, là kỳ thi cuối cùng trong hệ thống trường trung học. Những người có ý định theo học đại học thường tham gia kỳ thi này, với việc tiếp cận các khóa học cấp ba thường phụ thuộc vào kết quả thu được từ sáu môn học tốt nhất, trên cơ sở cạnh tranh. Các giải thưởng giáo dục cấp ba được trao bởi ít nhất 38 Cơ sở Giáo dục Đại học - bao gồm các trường đại học thành viên hoặc liên kết của bảy trường đại học, cộng với các cơ sở được chỉ định khác của Hội đồng Giải thưởng Giáo dục Đại học và Đào tạo. Theo bảng xếp hạng US News năm 2022, Ireland nằm trong số hai mươi quốc gia tốt nhất về giáo dục.

Chương trình Đánh giá Học sinh Quốc tế, do OECD điều phối, hiện xếp Ireland có điểm đọc cao thứ tư, điểm khoa học cao thứ chín và điểm toán học cao thứ mười ba trong số các nước OECD, trong đánh giá năm 2012. Năm 2012, học sinh Ireland 15 tuổi có trình độ đọc hiểu cao thứ hai trong EU. Ireland cũng có 0,747 trong số 500 trường đại học hàng đầu thế giới tính theo đầu người, xếp hạng quốc gia này ở vị trí thứ 8 trên thế giới. Giáo dục tiểu học, trung học và đại học (đại học/cao đẳng) đều miễn phí ở Ireland cho tất cả công dân EU. Có các khoản phí để trang trải các dịch vụ sinh viên và các kỳ thi.

Ngoài ra, 37% dân số Ireland có bằng đại học hoặc cao đẳng, đây là một trong những tỷ lệ cao nhất trên thế giới.

8.5. Y tế và chăm sóc sức khỏe

Chăm sóc sức khỏe ở Ireland được cung cấp bởi cả nhà cung cấp dịch vụ y tế công và tư. Bộ trưởng Y tế chịu trách nhiệm thiết lập chính sách dịch vụ y tế tổng thể. Mọi cư dân Ireland đều có quyền được chăm sóc sức khỏe thông qua hệ thống y tế công cộng, do Cơ quan Điều hành Dịch vụ Y tế quản lý và được tài trợ bằng thuế chung. Một người có thể phải trả một khoản phí được trợ cấp cho một số dịch vụ chăm sóc sức khỏe nhất định; điều này phụ thuộc vào thu nhập, tuổi tác, bệnh tật hoặc khuyết tật. Tất cả các dịch vụ thai sản đều được cung cấp miễn phí và trẻ em đến 6 tháng tuổi. Chăm sóc khẩn cấp được cung cấp cho bệnh nhân đến phòng cấp cứu của bệnh viện. Tuy nhiên, những người đến phòng cấp cứu trong các tình huống không khẩn cấp mà không được bác sĩ đa khoa giới thiệu có thể phải chịu một khoản phí 100 EUR. Trong một số trường hợp, khoản phí này không phải trả hoặc có thể được miễn.

Bất kỳ ai có Thẻ Bảo hiểm Y tế Châu Âu đều được hưởng dịch vụ bảo trì và điều trị miễn phí tại các giường bệnh công cộng trong Cơ quan Điều hành Dịch vụ Y tế và các bệnh viện tình nguyện. Các dịch vụ ngoại trú cũng được cung cấp miễn phí. Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân có thu nhập trung bình trở lên phải trả phí bệnh viện được trợ cấp. Bảo hiểm y tế tư nhân dành cho những người dân muốn tận dụng nó.

Tuổi thọ trung bình ở Ireland vào năm 2021 là 82,4 tuổi (danh sách OECD), với 80,5 tuổi đối với nam và 84,3 tuổi đối với nữ. Nước này có tỷ lệ sinh cao nhất trong EU (16,8 ca sinh trên 1.000 dân, so với mức trung bình của EU là 10,7) và tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh rất thấp (3,5 trên 1.000 ca sinh sống). Hệ thống y tế Ireland xếp thứ 13 trong số 34 quốc gia châu Âu vào năm 2012 theo Chỉ số Người tiêu dùng Y tế châu Âu do Health Consumer Powerhouse đưa ra. Cùng báo cáo đó xếp hạng hệ thống y tế Ireland có kết quả y tế tốt thứ 8 nhưng chỉ là hệ thống dễ tiếp cận thứ 21 ở châu Âu.

8.6. Phúc lợi xã hội và nhân quyền

Ireland có một hệ thống phúc lợi xã hội tương đối toàn diện, nhằm cung cấp sự hỗ trợ cho những người cần thiết và đảm bảo một mức sống tối thiểu. Các chính sách này bao gồm trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp bệnh tật, trợ cấp tàn tật, lương hưu nhà nước, trợ cấp gia đình và hỗ trợ nhà ở. Tuy nhiên, khả năng tiếp cận và mức độ đầy đủ của các khoản trợ cấp này vẫn là một chủ đề tranh luận, đặc biệt trong bối cảnh chi phí sinh hoạt cao.

Tình hình nhân quyền ở Ireland nhìn chung được đánh giá tốt, với việc nhà nước tuân thủ các công ước quốc tế về nhân quyền. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức, bao gồm các vấn đề liên quan đến quyền của người xin tị nạn và người nhập cư, điều kiện nhà ở và tình trạng vô gia cư, cũng như các vấn đề lịch sử liên quan đến sự lạm dụng trong các thể chế do nhà nước hoặc nhà thờ điều hành.

Bình đẳng giới đã có những bước tiến đáng kể, với sự gia tăng đại diện của phụ nữ trong chính trị và các lĩnh vực khác. Tuy nhiên, khoảng cách về lương theo giới và tình trạng thiếu phụ nữ ở các vị trí lãnh đạo vẫn là những vấn đề cần giải quyết. Quyền của người LGBT đã được cải thiện đáng kể, đỉnh điểm là việc hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới thông qua một cuộc trưng cầu dân ý vào năm 2015. Luật phá thai đã được tự do hóa sau một cuộc trưng cầu dân ý vào năm 2018, cho phép phá thai theo yêu cầu trong 12 tuần đầu của thai kỳ và trong một số trường hợp nhất định sau đó. Ly hôn được hợp pháp hóa vào năm 1995 sau một cuộc trưng cầu dân ý.

Các chính sách dành cho các nhóm thiểu số và yếu thế, bao gồm Irish Travellers (một nhóm dân tộc thiểu số bản địa), người khuyết tật và người cao tuổi, đang được chú trọng nhằm đảm bảo sự hòa nhập và đối xử công bằng.

Các chính sách môi trường ngày càng trở nên quan trọng, với việc Ireland cam kết đạt được các mục tiêu về giảm phát thải khí nhà kính và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo. Phát triển dân chủ tiếp tục được củng cố thông qua các cơ chế tham gia của công dân và sự giám sát của các tổ chức xã hội dân sự. Quan điểm trung tả/tự do xã hội thường ủng hộ mạnh mẽ các chính sách phúc lợi xã hội toàn diện, bảo vệ nhân quyền cho tất cả mọi người, và thúc đẩy một xã hội công bằng, bình đẳng và bền vững.

8.7. An ninh và Tư pháp

Tình hình an ninh trật tự ở Ireland nhìn chung được coi là tốt so với nhiều quốc gia châu Âu khác. Garda Síochána (nghĩa đen là "Những người bảo vệ hòa bình"), thường được gọi là Gardaí, là lực lượng cảnh sát dân sự quốc gia. Lực lượng này chịu trách nhiệm về mọi khía cạnh của công tác trị an dân sự, bao gồm cả lãnh thổ và cơ sở hạ tầng. Người đứng đầu Garda Síochána là Ủy viên Garda, do Chính phủ bổ nhiệm. Hầu hết các thành viên mặc đồng phục thường không mang súng. Công tác trị an tiêu chuẩn theo truyền thống được thực hiện bởi các sĩ quan mặc đồng phục chỉ được trang bị dùi cui và bình xịt hơi cay.

Cảnh sát Quân sự là một quân đoàn của Lục quân Ireland chịu trách nhiệm cung cấp dịch vụ trị an cho quân nhân và hiện diện quân cảnh cho các lực lượng trong quá trình diễn tập và triển khai. Trong thời chiến, các nhiệm vụ bổ sung bao gồm tổ chức kiểm soát giao thông để cho phép các đơn vị quân đội di chuyển nhanh chóng đến các khu vực nhiệm vụ. Các vai trò thời chiến khác bao gồm kiểm soát tù binh chiến tranh và người tị nạn.

Tỷ lệ tội phạm ở Ireland tương đối thấp, mặc dù có những lo ngại về một số loại tội phạm nhất định như trộm cắp, tội phạm liên quan đến ma túy và tội phạm có tổ chức. Chính phủ và Garda Síochána đang nỗ lực để giải quyết những thách thức này.

Hệ thống tư pháp hình sự hoạt động dựa trên nguyên tắc pháp quyền, với các quyền được xét xử công bằng và đại diện pháp lý. Ireland đã bãi bỏ hình phạt tử hình và là một bên tham gia nhiều công ước quốc tế về nhân quyền và tư pháp hình sự. Năm 2024, Ireland được xếp hạng thứ hai sau Iceland trong danh sách các quốc gia hòa bình nhất thế giới.

9.1. Văn học

Ireland có một di sản văn học phong phú và nổi tiếng thế giới, với nhiều nhà văn và nhà thơ vĩ đại đã định hình nền văn học bằng cả tiếng Anh và tiếng Ireland.
Văn học Ireland hiện đại bắt đầu với việc xuất bản tiểu thuyết Gulliver du ký năm 1726 của Jonathan Swift. Các nhà văn quan trọng khác trong thế kỷ 18 và các tác phẩm nổi bật nhất của họ bao gồm Laurence Sterne với việc xuất bản Cuộc đời và ý kiến của Tristram Shandy, quý ông và Oliver Goldsmith với Mục sư xứ Wakefield. Nhiều tiểu thuyết gia Ireland xuất hiện trong thế kỷ 19, bao gồm Maria Edgeworth, John Banim, Gerald Griffin, Charles Kickham, William Carleton, George Moore, và Somerville và Ross. Bram Stoker nổi tiếng nhất với tư cách là tác giả của tiểu thuyết Dracula năm 1897.

James Joyce (1882-1941) đã xuất bản tác phẩm nổi tiếng nhất của mình là Ulysses vào năm 1922, một sự diễn giải của Odyssey lấy bối cảnh ở Dublin. Edith Somerville tiếp tục viết sau cái chết của người bạn đời Martin Ross vào năm 1915. Annie M. P. Smithson ở Dublin là một trong số nhiều tác giả phục vụ những người hâm mộ tiểu thuyết lãng mạn trong những năm 1920 và 1930. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, các tiểu thuyết nổi tiếng đã được xuất bản bởi, trong số những người khác, Brian O'Nolan, người xuất bản với bút danh Flann O'Brien, Elizabeth Bowen, và Kate O'Brien. Trong những thập kỷ cuối của thế kỷ 20, Edna O'Brien, John McGahern, Maeve Binchy, Joseph O'Connor, Roddy Doyle, Colm Tóibín, và John Banville đã nổi lên như những tiểu thuyết gia hàng đầu.

Patricia Lynch là một tác giả viết cho thiếu nhi prolific trong thế kỷ 20, trong khi các tác phẩm của Eoin Colfer là Sách bán chạy nhất của NYT trong thể loại này vào đầu thế kỷ 21. Trong thể loại truyện ngắn, một hình thức được nhiều nhà văn Ireland ưa chuộng, những nhân vật nổi bật nhất bao gồm Seán Ó Faoláin, Frank O'Connor và William Trevor. Các nhà thơ Ireland nổi tiếng bao gồm Patrick Kavanagh, Thomas McCarthy, Dermot Bolger, và những người đoạt Giải Nobel Văn học William Butler Yeats và Seamus Heaney (sinh ra ở Bắc Ireland nhưng cư trú tại Dublin). Các nhà văn nổi bật bằng tiếng Ireland là Pádraic Ó Conaire, Máirtín Ó Cadhain, Séamus Ó Grianna, và Nuala Ní Dhomhnaill.

Lịch sử sân khấu Ireland bắt đầu với sự mở rộng của chính quyền Anh ở Dublin vào đầu thế kỷ 17, và kể từ đó, Ireland đã đóng góp đáng kể cho kịch nghệ Anh. Trong lịch sử ban đầu, các tác phẩm sân khấu ở Ireland có xu hướng phục vụ mục đích chính trị, nhưng khi nhiều nhà hát mở cửa hơn và lượng khán giả phổ thông tăng lên, một loạt các hình thức giải trí đa dạng hơn đã được dàn dựng. Nhiều nhà hát có trụ sở tại Dublin đã phát triển mối liên kết với các nhà hát tương đương ở London, và các tác phẩm của Anh thường xuyên tìm đường đến sân khấu Ireland. Tuy nhiên, hầu hết các nhà viết kịch Ireland đều ra nước ngoài để khẳng định mình. Vào thế kỷ 18, Oliver Goldsmith và Richard Brinsley Sheridan là hai trong số những nhà viết kịch thành công nhất trên sân khấu London vào thời điểm đó. Vào đầu thế kỷ 20, các công ty sân khấu chuyên dàn dựng các vở kịch Ireland và phát triển các nhà văn, đạo diễn và diễn viên bắt đầu xuất hiện, điều này cho phép nhiều nhà viết kịch Ireland học nghề và tạo dựng danh tiếng ở Ireland thay vì ở Anh hoặc Hoa Kỳ. Tiếp nối truyền thống của các nhà thực hành nổi tiếng, chủ yếu là Oscar Wilde, những người đoạt giải Nobel Văn học George Bernard Shaw (1925) và Samuel Beckett (1969), các nhà viết kịch như Seán O'Casey, Brian Friel, Sebastian Barry, Brendan Behan, Conor McPherson và Billy Roche đã giành được thành công phổ biến. Các nhà viết kịch Ireland khác của thế kỷ 20 bao gồm Denis Johnston, Thomas Kilroy, Tom Murphy, Hugh Leonard, Frank McGuinness, và John B. Keane.

9.2. Âm nhạc và vũ đạo

Âm nhạc truyền thống Ireland vẫn sôi động, bất chấp các lực lượng văn hóa toàn cầu hóa, và vẫn giữ được nhiều khía cạnh truyền thống. Nó đã ảnh hưởng đến nhiều thể loại âm nhạc khác nhau, chẳng hạn như nhạc đồng quê và nhạc roots của Mỹ, và ở một mức độ nào đó là nhạc rock hiện đại. Đôi khi nó được pha trộn với các phong cách như rock and roll và punk rock. Ireland cũng đã sản sinh ra nhiều nghệ sĩ nổi tiếng quốc tế ở các thể loại khác, chẳng hạn như rock, pop, jazz và blues. Ban nhạc rock U2 là nghệ sĩ âm nhạc bán chạy nhất của Ireland, đã bán được 170 triệu bản album trên toàn thế giới kể từ khi thành lập vào năm 1976.

Có một số dàn nhạc cổ điển trên khắp đất nước, chẳng hạn như RTÉ Performing Groups. Ireland cũng có hai tổ chức opera: Opera Quốc gia Ireland ở Dublin, và Lễ hội Opera Wexford hàng năm, quảng bá các vở opera ít được biết đến hơn, diễn ra vào tháng 10 và tháng 11.

Ireland đã tham gia Cuộc thi Ca khúc Eurovision từ năm 1965. Chiến thắng đầu tiên của họ là vào năm 1970, khi Dana giành chiến thắng với bài hát All Kinds of Everything. Sau đó, Ireland đã giành chiến thắng trong cuộc thi thêm sáu lần nữa, số lần chiến thắng cao nhất so với bất kỳ quốc gia nào tham gia. Hiện tượng Riverdance bắt nguồn từ một màn trình diễn xen kẽ trong cuộc thi năm 1994.

Vũ điệu Ireland có thể được chia rộng rãi thành vũ điệu xã hội và vũ điệu biểu diễn. Vũ điệu xã hội Ireland có thể được chia thành vũ điệu céilí và vũ điệu set. Vũ điệu set Ireland là quadrilles, được nhảy bởi 4 cặp đôi được sắp xếp theo hình vuông, trong khi vũ điệu céilí được nhảy bởi các đội hình khác nhau gồm các cặp đôi từ 2 đến 16 người. Cũng có nhiều khác biệt về phong cách giữa hai hình thức này. Vũ điệu xã hội Ireland là một truyền thống sống động, và các biến thể trong các điệu nhảy cụ thể được tìm thấy trên khắp đất nước. Ở một số nơi, các điệu nhảy được cố tình sửa đổi và các điệu nhảy mới được biên đạo. Vũ điệu biểu diễn theo truyền thống được gọi là stepdance. Vũ điệu step Ireland, được phổ biến bởi chương trình Riverdance, nổi bật với các động tác chân nhanh, trong khi cơ thể và cánh tay được giữ phần lớn bất động. Vũ điệu step solo thường được đặc trưng bởi phần thân trên được kiểm soát nhưng không cứng nhắc, cánh tay thẳng và các chuyển động nhanh, chính xác của bàn chân. Các điệu nhảy solo có thể được thực hiện bằng "giày mềm" hoặc "giày cứng".

9.3. Kiến trúc

Ireland sở hữu một kho tàng kiến trúc phong phú, tồn tại ở nhiều trạng thái bảo tồn khác nhau, từ thời kỳ Đồ đá mới, chẳng hạn như Brú na Bóinne, mộ đá Poulnabrone, đá Castlestrange, đá Turoe, và vòng tròn đá Drombeg. Do Ireland chưa bao giờ là một phần của Đế quốc La Mã, kiến trúc cổ theo phong cách Hy Lạp-La Mã cực kỳ hiếm, trái ngược với hầu hết Tây Âu. Thay vào đó, đất nước này có một thời kỳ kiến trúc Thời đại đồ sắt kéo dài. Tháp tròn Ireland bắt nguồn từ thời kỳ Sơ kỳ Trung cổ.

Kitô giáo đã giới thiệu các nhà dòng đơn giản, chẳng hạn như Clonmacnoise, Skellig Michael và Đảo Scattery. Một sự tương đồng về phong cách đã được ghi nhận giữa các tu viện đôi này và các tu viện của người Copt ở Ai Cập.

Các vị vua và quý tộc Gael chiếm giữ các pháo đài vành đai hoặc crannóg. Cải cách giáo hội trong thế kỷ 12 thông qua Dòng Xitô đã kích thích ảnh hưởng của lục địa, với các tu viện theo phong cách kiến trúc Roman như Mellifont, Boyle và Tintern. Khu định cư của người Gael bị giới hạn trong các thị trấn tiền thân của tu viện, chẳng hạn như Kells, nơi mà kiểu đường phố hiện tại vẫn giữ được phần nào đường nét của khu định cư hình tròn ban đầu. Các khu định cư đô thị quan trọng chỉ phát triển sau thời kỳ xâm lược của người Viking. Longphort chính của người Hiberno-Norse nằm ở bờ biển, nhưng có các khu định cư nhỏ ven sông trong đất liền, chẳng hạn như Longford cùng tên.

Các lâu đài được người Anglo-Norman xây dựng vào cuối thế kỷ 12, chẳng hạn như Lâu đài Dublin và Lâu đài Kilkenny, và khái niệm về thị trấn thương mại có tường bao theo quy hoạch đã được giới thiệu, nơi đã giành được địa vị pháp lý và một số quyền lợi thông qua việc cấp Hiến chương dưới chế độ phong kiến. Các hiến chương này đặc biệt chi phối thiết kế của các thị trấn này. Hai làn sóng hình thành thị trấn theo quy hoạch quan trọng sau đó, làn sóng đầu tiên là các thị trấn đồn điền vào thế kỷ 16 và 17, được sử dụng như một cơ chế để các vị vua Anh của triều đại Tudor đàn áp các cuộc nổi dậy của địa phương, tiếp theo là các thị trấn của địa chủ vào thế kỷ 18. Các thị trấn theo quy hoạch do người Norman thành lập còn sót lại bao gồm Drogheda và Youghal; các thị trấn đồn điền bao gồm Portlaoise và Portarlington; các thị trấn theo quy hoạch thế kỷ 18 được bảo tồn tốt bao gồm Westport và Ballinasloe. Những giai đoạn định cư theo quy hoạch này chiếm phần lớn các thị trấn hiện tại trên khắp đất nước.

Các nhà thờ lớn theo kiến trúc Gothic, chẳng hạn như Thánh Patrick, cũng được người Norman giới thiệu. Dòng Phan Sinh chiếm ưu thế trong việc điều hành các tu viện vào cuối thời Trung cổ, trong khi các nhà tháp thanh lịch, chẳng hạn như Lâu đài Bunratty, được giới quý tộc Gael và Norman xây dựng. Nhiều công trình tôn giáo đã bị hủy hoại cùng với việc giải thể các tu viện. Sau Phục hồi quân chủ Anh, kiến trúc Palladio và rococo, đặc biệt là nhà ở nông thôn, đã lan rộng khắp Ireland dưới sự khởi xướng của Edward Lovett Pearce, với Tòa nhà Quốc hội là công trình quan trọng nhất.

Với việc xây dựng các công trình như The Custom House, Four Courts, Bưu điện Trung tâm và King's Inns, các phong cách tân cổ điển và George đã phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là ở Dublin. Các nhà phố kiểu George đã tạo ra những con phố có nét đặc trưng riêng biệt, đặc biệt là ở Dublin, Limerick và Cork. Sau Giải phóng Công giáo, các nhà thờ lớn và nhà thờ chịu ảnh hưởng của phong cách Phục hưng Gothic của Pháp đã xuất hiện, chẳng hạn như Thánh Colman và Thánh Finbarre. Ireland từ lâu đã gắn liền với những ngôi nhà tranh mái tranh, mặc dù ngày nay chúng được coi là cổ kính.

Bắt đầu với nhà thờ Art Deco do Mỹ thiết kế tại Turner's Cross, Cork vào năm 1927, kiến trúc Ireland đã theo xu hướng quốc tế hướng tới các phong cách xây dựng hiện đại và bóng bẩy kể từ thế kỷ 20. Các phát triển khác bao gồm việc tái tạo Ballymun và một phần mở rộng đô thị của Dublin tại Adamstown. Kể từ khi thành lập Cơ quan Phát triển Dublin Docklands vào năm 1997, khu vực Dublin Docklands đã trải qua quá trình tái phát triển quy mô lớn, bao gồm việc xây dựng Trung tâm Hội nghị Dublin và Nhà hát Grand Canal. Hoàn thành vào năm 2018, Capital Dock ở Dublin là tòa nhà cao nhất ở Cộng hòa Ireland với chiều cao 79 m (Tháp Tháp Obel ở Belfast, Bắc Ireland là tòa nhà cao nhất ở Ireland). Viện Kiến trúc sư Hoàng gia Ireland quản lý hoạt động kiến trúc trong tiểu bang.

9.4. Truyền thông đại chúng

Raidió Teilifís Éireann_{Raidió Teilifís Éireann}^Irish (RTÉ) là đài truyền hình công cộng của Ireland, được tài trợ bởi phí giấy phép truyền hình và quảng cáo. RTÉ vận hành hai kênh truyền hình quốc gia, RTÉ One và RTÉ Two. Các kênh truyền hình quốc gia độc lập khác là Virgin Media One, Virgin Media Two, Virgin Media Three và TG4, trong đó TG4 là đài truyền hình công cộng dành cho người nói tiếng Ireland. Tất cả các kênh này đều có sẵn trên Saorview, dịch vụ truyền hình kỹ thuật số mặt đất miễn phí quốc gia. Các kênh bổ sung có trong dịch vụ bao gồm RTÉ News Now, RTÉjr, và RTÉ One +1. Các nhà cung cấp truyền hình trả tiền hoạt động tại Ireland bao gồm Virgin Media và Sky.

Phân nhánh Bắc Ireland của BBC được phủ sóng rộng rãi ở Ireland. BBC One Bắc Ireland và BBC Two Bắc Ireland có sẵn trên các nhà cung cấp truyền hình trả tiền bao gồm Virgin và Sky cũng như thông qua tín hiệu tràn sóng của Freeview ở các hạt biên giới.

Được hỗ trợ bởi Hội đồng Điện ảnh Ireland, ngành công nghiệp điện ảnh Ireland đã phát triển đáng kể từ những năm 1990, với việc quảng bá các bộ phim trong nước cũng như thu hút các sản phẩm quốc tế như Dũng sĩ và Giải cứu binh nhì Ryan.

Một số lượng lớn các đài phát thanh khu vực và địa phương có sẵn trên toàn quốc. Một cuộc khảo sát cho thấy 85% người trưởng thành thường xuyên nghe hỗn hợp các đài quốc gia, khu vực và địa phương hàng ngày. Đài phát thanh RTÉ vận hành bốn đài quốc gia, Radio 1, 2fm, Lyric fm, và RnaG. Nó cũng vận hành bốn đài phát thanh DAB quốc gia. Có hai đài quốc gia độc lập: Today FM và Newstalk.

Ireland có một nền truyền thông in ấn truyền thống cạnh tranh, được chia thành các tờ báo quốc gia hàng ngày và các tờ báo khu vực hàng tuần, cũng như các ấn bản Chủ nhật quốc gia. Sức mạnh của báo chí Anh là một đặc điểm độc đáo của ngành truyền thông in ấn Ireland, với sự sẵn có của nhiều lựa chọn báo và tạp chí xuất bản tại Anh.

Eurostat báo cáo rằng 82% hộ gia đình Ireland có truy cập Internet vào năm 2013 so với mức trung bình của EU là 79% nhưng chỉ có 67% có truy cập băng thông rộng.

9.5. Ẩm thực

Ẩm thực Ireland theo truyền thống dựa trên thịt và các sản phẩm từ sữa, được bổ sung bằng rau và hải sản.
Các ví dụ về ẩm thực Ireland phổ biến bao gồm boxty, colcannon, coddle, món hầm, và thịt xông khói và bắp cải. Ireland nổi tiếng với bữa sáng đầy đủ kiểu Ireland, bao gồm một bữa ăn chiên hoặc nướng thường bao gồm thịt xông khói, trứng, xúc xích, bánh pudding trắng và đen, và cà chua chiên. Ngoài ảnh hưởng của các món ăn châu Âu và quốc tế, đã có sự xuất hiện của một nền ẩm thực Ireland mới dựa trên các nguyên liệu truyền thống được chế biến theo những cách mới. Nền ẩm thực này dựa trên rau tươi, cá, hàu, trai và các loại động vật có vỏ khác, và nhiều loại pho mát thủ công hiện đang được sản xuất trên khắp đất nước. Động vật có vỏ đã trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là do chất lượng động vật có vỏ cao có sẵn từ đường bờ biển của đất nước. Các loại cá phổ biến nhất bao gồm cá hồi và cá tuyết. Các loại bánh mì truyền thống bao gồm bánh mì soda và bánh mì lúa mì. Barmbrack là một loại bánh mì men có thêm nho khô sultana và nho khô, theo truyền thống được ăn vào Halloween.

Đồ uống hàng ngày phổ biến của người Ireland bao gồm trà và cà phê. Đồ uống có cồn gắn liền với Ireland bao gồm Poitín và Guinness nổi tiếng thế giới, một loại bia đen có nguồn gốc từ nhà máy bia của Arthur Guinness tại Cổng St. James ở Dublin. Rượu whisky Ireland cũng phổ biến trên khắp đất nước và có nhiều dạng khác nhau, bao gồm rượu whisky mạch nha đơn, rượu whisky ngũ cốc đơn và rượu whisky pha trộn.

9.6. Thể thao

Bóng đá Gaelic và hurling là những môn thể thao truyền thống của Ireland cũng như là những môn thể thao phổ biến thu hút khán giả. Chúng được quản lý bởi Hiệp hội Thể thao Gaelic trên cơ sở toàn Ireland. Các trò chơi Gaelic khác do hiệp hội tổ chức bao gồm bóng ném Gaelic và rounders. Bóng đá (soccer) là môn thể thao thu hút khán giả đông thứ ba và có mức độ tham gia cao nhất. Mặc dù Giải Ngoại hạng Ireland là giải đấu quốc gia, nhưng Giải Ngoại hạng Anh lại phổ biến nhất trong công chúng. Đội tuyển bóng đá quốc gia Cộng hòa Ireland thi đấu ở cấp độ quốc tế và được quản lý bởi Hiệp hội bóng đá Ireland.

Liên đoàn bóng bầu dục Ireland là cơ quan quản lý bóng bầu dục liên minh, được chơi ở cấp địa phương và quốc tế trên cơ sở toàn Ireland, và đã sản sinh ra những cầu thủ như Brian O'Driscoll và Ronan O'Gara, những người đã cùng đội giành Grand Slam trong Giải vô địch Sáu Quốc gia năm 2009. Sự thành công của Đội tuyển cricket Ireland tại Giải vô địch cricket thế giới năm 2007 đã dẫn đến sự gia tăng phổ biến của cricket, môn thể thao này cũng được quản lý trên cơ sở toàn Ireland bởi Cricket Ireland. Ireland là một trong mười hai thành viên thi đấu Test của Hội đồng Cricket Quốc tế, đã được cấp tư cách Test vào năm 2017. Các trận đấu chuyên nghiệp trong nước được diễn ra giữa các liên đoàn cricket lớn của Leinster, Munster, Bắc Ireland, và Tây Bắc. Bóng lưới được đại diện bởi đội tuyển bóng lưới quốc gia Ireland.

Golf là một môn thể thao phổ biến khác ở Ireland, với hơn 300 sân trên toàn quốc. Đất nước này đã sản sinh ra một số tay golf thành công quốc tế, chẳng hạn như Pádraig Harrington, Shane Lowry và Paul McGinley. Đua ngựa có sự hiện diện lớn, với các hoạt động chăn nuôi và đua ngựa có ảnh hưởng trong nước. Các cuộc đua diễn ra tại các trường đua ở Trường đua Curragh ở Hạt Kildare, Trường đua Leopardstown ngay ngoại ô Dublin, và Galway. Ireland đã sản sinh ra những con ngựa vô địch như Galileo, Montjeu, và Sea the Stars. Quyền Anh là môn thể thao thành công nhất của Ireland ở cấp độ Olympic. Được quản lý bởi Hiệp hội Quyền Anh Nghiệp dư Ireland trên cơ sở toàn Ireland, nó đã trở nên phổ biến nhờ thành công quốc tế của các võ sĩ như Bernard Dunne, Andy Lee và Katie Taylor.

Một số vận động viên có thành tích cao nhất của Ireland trong điền kinh đã thi đấu tại Thế vận hội Olympic, chẳng hạn như Eamonn Coghlan và Sonia O'Sullivan. Giải Marathon Dublin và Giải Marathon Mini Nữ Dublin hàng năm là hai trong số những sự kiện điền kinh phổ biến nhất trong nước. Bóng bầu dục liên minh được đại diện bởi Đội tuyển bóng bầu dục liên minh quốc gia Ireland và được quản lý bởi Rugby League Ireland (là thành viên đầy đủ của Liên đoàn Bóng bầu dục Liên minh châu Âu) trên cơ sở toàn Ireland. Đội tuyển thi đấu tại Cúp châu Âu (bóng bầu dục liên minh) và Giải vô địch bóng bầu dục liên minh thế giới. Ireland đã lọt vào tứ kết Giải vô địch bóng bầu dục liên minh thế giới năm 2000 cũng như lọt vào bán kết tại Giải vô địch bóng bầu dục liên minh thế giới năm 2008. Giải Ngoại hạng Ireland là một giải đấu trong nước dành cho các đội bóng bầu dục liên minh ở Ireland.

Trong khi bóng đá luật Úc có một lượng người theo dõi hạn chế, một loạt các trận đấu bóng đá luật quốc tế (kết hợp giữa luật bóng đá Úc và Gaelic) được tổ chức hàng năm giữa các đội đại diện cho Ireland và Úc. Bóng chày và bóng rổ cũng là những môn thể thao mới nổi ở Ireland, cả hai đều có đội tuyển quốc tế đại diện cho đảo Ireland. Các môn thể thao khác vẫn duy trì được sự theo dõi ở Ireland bao gồm đua xe đạp, đua chó săn xám, cưỡi ngựa, và đua xe thể thao.

9.7. Biểu tượng quốc gia

Nhà nước chia sẻ nhiều biểu tượng với đảo Ireland. Chúng bao gồm các màu xanh lá cây và xanh dương, các loài động vật như chó săn sói Ireland và hươu, các công trình kiến trúc như tháp tròn và thánh giá Celtic, và các thiết kế như nút Celtic và xoắn ốc. Cỏ ba lá, một loại cỏ ba lá, đã là biểu tượng quốc gia của Ireland từ thế kỷ 17 khi nó trở thành phong tục đeo nó như một biểu tượng vào Ngày Thánh Patrick. Những biểu tượng này được các cơ quan nhà nước cũng như các tổ chức tư nhân ở Cộng hòa Ireland sử dụng.

Quốc kỳ Ireland là một lá cờ tam tài gồm các màu xanh lá cây, trắng và cam. Lá cờ bắt nguồn từ phong trào Ireland Trẻ vào giữa thế kỷ 19 nhưng không được phổ biến cho đến khi được sử dụng trong Cuộc nổi dậy Phục Sinh năm 1916. Các màu sắc tượng trưng cho truyền thống Gaelic (xanh lá cây) và những người theo William xứ Orange ở Ireland (cam), với màu trắng tượng trưng cho khát vọng hòa bình giữa họ. Nó được thông qua làm quốc kỳ của Nhà nước Tự do Ireland vào năm 1922 và tiếp tục được sử dụng làm quốc kỳ và hiệu kỳ duy nhất của nhà nước. Một hiệu kỳ hải quân, một lá cờ xanh lá cây với một cây đàn hạc màu vàng, được quy định trong Quy định của Lực lượng Phòng vệ và được treo ở mũi tàu chiến ngoài quốc kỳ trong những trường hợp hạn chế (ví dụ: khi tàu không di chuyển). Nó dựa trên cờ hiệu xanh không chính thức của Ireland được sử dụng trong thế kỷ 18 và 19 và lá cờ xanh truyền thống của Ireland có từ thế kỷ 16.

Giống như quốc kỳ, quốc ca, Amhrán na bhFiann_{Amhrán na bhFiann}^Irish (A Soldier's Song_{A Soldier's Song}^English), có nguồn gốc từ Cuộc nổi dậy Phục Sinh, khi bài hát được những người nổi dậy hát. Mặc dù ban đầu được xuất bản bằng tiếng Anh vào năm 1912, bài hát đã được dịch sang tiếng Ireland vào năm 1923 và phiên bản tiếng Ireland được hát phổ biến hơn ngày nay. Bài hát được chính thức thông qua làm quốc ca của Nhà nước Tự do Ireland vào năm 1926 và tiếp tục là quốc ca của nhà nước. Bốn ô nhịp đầu của điệp khúc theo sau là năm ô nhịp cuối cùng tạo thành nhạc hiệu tổng thống.

Quốc huy Ireland bắt nguồn từ huy hiệu của các vị vua Ireland và được ghi nhận là huy hiệu của Vua Ireland vào thế kỷ 12. Từ liên minh các vương miện của Anh, Scotland và Ireland vào năm 1603, chúng đã xuất hiện chia góc trên huy hiệu hoàng gia của Vương quốc Anh. Ngày nay, chúng là huy hiệu cá nhân của tổng thống Ireland khi ông hoặc bà đang tại vị và được treo làm hiệu kỳ tổng thống. Biểu tượng đàn hạc được nhà nước sử dụng rộng rãi để đánh dấu các tài liệu chính thức, tiền xu Ireland và trên con dấu của tổng thống Ireland.

9.8. Các ngày lễ

Ireland có một số ngày lễ quốc gia được công nhận chính thức, khi hầu hết các doanh nghiệp và trường học đóng cửa. Các ngày lễ này bao gồm:

• Ngày đầu năm mới (1 tháng 1)
• Ngày Thánh Patrick (17 tháng 3): Đây là ngày lễ quốc gia quan trọng nhất, kỷ niệm vị thánh bảo trợ của Ireland. Các cuộc diễu hành và lễ hội lớn được tổ chức trên khắp đất nước và trên toàn thế giới bởi cộng đồng người Ireland.
• Thứ Hai Phục Sinh: Ngày thứ Hai sau Lễ Phục Sinh.
• Ngày lễ tháng Năm (Thứ Hai đầu tiên của tháng Năm): Còn được gọi là Lá Bealtaine_{Lá Bealtaine}^Irish, một lễ hội truyền thống của người Celt.
• Ngày lễ tháng Sáu (Thứ Hai đầu tiên của tháng Sáu)
• Ngày lễ tháng Tám (Thứ Hai đầu tiên của tháng Tám)
• Ngày lễ tháng Mười (Thứ Hai cuối cùng của tháng Mười): Thường trùng với Halloween.
• Lễ Giáng Sinh (25 tháng 12)
• Ngày Thánh Stephen (26 tháng 12): Còn được gọi là Lá an Dreoilín_{Lá an Dreoilín}^Irish (Ngày Chim Wren) theo một truyền thống dân gian.

Ngoài ra, Thứ Sáu Tuần Thánh không phải là ngày nghỉ lễ chính thức nhưng nhiều trường học và doanh nghiệp đóng cửa vào ngày này. Một số ngày lễ khác có thể được tuyên bố bởi chính phủ trong những trường hợp đặc biệt. Các ngày lễ này phản ánh cả truyền thống Kitô giáo và các phong tục văn hóa Ireland.