Evelyn Ashford

1.1. Thời niên thiếu và Giáo dục

Ashford sinh ra tại Shreveport, Louisiana, Hoa Kỳ. Cô theo học tại Trường Trung học Roseville ở Roseville, California và sau đó tiếp tục con đường học vấn tại Đại học California, Los Angeles (UCLA).

1.2. Khởi đầu Sự nghiệp

Năm 19 tuổi, Ashford đã thi đấu tại Thế vận hội Mùa hè 1976 và về đích thứ năm ở nội dung 100 mét. Năm 1977, cô giành được Giải thưởng Broderick đầu tiên (nay là Giải thưởng Thể thao Honda) với tư cách là vận động viên điền kinh nữ xuất sắc nhất cấp đại học của quốc gia. Năm 1979, tại Cúp Thế giới Điền kinh ở Montreal, cô đã đánh bại các kỷ lục gia thế giới ở nội dung 100 mét và 200 mét, trở thành một trong những ứng cử viên tiềm năng cho huy chương tại Thế vận hội Mùa hè 1980. Tuy nhiên, Hoa Kỳ đã tẩy chay kỳ Thế vận hội này, khiến cô mất đi cơ hội. Cùng năm 1980, Ashford còn gặp phải chấn thương cơ tứ đầu, buộc cô phải nghỉ thi đấu hết mùa giải.

2.1. Kỷ lục Thế giới

Vào ngày 3 tháng 7 năm 1983, Ashford đã thiết lập kỷ lục thế giới đầu tiên của mình ở nội dung 100 mét với thời gian 10,79 giây tại Lễ hội Thể thao Quốc gia ở Colorado Springs, Colorado. Sau đó, vào ngày 22 tháng 8 năm 1984, cô tiếp tục phá kỷ lục của chính mình, đạt 10,76 giây tại cuộc họp Weltklasse ở Zürich, Thụy Sĩ. Thời gian này vẫn là kỷ lục cá nhân tốt nhất của cô và xếp thứ 13 trong danh sách mọi thời đại. Ngoài ra, Ashford còn giữ kỷ lục thế giới ở nội dung chạy 60 thước Anh, một kỷ lục đã tồn tại lâu nhất trong lịch sử điền kinh mà không bị phá vỡ.

2.2. Huy chương Olympic

Evelyn Ashford đã tham gia bốn kỳ Thế vận hội và giành được tổng cộng năm huy chương, trong đó có bốn huy chương vàng và một huy chương bạc.

• Thế vận hội Mùa hè 1976 (Montreal): Ở tuổi 19, cô về đích thứ năm ở nội dung 100 mét.
• Thế vận hội Mùa hè 1980 (Moskva): Cô là một ứng cử viên tiềm năng nhưng không thể tham gia do Hoa Kỳ tẩy chay Thế vận hội.
• Thế vận hội Mùa hè 1984 (Los Angeles): Ashford có cơ hội giành huy chương vàng trên sân nhà. Mặc dù phải rút lui khỏi vòng loại 200 mét do chấn thương nhẹ, cô đã thi đấu ở nội dung 100 mét và giành huy chương vàng với kỷ lục Olympic mới là 10,97 giây. Với tư cách là người chạy cuối cùng cho đội tiếp sức 4 × 100 mét, cô đã giành được huy chương vàng thứ hai. Đội tuyển Hoa Kỳ đã đạt một trong những thời gian nhanh nhất trong lịch sử và giành chiến thắng với khoảng cách lớn nhất từ trước đến nay tại một kỳ Thế vận hội (1.12 giây), đặc biệt là khi Đông Đức, đội giữ kỷ lục thế giới và vô địch thế giới, không tham gia.
• Thế vận hội Mùa hè 1988 (Seoul): Ashford là người cầm cờ cho đội tuyển Hoa Kỳ tại Lễ khai mạc. Cô về nhì ở nội dung 100 mét, bị đánh bại bởi Florence Griffith Joyner, người đã phá kỷ lục thế giới của cô vào đầu mùa giải tại Vòng loại Olympic Hoa Kỳ 1988. Tuy nhiên, trong nội dung tiếp sức 4 × 100 mét, cô một lần nữa chạy chặng cuối cùng và giành huy chương vàng Olympic thứ ba, bất chấp việc trao gậy giữa Griffith-Joyner và Ashford không hoàn hảo, đòi hỏi Ashford phải có một chặng chạy cuối cùng xuất sắc để vượt qua Marlies Göhr.
• Thế vận hội Mùa hè 1992 (Barcelona): Ở kỳ Thế vận hội cuối cùng của mình khi đã 35 tuổi, Ashford bị loại ở bán kết 100 mét chỉ với 1/100 giây. Tuy nhiên, cô tiếp tục giành huy chương vàng thứ ba liên tiếp ở nội dung tiếp sức 4 × 100 mét, lần này cô chạy chặng đầu tiên. Cô là một trong sáu phụ nữ đã giành được bốn huy chương vàng trong lịch sử Olympic điền kinh.

2.3. Các Giải đấu Quốc tế Lớn

Ngoài các kỳ Thế vận hội, Evelyn Ashford còn đạt được nhiều thành công đáng kể tại các giải đấu quốc tế khác:

• Đại hội Thể thao Liên châu Mỹ 1979 (San Juan): Cô giành huy chương vàng ở cả hai nội dung 100 mét và 200 mét.
• Giải vô địch điền kinh thế giới 1983 (Helsinki): Cô là một trong những ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch 100 mét. Tuy nhiên, trong trận chung kết, cô đã bị chấn thương gân kheo và gục ngã.
• Cúp Thế giới Điền kinh 1981 (Rome): Cô giành chiến thắng ở cả hai nội dung chạy nước rút.
• Đại hội Thể thao Thiện chí 1986: Cô giành chức vô địch 100 mét.
• Giải vô địch điền kinh thế giới 1991 (Tokyo): Cô về đích thứ năm ở nội dung 100 mét và đội tiếp sức 4x100 mét của cô không hoàn thành cuộc đua.

2.4. Giải thưởng và Vinh danh

Evelyn Ashford đã nhận được nhiều giải thưởng và vinh danh trong suốt sự nghiệp của mình:

• Cô được tạp chí Track & Field News^English xếp hạng số 1 thế giới ở nội dung 100 mét vào các năm 1979, 1981 và 1986, và ở nội dung 200 mét vào năm 1981.
• Cô hai lần được vinh danh là "Vận động viên điền kinh của năm" bởi Track & Field News^English vào các năm 1981 và 1984.
• Năm 1977, cô là người đầu tiên nhận Giải thưởng Broderick (nay là Giải thưởng Thể thao Honda) dành cho vận động viên điền kinh nữ xuất sắc nhất cấp đại học.
• Năm 1989, cô được trao Giải thưởng Tưởng niệm Flo Hyman.
• Năm 1993, cô nhận Giải thưởng ESPY cho Nữ vận động viên điền kinh xuất sắc nhất.

2.5. Vượt qua Chấn thương

Một trong những điểm nổi bật trong sự nghiệp của Ashford là khả năng vượt qua chấn thương để trở lại đỉnh cao. Cô đã ba lần trở lại sau những chấn thương nghiêm trọng khiến cô phải nghỉ thi đấu cả mùa giải:

• Năm 1980, cô bị chấn thương cơ tứ đầu nhưng đã trở lại vào năm 1981, giành chiến thắng kép ở Cúp Thế giới Điền kinh và đứng đầu bảng xếp hạng thế giới ở cả hai nội dung chạy nước rút.
• Sau một chấn thương vào năm 1983, cô đã trở thành nhà vô địch Olympic kép vào năm 1984.
• Năm 1987, một chấn thương gân kheo đã ngăn cản cô tham gia Giải vô địch thế giới, nhưng một mùa giải sau đó, cô đã bổ sung thêm một huy chương bạc Olympic và huy chương vàng thứ ba vào bộ sưu tập của mình.

3.1. Gia đình và Cuộc sống Riêng tư

Vào ngày 30 tháng 5 năm 1985, Evelyn Ashford đã sinh con gái của mình, Raina Ashley Washington. Sau khi sinh con, cô vẫn tiếp tục thi đấu và có một năm 1986 xuất sắc, chỉ thua một lần ở cả nội dung 100 mét và 200 mét, đồng thời giành chức vô địch 100 mét tại Đại hội Thể thao Thiện chí. Sau khi chia tay huấn luyện viên Pat Connolly vào năm 1985, Ashford chủ yếu tự huấn luyện bản thân.

4.1. Đánh giá Sự nghiệp

Ashford được đánh giá là "một trong những vận động viên điền kinh vĩ đại nhất từ trước đến nay". Cô nổi tiếng với sự bền bỉ, khả năng duy trì phong độ cao trong nhiều năm và đặc biệt là tinh thần kiên cường khi ba lần trở lại đỉnh cao sau những chấn thương nặng. Sự nghiệp của cô là minh chứng cho ý chí vượt khó và sự cống hiến không ngừng nghỉ cho môn thể thao này.

4.2. Tầm ảnh hưởng và Truyền cảm hứng

Evelyn Ashford đã tạo ra một tầm ảnh hưởng lớn đối với các vận động viên nữ và là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ. Việc cô là người phụ nữ đầu tiên chạy dưới 11 giây tại một kỳ Thế vận hội và vượt qua rào cản này hơn 30 lần đã mở ra những giới hạn mới cho các vận động viên nữ trong môn chạy nước rút. Cô đã chứng minh rằng tuổi tác và chấn thương không phải là rào cản không thể vượt qua, truyền tải thông điệp về sự kiên trì và quyết tâm.

4.3. Vụ kỷ niệm và Tưởng nhớ

Để ghi nhận những đóng góp và thành tựu của cô, Evelyn Ashford đã được vinh danh trong nhiều đại sảnh danh vọng:

• Năm 1990, cô được vinh danh tại Đại sảnh Danh vọng Điền kinh UCLA.
• Năm 1997, Ashford được vinh danh tại Đại sảnh Danh vọng Điền kinh Quốc gia Hoa Kỳ.
• Vai trò là người cầm cờ cho đội tuyển Hoa Kỳ tại Lễ khai mạc Thế vận hội Mùa hè 1988 cũng là một sự ghi nhận đặc biệt cho vị trí và tầm ảnh hưởng của cô trong thể thao quốc gia.