1. Tổng quan
Ismael Kirui (sinh ngày 20 tháng 2 năm 1975 tại Kapcherop, huyện Marakwet) là một cựu vận động viên điền kinh cự ly dài người Kenya. Anh nổi tiếng với việc giành hai huy chương vàng ở nội dung 5000 mét tại Giải vô địch điền kinh thế giới các năm 1993 và 1995. Với chiến thắng đầu tiên tại Stuttgart năm 1993 ở tuổi 18 tuổi 177 ngày, anh trở thành nhà vô địch thế giới trẻ nhất trong lịch sử giải đấu. Sự nghiệp của Kirui được đánh dấu bằng những thành tích ấn tượng ở cả cấp độ trẻ, giải vô địch thế giới và các giải chạy đường trường, thiết lập nhiều kỷ lục cá nhân và kỷ lục thế giới trẻ, khẳng định vị thế của mình là một trong những tài năng sáng giá nhất của điền kinh cự ly dài Kenya trong những năm 1990.
2. Cuộc sống ban đầu và quan hệ gia đình
Ismael Kirui sinh ngày 20 tháng 2 năm 1975 tại Kapcherop, thuộc huyện Marakwet của Kenya. Anh xuất thân trong một gia đình có truyền thống thể thao, với nhiều thành viên là những vận động viên điền kinh nổi tiếng. Anh là em trai của Richard Chelimo, vận động viên từng đoạt huy chương Olympic và thế giới. Ngoài ra, Ismael còn có người anh em trai khác là William Kirui (còn gọi là Willy Kirui) và người chị em cùng cha khác mẹ là Catherine Kirui. Gia đình anh còn có các anh em họ đáng chú ý khác trong làng điền kinh, bao gồm Moses Kiptanui và William Mutwol.
Ismael Kirui kết hôn với Rose Cheruiyot, một vận động viên điền kinh nổi tiếng khác, người từng vô địch Giải marathon Amsterdam năm 2006. Năm 1995, cặp đôi này đã làm nên một thành tích độc đáo khi cả hai cùng giành chiến thắng ở nội dung nam và nữ tại giải Việt dã quốc tế Belfast, một minh chứng cho tài năng điền kinh xuất chúng của cả hai vợ chồng.
3. Sự nghiệp điền kinh
Sự nghiệp điền kinh của Ismael Kirui bắt đầu từ rất sớm và nhanh chóng đạt được những thành công vang dội, đặc biệt ở các cự ly dài. Anh đã khẳng định mình là một vận động viên bền bỉ và có chiến thuật xuất sắc, nổi bật với khả năng bứt tốc cuối cùng và giữ tốc độ cao.
3.1. Thành tích trẻ và giai đoạn đầu sự nghiệp
Giai đoạn đầu sự nghiệp của Ismael Kirui đã cho thấy tiềm năng vượt trội của anh. Năm 1990, anh giành huy chương bạc ở cự ly 10000 mét tại Giải vô địch điền kinh trẻ thế giới tổ chức tại Plovdiv, Bulgaria. Tại Giải vô địch điền kinh trẻ thế giới năm 1992 ở Seoul, Hàn Quốc, anh tiếp tục giành huy chương bạc ở nội dung 5000 mét.
Cùng năm 1993, Ismael Kirui đã thiết lập kỷ lục thế giới trẻ ở nội dung 5000 mét với thời gian 13 phút 06 giây 50 tại Athletissima ở Lausanne, Thụy Sĩ. Ngoài ra, anh cũng thể hiện tài năng vượt trội ở các giải việt dã khi đứng thứ tư ở nội dung trẻ tại Giải vô địch việt dã thế giới năm 1990 tại Aix-les-Bains, Pháp, và thứ bảy tại giải năm 1991 ở Antwerp, Bỉ. Đỉnh cao của giai đoạn này là chức vô địch nội dung trẻ tại Giải vô địch việt dã thế giới năm 1992 ở Boston, Hoa Kỳ.
3.2. Các chức vô địch Giải vô địch thế giới
Ismael Kirui đã làm nên lịch sử khi giành liên tiếp hai huy chương vàng ở nội dung 5000 mét tại Giải vô địch điền kinh thế giới.
- Giải vô địch điền kinh thế giới 1993 (Stuttgart): Chiến thắng của Kirui tại Stuttgart, Đức đặc biệt ấn tượng. Ở tuổi 18 tuổi 177 ngày, anh trở thành nhà vô địch thế giới trẻ nhất trong lịch sử giải đấu. Trong cuộc đua, anh đã dẫn đầu phần lớn nửa sau chặng đường, thể hiện sự mạnh mẽ và bản lĩnh. Ở đoạn đường thẳng cuối cùng, anh đã xuất sắc đánh bại Haile Gebrselassie, một đối thủ mạnh mẽ và tài năng, để cán đích với thời gian 13 phút 02 giây 75. Thời gian này cũng là một kỷ lục Giải vô địch điền kinh thế giới mới vào thời điểm đó.
- Giải vô địch điền kinh thế giới 1995 (Gothenburg): Hai năm sau, Kirui tiếp tục bảo vệ thành công danh hiệu vô địch 5000 mét tại Gothenburg, Thụy Điển. Cuộc đua chung kết năm 1995 diễn ra với tốc độ chậm hơn nhiều và được định đoạt bằng một pha bứt tốc mạnh mẽ ở cuối. Kirui đã vượt qua Khalid Boulami để giành chiến thắng thứ hai liên tiếp, củng cố vị thế của mình là một trong những vận động viên cự ly dài hàng đầu thế giới.
3.3. Thành tích chạy đường trường và việt dã
Ngoài các thành tích trên đường chạy, Ismael Kirui cũng là một vận động viên chạy đường trường xuất sắc. Anh đã giành ba danh hiệu Bay to Breakers 12K liên tiếp từ năm 1993 đến 1995. Chiến thắng đầu tiên của anh tại giải này với thời gian 33 phút 42 giây đã thiết lập một kỷ lục thế giới trên đường trường ở cự ly này.
3.4. Kỷ lục cá nhân tốt nhất
Các kỷ lục cá nhân (Personal Bests) chính thức của Ismael Kirui trong các nội dung điền kinh cự ly dài:
- 3000 mét: 7 phút 39 giây 82 (1993)
- 5000 mét: 13 phút 02 giây 75 (1993, 1995)
- 10000 mét: 27 phút 06 giây 59 (1995)
3.5. Thành tích tại các giải đấu lớn
Dưới đây là bảng tổng hợp các thành tích đáng chú ý của Ismael Kirui tại các giải đấu quốc tế lớn:
| Năm | Giải đấu | Địa điểm | Kết quả | Nội dung |
|---|---|---|---|---|
| 1990 | Giải vô địch việt dã thế giới | Aix-les-Bains, Pháp | Hạng 4 | Thanh thiếu niên |
| 1990 | Giải vô địch điền kinh trẻ thế giới | Plovdiv, Bulgaria | Huy chương bạc | 10000 mét |
| 1991 | Giải vô địch việt dã thế giới | Antwerp, Bỉ | Hạng 7 | Thanh thiếu niên |
| 1992 | Giải vô địch việt dã thế giới | Boston, Hoa Kỳ | Huy chương vàng | Thanh thiếu niên |
| 1992 | Giải vô địch điền kinh trẻ thế giới | Seoul, Hàn Quốc | Huy chương bạc | 5000 mét |
| 1993 | Giải vô địch điền kinh thế giới | Stuttgart, Đức | Huy chương vàng | 5000 mét |
| 1995 | Giải vô địch điền kinh thế giới | Gothenburg, Thụy Điển | Huy chương vàng | 5000 mét |
| 1997 | Giải vô địch điền kinh thế giới | Athens, Hy Lạp | Vòng loại | 5000 mét |
| 1998 | Giải vô địch việt dã thế giới | Marrakesh, Maroc | Hạng 7 | Cao cấp |
4. Di sản và tác động
Ismael Kirui để lại một di sản đáng kể trong môn điền kinh cự ly dài, đặc biệt là ở nội dung 5000 mét. Với tư cách là nhà vô địch thế giới trẻ nhất ở nội dung này (ở tuổi 18), anh đã mở ra một kỷ nguyên mới cho các tài năng trẻ và là nguồn cảm hứng cho nhiều vận động viên sau này. Khả năng duy trì phong độ đỉnh cao và chiến thắng liên tiếp tại hai Giải vô địch điền kinh thế giới đã khẳng định vị thế của anh trong số các vận động viên hàng đầu của Kenya.
Kirui không chỉ là một nhà vô địch trên đường chạy mà còn là một vận động viên đa năng với những thành tích ấn tượng ở các giải chạy đường trường, bao gồm việc thiết lập kỷ lục thế giới ở cự ly Bay to Breakers 12K. Mặc dù sự nghiệp của anh không kéo dài quá lâu ở đỉnh cao, những thành tựu của Ismael Kirui đã góp phần củng cố vị thế của Kenya là cường quốc trong các môn chạy cự ly dài, và anh vẫn được nhớ đến như một trong những ngôi sao sáng giá của thập niên 1990.
5. Xem thêm
- Richard Chelimo
- Moses Kiptanui
- Rose Cheruiyot
- Điền kinh cự ly dài
- Kenya
- Giải vô địch điền kinh thế giới