Vagif Sultanli

1.1. Tuổi thơ và học vấn

Vagif Sultanli sinh ngày 26 tháng 3 năm 1958, tại làng Shakhsevan thuộc huyện Kurdamir, Azerbaijan. Ông tốt nghiệp trường làng Kohnabazar vào năm 1974. Trong thời gian học trung học, ông còn theo học tại Trường Âm nhạc Huyện Kurdamir từ năm 1970 đến 1975. Sau đó, từ năm 1974 đến 1976, ông làm việc tại mạng lưới điện của khu vực Kurdamir. Năm 1981, ông tốt nghiệp với bằng danh dự từ Khoa Ngữ văn của Đại học Tổng hợp Azerbaijan (nay là Đại học Tổng hợp Baku).

1.2. Sự nghiệp học thuật và ban đầu

Sultanli bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là giáo viên ngữ văn tại làng Kaladzhyk, huyện Ismayilli. Sau đó, ông tiếp tục nghiên cứu sau đại học tại Khoa Văn học Azerbaijan Đương đại của Đại học Tổng hợp Azerbaijan. Năm 1984, ông bảo vệ luận án thạc sĩ với đề tài "Vấn đề nhân vật trong kịch Azerbaijan (1970-1980)". Từ năm 1984 đến 1991, ông làm giảng viên, giảng viên cao cấp và phó giáo sư tại Đại học Tổng hợp Baku. Năm 1997, ông bảo vệ luận án tiến sĩ về "Cuộc đời và hoạt động văn học của Mahammad Amin Rasulzade". Từ năm 1999, ông làm giáo sư tại Khoa Lịch sử Văn học Azerbaijan của trường đại học này. Song song với hoạt động giảng dạy, ông liên tục tham gia vào các hoạt động xã hội, tiêu biểu là việc thành lập và được bầu làm chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu Azerbaijan Thế giới vào năm 1991.

1.3. Hoạt động báo chí và quốc tế

Từ năm 1995 đến 1998, Vagif Sultanli làm phóng viên cho các chương trình văn học tại tòa soạn tiếng Azerbaijan của các đài phát thanh Mỹ như RFE/RL. Ông từng giữ chức tổng biên tập các ấn phẩm được xuất bản ở nhiều quốc gia, bao gồm tạp chí "Khudaferin" ở Ba Lan (1995), "Araz" ở Thụy Điển (1996-1997), và "Người Azerbaijan Thế giới" ở Hoa Kỳ (2000-2012). Sultanli cũng là trưởng đại diện Văn phòng Kavkaz của KIBATEK đặt tại Thổ Nhĩ Kỳ. Ông đã được bầu làm thành viên hội đồng quản trị của WAC tại các hội nghị được tổ chức ở Thụy Điển (2001), Hà Lan (2002), Đức (2004), Bỉ (2008) và Vương quốc Anh (2010). Từ tháng 9 đến tháng 10 năm 1999, ông hoạt động trong lĩnh vực Văn học Anh và Văn hóa phương Tây tại Đại học Edinburgh, Vương quốc Anh. Ông là thành viên của Hiệp hội Nghiên cứu Sử thi Quốc tế (thành lập năm 2012, trụ sở tại Bắc Kinh) và được bầu làm thành viên của Hiệp hội Nhà văn Quốc tế có trụ sở tại Hoa Kỳ vào năm 2018. Ông đã tham gia nhiều hội nghị quốc tế, hội thảo, diễn đàn và hội nghị chuyên đề trên khắp thế giới để đại diện cho văn học và văn hóa Azerbaijan.

1.4. Giải thưởng và vinh danh

Vagif Sultanli đã nhận được nhiều giải thưởng và vinh danh cho những đóng góp của mình:

• Giải thưởng Hasan bey Zardabi (1995).
• Giải thưởng Dịch vụ Ngôn ngữ Thổ Nhĩ Kỳ Quốc tế của Tổ chức Văn học Thổ Nhĩ Kỳ Síp-Balkan-Á-Âu (KIBATEK) (2003).
• Bằng khen Danh dự của Bộ Văn hóa Ai Cập (2014).
• Giải thưởng Dịch vụ Xuất sắc của Hiệp hội Phong trào Phục hưng Ngôn ngữ Thổ Nhĩ Kỳ (2017).

1.5. Đời tư

Vagif Sultanli đã kết hôn và có hai người con.

2.1. Tiểu thuyết và truyện ngắn

Vagif Sultanli nổi tiếng với các tác phẩm phản ánh sâu sắc các vấn đề xã hội và nội tâm con người.

• Giấc mơ cái chết (1982): Tác phẩm đáng chú ý này miêu tả việc di dời một nghĩa trang như một sự hỗn loạn và lo lắng nghiêm trọng trong đời sống xã hội. Sự hỗn loạn này cho phép tác giả khám phá thế giới tinh thần bên trong của các nhân vật. Câu chuyện kết thúc bằng việc người lái máy ủi phá hủy nghĩa trang tự tử, qua đó tác giả mong muốn làm rõ sự mâu thuẫn giữa các giá trị tinh thần và sự hữu hạn của cái chết, thể hiện một góc nhìn phê phán sâu sắc về sự tha hóa xã hội.
• Biển người (1992): Được viết theo phong cách kết hợp giữa hiện thực và ẩn dụ-điều kiện, tiểu thuyết này có vị trí đặc biệt trong sáng tạo văn học của Sultanli. Lấy bối cảnh những năm 1980, câu chuyện kể về một người hùng thoát khỏi án tử hình và bí mật sống ở một thành phố xa lạ, qua đó mô tả vấn đề tha hóa xã hội bị hấp thụ vào đạo đức và tinh thần của cộng đồng. Tác phẩm này phơi bày sự suy đồi đạo đức và những áp lực xã hội đẩy con người vào tình trạng xa lánh.
• Cuộc chiến ở sa mạc (2010): Với lối kể chuyện độc đáo, tiểu thuyết này tập trung vào số phận của một người hùng, người vì sự đổ vỡ của thời gian mà từ chối tương lai và quay về quá khứ. Sự phát triển của các sự kiện trên nền tảng này cho phép tác giả thể hiện những suy nghĩ triết học của mình về con người và thế giới. Tác phẩm này đặc biệt nổi bật với tinh thần phản kháng mạnh mẽ chống lại các vấn đề như sự tha hóa, lãng quên, thờ ơ và sự vô nghĩa đang chi phối thế giới hiện đại, được tác giả nhìn nhận như sự sụp đổ và biến đổi đạo đức.

Ngoài các tiểu thuyết tiêu biểu, Vagif Sultanli còn là tác giả của nhiều truyện ngắn với phong cách đặc biệt và ngôn ngữ độc đáo. Các truyện ngắn của ông bao gồm: "Hương ngải cứu", "Con đường trắng", "Sương buổi sáng", "Bản tình ca xanh của những cành cây trơ trụi", "Kẻ lang thang", "Hang động", "Đêm Bắc cực", "Tổ quốc", "Hòn đảo", "Ảo ảnh", "Dòng chảy ngược", "Chiếc nhẫn im lặng", "Lồng tro", "Hang sọc", "Bóng chữ thập", "Bí ẩn đất sét", và "Dervish". Ông cũng viết các truyện lịch sử như "Nơi gặp gỡ", "Navai-Gumru", "Humayun", v.v.

2.2. Phong cách và đặc điểm

Các tác phẩm của Vagif Sultanli nổi bật với phong cách độc đáo và đặc điểm ngôn ngữ riêng biệt. Ông có khả năng kết hợp giữa hiện thực và ẩn dụ, tạo nên một thế giới văn học phong phú và đa chiều. Ngôn ngữ của ông thường giàu hình ảnh, có tính biểu tượng cao. Ngoài ra, ông còn là tác giả của nhiều tác phẩm nhỏ (miniature) được viết theo phong cách trữ tình và lãng mạn, cho thấy sự đa dạng trong khả năng sáng tác của mình. Những tác phẩm này thường tập trung vào cảm xúc cá nhân, vẻ đẹp của thiên nhiên và những suy tư về cuộc sống.

3.1. Các tác phẩm học thuật chính

Các nghiên cứu của ông về phê bình văn học và khoa học văn học được thể hiện rõ nét qua nhiều cuốn chuyên khảo:

• Thế giới văn học của Mehmed Amin Resulzade (1993)
• Người lữ hành trên con đường khó khăn (1996)
• Chân trời tự do (1997)
• Văn học di dân Azerbaijan (1998): Tác phẩm này có một vị trí đặc biệt trong hoạt động nghiên cứu của Sultanli, đóng góp đáng kể vào việc nghiên cứu và làm rõ tầm quan trọng của văn học do người Azerbaijan di cư sáng tác.
• Những minh họa lý luận văn học (2000)
• Bờ vực sinh tồn (2004)
• Các vấn đề nghiên cứu phê bình văn học (2007)
• Phê bình văn học Azerbaijan (2009, 2012, 2019)
• Tình yêu độc lập (2014)

3.2. Hoạt động học thuật

Vagif Sultanli là tác giả của nhiều công trình báo chí và bài báo khoa học liên quan đến phê bình và quá trình văn học. Các báo cáo của ông trình bày tại các hội nghị quốc tế, hội thảo, diễn đàn và hội nghị chuyên đề được coi là một phần quan trọng trong hoạt động học thuật và sáng tạo khoa học của ông. Ông đã tích cực tham gia vào các sự kiện khoa học ở nhiều quốc gia, góp phần vào việc trao đổi tri thức và thúc đẩy nghiên cứu văn học.

4.1. Danh mục tác phẩm dịch

Ông đã dịch sang tiếng Azerbaijan và xuất bản các tiểu thuyết "Chiếc lá rụng" và "Chiếc cối xay" của Reşat Nuri Güntekin, cùng với truyện lịch sử "Nhà khoa học Syracusian" của Sergey Zhitomirsky. Ngoài ra, ông còn dịch các truyện ngắn của Erwin Strittmatter, Jaroslav Hasek, Veijo Meri, Gustav Stopka, v.v. Đặc biệt, ông cũng tham gia (cùng với những người khác) dịch tác phẩm "Về Chủ nghĩa Pan-Turk" của Mahammad Amin Rasulzade từ tiếng Nga sang tiếng Azerbaijan.

5.1. Ấn phẩm chính

Các tác phẩm của Vagif Sultanli được xuất bản bằng tiếng Azerbaijan bao gồm:

• Những ngôi sao vụt tắt (tiểu thuyết ngắn và truyện ngắn) - 1988
• Biển người (tiểu thuyết) - 1992
• Thế giới văn học của Mehmed Amin Resulzade (sách giáo trình) - 1993
• Người lữ hành trên con đường khó khăn (chuyên khảo) - 1996
• Chân trời tự do (tập hợp các bài báo) - 1997
• Văn học di dân Azerbaijan (sách giáo trình) - 1998
• Chợ nô lệ (truyện ngắn, truyện cực ngắn, tiểu luận) - 1999
• Những minh họa lý luận văn học (các đoạn lý luận) - 2000
• Giấc mơ cái chết (tiểu thuyết, truyện ngắn và tiểu luận) - 2002
• Bờ vực sinh tồn (đối thoại-chuyên khảo) - 2004
• Các vấn đề nghiên cứu phê bình văn học (sách giáo trình) - 2007
• Phê bình văn học Azerbaijan (sách giáo trình) - 2009
• Thung lũng vô nghĩa (tiểu thuyết và truyện ngắn) - 2010
• Phê bình văn học Azerbaijan - Tái bản lần 2 cải tiến (sách giáo trình) - 2012
• Tình yêu độc lập (chuyên khảo) - 2014
• Cuộc chiến ở sa mạc (tiểu thuyết) - 2015
• Phê bình văn học Azerbaijan - Tái bản lần 3 cải tiến (sách giáo trình) - 2019

5.2. Ấn phẩm bằng ngôn ngữ khác

Các tác phẩm của Vagif Sultanli đã được dịch và xuất bản bằng các ngôn ngữ khác:

• The Human Sea (tiểu thuyết). Biên tập bởi Michael Brannock, Liverpool, Rossendale Books, 2012, 204 trang.
• The Human Sea (tiểu thuyết). Bloomington, Trafford Publishing, 2012, 240 trang.
• The Dream of Death (tiểu thuyết và truyện ngắn). Biên tập bởi Michael Brannock, London, Rossendale Books, 2013, 162 trang.
• Dòng chảy ngược (truyện ngắn). Dịch sang tiếng Hàn bởi Oh Eun-kyung, tạp chí "Asia" (Seoul), 2015, mùa xuân, tập 36, trang 189-196.
• Reverse flow (tiểu thuyết và truyện ngắn). Biên tập bởi Michael Brannock, London, Rossendale Books, 2014, 182 trang.
• The Dream of Death (tiểu thuyết và truyện ngắn). Biên tập bởi Annemarie Sjold, Helsinge, Whyte Tracks Publishing, 2014, 136 trang.
• The Legend of the Snake (một tiểu thuyết và tập hợp truyện ngắn). Biên tập bởi Michael Brannock, London, Rossendale Books, 2015, 308 trang.
• The Dream of Death (tiểu thuyết và truyện ngắn). Tái bản lần II, Biên tập bởi Annemarie Sjold và Tamara Dragadze, Helsinge, Whyte Tracks Publishing, 2015, 136 trang.
• A Blind Tie. Selected Works (Tuyển tập tác phẩm), Raleigh, Rossendale Books, 2017, 400 trang.
• Struggle in the Desert (tiểu thuyết), London, Rossendale Books, 2019, 196 trang.
• Hòa bình trong xã hội hiện đại và sứ mệnh của các nhà văn. Diễn đàn Nhân văn PyeongChang. Các nhà văn thế hệ mới vì một thế giới tràn ngập tự nhiên, sự sống và hòa bình, từ 19-22 tháng 1 năm 2018, Seoul và Pyeongchang, Hàn Quốc.
• Các giai đoạn của Văn học Diaspora Azerbaijan. "Hiệp hội Turk Âu-Á", Seoul, tháng 12, 2018, tập 1, trang 57-70.
• The Battle of Kulikovo (Một tiểu thuyết và truyện ngắn). Biên tập bởi Michael Brannock, London: Rossendale Books, 2023, 276 trang.
• The Human Sea & The Dream of Death (Hai tiểu thuyết). Biên tập bởi Michael Brannock, London: Rossendale Books, 2023, 337 trang.