1. Thời thơ ấu và Bối cảnh
Samuel Wanjiru đã trải qua một thời thơ ấu đầy khó khăn trong cảnh nghèo đói tại Kenya, nhưng niềm đam mê chạy bộ đã sớm nhen nhóm và định hình con đường sự nghiệp của ông.
1.1. Sinh, Gia đình và Nghèo đói
Samuel Wanjiru sinh ngày 10 tháng 11 năm 1986 tại Ol Kalou, một thị trấn thuộc Nyahururu, Hạt Laikipia, nằm trong Thung lũng Rift Lớn của Kenya, cách thủ đô Nairobi khoảng 150 km về phía tây bắc. Ông là người thuộc tộc Kikuyu.
Wanjiru được nuôi dưỡng trong cảnh nghèo khó bởi người mẹ đơn thân, bà Hannah Wanjiru, cùng với người anh trai Simon Njoroge. Ông đã lấy tên của mẹ làm họ vì bà là mẹ đơn thân. Từ nhỏ, Wanjiru đã rất yêu thích chạy bộ. Môi trường sống ở độ cao hơn 2.00 K m đã giúp rèn luyện khả năng tim phổi của ông một cách tự nhiên. Năm 6 tuổi, ông bắt đầu đi học tại Trường Tiểu học Githunguri, cách nhà 30 km. Tuy nhiên, cuộc sống gia đình phụ thuộc vào mảnh ruộng ngô nhỏ bé vô cùng khó khăn. Wanjiru thường đi học chân trần, không có bữa trưa, không đủ tiền mua sách giáo khoa và thậm chí không thể trả nổi một khoản học phí nhỏ. Vì nghèo đói, ông buộc phải bỏ học vào năm 12 tuổi, khi đang học lớp 7 (theo hệ thống giáo dục 8-4-4 của Kenya).
1.2. Phát triển Điền kinh Sơ khai tại Kenya
Mặc dù đã thể hiện tài năng vượt trội trong các cuộc thi điền kinh ở trường tiểu học từ năm 8 tuổi, Wanjiru chỉ thực sự bắt đầu tập luyện nghiêm túc sau khi bỏ học. Ban đầu, ông tự tập luyện tại nhà, nhưng tài năng của Wanjiru đã được ông Francis Kamau, huấn luyện viên của Câu lạc bộ Điền kinh MFAE (MFAE陸上クラブMutual Fair Exchanges athletics clubJapanese), phát hiện. Để tập luyện tại câu lạc bộ này, Wanjiru đã một mình chuyển đến vùng ngoại ô. Câu lạc bộ MFAE nằm gần Thác Thomson (トムソン滝Thomson FallJapanese) ở ngoại ô Nyahururu, với các cơ sở tập luyện ở độ cao khoảng 3.00 K m, chuyên biệt cho các vận động viên chạy đường dài.
Dưới sự hướng dẫn của huấn luyện viên Kamau, Wanjiru đã đạt được thành công đáng kể. Năm 2000, ông giành vị trí thứ ba ở cự ly 10.000 mét tại Giải Vô địch Điền kinh Tiểu học Quốc gia tổ chức ở Kisumu, miền tây Kenya, khiến tài năng của ông được nhiều người biết đến. Tuy nhiên, Wanjiru không thể chi trả phí câu lạc bộ và buộc phải rời đi, trở về nhà. Mặc dù một số huấn luyện viên khác đã nhận ra tài năng của ông ở Kisumu, nhưng không ai có thể hỗ trợ tài chính cho Wanjiru, vì vậy ông phải quay lại cuộc sống nghèo khó cùng mẹ và em trai.
Trong hoàn cảnh đó, Wanjiru nhớ lại câu chuyện về trại huấn luyện trên núi Kenya ở Nyeri, cách Ol Kalou khoảng 100 km, nơi một số vận động viên ông gặp ở Kisumu đang tập luyện. Ông quyết định xin phép tham gia trại này từ ông Stephen Ndung'u (ステファン・ドゥングStephen Ndung'uJapanese), người tổ chức trại. Theo phong tục của người Kikuyu, mẹ đơn thân không được phép tự mình quyết định những vấn đề quan trọng trong cuộc đời con cái. Vì vậy, chú của Wanjiru, ông John Mwihia (ジョン・ムヒアJohn MwihiaJapanese), đã trở thành người giám hộ và đưa Wanjiru đến gặp ông Ndung'u ở Nyeri. Wanjiru được phép tham gia trại, và chú Mwihia đã lo liệu chi phí tập luyện ban đầu bằng cách cung cấp đường và 1 kg gạo cho ông Ndung'u. Nhờ việc tập luyện tại trại Nyeri, Wanjiru liên tục giành chiến thắng trong các giải đấu cấp huyện, trở thành một người hùng địa phương. Ông Ndung'u cũng bắt đầu tìm kiếm nhà tài trợ để giúp Wanjiru vươn ra thế giới.
2. Sự nghiệp tại Nhật Bản
Samuel Wanjiru đã có một bước ngoặt lớn trong sự nghiệp khi chuyển đến Nhật Bản, nơi ông không chỉ học tập và thi đấu mà còn định hình phong cách và tư duy của một vận động viên chuyên nghiệp.
2.1. Du học và Thời kỳ Trung học
Vào đầu năm 2002, ông Stephen Ndung'u đã giới thiệu Wanjiru với ông Kobayashi Shunichi (小林俊一Kobayashi ShunichiJapanese), một nhà báo thể thao và nhà quảng bá điền kinh có trụ sở tại Kenya, nổi tiếng với mối quan hệ sâu rộng với Liên đoàn Điền kinh Kenya và đã đưa gần 50 vận động viên đến Nhật Bản. Cùng thời điểm đó, Wanjiru cũng trò chuyện với Samuel Kabiru (サムエル・カビルSamuel KabiruJapanese), một đàn anh người Kenya đang du học tại trường trung học Sendai Ikuei Gakuen (仙台育英学園高等学校Sendai Ikuei Gakuen Kōtō GakkōJapanese) ở Sendai và đã đạt được nhiều thành tích tốt nhờ tập luyện tại Nhật Bản. Điều này càng củng cố mong muốn du học Nhật Bản của Wanjiru.
Ông đã giành chiến thắng trong một giải đấu việt dã được tổ chức nhằm tuyển chọn học sinh đi du học Nhật Bản, và sau đó chuyển từ Trường Trung học Ngaru (ガル高校Ngaru Secondary SchoolJapanese) đến Sendai Ikuei Gakuen. Khi đó, Wanjiru mới 15 tuổi nhưng đã có thành tích đáng kinh ngạc: chạy 5000 mét trong 14 phút 06 giây.
Tháng 4 năm 2002, Wanjiru nhập học tại Sendai Ikuei Gakuen. Ban đầu, ông gặp nhiều khó khăn với mùa đông lạnh giá ở Sendai, rào cản ngôn ngữ và nỗi nhớ nhà. Tuy nhiên, ông đã cố gắng hòa nhập, học tiếng Nhật bằng cách xem các chương trình anime và sau một năm đã có thể giao tiếp trôi chảy. Wanjiru sau này kể rằng năm đầu tiên ở Sendai Ikuei, việc tập luyện dưới sự chỉ đạo của huấn luyện viên Watanabe Takao (渡辺高夫Watanabe TakaoJapanese) vô cùng khắc nghiệt so với việc ông chỉ tập 30 phút mỗi ngày ở Kenya.
Trong thời gian học trung học, Wanjiru tập trung vào các giải chạy Ekiden và việt dã. Ông đã hai lần vô địch Giải Việt dã Quốc tế Chiba (千葉国際クロスカントリー大会Chiba International Cross CountryJapanese) và ba lần vô địch Giải Việt dã Quốc tế Fukuoka (福岡国際クロスカントリー大会Fukuoka International Cross CountryJapanese). Ông cũng giành giải cá nhân ở các chặng trong Giải Vô địch Ekiden Trung học Toàn quốc (全国高等学校駅伝競走大会Zenkoku Kōtō Gakkō Ekiden Kyōsō TaikaiJapanese) trong ba năm liên tiếp, góp phần vào thời kỳ hoàng kim của Sendai Ikuei Gakuen. Ông đã đánh bại các vận động viên mạnh khác, bao gồm cả Mekubo Job Mogusu (メクボ・ジョブ・モグスMekubo Job MogusuJapanese), một du học sinh Kenya khác.
Tuy nhiên, Wanjiru lại không đạt được thành tích cao nhất ở nội dung 5000 mét tại Giải Thể thao Tổng hợp Trung học Toàn quốc (全国高等学校総合体育大会Zenkoku Kōtō Gakkō Sōgō Taiiku TaikaiJapanese): xếp thứ 3 năm đầu, thứ 2 năm thứ hai và thứ 3 năm thứ ba. Năm cuối, ông thậm chí còn về sau vận động viên người Nhật Sato Yuki (佐藤悠基Satō YūkiJapanese). Do đó, Wanjiru đã lầm tưởng rằng mình không có tài năng về tốc độ và mong muốn chuyển sang marathon sớm hơn. Mặc dù vậy, thành tích cá nhân tốt nhất của ông ở trường trung học (5000 mét: 13:38.98 và 10.000 mét: 28:00.14) đều vượt qua kỷ lục trung học của Nhật Bản vào thời điểm đó.
2.2. Sự nghiệp Chuyên nghiệp tại Nhật Bản
Sau khi tốt nghiệp trung học vào năm 2005, Wanjiru nhận được lời mời từ nhiều đội chuyên nghiệp và quyết định gia nhập đội điền kinh Toyota Kyushu (トヨタ自動車九州Toyota Jidōsha KyūshūJapanese) với mục tiêu trở thành vận động viên marathon. Huấn luyện viên của đội là ông Morishita Koichi (森下広一Morishita KōichiJapanese), người từng giành huy chương bạc marathon tại Thế vận hội Barcelona 1992. Wanjiru được phân công vào Phòng Tổng vụ của Bộ phận Nhân sự và Tổng vụ tại công ty.
Ngay sau khi gia nhập, vào tháng 4 năm 2005, Wanjiru đã liên tục lập kỷ lục cá nhân mới: 10.000 mét với 27:32.43 tại Hyogo Relay Carnival (兵庫リレーカーニバルHyōgo Relay CarnivalJapanese) và 5000 mét với 13:12.40 tại Giải Điền kinh Quốc tế Oda Mikio Memorial (織田幹雄記念国際陸上競技大会Oda Mikio Kinen Kokusai Rikujō Kyōgi TaikaiJapanese) vào tuần kế tiếp. Những thành tích này đã khiến ông tạm gác lại kế hoạch chuyển sang marathon sớm và tập trung vào các cự ly ngắn hơn.
Kết quả nhanh chóng đến. Vào tháng 7 cùng năm, ông vô địch Giải Bán Marathon Quốc tế Sendai (仙台国際ハーフマラソンSendai Kokusai Hāfu MarasonJapanese) với thời gian 59:43, trở thành thành tích nhanh thứ hai thế giới vào thời điểm đó. Tiếp đó, vào tháng 8, ông thiết lập kỷ lục thế giới trẻ ở cự ly 10.000 mét với 26:41.75 tại Giải Grand Prix Brussels (ブリュッセルグランプリリーグBrussels Grand Prix LeagueJapanese) ở Bỉ. Và vào tháng 9, ông phá kỷ lục thế giới bán marathon với 59:16 tại Giải Bán Marathon Rotterdam (ロッテルダムハーフマラソンRotterdam Half MarathonJapanese) ở Hà Lan.
Vào tháng 1 năm 2006, kỷ lục thế giới bán marathon của ông bị Haile Gebrselassie (ハイレ・ゲブレセラシェHaile GebrselassieJapanese) phá với 58:55. Tuy nhiên, Wanjiru đã giành lại kỷ lục này vào tháng 2 năm 2007 tại Giải Bán Marathon Ras Al Khaimah (ラスアルハイマハーフマラソンRas Al Khaimah Half MarathonJapanese) ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất với thời gian 58:53. Đến tháng 3 năm 2007, ông tiếp tục cải thiện kỷ lục của mình lên 58:33 tại Giải City-Pier-City Loop ở The Hague (デン・ハーグThe HagueJapanese), Hà Lan. Trong cuộc đua này, ông cũng đạt thời gian không chính thức 55:31 cho 20 km, nhanh hơn kỷ lục thế giới của Haile Gebrselassie nhưng không được công nhận chính thức do phương pháp tính thời gian. Kỷ lục 58:33 của ông sau đó đã bị Zersenay Tadese (ゼルセナイ・タデッセZersenay TadeseJapanese) phá vào năm 2010.
Tháng 7 năm 2008, Wanjiru đã gửi đơn xin thôi việc từ Kenya thông qua luật sư của mình đến Toyota Kyushu. Ông giải thích rằng việc thuộc về công ty sẽ buộc ông phải chạy Ekiden, và ông muốn tự mình tập trung vào marathon. Ông cũng chỉ ra rằng các vận động viên Nhật Bản thường tập luyện quá sức dẫn đến mệt mỏi và chấn thương, đồng thời quy định của Liên đoàn Điền kinh Doanh nghiệp Nhật Bản yêu cầu vận động viên nước ngoài phải ở Nhật Bản hơn 180 ngày đã cản trở ông tham gia các giải đấu quốc tế.
Sau Thế vận hội Mùa hè 2008, vào tháng 11 năm 2008, Wanjiru đã ký hợp đồng tài trợ một năm với Meiji Seika (明治製菓Meiji SeikaJapanese) dưới thương hiệu "SAVAS" (ザバスSAVASJapanese). Về sau, Wanjiru thường xuyên ở lại Kenya trong thời gian dài, không trở lại Nhật Bản dù huấn luyện viên Morishita thúc giục, điều này gây ra mâu thuẫn với đội Toyota Kyushu. Ông bắt đầu làm việc với huấn luyện viên Gabriella Rosa (ガブリエラ・ロザGabriella RosaJapanese) và người đại diện Federico Rosa (フレデリコ・ロザFederico RosaJapanese), không tuân theo các kế hoạch của Morishita, dẫn đến việc ông đơn phương gửi đơn xin thôi việc vào tháng 7 năm 2008, và Toyota Kyushu đã chấp thuận.
3. Sự nghiệp Điền kinh
Samuel Wanjiru đã để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử điền kinh thế giới với hàng loạt kỷ lục và chiến thắng ấn tượng, đặc biệt là ở các cự ly đường dài.
3.1. Thành tựu và Kỷ lục Sơ khai
Wanjiru đã sớm thể hiện tài năng vượt trội của mình ngay từ những năm đầu sự nghiệp. Thành tích cá nhân tốt nhất của ông ở cự ly 5000 mét là 13:12.40, được thiết lập vào tháng 4 năm 2004 tại Hiroshima, Nhật Bản, khi ông mới 17 tuổi.
Vào ngày 26 tháng 8 năm 2005, Wanjiru đã phá kỷ lục thế giới trẻ ở cự ly 10.000 mét với thời gian 26:41.75 tại Giải Van Damme Memorial (Memorial Van DammeEnglish) thuộc IAAF Golden League ở Brussels, Bỉ. Thành tích này đủ để ông giành vị trí thứ ba trong cuộc đua, chỉ sau kỷ lục thế giới của Kenenisa Bekele (26:17.53) và 26:39.77 của Boniface Kiprop. Kỷ lục thế giới trẻ trước đó (27:04.00) cũng do Kiprop thiết lập tại cùng giải đấu vào năm trước.
Chỉ hai tuần sau, vào ngày 11 tháng 9 năm 2005, Wanjiru tiếp tục phá kỷ lục thế giới bán marathon tại Giải Bán Marathon Rotterdam với thời gian 59:16, chính thức vượt qua kỷ lục 59:17 của Paul Tergat. Kỷ lục này sau đó bị Haile Gebrselassie phá vào đầu năm 2006. Tuy nhiên, Wanjiru đã giành lại kỷ lục thế giới bán marathon vào ngày 9 tháng 2 năm 2007 với 58:53 tại Giải Bán Marathon Ras Al Khaimah. Ông tiếp tục cải thiện kỷ lục của mình lên 58:33 vào ngày 17 tháng 3 năm 2007 tại Giải City-Pier-City Loop ở The Hague, Hà Lan. Trong cuộc đua này, ông cũng ghi nhận thời gian không chính thức 55:31 cho 20 km, nhanh hơn kỷ lục thế giới của Haile Gebrselassie nhưng không được Liên đoàn Điền kinh Quốc tế (IAAF) phê chuẩn do phương pháp tính thời gian trong cuộc đua.
3.2. Các Giải Marathon Lớn và Chiến thắng
Wanjiru ra mắt ở cự ly marathon tại Fukuoka Marathon vào ngày 2 tháng 12 năm 2007, giành chiến thắng một cách ấn tượng với kỷ lục đường chạy là 2:06:39. Kỷ lục này đã vượt qua kỷ lục cũ của Fujita Atsushi (藤田敦史Fujita AtsushiJapanese) 12 giây, nhưng sau đó đã bị Tsegaye Kebede phá vào năm tiếp theo.
Ông khởi đầu năm 2008 bằng chiến thắng tại Giải Bán Marathon Quốc tế Zayed và nhận giải thưởng trị giá 300.00 K USD. Tại London Marathon 2008, ông về nhì sau Martin Lel (マーティン・レルMartin LelJapanese), lần đầu tiên phá mốc 2:06 với thời gian 2:05:24.
Vào tháng 2 năm 2009, tại Giải Bán Marathon Granollers, nơi Wanjiru giành chiến thắng, ông đã tuyên bố ý định của mình cho tương lai, nói rằng: "Trong 5 năm tới, tôi cảm thấy có khả năng đạt được thành tích dưới 2 giờ cho marathon."
Tháng 4 năm 2009, Wanjiru giành chiến thắng tại London Marathon với thời gian 2:05:10, một kỷ lục cá nhân mới và cũng là kỷ lục đường chạy mới. Ông bày tỏ sự hài lòng với thành tích này và tuyên bố hy vọng sẽ phá kỷ lục thế giới của Haile Gebrselassie trong tương lai gần. Vào tháng 10 năm 2009, Wanjiru tiếp tục vô địch Chicago Marathon với thời gian 2:05:41, lập kỷ lục đường chạy mới cho thành phố và là thời gian marathon nhanh nhất từng được chạy tại Hoa Kỳ.
Wanjiru đã đăng ký để bảo vệ danh hiệu của mình tại London Marathon 2010, nhưng ông gặp vấn đề về đầu gối ở giữa cuộc đua và quyết định bỏ cuộc để tránh chấn thương nặng hơn - đây là lần đầu tiên ông không hoàn thành một cuộc marathon trong sáu lần tham gia. Ông chọn tham gia Chicago Marathon 2010 vào tháng 10. Mặc dù bị virus dạ dày trước cuộc đua và không ở phong độ thể lực cao nhất, Wanjiru vẫn kiên trì bám đuổi Tsegaye Kebede, người đã dẫn trước. Ông vượt lên dẫn đầu ở 400 m cuối cùng để bảo vệ danh hiệu của mình tại Chicago với thời gian 2:06:24. Huấn luyện viên Federico Rosa của ông đã nhận xét về màn trình diễn này: "Đó là điều ngạc nhiên lớn nhất tôi từng thấy trong đời."
3.3. Huy chương Vàng Olympic và Kỷ lục Olympic

Vào ngày 24 tháng 8 năm 2008, tại Thế vận hội Mùa hè 2008 ở Bắc Kinh, Wanjiru đã giành huy chương vàng marathon với thời gian kỷ lục Olympic là 2:06:32. Thành tích này đã phá vỡ kỷ lục Olympic trước đó là 2:09:21 do Carlos Lopes của Bồ Đào Nha thiết lập tại Thế vận hội Mùa hè 1984 ở Los Angeles. Ông trở thành vận động viên Kenya đầu tiên giành huy chương vàng Olympic ở nội dung marathon và là vận động viên trẻ thứ hai (21 tuổi 9 tháng) giành vàng ở nội dung này kể từ Juan-Carlos Zabala (20 tuổi 10 tháng) tại Thế vận hội Mùa hè 1932.
Điều đáng chú ý là Wanjiru đã phải chạy với đôi giày tập luyện vì ông đã để quên đôi giày thi đấu của mình ở Kenya. Tại lễ bế mạc, ông đã nhận huy chương vàng từ Chủ tịch Ủy ban Olympic Quốc tế Jacques Rogge (ジャック・ロゲJacques RoggeJapanese). Bình luận viên người Nhật Uchiyama Toshiya (内山俊哉Uchiyama ToshiyaJapanese) đã ca ngợi ông là "vận động viên giành huy chương vàng Olympic sinh ra từ Todai Road" (ám chỉ con đường Ekiden).
Sau cuộc đua, Wanjiru đã trả lời phỏng vấn báo chí Nhật Bản bằng tiếng Nhật trôi chảy, bày tỏ lòng biết ơn đối với Nhật Bản. Khi được hỏi ông đã học được gì ở Nhật Bản, ông trả lời: "Gaman, gaman" (kiên nhẫn, kiên nhẫn). Sau Thế vận hội, ông trở về Kenya và gặp gỡ Tổng thống Mwai Kibaki (ムワイ・キバキMwai KibakiJapanese).
3.4. Chuỗi Giải Marathon Thế giới Majors
Những chiến thắng của Samuel Wanjiru tại London Marathon và Chicago Marathon vào năm 2009 đã giúp ông vươn lên dẫn đầu bảng xếp hạng World Marathon Majors trong năm đó, mang về cho ông khoản tiền thưởng 500.00 K USD. Việc bảo vệ thành công danh hiệu Chicago vào năm 2010 cũng góp phần giúp ông giành được danh hiệu World Marathon Majors thứ hai liên tiếp.
4. Đời sống Cá nhân
Cuộc sống cá nhân của Samuel Wanjiru phức tạp và đầy biến động, trái ngược với sự nghiệp thể thao rực rỡ của ông.
4.1. Gia đình và Hôn nhân
Wanjiru kết hôn với Mary Wacera, một vận động viên chạy đường dài đồng nghiệp, vào năm 2009 và hai người có một con gái tên Ann vào năm 2010. Trước đó, ông đã kết hôn với Triza Njeri theo một nghi lễ truyền thống và có hai người con: con gái Anne Wanjiru và con trai Simon Njoroge. Mặc dù vậy, cuộc hôn nhân giữa Wanjiru và Wacera mới là cuộc hôn nhân có giá trị pháp lý.
Wanjiru cũng có một người vợ thứ ba là Judy Wambui Wairimu, người đang mang thai khi ông qua đời và sau đó đã sinh một con trai. Các xét nghiệm DNA đã xác nhận Wanjiru là cha của đứa bé.
Trong gia đình Wanjiru, mẹ ông là bà Hannah Wanjiru và em trai ông là Simon Njoroge. Người anh họ của Wanjiru, Joseph Riri, cũng là một vận động viên marathon đẳng cấp thế giới, từng về nhì tại Berlin Marathon 2004 và vô địch Biwako Mainichi Marathon 2005. Em trai ông, Simon Njoroge, cũng là một vận động viên chạy đường dài.
4.2. Khó khăn Cá nhân, Vấn đề Pháp lý và Sở thích
Wanjiru bắt đầu uống rượu khi chuyển đến Nhật Bản, và thói quen này ngày càng gia tăng, trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống của ông, dẫn đến những rắc rối cá nhân. Mặc dù vậy, sự nghiệp marathon của ông vẫn tiếp tục thành công, dù cuộc sống riêng tư trở nên khá hỗn loạn.
Vào tháng 12 năm 2010, Wanjiru bị Cảnh sát Kenya bắt giữ tại nhà riêng ở Nyahururu và bị buộc tội đe dọa giết vợ (Triza Njeri) và tàng trữ súng trường AK-47 trái phép. Ông đã phủ nhận cả hai cáo buộc và tuyên bố rằng mình bị gài bẫy. Vào tháng 1 năm 2011, ông cũng bị thương nhẹ trong một vụ tai nạn xe hơi.
Ngoài chạy bộ, Wanjiru còn có những sở thích và tài năng khác. Ông là một nhà thư pháp xuất sắc, từng giành huy chương vàng trong cuộc thi thư pháp cấp quốc gia ở trường trung học và đạt Giải thưởng Lớn (giải cao thứ hai) tại Triển lãm Thư pháp Quốc tế dành cho học sinh trung học (国際高校生選抜書展Kokusai Kōkōsei Senbatsu Sho-tenJapanese). Ông cũng rất thích rượu mơ (梅酒umeshuJapanese) và shochu (焼酎shōchūJapanese), đồng thời là một fan hâm mộ lớn của nữ ca sĩ thần tượng Nhật Bản Aya Matsuura (松浦亜弥Matsuura AyaJapanese).
Wanjiru cũng thể hiện lòng trung thành với những người đã giúp đỡ mình. Ông thường xuyên đến thăm mộ của Samuel Kabiru, người đàn anh ở Sendai Ikuei Gakuen đã qua đời vì bệnh bạch cầu vào tháng 7 năm 2004, mỗi khi ông trở về Kenya.
5. Cái chết và Hậu quả
Cái chết của Samuel Wanjiru là một sự kiện bi thảm và gây tranh cãi, để lại nhiều câu hỏi chưa được giải đáp.
5.1. Hoàn cảnh Cái chết
Vào ngày 15 tháng 5 năm 2011, Samuel Wanjiru qua đời do rơi từ ban công nhà riêng ở Nyahururu. Ông dường như đã bị chấn thương nội tạng sau cú ngã và được các bác sĩ tại bệnh viện gần đó xác nhận đã tử vong sau khi các nỗ lực hồi sức không thành công.
Theo lời khai của cảnh sát, vợ của Wanjiru, Triza Njeri, đã về nhà và phát hiện ông đang ở trên giường với một phụ nữ khác. Cô đã khóa cặp đôi lại trong phòng ngủ và chạy ra ngoài. Sau đó, Wanjiru đã rơi từ ban công. Cảnh sát không chắc liệu Wanjiru có ý định tự sát, nhảy ra vì tức giận, hay bị ai đó đẩy, và đã tiến hành điều tra các tình huống liên quan đến Njeri và người phụ nữ đi cùng ông dẫn đến cái chết của ông.
5.2. Điều tra và Tranh cãi về Cái chết
Tang lễ của Wanjiru được tổ chức với quy mô lớn, thu hút hàng ngàn người tham dự và được coi là một tang lễ cấp quốc gia. Ông được an táng tại trang trại gia đình gần nhà riêng.
Tuy nhiên, nguyên nhân cái chết của ông vẫn còn là chủ đề của nhiều tranh cãi. Mặc dù cảnh sát Kenya ban đầu kết luận nguyên nhân tử vong là do tai nạn ngẫu nhiên, nhưng cuộc điều tra sau đó đã đưa ra nhiều thông tin mâu thuẫn.
Vào tháng 5 năm 2017, trong phiên điều trần về cái chết của Wanjiru tại tòa án Milimani, mẹ ông, bà Hannah Wanjiru, đã làm chứng rằng bà tin con trai mình đã bị sát hại. Bà cáo buộc rằng con trai bà đã bị sáu người đàn ông sát hại, những người này đã thông đồng với vợ ông, Triza Njeri. Trong cùng cuộc điều tra, một cựu nhà bệnh học chính phủ đã bày tỏ sự tin tưởng rằng Wanjiru đã bị đánh bằng một vật cùn sau khi ông nhảy hoặc bị đẩy từ ban công nhà mình, và ông đã tiếp đất bằng chân. Ông cũng cho rằng có thể ông đã bị đẩy rồi bị đánh. Một nhà bệnh học khác cũng phát hiện dấu vết của một cú đánh mạnh vào phía sau đầu, không phải là vết thương do ngã, càng củng cố nghi ngờ về một vụ giết người. Tuy nhiên, cho đến nay, nguyên nhân chính thức của cái chết vẫn chưa được xác định rõ ràng.
6. Giải thưởng và Vinh danh
Samuel Wanjiru đã nhận được nhiều giải thưởng và sự công nhận quan trọng trong suốt sự nghiệp thi đấu của mình, khẳng định vị thế của ông là một trong những vận động viên hàng đầu thế giới.
6.1. Các Giải thưởng Chính
- 2005:** Giải Vận động viên Thể thao Triển vọng nhất Kenya.
- 2008:** Giải Vận động viên Thế giới của Năm do AIMS (Hiệp hội Marathon Quốc tế và Các cuộc đua Đường dài) trao tặng, nhằm ghi nhận những màn trình diễn xuất sắc của ông.
- 2008:** Giải Vận động viên Thể thao của Năm Kenya.
7. Các Kỷ lục Cá nhân
Dưới đây là bảng tổng hợp các thành tích cá nhân tốt nhất của Samuel Wanjiru ở các cự ly thi đấu khác nhau:
Cự ly | Thời gian | Ngày | Địa điểm |
---|---|---|---|
1500 mét | 3:50.28 | 30 tháng 7 năm 2003 | Nagasaki, Nhật Bản |
5000 mét | 13:12.40 | 29 tháng 4 năm 2005 | Hiroshima, Nhật Bản |
10.000 mét | 26:41.75 (kỷ lục thế giới trẻ) | 26 tháng 8 năm 2005 | Brussels, Bỉ |
10 km | 27:27 | 17 tháng 3 năm 2007 | The Hague, Hà Lan |
15 km | 41:29 (kỷ lục thế giới) | 9 tháng 2 năm 2007 | Ras Al Khaimah, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất |
20 km | 55:31 (không chính thức) | 17 tháng 3 năm 2007 | The Hague, Hà Lan |
Bán marathon | 58:33 (kỷ lục thế giới) | 17 tháng 3 năm 2007 | The Hague, Hà Lan |
25 km | 1:13:41 | 11 tháng 10 năm 2009 | Chicago, Hoa Kỳ |
30 km | 1:28:30 | 13 tháng 4 năm 2008 | London, Vương quốc Anh |
Marathon | 2:05:10 | 26 tháng 4 năm 2009 | London, Vương quốc Anh |
8. Di sản và Tầm ảnh hưởng
Samuel Wanjiru để lại một di sản phức tạp và sâu sắc trong làng điền kinh thế giới, đặc biệt là ở Kenya và Nhật Bản. Ông không chỉ được nhớ đến với những thành tích thể thao phi thường mà còn là một biểu tượng của nghị lực vươn lên từ nghèo khó.
Là người Kenya đầu tiên giành huy chương vàng Olympic ở nội dung marathon, Wanjiru đã mở ra một kỷ nguyên mới cho điền kinh Kenya, truyền cảm hứng cho hàng triệu người trẻ ở quê hương ông. Phong cách chạy của ông, không dựa vào nước rút cuối cùng mà là những cú bứt tốc dài và duy trì tốc độ cao để kiểm soát cuộc đua, đã tạo nên một dấu ấn riêng biệt và được nhiều vận động viên học hỏi.
Mối liên hệ sâu sắc của Wanjiru với Nhật Bản cũng là một phần quan trọng trong di sản của ông. Từ những năm tháng học trung học và thi đấu chuyên nghiệp tại đây, ông đã học được tiếng Nhật trôi chảy và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với đất nước này. Câu nói "Gaman, gaman" (kiên nhẫn, kiên nhẫn) của ông sau chiến thắng Olympic đã trở thành một biểu tượng cho tinh thần bền bỉ mà ông học được từ văn hóa Nhật Bản. Ông cũng duy trì mối quan hệ tình cảm với Nhật Bản, thể hiện qua việc thường xuyên viếng thăm mộ người bạn và đàn anh Samuel Kabiru.
Tuy nhiên, cuộc đời của Wanjiru cũng là một câu chuyện bi kịch, một lời nhắc nhở về những áp lực và cám dỗ mà các vận động viên đỉnh cao phải đối mặt. Những vấn đề cá nhân như lạm dụng rượu, mâu thuẫn gia đình và các rắc rối pháp lý đã làm lu mờ phần nào hình ảnh của một nhà vô địch. Cái chết đột ngột và đầy bí ẩn của ông đã gây chấn động mạnh mẽ, để lại nhiều nghi vấn và tranh cãi, đặc biệt là những cáo buộc về khả năng ông bị sát hại.
Di sản của Wanjiru vì thế không chỉ là những kỷ lục và huy chương vàng, mà còn là một bài học về sự phức tạp của cuộc sống, nơi tài năng và thành công không phải lúc nào cũng đi đôi với hạnh phúc và sự ổn định. Cuộc đời ông tiếp tục là chủ đề cho các cuộc thảo luận về trách nhiệm xã hội đối với các vận động viên, đặc biệt là những người đến từ hoàn cảnh khó khăn, và cách thức để hỗ trợ họ vượt qua những thử thách ngoài đường đua.