1. Tổng quan
Ryūzō Sejima (瀬島 龍三Sejima RyūzōJapanese, sinh ngày 9 tháng 12 năm 1911 - mất ngày 4 tháng 9 năm 2007) là một sĩ quan quân đội và nhà lãnh đạo doanh nghiệp Nhật Bản. Ông nổi tiếng với vai trò là sĩ quan tham mưu cấp cao trong Lục quân Đế quốc Nhật Bản trong Chiến tranh Thái Bình Dương, trải qua 11 năm bị giam cầm ở Siberia sau chiến tranh, và sau đó trở thành Chủ tịch của Itochu Corporation, một trong những tập đoàn thương mại lớn nhất Nhật Bản. Sejima cũng là cố vấn cho nhiều Thủ tướng Nhật Bản và có ảnh hưởng đáng kể đến chính giới và kinh doanh sau chiến tranh. Cuộc đời và sự nghiệp của ông, đặc biệt là quan điểm về lịch sử chiến tranh và các hoạt động chính trị, đã trở thành chủ đề của nhiều cuộc tranh luận và chỉ trích, phản ánh sự phức tạp trong vai trò của ông đối với Nhật Bản thời hậu chiến.
2. Thời niên thiếu và Giáo dục
Ryūzō Sejima có xuất thân từ một gia đình nông dân ở Toyama, Nhật Bản, và sớm bộc lộ tài năng trong lĩnh vực quân sự, đạt được những thành tích xuất sắc trong quá trình đào tạo.
2.1. Xuất thân và Gia đình
Sejima sinh ngày 9 tháng 12 năm 1911 tại鷲島, làng Matsuzawa (nay là Oyamabe), huyện Nishitonami, Toyama, là con trai thứ ba của Ryūtarō Sejima (瀬島龍太郎Sejima RyūtarōJapanese), một sĩ quan hậu bị cấp Thiếu úy bộ binh và là trưởng làng. Cha ông từng phục vụ dưới quyền Nogi Maresuke trong Chiến tranh Nga-Nhật. Năm 1924, Sejima được truyền cảm hứng khi chứng kiến cuộc Đại diễn tập đặc biệt của Lục quân ở Hokuriku, điều này đã thúc đẩy ông thi vào trường quân sự.
2.2. Giáo dục Quân sự
Sejima bỏ học tại trường trung học Tonami (nay là Trường Trung học Tonami tỉnh Toyama) để vào Trường Thiếu sinh quân Lục quân Tokyo, sau đó là Trường Sĩ quan Lục quân Dự bị. Năm 1932, ông tốt nghiệp Trường Sĩ quan Lục quân (Nhật Bản) khóa 44 với vị trí thứ hai trong số 315 học viên, nhận được Đồng hồ bạc Thiên hoàng. Cùng năm đó, vào tháng 10, ông được bổ nhiệm làm Thiếu úy Bộ binh Lục quân và phục vụ tại Trung đội 1, Tiểu đoàn 1, Trung đoàn Bộ binh 35 ở Toyama.
Năm 1934, ông được thăng cấp Trung úy Bộ binh Lục quân. Từ tháng 1 đến tháng 4 năm 1935, ông là học viên thông tin tại Trường Bộ binh Lục quân. Sau đó, ông đồn trú tại Mãn Châu từ tháng 6 năm 1935 đến tháng 8 năm 1936. Tháng 12 cùng năm, ông được điều động về Đơn vị Thông tin của Sư đoàn 9 (Đế quốc Nhật Bản). Tháng 8 năm 1936, ông phục vụ tại Đội học viên của Trường Sĩ quan Lục quân Dự bị, và tháng 12 cùng năm, ông nhập học Đại học Lục quân (Nhật Bản).
Năm 1937, ông được thăng cấp Đại úy Bộ binh Lục quân. Vào ngày 8 tháng 12 năm 1938, ông tốt nghiệp Đại học Lục quân (Nhật Bản) khóa 51 với vị trí thủ khoa trong số 51 học viên, nhận được Thanh kiếm Thiên hoàng. Luận văn tốt nghiệp của ông là "Về sự chỉ huy của các tướng lĩnh Nhật Bản". Sau đó, vào ngày 15 tháng 1 năm 1939, ông được bổ nhiệm làm tham mưu trưởng Sư đoàn 4 (Đế quốc Nhật Bản) thuộc Quân đội Quan Đông tại Mãn Châu. Đến ngày 15 tháng 5 cùng năm, ông trở thành tham mưu trưởng Quân đoàn 5 (Đế quốc Nhật Bản) dưới quyền Tư lệnh, Trung tướng Kenji Doihara. Tháng 11 cùng năm, ông được bổ nhiệm làm thành viên Ban Tham mưu (Phòng Tác chiến) của Bộ Tổng Tham mưu Lục quân (Nhật Bản), và ngay sau đó được thăng cấp tham mưu trưởng, phụ trách các hoạt động chống Liên Xô trước khi chiến tranh bùng nổ. Năm 1940, ông tham gia lập kế hoạch cho Cuộc tập trận đặc biệt của Quân đội Quan Đông.
3. Sự nghiệp Quân sự
Sự nghiệp quân sự của Ryūzō Sejima gắn liền với những giai đoạn quan trọng của Chiến tranh Thái Bình Dương và trải nghiệm khắc nghiệt sau chiến tranh.
3.1. Hoạt động trong Chiến tranh Thái Bình Dương
Ngày 8 tháng 12 năm 1941, Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ. Mật mã "Hinode wa Yamagata" (ヒノデハヤマガタHinode wa YamagataJapanese), có nghĩa là chiến tranh đã bắt đầu, do chính Tham mưu trưởng Sejima nghĩ ra. Sau khi chiến tranh bắt đầu, ông phụ trách các chiến dịch ở khu vực Đông Nam Thái Bình Dương, và cho đến tháng 7 năm 1945, khi ông chuyển sang làm tham mưu trưởng Quân đội Quan Đông, ông đã soạn thảo nhiều mệnh lệnh tác chiến quan trọng được gửi ra tiền tuyến.
Trong hầu hết thời gian phục vụ tại Bộ Tổng Tham mưu Lục quân (Phòng Tác chiến), Sejima là một nhân vật trung tâm của Lục quân. Ông duy trì liên lạc với Keisuke Okada (cựu Thủ tướng Nhật Bản, Đại tướng Hải quân), anh rể của cha vợ ông, Matsuo Denzo, người đang nỗ lực chấm dứt chiến tranh sớm. Từ tháng 12 năm 1944 đến tháng 2 năm 1945, ông được cử đi Moskva với tư cách là một người đưa thư ngoại giao dưới bí danh "Ryozō Segoe" (瀬越良三Segoe RyōzōJapanese).
Ngày 15 tháng 1 năm 1945, sau khi Noriyasu Shimamura (khóa 36, Đại tá, Tham mưu trưởng Lục quân của Đại bản doanh (Nhật Bản) kiêm Tham mưu trưởng Hạm đội Liên hợp kiêm Tham mưu trưởng Hạm đội Thái Bình Dương Trung tâm) tử trận, Sejima được chọn làm người kế nhiệm. Tháng 2 cùng năm, ông kiêm nhiệm chức vụ Tham mưu trưởng Hạm đội Liên hợp. Tháng 3, ông được thăng cấp Trung tá Lục quân. Trong Chiến dịch Kikusui (tháng 4 - tháng 6 cùng năm), ông đã đến Nam Kyūshū và cùng với đồng nghiệp Masataka Chihaya (khóa 58 Trường Sĩ quan Hải quân (Nhật Bản)) điều tra nhiều địa điểm ở Nhật Bản để chuẩn bị cho cuộc chiến tranh trên đất liền. Đặc biệt, ông đã tích cực hướng dẫn các hoạt động của Quân đoàn 55 (Đế quốc Nhật Bản) tại bờ biển Kochi như một địa điểm đổ bộ dự kiến của quân Mỹ trong Chiến dịch Quyết định. Sejima đã tiết lộ với Chihaya rằng ông có quan hệ họ hàng với Hisatsune Sakomizu (Thư ký Nội các của Nội các Suzuki Kantarō), và thông qua Sakomizu, ông đã báo cáo tình hình chiến sự thực tế cho Thủ tướng Kantaro Suzuki.
Vào ngày 1 tháng 7 năm 1945, ông được bổ nhiệm làm tham mưu trưởng Quân đội Quan Đông và đến Mãn Châu. Người tiền nhiệm của ông là Hoàng thân Tsuneyoshi Takeda, Trung tá Lục quân. Sau khi Nhật Bản đầu hàng vào ngày 15 tháng 8 năm 1945, vào ngày 19 tháng 8, ông đã đàm phán ngừng bắn với quân đội Liên Xô tại Jalikowo. Phía Nhật Bản có Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Quan Đông, Trung tướng Yasaburo Hata, Tham mưu trưởng Phòng Tác chiến, Trung tá Sejima, và Tổng Lãnh sự Nhật Bản tại Cáp Nhĩ Tân, Fumio Miyakawa. Phía Liên Xô có Tổng Tư lệnh Hồng quân Liên Xô vùng Viễn Đông, Nguyên soái Aleksandr Vasilevsky, Tư lệnh Mặt trận Viễn Đông 1 (Liên Xô), Nguyên soái Kirill Meretskov, và Ủy viên Hội đồng Quân sự Bộ Tư lệnh, Đại tướng Terentii Shtykov.
Mặc dù Sejima có thể trở về Nhật Bản với tư cách là sứ giả quân sự, nhưng vào ngày 5 tháng 9 năm 1945, ông đã bị bắt làm tù binh cùng với Tổng Tư lệnh Quân đội Quan Đông, Đại tướng Otozō Yamada, và Tổng Tham mưu trưởng, Trung tướng Yasaburo Hata. Có một giả thuyết cho rằng một thỏa thuận bí mật về việc cung cấp lao động Nhật Bản đã được ký kết trong cuộc đàm phán này, nhưng Sejima đã phủ nhận điều đó.
3.2. Bị giam cầm ở Siberia
Sau đó, Sejima bị đưa đến Khu vực đặc biệt 45 (trại giam sĩ quan) ở Khabarovsk, Liên Xô. Ông bị giam giữ ở Siberia trong 11 năm. Mặc dù là sĩ quan, không có nghĩa vụ lao động theo Công ước Genève (mặc dù Liên Xô không tham gia Công ước Genève vào thời điểm đó, nên việc coi ông là tù binh vẫn còn gây tranh cãi), ông đã bị buộc phải lao động cưỡng bức trong các công trình xây dựng. Sejima được phân công vào Lữ đoàn Takahashi, nhưng vì không có kỹ năng đặc biệt và bị suy nhược cơ thể do vài lần mắc bệnh viêm phổi, ông được giao công việc thợ hồ. Sau này, ông đã hài hước kể lại rằng "một sĩ quan cấp tá (佐官, sakan) đã trở thành thợ hồ (左官, sakan)". Trong thời gian bị giam giữ, do là sĩ quan lục quân, ông đã bị thanh trừng công chức ở Nhật Bản.
Trong thời gian này, Sejima được phe Đồng Minh triệu tập để làm chứng tại Tòa án Quân sự Quốc tế Viễn Đông. Vào ngày 17 tháng 9 năm 1946, ông cùng với Trung tướng Tatsumi Kusaba (khóa 20, thủ khoa, Tư lệnh Đường sắt Quân đội Quan Đông) và Thiếu tướng Tomokatsu Matsumura (khóa 33, Phó Tổng Tham mưu trưởng) được hộ tống bằng đường hàng không từ Vladivostok đến Tokyo và ra làm chứng cho bên khởi tố. Phía Liên Xô được cho là có ý định buộc Sejima và những người khác làm chứng về Trách nhiệm chiến tranh của Thiên hoàng Chiêu Hòa tại Tòa án Quân sự Quốc tế Viễn Đông. Theo Sejima, phía Liên Xô đã đề nghị cho ông gặp gia đình để buộc ông làm chứng theo ý họ, và Sejima đã từ chối. Tuy nhiên, Sejima đã gặp gia đình nhờ sự sắp xếp của phía Liên Xô. Mặc dù Sejima nói với Masayasu Hosaka rằng ông chỉ ở Tokyo một tuần vào thời điểm đó, và chi tiết này cũng được đưa vào tiểu thuyết "Fumō Chitai" được cho là dựa trên cuộc đời ông, nhưng thực tế ông đã ở Tokyo gần một tháng.
Trước khi ra làm chứng, Sejima đã thảo luận trước nội dung lời khai với các sĩ quan Liên Xô, cùng với Tatsumi Kusaba, Tomokatsu Matsumura và Thống đốc Karafuto, Ōtsu. Ví dụ, trong bản cung, Sejima đã làm chứng rằng không giống như các kế hoạch phòng thủ từ năm 1944 trở đi, các kế hoạch năm 1941 và 1942 cho thấy Lục quân Nhật Bản đã chuẩn bị cho chiến tranh chống Liên Xô và có kế hoạch tấn công. Phía Liên Xô hiểu điều này là Nhật Bản có ý định xâm lược Liên Xô cho đến năm 1943. Khi bên bào chữa hỏi liệu kế hoạch tác chiến chỉ là kế hoạch trên giấy trong trường hợp khẩn cấp, Sejima đã phủ nhận. Sau phiên tòa, ông bị đưa trở lại Siberia và bị giam giữ cho đến cuối những năm 1950. Sejima đã giữ kín chi tiết về thời gian đó trong một thời gian dài, và chỉ bắt đầu kể lại sau khi ông trở thành thành viên của Hội đồng Cải cách Hành chính lần thứ hai.
Masayasu Hosaka đã chỉ ra rằng Sejima không trung thực với các sự kiện lịch sử, khi ông hầu như không trả lời các câu hỏi mà chỉ Sejima mới có thể trả lời, chẳng hạn như việc Quân đội Quan Đông có chấp thuận việc giam giữ ở Siberia hay không. Từ cuối năm 1947 đến tháng 4 năm 1950, ông không tiết lộ mình đã ở trại tù binh nào, nhưng có vẻ như ông đã bị giam giữ tại trại tù binh số 7006 ở Ulaanbaatar, Mông Cổ, cùng với Sakō Tanemura (khóa 37, Đại tá), Shigeharu Asaeda (khóa 45, Trung tá), và Shōji Shii (khóa 52, Thiếu tá).
4. Sự nghiệp Sau chiến tranh và Hoạt động Kinh doanh
Sau khi trở về Nhật Bản, Ryūzō Sejima đã xây dựng một sự nghiệp kinh doanh thành công tại Itochu Corporation và đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động kinh doanh quốc tế.
4.1. Sự nghiệp tại Itochu Corporation
Năm 1956, Sejima trở về từ Siberia. Hoa Kỳ đã yêu cầu Cảnh sát Nhật Bản giam giữ và thẩm vấn ông trong một tuần tại Cảng Maizuru. Ông đã nhiều lần được Shiro Hara mời gia nhập Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản mới thành lập, nhưng ông đã từ chối do con gái lớn của ông phản đối. Ông cũng nhận được lời mời tham gia chính trường từ Seiichi Kataoka, bạn học cũ ở trường trung học Tonami và cựu Bộ trưởng Bộ Bưu chính.
Năm 1958, Sejima gia nhập Itochu Corporation. Trước khi gia nhập, Sejima đã từ chối phỏng vấn và thay vào đó gửi một lá thư. Ông sau này giải thích lý do từ chối phỏng vấn là "niềm kiêu hãnh không muốn suy sụp đến mức đó". Tuy nhiên, hợp đồng của ông là nhân viên hợp đồng, với mức lương tương đương trưởng phòng, và hợp đồng được gia hạn hàng năm. Vợ ông, Kiyoko, rất vui mừng và đã đặt thông báo tuyển dụng lên bàn thờ thần.
Khi Sejima gia nhập Itochu Corporation, Yuichiro Kosuge là Chủ tịch. Một ngày nọ, Kosuge gọi Sejima đến và nói: "Công ty này có rất nhiều người làm kinh doanh. Vì vậy, Sejima-san không cần phải làm kinh doanh. Trong tương lai, Nhật Bản và thế giới sẽ thay đổi rất nhiều, và tôi muốn ông tư vấn và hỗ trợ công ty về cách tiến lên với tư cách là một công ty thương mại." Sejima, một cựu quân nhân không quen với thuật ngữ kinh doanh, đã để lại một câu chuyện cười rằng "À, vậy là tôi không cần phải nhớ lãi suất."
Năm 1960, ông trở thành Trưởng phòng Hàng không của Itochu Corporation. Năm 1961, chỉ ba năm sau khi gia nhập công ty, ông được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc Ban Kinh doanh, và năm 1962, ông trở thành Giám đốc điều hành Ban Kinh doanh, sau đó sáu tháng là Giám đốc thường trực. Sau đó, ông tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong nhiều dự án khác nhau của công ty, thăng tiến lên Giám đốc điều hành cấp cao năm 1968, Phó Chủ tịch năm 1972, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị năm 1977, và Chủ tịch năm 1978.
Năm 1981, ông trở thành cố vấn, và năm 1987, ông trở thành cố vấn đặc biệt cho đến năm 2000. Trong thời gian này, ông đã hợp tác viết "Đại bản doanh Lục quân: Bối cảnh bùng nổ Chiến tranh Đại Đông Á" (gồm 5 tập) cho Viện Nghiên cứu Quốc phòng thuộc Cơ quan Phòng vệ Nhật Bản. Tháng 11 năm 1972, ông đã có bài phát biểu tại Trường Chính phủ John F. Kennedy thuộc Đại học Harvard với chủ đề "Hồi tưởng về con đường Nhật Bản đã đi từ những năm 1930 đến Chiến tranh Đại Đông Á".
Ông được cho là đã gặp Kakuei Tanaka lần đầu tiên vào năm 1971, khi Tanaka là Bộ trưởng Bộ Thương mại và Công nghiệp Quốc tế trong Nội các Satō thứ ba. Ông được cho là đã gặp Yoshio Kodama thông qua sự giới thiệu của Minoru Genda. Năm 1978, khi đang là Chủ tịch không có quyền lực thực tế của Itochu, ông được Shigeo Nagano, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, mời và được bổ nhiệm làm cố vấn đặc biệt của Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản và Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Tokyo.
Mặc dù trước đó Sejima không hoạt động trong giới kinh doanh, nhưng sau đó ông đã tích cực tham gia vào các hoạt động của giới kinh doanh, và với tư cách là cố vấn cho Nagano, ông đã tham dự Ủy ban Hợp tác Kinh tế Thái Bình Dương và các hội nghị kinh tế tư nhân của ASEAN.
4.2. Quan hệ Kinh doanh và Đối ngoại
Sejima đã lãnh đạo đội ngũ hoạch định chiến lược của Itochu, nơi ông áp dụng các phương pháp báo cáo theo phong cách quân sự và hình thành một nhóm những người theo ông trong công ty, được gọi là "cỗ máy Sejima" (瀬島機関Sejima KikanJapanese). Ông đã phụ trách việc mở rộng của Itochu vào ngành dầu mỏ và sắp xếp liên minh giữa General Motors và Isuzu vào năm 1971. Ông cũng là một trong ba nhân vật chủ chốt liên quan đến việc Itochu thâm nhập vào Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào năm 1972, biến Itochu thành một trong những công ty Nhật Bản đầu tiên kinh doanh với nước này. Sejima cũng đóng vai trò quan trọng trong việc sáp nhập Itochu với Ataka & Co..
Năm 1981, theo đề nghị của Nagano, Thủ tướng Zenkō Suzuki, Kiichi Miyazawa, Takeo Fukuda, và Kakuei Tanaka, hoặc theo yêu cầu của Nagano và Yasuhiro Nakasone, Tổng Giám đốc Cơ quan Quản lý Hành chính, ông trở thành thành viên của Hội đồng Cải cách Hành chính Lâm thời thứ hai (Hội đồng Doko Rincho). Ông làm việc với tư cách là tham mưu trưởng dưới quyền Chủ tịch Toshio Doko, được mệnh danh là "Chánh văn phòng Nội các của Rincho", và với tư cách là "bộ não" của Chính phủ Nakasone (1982-1987), ông bắt đầu có ảnh hưởng trong giới chính trị và kinh doanh.
Ông cũng phát triển mối quan hệ thân thiết với các nhà lãnh đạo quân sự của Hàn Quốc trong những năm 1980. Lee Byung-chul, người sáng lập Samsung, đã mời Sejima đến Hàn Quốc vào năm 1980 để tư vấn cho Chun Doo-hwan và Roh Tae-woo "với tư cách là một người đồng nghiệp quân sự". Sejima đã đóng vai trò trung gian cho Thủ tướng Nakasone trong việc sắp xếp cuộc gặp lịch sử với Chun vào năm 1983, đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của một Thủ tướng Nhật Bản sau chiến tranh. Ông cũng đã nỗ lực cải thiện quan hệ Nhật-Hàn bằng cách sắp xếp chuyến thăm Nhật Bản của Tổng thống Chun Doo-hwan và cuộc gặp với Thiên hoàng Chiêu Hòa.
Có nhiều cuốn sách cho rằng Sejima đã gây ảnh hưởng đến việc tổ chức Thế vận hội Seoul, yêu cầu Thành phố Nagoya không nên nghiêm túc trong việc vận động đăng cai, mặc dù Nagoya được coi là ứng cử viên mạnh mẽ vào thời điểm đó.
5. Hoạt động Chính trị và Cố vấn
Ryūzō Sejima đã đóng vai trò cố vấn quan trọng cho nhiều Thủ tướng Nhật Bản, góp phần vào các chính sách cải cách kinh tế và hành chính của đất nước.
5.1. Cố vấn Thủ tướng và Tham vấn Chính sách
Trong những năm 1980, ông là thành viên của Hội đồng Cải cách Hành chính Lâm thời và là cố vấn cho Thủ tướng Yasuhiro Nakasone. Với vai trò này, ông đã hỗ trợ Chủ tịch Hội đồng Toshio Doko trong việc tư nhân hóa NTT và Đường sắt Quốc gia Nhật Bản. Sejima tiếp tục cố vấn cho các Thủ tướng Keizo Obuchi, Kiichi Miyazawa và Ryutaro Hashimoto. Ông là giám đốc của NTT từ năm 1986 đến 1999. Năm 1998, ông được bổ nhiệm làm người đứng đầu một hội đồng chuyên trách xem xét cải cách Bộ Tài chính (Nhật Bản). Ông cũng là chủ tịch hội đồng quản trị của Đại học Châu Á (Nhật Bản) và Nghĩa trang Quốc gia Chidorigafuchi.
5.2. Đóng góp vào Cải cách Doanh nghiệp Nhà nước
Sejima đã đóng vai trò quan trọng trong việc tư nhân hóa các tập đoàn nhà nước lớn như NTT và Đường sắt Quốc gia Nhật Bản dưới thời Chính phủ Nakasone. Ông được biết đến là người có ảnh hưởng lớn trong việc định hình các chính sách cải cách hành chính và kinh tế của Nhật Bản trong giai đoạn này, được coi là một "bộ não" đằng sau các quyết định quan trọng.
6. Tư tưởng, Quan điểm và Ảnh hưởng Xã hội
Quan điểm của Ryūzō Sejima về lịch sử và trách nhiệm chiến tranh, cùng với các hoạt động mang tính hữu khuynh, đã gây ra nhiều tranh cãi và có ảnh hưởng đáng kể đến xã hội và quan hệ quốc tế, đặc biệt là với các quốc gia láng giềng.
6.1. Quan điểm về Lịch sử và Trách nhiệm Chiến tranh
Trong hồi ký năm 1996, Sejima đã nhìn lại Chiến tranh Đại Đông Á và viết: "Chúng tôi đã bỏ qua việc đánh giá toàn diện sức mạnh quốc gia, bao gồm thông tin chính trị và kinh tế. Thông tin này còn thiếu, và do đặc điểm dân tộc, chúng tôi đã không đưa ra những phán đoán hợp lý và khách quan, mà lại hướng tới những phán đoán cảm tính và hy vọng."
Trong chương trình "New Heisei Japan's Night" của Fuji TV, ông đã thẳng thắn nói về cuộc đời mình và tương lai của Nhật Bản. Trong đó, ông thừa nhận rằng có những sai lầm trong các giai đoạn cụ thể của Chiến tranh Thái Bình Dương, và ông có một phần trách nhiệm về sự mở rộng chiến tranh, sự đau khổ của người dân Nhật Bản và các nước láng giềng, cũng như thất bại của Nhật Bản. Tuy nhiên, ông cho rằng cuộc chiến không phải là một cuộc chiến tranh có kế hoạch mà là một cuộc chiến phòng thủ, một hành động "chuột cùng cắn mèo" khi Hoa Kỳ cắt nguồn dầu mỏ. Ông khẳng định rằng trong tình hình bị bao vây bởi ABCD encirclement và Hull Note, không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tấn công Trân Châu Cảng, và chính chính sách cứng rắn của Hoa Kỳ đã đẩy Nhật Bản vào tình thế đó, khiến cuộc chiến là không thể tránh khỏi. Ông cũng nói: "Khi lập kế hoạch tác chiến, chúng tôi được dạy 'chuẩn bị bi quan, đối phó lạc quan', điều này vẫn có thể áp dụng được ở nhiều nơi ngày nay. Con người có xu hướng chuẩn bị lạc quan và sau đó trở nên bi quan khi sự việc xảy ra." Ông cũng đề cập đến câu thơ của Yamanaka Shikanosuke: "Hãy để những điều đau khổ chồng chất lên nữa, để thử thách sức mạnh của thân thể hữu hạn này," và nói rằng họ đã được huấn luyện như vậy.
Về Siberian internment, Sejima tuyên bố rằng đó là một "tội ác của Joseph Stalin", vi phạm Tuyên bố Potsdam (Điều 9) về việc hồi hương quân nhân và dân thường Nhật Bản, cũng như việc Liên Xô tham chiến chống Nhật Bản vi phạm Hiệp ước Trung lập Xô-Nhật. Ông cũng hồi tưởng rằng việc ký kết Hiệp ước Ba bên "tuyệt đối không nên được thực hiện". Hơn nữa, ông đã đưa ra sáu điểm để giải thích rằng việc đối xử với Nhật Bản sau chiến tranh của Liên Xô hoàn toàn khác so với các nước Đồng Minh khác. Ông cho rằng trong trường hợp ký kết Hiệp ước hòa bình Nhật-Nga, Liên Xô (Nga) cần phải xin lỗi về việc giam giữ ở Siberia, và điều đó sẽ là điểm khởi đầu của hiệp ước hòa bình.
6.2. Hoạt động Hữu khuynh và Ảnh hưởng Quốc tế
Ryūzō Sejima đã đảm nhiệm nhiều vị trí công, bao gồm Chủ tịch Đại học Châu Á (Nhật Bản), Chủ tịch Hội Phụng sự Nghĩa trang Liệt sĩ Chidorigafuchi, Chủ tịch Danh dự Hiệp hội Tưởng niệm Liệt sĩ Chiến tranh Thái Bình Dương, Chủ tịch Danh dự Hiệp hội Tưởng niệm Hòa bình Liệt sĩ Đội cảm tử, Cố vấn Danh dự Search Farm Japan Inc., Chủ tịch Trung tâm Phát triển Nghệ thuật Truyền thống Địa phương, Chủ tịch Diễn đàn Nghiên cứu Chiến lược Nhật Bản, Chủ tịch Quỹ Nông nghiệp Hoa và Cây xanh, Chủ tịch Hiệp hội Nghệ thuật Nhật Bản (Hội Ryūchikai), Giám đốc Quỹ Tưởng niệm Shōwa Seitoku, Giám đốc Hiệp hội Công nghiệp Du lịch Quốc gia, Cố vấn Hiệp hội Công nghiệp Du lịch Nhật Bản, Cố vấn Quỹ Inamori, Cố vấn Diễn đàn Quốc tế Nhật Bản, Giám đốc Quỹ Giáo dục Lý tưởng, Giám đốc Quỹ Văn hóa Tưởng niệm Gotō, Chủ tịch Quỹ Học bổng Itochu Shaon, Chủ tịch Hội Đồng Đài Kinh tế, Cố vấn Đặc biệt Hội Lịch sử Quân sự Nhật Bản, và Kiểm toán viên Nippon Television Network Corporation.
Năm 1997, một ủy ban do Sejima đứng đầu đã dựng một đài tưởng niệm thẩm phán người Ấn Độ Radhabinod Pal tại Đền Yasukuni ở Tokyo. Pal là thẩm phán phản đối phán quyết có tội của Tòa án Tội ác Chiến tranh Tokyo. Sejima cũng là người ủng hộ các nhóm cánh hữu. Ông từng tuyên bố rằng "việc Triều Tiên trở thành thuộc địa là một biện pháp đương nhiên" và bảo vệ các cuộc tấn công tự sát của Kamikaze là "tự nguyện". Ông được biết đến là nhân vật mà Park Chung-hee, một cựu sĩ quan Quân đội Quan Đông, kính trọng nhất. Ông cũng là cố vấn hậu trường cho Chun Doo-hwan và Roh Tae-woo của chế độ quân sự Hàn Quốc. Ông đã khuyên Chun Doo-hwan nên tổ chức một triển lãm quốc tế hoặc Thế vận hội như một biện pháp xoa dịu lòng dân, và khuyên Roh Tae-woo nên thành lập một liên minh bảo thủ lớn thông qua cải cách hệ thống nội các được hỗ trợ bởi các tập đoàn tài phiệt và quan chức cấp cao. Ông cũng là người ủng hộ Hội soạn thảo sách giáo khoa lịch sử mới.
Vào mùa xuân năm 2007, khi đang nằm viện, Sejima đã nói với Futami Noji, thư ký thường trực của Hội Đồng Đài Kinh tế: "Đề xuất 'quốc gia tươi đẹp' của Thủ tướng Shinzo Abe là rất tốt. Tuy nhiên, nếu không đưa ra các chính sách cụ thể, người dân sẽ không theo kịp. Tại thời điểm này, chúng ta nên đưa ra một đề xuất cụ thể, vững chắc như một sự cống hiến cuối cùng của Đồng Đài. Chúng ta nên tập hợp kiến thức và kinh nghiệm của mọi người để đưa ra một chủ đề dễ hiểu cho người dân và có thể thu hút sự chú ý của quốc tế về lập trường của Nhật Bản." Vào ngày 30 tháng 5 cùng năm, Sejima, với tư cách là Chủ tịch Hội Đồng Đài Kinh tế, đã đệ trình một đề xuất lên Thủ tướng Abe, trong đó ông đề xuất các chủ đề lớn để xây dựng một quốc gia tươi đẹp trong tương lai gần, bao gồm các biện pháp đối phó với biến đổi khí hậu toàn cầu, tăng cường năng lượng sạch, và bảo vệ nguồn nước sạch phong phú. Trong đề xuất về năng lượng sạch, ông đã đề xuất thành lập một cơ chế phát điện tích hợp gió và mặt trời để đạt được 30% điện năng từ gió và mặt trời trong 10 năm, thúc đẩy hợp tác giữa các công ty công nghiệp liên quan và các công ty điện lực, sử dụng rộng rãi cáp quang mặt trời (sử dụng đa tầng, có thể phát điện ngầm), và khuyến khích phát triển các sản phẩm thiết bị liên quan đến năng lượng mặt trời. Trong đề xuất về rừng và tài nguyên nước, ông đặc biệt đề xuất các dự án giáo dục cho thế hệ bạc khỏe mạnh đã nghỉ hưu, tăng cường và nuôi dưỡng các khu rừng Satoyama là nguồn giữ nước và làm sạch không khí, và các dự án lọc nước sử dụng thiết bị và công nghệ mới cho hồ, đập và vịnh.
7. Cuộc sống Cá nhân
Ryūzō Sejima kết hôn với Kiyoko (1916-2007), con gái lớn của Matsuo Denzo (Đại tá Bộ binh Lục quân, bị giết bởi quân nổi dậy trong Sự kiện 26 tháng 2 vì bị nhầm là Thủ tướng Keisuke Okada, anh rể của ông). Khi cha bà bị sát hại, Ryūzō đang đồn trú ở Mãn Châu, nên Kiyoko đang ở nhà cha mẹ ruột ở Fukui và đã cùng mẹ lên Tokyo. Vợ của Hisatsune Sakomizu, con rể của Keisuke Okada, là em họ của Kiyoko.
Ông có hai con gái là Shigeyo và Yoshiko. Chồng của Shigeyo, Takeshi Ogata (sinh năm 1935), xuất thân từ Kagoshima, tốt nghiệp khoa Luật Đại học Tokyo, gia nhập Itochu, sau đó trở thành giám đốc điều hành công ty và là Chủ tịch Innotech, một công ty sản xuất bán dẫn và hệ thống điện tử. Ông cũng từng là giám đốc của ICF. Shigeyo và Takeshi có ba con gái.
Em trai của Ryūzō, Rishio Sejima, đã cùng với Shinichi Matsuo (con trai cả của Matsuo Denzo và anh trai của Kiyoko; vợ của Shinichi, Kiyo, là em gái của Hisatsune Sakomizu) thành lập Tokyo Piano Kogyo (Eastain) và Rishio là Chủ tịch thứ hai của công ty.
8. Cái chết
Vào ngày 21 tháng 6 năm 2007, vợ ông, Kiyoko, qua đời ở tuổi 90 do tuổi già. Chưa đầy ba tháng sau, vào ngày 4 tháng 9 năm 2007, Ryūzō Sejima qua đời tại tư gia ở Chofu, Tokyo ở tuổi 95, cũng do tuổi già. Sau khi ông mất, ông được truy tặng Junior Third Rank. Vào ngày 17 tháng 10 cùng năm, một tang lễ chung do Itochu Corporation và Học viện Châu Á tổ chức đã được cử hành tại Tsukiji Hongan-ji.
9. Đánh giá và Tranh cãi
Cuộc đời và sự nghiệp của Ryūzō Sejima đã nhận được nhiều đánh giá khác nhau, bao gồm cả những lời khen ngợi về tài năng và đóng góp, cũng như những chỉ trích và tranh cãi gay gắt liên quan đến vai trò của ông trong chiến tranh và các hoạt động chính trị sau này.
9.1. Đánh giá Tích cực
Theo Trung tá Masahiko Takeshita (khóa 42 Trường Sĩ quan Lục quân), em rể của Bộ trưởng Lục quân Korechika Anami và thuộc Phòng Quân sự, các bản thảo của Sejima hoàn hảo đến mức không cần chỉnh sửa, và được ban trưởng, trưởng phòng, cục trưởng, tổng tham mưu trưởng đóng dấu mà không qua sửa đổi. Takeshita nói: "Sejima-kun là một nhân viên trẻ trong Phòng Tác chiến, nhưng chúng tôi đã tự chế giễu gọi ông ấy là Tổng Tham mưu trưởng Sejima." Sejima trả lời: "Trước khi soạn thảo, tôi đã suy nghĩ kỹ về ý định của cấp trên và soạn thảo mà không đưa cảm xúc cá nhân vào, nên kết quả là được thông qua mà không gặp trở ngại nào." Ikuhiko Hata cho rằng Sejima như vậy hoàn toàn trái ngược với Masamitsu Tsuji (khóa 36, thủ khoa Trường Sĩ quan Lục quân), người thường xuyên hành động độc đoán.
Trung tá Hải quân Masataka Chihaya, người đã cùng Sejima hoạt động trong bốn tháng ngay trước khi chiến tranh kết thúc, nói rằng "người duy nhất trong quân đội mà tôi thực sự có thể tâm sự là Trung tá Sejima." Tuy nhiên, ông bày tỏ sự không hài lòng với lời khai sau chiến tranh của Sejima về hệ thống hợp tác giữa Lục quân và Hải quân Nhật Bản trong Chiến tranh Thái Bình Dương.
9.2. Phê bình và Tranh cãi
Nhà nghiên cứu lịch sử hải quân Kazuaki Todaka viết: "Trong Hải quân, có khá nhiều người chỉ cần nghe tên Ryūzō Sejima là lập tức phản ứng 'ông ta là kẻ nói dối'. Có những người trực tiếp nói 'Tôi không tin lời Ryūzō Sejima'."
- Thuyết cung cấp quân nhân Nhật Bản cho Liên Xô làm lao động:
Joseph Stalin đã ra lệnh trong tài liệu Beria ngày 16 tháng 8 rằng "sẽ không vận chuyển tù binh chiến tranh Nhật Bản và Mãn Châu đến lãnh thổ Liên Xô". Tuy nhiên, theo Rokusaburo Saito (Chủ tịch Hội đồng Bồi thường Nạn nhân Giam giữ Quốc gia), "Bản kiến nghị do Tham mưu trưởng Sejima soạn thảo gửi quân đội Liên Xô" có đoạn viết: "Chúng tôi mong muốn quý quân sử dụng hết sức lực của chúng tôi cho việc quản lý của quý quân cho đến khi binh lính Nhật Bản trở về." Điều này cho thấy chính sách đã thay đổi, và một thỏa thuận bí mật về việc giam giữ tù binh đã được ký kết giữa phía Nhật Bản và Liên Xô trong cuộc đàm phán ngừng bắn, với sự có mặt của Sejima.
Sejima đã viết trong cuốn sách "Ikusangawa" năm 1996 rằng "những người ủng hộ 'thuyết mật ước' nên đưa ra bằng chứng rõ ràng." Ông cũng phản bác rằng Tổng Tư lệnh Quân đội Liên Xô Viễn Đông Aleksandr Vasilevsky và Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Quan Đông Yasaburo Hata không có thẩm quyền ký kết một thỏa thuận bí mật như vậy. Hơn nữa, không có bằng chứng nào chứng minh một thỏa thuận bí mật như vậy được tìm thấy trong các tài liệu của Nga sau khi thông tin được công khai trong thời kỳ Perestroika.
Năm 2002, nhà khoa học chính trị Tadae Takubo đã xác nhận "Nghị quyết số 9898CC của Ủy ban Quốc phòng về việc tiếp nhận, giam giữ và sử dụng lao động của 500.000 tù binh Nhật Bản" (ngày 23 tháng 8 năm 1945) tại Cục Lưu trữ Lịch sử Chính trị Xã hội Quốc gia Nga ở Moskva. Tài liệu này, do chính Stalin ký, nêu rõ "ra lệnh cho các ủy viên nhân dân sau đây thực hiện việc tiếp nhận, giam giữ và sử dụng lao động của tù binh đến làm việc," xác nhận lệnh lao động cưỡng bức. Tài liệu này đã bác bỏ thuyết mật ước, chứng minh rằng đó là lệnh từ chính phủ trung ương Liên Xô chứ không phải từ thẩm quyền của quân đội Liên Xô Viễn Đông. Bối cảnh của lệnh này được cho là do Stalin đã yêu cầu chiếm đóng nửa phía bắc Hokkaido nhưng bị Mỹ từ chối.
Theo Futami Noji, thuyết mật ước là "một âm mưu của Liên Xô nhằm khiến các nạn nhân của trại lao động cưỡng bức tin và bị tẩy não rằng Sejima và các tham mưu trưởng Quân đội Quan Đông đã bán dân thường để đổi lấy việc cứu Thiên hoàng." Tuy nhiên, không có căn cứ hay bằng chứng nào được đưa ra cho tuyên bố này. Ngoài ra, khi Sejima yêu cầu Hata xem xét bản thảo cuốn sách "Ikusangawa", Hata đã yêu cầu ông phản bác các giả thuyết liên quan đến Sejima. Sejima ban đầu từ chối, nói rằng "tự biện hộ là không đáng", nhưng sau đó đã bị thuyết phục và lập "Niên biểu 11 năm giam giữ" về thời gian ông ở 9 trại giam khác nhau trong 11 năm bị giam giữ ở Siberia. Hata nói rằng niên biểu này có thể chứng minh rằng không có trại huấn luyện gián điệp nào tồn tại, và sau khi hồi ký của Sejima được xuất bản, "những tin đồn ác ý" đã biến mất.
- Gián điệp Liên Xô:
Trong "Sự kiện Rastvorov" năm 1954, Yuri Rastvorov, Bí thư thứ hai của phái đoàn Liên Xô, đã làm chứng tại CIA sau khi đào tẩu sang Mỹ rằng Sejima nằm trong số 11 người "cộng sản được kiểm tra nghiêm ngặt" được huấn luyện làm "đặc vụ" cho cuộc cách mạng cộng sản tại trại tù binh số 7006 ở Ulaanbaatar, Mông Cổ (cùng với Shigeharu Asaeda, Shōji Shii, Sakō Tanemura, Michinori Hirasawa, v.v.).
Sasayuki Sassa, Chánh văn phòng An ninh Nội các, cũng làm chứng rằng Sejima đã liên quan đến sự kiện Rastvorov khi ông còn là nhân viên bình thường của Itochu, và sau đó tiếp tục liên quan đến Vụ vi phạm COCOM của Toshiba-KGB dưới thời Chính phủ Nakasone. Lời khai của Rastvorov tại CIA đã được báo chí phương Tây (Mỹ, Anh) đưa tin, và ở Nhật Bản, sau sự kiện này, nhiều người, bao gồm cả Seichō Matsumoto, đã coi Sejima là "một người cộng sản ngầm và đặc vụ Liên Xô". Buntaro Kuroi của tạp chí "World Intelligence" cho rằng mật danh "Krasnov" là một đặc vụ chính thức của KGB, nhưng không nêu tên thật và chỉ ghi "doanh nhân nổi tiếng", nên không xác định đó là Sejima.
Ngoài ra, Ivan Kovalenko, người chịu trách nhiệm các hoạt động của Liên Xô tại Nhật Bản, đã làm chứng rằng "Ryūzō Sejima khi bị giam giữ ở Siberia đã giơ nắm đấm và hét lên 'Đả đảo chế độ Thiên hoàng! Vạn tuế Đảng Cộng sản Nhật Bản!' trước mặt các tù binh Nhật Bản." Khi được hỏi liệu Sejima có phải là gián điệp Liên Xô hay không, Kovalenko chỉ trả lời "đó là bí mật tối mật." Theo Yoshikyu Yamada của báo Kokumin Shimbun, một bài báo liên quan đến Sự kiện Levchenko vào tháng 10 năm 1979 cho biết Stanislav Levchenko không trực tiếp liên lạc với Ryūzō Sejima (mật danh "Krasnov"), nhưng làm chứng rằng Ivan Kovalenko và Sejima có mối quan hệ sâu sắc.
- Xử lý thông tin mật với tư cách tham mưu trưởng:
Masayasu Hosaka chỉ ra rằng Sejima thường sử dụng các thủ thuật để khiến mình trông có vẻ quan trọng, ví dụ, nhân vật chính trong tiểu thuyết "Fumō Chitai" của Toyoko Yamasaki thực chất được xây dựng từ nhiều người khác nhau, nhưng do ảnh hưởng của tác phẩm, công chúng đã có ấn tượng rằng Sejima là hình mẫu duy nhất.
Futami Noji chỉ trích rằng "các nhà phê bình Sejima thường nghĩ rằng Sejima đã lên kế hoạch tất cả các hoạt động tại Bộ Tổng Tham mưu từ khi bắt đầu đến khi kết thúc chiến tranh, và điều đó đã dẫn đến thất bại. Đây chính là sự hiểu lầm cơ bản về Sejima và là nguồn gốc của huyền thoại về 'Đại tham mưu trưởng Sejima' đáng kinh ngạc. Điều này cho thấy sự thiếu hiểu biết về truyền thống, tổ chức, năng lực và thực tế của việc lập kế hoạch và tác chiến của Bộ Tổng Tham mưu, trung tâm chỉ huy của Lục quân." Ông nói rằng Sejima, chỉ là một thiếu tá trong Phòng Tác chiến, không có vị trí để tự mình lập kế hoạch và quyết định, mà chỉ có thể biết về các kế hoạch tác chiến khác nhau thông qua công việc phụ tá ban trưởng, tức là một người ghi chép.
- Mối quan hệ với Thiên hoàng Chiêu Hòa:
Kiyoharu Tanaka đã ghi lại trong cuốn sách của mình lời nói trực tiếp từ Irie Sukemasa, Thị trưởng Cung nội sảnh, rằng Thiên hoàng Chiêu Hòa đã nói: "Tôi không thể trách các sĩ quan và binh lính đã chiến đấu ở tiền tuyến theo lệnh của tôi trong cuộc chiến tranh vĩ đại vừa qua. Nhưng điều không thể tha thứ là những kẻ đã lên kế hoạch, thúc đẩy, thực hiện toàn bộ cuộc chiến, và sau thất bại, vẫn tiếp tục giữ vị trí có ảnh hưởng trong quyền lực nhà nước Nhật Bản, đóng vai trò lãnh đạo và trốn tránh trách nhiệm chiến tranh. Những kẻ như Sejima chính là như vậy."
Mặt khác, năm 1979, tại lễ cưới của Yuko Higashikuni (cháu gái của Thiên hoàng Chiêu Hòa, con của Hoàng tử Morihiro Higashikuni và Công chúa Shigeko Higashikuni, con gái đầu lòng của Thiên hoàng Chiêu Hòa) với một nhân viên của Itochu Corporation, Ryūzō Sejima và vợ ông đã đóng vai trò người mai mối. Sau đó, khi Tổng thống Cộng hòa Dân chủ Xã hội Chủ nghĩa Sri Lanka đến thăm Nhật Bản và một bữa tiệc chào mừng được tổ chức tại Cung điện Hoàng gia, Ryūzō Sejima và vợ ông, những người cũng được mời, đã được diện kiến Thiên hoàng Chiêu Hòa trong một căn phòng riêng của Cung điện. Sejima tuyên bố trong cuốn sách của mình rằng Thiên hoàng đã nói: "Sejima đã trải qua rất nhiều khó khăn trước và sau chiến tranh. Hãy giữ gìn sức khỏe và tiếp tục cống hiến cho quốc gia và xã hội. Ngoài ra, Yuko Higashikuni, người sẽ được chăm sóc lần này, là cháu gái của tôi. Cô bé rất đáng thương vì đã mất mẹ (Shigeko Higashikuni) khi còn nhỏ, và tôi đã lo lắng cho cô bé trong một thời gian dài. Tôi và Hoàng hậu Kōjun rất vui mừng vì cô bé đã kết hôn một cách tốt đẹp. Xin hãy chăm sóc cô bé thật tốt." Tuy nhiên, không rõ liệu những lời này có thực sự được nói ra hay không.
10. Tác phẩm
Ryūzō Sejima đã viết nhiều tác phẩm, bao gồm hồi ký và các bài viết khác, phản ánh quan điểm và trải nghiệm của ông về lịch sử và cuộc đời.
10.1. Tác phẩm Đơn lẻ
- Ikusangawa: Hồi ức Ryūzō Sejima (幾山河 瀬島龍三回想録Ikusangawa: Sejima Ryūzō KaisōrokuJapanese), Sankei Shimbun News Service, 1995.
- Tái sinh Tổ quốc: Đề xuất của tôi cho Nhật Bản (祖国再生 : わが日本への提案Sokoku Saisei: Waga Nihon e no TeianJapanese), PHP Institute, 1997.
- Sự thật về Chiến tranh Đại Đông Á (大東亜戦争の実相Daitōa Sensō no JissōJapanese), PHP Institute (PHP Bunko), 2000.
10.2. Tác phẩm Đồng tác giả
- Đại bản doanh Lục quân: Bối cảnh bùng nổ Chiến tranh Đại Đông Á (大本営陸軍部 大東亜戦争開戦経緯Daihon'ei Rikugunbu Daitōa Sensō Kaisen KeiiJapanese), 5 tập, Viện Nghiên cứu Quốc phòng thuộc Cơ quan Phòng vệ Nhật Bản, 1973-1974.
- Đồng tác giả với Hiroshi Katō: Một quốc gia không có chiến lược sẽ không có ngày mai: Xác minh Nhật Bản 50 năm sau chiến tranh và gợi ý về hướng đi tương lai (戦略なき国家に明日はない : 戦後50年の日本の検証と今後の行方を示唆Senryaku Naki Kokka ni Ashita wa Nai: Sengo Gojūnen no Nihon no Kenshō to Kongo no Yukue o ShisaJapanese), Nihon Seikei Bunka-sha, 1995.
- Đồng tác giả với Shigeaki Hinohara: Triết lý cuộc đời 91 tuổi: Cách sống để đạt được "bản phận" là gì? (91歳の人生論 : 「本分」を極める生き方とは?Kyūjūichi-sai no Jinseiron: "Honbun" o Kiwameru Ikikata to wa?Japanese), Fusosha, 2003.
- Ryūzō Sejima: Lời chứng của Nhật Bản: Đặc biệt từ Shin Heisei Nihon no Yofuke (瀬島龍三 日本の証言 : 新・平成日本のよふけスペシャルSejima Ryūzō Nihon no Shōgen: Shin Heisei Nihon no Yofuke SupesharuJapanese), biên soạn bởi đội ngũ sản xuất chương trình, Fuji Television Publishing, 2003.
11. Tác phẩm Liên quan
Cuộc đời và sự nghiệp của Ryūzō Sejima đã truyền cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn hóa đại chúng, từ tiểu thuyết đến phim ảnh và truyền hình.
- Tiểu thuyết Fumō Chitai (不毛地帯Fumō ChitaiJapanese) của Toyoko Yamasaki, đã được chuyển thể thành phim điện ảnh và hai loạt phim truyền hình, được cho là dựa trên cuộc đời của Sejima, mặc dù tác giả tuyên bố chỉ mượn quá trình phát triển của nhân vật chính (từ quân đội đến trại tù binh rồi đến thế giới doanh nghiệp thời hậu chiến) từ câu chuyện đời của Sejima.
- Phim truyền hình Hàn Quốc Đệ Ngũ Cộng hòa đã khắc họa vai trò của Sejima trong quan hệ Nhật-Hàn trong những năm 1980.
- Trong tiểu thuyết Mặt trời không lặn, nhân vật Ryusaki Kazukiyo được cho là có hình mẫu từ Sejima.
- Trong tiểu thuyết Hai quê hương, tên thật của Sejima được nhắc đến.
- Trong bộ truyện tranh Golgo 13 (tác giả: Takao Saito, nhà xuất bản: Shogakukan), tập 103, chương 323 "Ký ức Moskva", xuất hiện nhân vật Yosuke Nikaido, cựu phó tham mưu trưởng Quân đội Quan Đông và một nhân vật có ảnh hưởng trong giới chính trị-kinh doanh, được xây dựng dựa trên hình mẫu Ryūzō Sejima.
- Sejima đã giám sát bộ phim Đồi 203 theo yêu cầu của Shigeru Okada của Toei.
- Sejima từng cố gắng sản xuất một bộ phim về "Thiên hoàng Chiêu Hòa" với Toei. Kịch bản do Kazuo Kasahara viết rất công phu đã hoàn thành, nhưng dự án đã bị đình trệ do sự phản đối của Cung nội sảnh.
12. Các mục liên quan
- Siberian internment
- Đệ Ngũ Cộng hòa (phim truyền hình)
- Fumō Chitai
- Masaru Takumi
- Masao Kubo
- F-X (Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản)
- Gián điệp Liên Xô