George Gurdjieff

1.1. Thời thơ ấu và bối cảnh

Gurdjieff sinh ra tại Alexandropol, Tỉnh Yerevan, Đế quốc Nga (nay là Gyumri, Armenia). Có nhiều quan điểm trái ngược về ngày sinh của Gurdjieff, dao động từ năm 1866 đến 1877. Phần lớn các ghi chép còn tồn tại nghiêng về năm 1877, nhưng Gurdjieff trong các cuộc trò chuyện được ghi lại với học trò đã cho biết năm sinh của mình là khoảng 1867, điều này được chứng thực bởi lời kể của cháu gái ông Luba Gurdjieff Everitt và phù hợp với các bức ảnh và video chụp ông vào năm 1949. George Kiourtzidis, chắt của chú nội Gurdjieff là Vasilii, nhớ lại rằng ông nội Alexander của ông, sinh năm 1875, nói rằng Gurdjieff lớn hơn ông khoảng ba tuổi, điều này cho thấy ngày sinh khoảng 1872. Mặc dù các tài liệu chính thức liên tục ghi ngày sinh của ông là 28 tháng 12, Gurdjieff lại tự kỷ niệm sinh nhật của mình vào ngày 1 tháng 1 theo Lịch Julius của Chính thống giáo Cũ hoặc theo ngày Lịch Gregorius cho Năm mới là 13 tháng 1 (trước năm 1899; 14 tháng 1 sau năm 1900). Năm 1872 được khắc trên một tấm bia mộ tại nghĩa trang Avon, Seine-et-Marne, Pháp, nơi thi thể ông được chôn cất.

Cha của ông, Ivan Ivanovich Gurdjieff, là người Hy Lạp và là một ashugh (nhà thơ-hát rong) nổi tiếng với bút danh Adash, người vào những năm 1870 đã quản lý những đàn gia súc và cừu lớn. Quan điểm lâu nay cho rằng mẹ của Gurdjieff là người Armenia, mặc dù một số học giả gần đây đã suy đoán rằng bà cũng là người Hy Lạp. Theo chính Gurdjieff, cha ông xuất thân từ một gia đình Hy Lạp có tổ tiên di cư từ Đế quốc Byzantine sau Sự kiện Constantinople thất thủ vào năm 1453, gia đình ông ban đầu chuyển đến Anatolia trung tâm, và từ đó cuối cùng đến Gruzia ở Caucasus. Tên Gurdjieff gợi ý điều này, vì 'Gurji' trong tiếng Ba Tư có nghĩa là 'người Gruzia', và họ Gurdjieff theo kiểu Nga sẽ có nghĩa là 'người từ Gruzia'.

Gurdjieff đã trải qua thời thơ ấu ở Kars, nơi từ năm 1878 đến 1918 là thủ phủ hành chính của tỉnh Transcaucasus thuộc Nga, Tỉnh Kars, một vùng biên giới mới được Nga giành được sau thất bại của Đế quốc Ottoman. Vùng này có thảo nguyên rộng lớn và núi cao, với dân cư đa sắc tộc và đa tín ngưỡng, có truyền thống tôn trọng các nhà thần bí và thánh nhân du hành, cũng như sự pha trộn và chuyển đổi tôn giáo. Cả thành phố Kars và vùng lân cận đều là nơi sinh sống của một dân số cực kỳ đa dạng: mặc dù là một phần của Cao nguyên Armenia, tỉnh Kars Oblast thuộc Nga là quê hương của người Armenia, Người Hy Lạp Caucasus, Người Hy Lạp Pontus, người Gruzia, người Nga, người Kurds, người Thổ Nhĩ Kỳ, và một số lượng nhỏ hơn các cộng đồng Kitô giáo từ Đông và Trung Âu như Người Đức Caucasus, người Estonia, và các cộng đồng giáo phái Chính thống giáo Nga như Molokan, Doukhobor, Pryguny và Subbotnik. Gurdjieff đặc biệt nhắc đến cộng đồng Yazidi. Lớn lên trong một xã hội đa sắc tộc, Gurdjieff thông thạo tiếng Armenia, tiếng Hy Lạp Pontus, tiếng Nga và tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ pha trộn giữa tiếng Ottoman Thổ Nhĩ Kỳ thanh lịch với một số phương ngữ. Sau này, ông còn có "khả năng làm việc" với một số ngôn ngữ châu Âu.

Những ảnh hưởng ban đầu đối với ông bao gồm cha ông, một thợ mộc và nhà thơ-hát rong nghiệp dư, cùng linh mục của Nhà thờ Kars, Trưởng khoa Borsh, một người bạn của gia đình. Gurdjieff trẻ tuổi say mê đọc văn học từ nhiều nguồn và bị ảnh hưởng bởi những tác phẩm này cùng việc chứng kiến một số hiện tượng mà ông không thể giải thích, ông đã hình thành niềm tin rằng có một sự thật ẩn giấu mà nhân loại đã biết trong quá khứ, không thể xác định được từ khoa học hay tôn giáo chính thống.

1.2. Khám phá và du hành

Theo lời kể của chính Gurdjieff, trong những năm đầu trưởng thành, cuộc tìm kiếm tri thức đã dẫn ông đến những chuyến đi rộng khắp Trung Á, Ai Cập, Iran, Ấn Độ, Tây Tạng và nhiều nơi khác trước khi ông trở về Nga vào năm 1912. Ông không bao giờ tiết lộ nguồn gốc giáo lý của mình, mà ông từng gọi là Kitô giáo bí truyền, vì nó gán một ý nghĩa tâm lý hơn là nghĩa đen cho các dụ ngôn và lời tuyên bố trong Kinh Thánh. Cuốn sách Những cuộc gặp gỡ với những người đáng kính của ông là tài liệu duy nhất về những chuyến đi của ông, nhưng nó không được coi là một cuốn tự truyện đáng tin cậy. Một ví dụ là cuộc phiêu lưu đi bộ qua sa mạc Gobi trên cà kheo, nơi Gurdjieff nói rằng ông có thể nhìn xuống các đường nét của cồn cát trong khi bão cát xoáy quanh ông bên dưới. Mỗi chương được đặt tên theo một "người đáng kính", một số trong đó được cho là thành viên của một xã hội gọi là "Những người tìm kiếm sự thật".

Sau khi Gurdjieff qua đời, J. G. Bennett đã nghiên cứu các nguồn tiềm năng của ông và cho rằng những người này là biểu tượng của ba loại người mà Gurdjieff đã đề cập: số 1 tập trung vào cơ thể vật lý; số 2 tập trung vào cảm xúc và số 3 tập trung vào tâm trí. Gurdjieff mô tả cách ông gặp các Dervish, Fakir và hậu duệ của Essene, mà giáo lý của họ ông nói đã được bảo tồn tại một tu viện ở Sarmoung. Cuốn sách cũng có một cuộc tìm kiếm bao trùm liên quan đến một bản đồ "Ai Cập tiền cát" và kết thúc bằng cuộc gặp gỡ với "Hội Huynh đệ Sarmoung".

Gurdjieff viết rằng ông tự nuôi sống mình trong các chuyến đi bằng cách tham gia vào nhiều công việc khác nhau như điều hành một cửa hàng sửa chữa di động và làm hoa giấy; và có lần, khi đang nghĩ xem mình có thể làm gì, ông mô tả việc bắt chim sẻ trong công viên rồi nhuộm chúng màu vàng để bán làm chim hoàng yến. Các nhà bình luận cũng suy đoán rằng trong các chuyến đi của mình, ông đã tham gia vào một số hoạt động chính trị, như một phần của Trò chơi Lớn.

Gurdjieff đã ba lần bị bắn và bị thương nặng trong nửa đầu cuộc đời. Lần đầu tiên là ở Crete một năm trước Chiến tranh Hy Lạp-Thổ Nhĩ Kỳ (1897), lần thứ hai là ở Tây Tạng vào năm 1903, một năm trước cuộc xâm lược của Anh, và lần thứ ba là ở Transcaucasus vào năm 1904 trong cuộc nội chiến. Những mô tả như vậy gợi lên những nhiệm vụ nguy hiểm, và rất khó để tin rằng Gurdjieff có thể thực hiện những chuyến thám hiểm này mà không dựa vào sự hỗ trợ bên ngoài hoặc bảo vệ chính trị. Do đó, có nhiều suy đoán về vai trò của Gurdjieff trong các phong trào dân tộc Armenia hoặc Hy Lạp, trong Trò chơi Lớn giữa Anh và Nga để giành quyền kiểm soát châu Á, hoặc trong mối quan hệ với Đạt Lai Lạt Ma thứ 13, nhưng thiếu bằng chứng xác thực.

Gurdjieff cũng chú ý đến hiện tượng thôi miên như một phương tiện để làm sáng tỏ những xu hướng khó hiểu khác nhau trong tâm trí con người. Mặc dù Gurdjieff đôi khi được cho là đã đóng vai "phù thủy" do kiến thức và kỹ năng xuất sắc của mình trong lĩnh vực này, nhưng mối quan tâm này đằng sau mong muốn khám phá sự phân chia giữa ý thức và tiềm thức, và mối quan hệ tiềm ẩn giữa chúng. Đó cũng là một nghiên cứu về tính dễ bị tổn thương của tâm lý tập thể (tính dễ bị ám thị), đặc biệt rõ ràng trong các cuộc chiến tranh và nội chiến. Gurdjieff nói rằng ông đã tự đặt mình vào những vùng đất bất ổn trong thời kỳ lang thang này để làm sáng tỏ bí ẩn về sự bất thường của tâm lý tập thể. Gurdjieff nói rằng mục tiêu tìm kiếm của ông đã trở thành hai:

• Tìm hiểu và hiểu rõ ý nghĩa và mục đích của sự tồn tại của con người từ mọi khía cạnh.
• Tìm mọi cách để loại bỏ "sự yếu kém đối với ảnh hưởng bên ngoài" khỏi con người, một yếu tố khiến họ dễ dàng rơi vào sự kiểm soát của "thôi miên tập thể".

1.3. Hoạt động tại Nga

Vào ngày đầu năm mới 1912, Gurdjieff đến Moskva và thu hút những học trò đầu tiên của mình, bao gồm người anh họ, nhà điêu khắc Sergey Merkurov, và Rachmilievitch lập dị. Cùng năm đó, ông kết hôn với Julia Ostrowska người Ba Lan ở Saint Petersburg. Năm 1914, Gurdjieff quảng cáo vở ballet của mình, Cuộc đấu tranh của các pháp sư, và ông giám sát việc học trò của mình viết bản phác thảo Những cái nhìn thoáng qua về sự thật.

Năm 1915, Gurdjieff chấp nhận P. D. Ouspensky làm học trò, và năm 1916, ông chấp nhận nhà soạn nhạc Thomas de Hartmann và vợ ông, Olga, làm học trò. Sau đó, ông có khoảng 30 học trò. Ouspensky đã có tiếng là một nhà văn về các chủ đề thần bí và đã tự mình thực hiện cuộc tìm kiếm trí tuệ ở phương Đông, cuối cùng là thất vọng. "Hệ thống" Con đường thứ tư được dạy trong giai đoạn này rất phức tạp và siêu hình, một phần được thể hiện bằng thuật ngữ khoa học.

Trong cuộc biến động cách mạng ở Nga, Gurdjieff rời Petrograd vào năm 1917 để trở về nhà gia đình ở Alexandropol (nay là Gyumri ở Armenia). Trong Cách mạng Tháng Mười, ông thành lập một cộng đồng nghiên cứu tạm thời ở Essentuki ở Caucasus, nơi ông làm việc chuyên sâu với một nhóm nhỏ học trò người Nga. Chị gái cả của Gurdjieff, Anna và gia đình bà sau đó đến đó với tư cách là người tị nạn, thông báo với ông rằng người Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn cha ông ở Alexandropol vào ngày 15 tháng 5. Khi khu vực ngày càng bị đe dọa bởi nội chiến, Gurdjieff đã bịa ra một câu chuyện trên báo công bố "cuộc thám hiểm khoa học" sắp tới của ông đến "Núi Induc". Với tư cách là một nhà khoa học và đeo một chiếc thắt lưng cứu hỏa màu đỏ với những chiếc nhẫn bằng đồng, Gurdjieff rời Essentuki với mười bốn người bạn đồng hành (không bao gồm gia đình Gurdjieff và Ouspensky). Họ đi tàu đến Maikop, nơi các cuộc xung đột đã trì hoãn họ trong ba tuần. Ouspensky rất gắn bó với tư tưởng của Gurdjieff, nhưng khi phương pháp của Gurdjieff ngày càng trở nên thực tế và thể chất, Ouspensky bắt đầu cảm thấy không hài lòng.

Vào mùa xuân năm 1919, Gurdjieff gặp nghệ sĩ Alexandre de Salzmann và vợ ông Jeanne và chấp nhận họ làm học trò. Được Jeanne de Salzmann hỗ trợ, Gurdjieff đã trình diễn công khai lần đầu tiên các Vũ điệu Thiêng liêng (Movements) của mình tại Nhà hát Opera Tbilisi, vào ngày 22 tháng 6. Vào tháng 3 năm 1918, Ouspensky tách khỏi Gurdjieff, định cư ở Anh và tự mình giảng dạy Con đường thứ tư. Hai người đã có một mối quan hệ rất mâu thuẫn trong nhiều thập kỷ sau đó.

1.4. Giảng dạy tại Châu Âu

Năm 1919, Gurdjieff và các học trò thân cận nhất của ông chuyển đến Tbilisi, Gruzia, nơi vợ Gurdjieff là Julia Ostrowska, gia đình Stjoernval, gia đình Hartmann và gia đình de Salzmann tiếp tục tiếp thu giáo lý của ông. Gurdjieff tập trung vào vở ballet vẫn chưa được dàn dựng của mình, Cuộc đấu tranh của các pháp sư. Thomas de Hartmann (người đã ra mắt nhiều năm trước đó, trước Sa hoàng Nikolai II của Nga) đã sáng tác nhạc cho vở ballet, và Olga Ivanovna Hinzenberg (người nhiều năm sau đó kết hôn với kiến trúc sư người Mỹ Frank Lloyd Wright) đã luyện tập các vũ điệu. Chính tại đây, Gurdjieff đã mở Viện Phát triển Con người Hài hòa đầu tiên của mình.

Vào cuối tháng 5 năm 1920, khi các điều kiện chính trị và xã hội ở Gruzia xấu đi, nhóm của ông đã đi đến Batumi trên bờ Biển Đen và sau đó bằng tàu thủy đến Constantinople (nay là Istanbul). Gurdjieff thuê một căn hộ trên phố Kumbaracı ở Péra và sau đó tại số 13 Abdullatif Yemeneci Sokak gần Tháp Galata. Căn hộ nằm gần Khanqah (nhà Sufi) của Dòng Mevlevi (một dòng Sufi theo giáo lý của Jalal al-Din Muhammad Rumi), nơi Gurdjieff, Ouspensky và Thomas de Hartmann đã chứng kiến buổi lễ Sama của Các Dervish Quay. Tại Istanbul, Gurdjieff cũng gặp học trò tương lai của mình, Đại úy John G. Bennett, lúc đó là người đứng đầu Tổng cục Tình báo Quân đội Anh tại Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman, người đã mô tả ấn tượng của mình về Gurdjieff như sau:

Chính tại đó, tôi lần đầu tiên gặp Gurdjieff vào mùa thu năm 1920, và không có môi trường nào phù hợp hơn. Ở Gurdjieff, Đông và Tây không chỉ gặp gỡ. Sự khác biệt của chúng bị xóa bỏ trong một thế giới quan không phân biệt chủng tộc hay tín ngưỡng. Đây là ấn tượng đầu tiên của tôi, và vẫn là một trong những ấn tượng mạnh nhất của tôi. Là một người Hy Lạp từ Caucasus, ông nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ với một giọng thuần khiết bất ngờ, giọng mà người ta liên tưởng đến những người sinh ra và lớn lên trong vòng tròn hẹp của triều đình Ottoman. Vẻ ngoài của ông đủ ấn tượng ngay cả ở Thổ Nhĩ Kỳ, nơi người ta thấy nhiều kiểu người khác thường. Đầu ông cạo trọc, bộ ria mép đen khổng lồ, đôi mắt lúc thì rất nhợt nhạt, lúc thì gần như đen. Thấp hơn chiều cao trung bình, tuy nhiên ông vẫn toát lên ấn tượng về sức mạnh thể chất phi thường.

Gurdjieff đang đứng cạnh giường của mình trong trạng thái mà tôi thấy dường như là cơn thịnh nộ hoàn toàn không kiểm soát được. Ông đang giận dữ với Orage, người đứng bất động và rất tái nhợt, được đóng khung trong một trong các cửa sổ... Bất chợt, trong tích tắc, giọng Gurdjieff dừng lại, toàn bộ nhân cách của ông thay đổi và ông nở một nụ cười rộng với tôi-và trông vô cùng bình yên và tĩnh lặng bên trong, ra hiệu cho tôi rời đi. Sau đó, ông tiếp tục bài diễn thuyết của mình với sức mạnh không suy giảm. Điều này xảy ra nhanh đến mức tôi không tin rằng ông Orage thậm chí còn nhận thấy sự gián đoạn trong nhịp điệu.

1.5. Các chuyến thăm Bắc Mỹ và cuộc sống sau này

Bắt đầu từ năm 1924, Gurdjieff đã thực hiện các chuyến thăm đến Bắc Mỹ, nơi cuối cùng ông tiếp nhận các học trò trước đây do A. R. Orage giảng dạy. Năm 1924, khi đang lái xe một mình từ Paris đến Fontainebleau, ông gặp một tai nạn xe hơi suýt chết. Được vợ và mẹ chăm sóc, ông đã hồi phục chậm chạp và đau đớn, bất chấp mọi dự đoán y tế. Vẫn đang trong quá trình hồi phục, ông chính thức "giải tán" viện của mình vào ngày 26 tháng 8 (thực tế ông chỉ giải tán các học trò "ít tận tâm" hơn) mà ông bày tỏ là một công việc cá nhân: "trong tương lai, dưới cái cớ của những lý do đáng giá khác nhau, để loại bỏ khỏi tầm mắt tôi tất cả những người bằng cách này hay cách khác làm cho cuộc sống của tôi quá thoải mái".

Trong khi hồi phục sau chấn thương và vẫn còn quá yếu để tự viết, ông bắt đầu đọc bộ tác phẩm lớn của mình, Những câu chuyện của Beelzebub, phần đầu tiên của Tất cả và Mọi thứ, bằng sự pha trộn giữa tiếng Armenia và tiếng Nga. Cuốn sách thường được cho là phức tạp và khó hiểu và buộc người đọc phải "làm việc" để tìm ra ý nghĩa của nó. Ông tiếp tục phát triển cuốn sách trong vài năm, viết trong các quán cà phê ồn ào mà ông thấy có lợi cho việc ghi lại suy nghĩ của mình.

Mẹ của Gurdjieff qua đời vào năm 1925 và vợ ông bị ung thư và qua đời vào tháng 6 năm 1926. Ouspensky đã tham dự tang lễ của bà. Theo nhà văn Fritz Peters, Gurdjieff đã ở New York từ tháng 11 năm 1925 đến mùa xuân năm 1926, khi ông đã huy động được hơn 100.00 K USD. Ông đã thực hiện sáu hoặc bảy chuyến đi đến Hoa Kỳ, nhưng đã khiến một số người xa lánh vì những yêu cầu tiền bạc thô lỗ và xấc xược của mình.

Một nhóm Gurdjieff có trụ sở tại Chicago được Jean Toomer thành lập vào năm 1927 sau khi ông đã đào tạo tại Prieuré trong một năm. Diana Huebert là một thành viên thường xuyên của nhóm Chicago, và đã ghi lại một số chuyến thăm mà Gurdjieff đã thực hiện đến nhóm vào năm 1932 và 1934 trong hồi ký của bà về ông.

Mặc dù những nỗ lực gây quỹ ở Mỹ, hoạt động của Prieuré vẫn mắc nợ và bị đóng cửa vào năm 1932. Gurdjieff thành lập một nhóm giảng dạy mới ở Paris. Được gọi là The Rope, nhóm này chỉ bao gồm phụ nữ, nhiều người trong số họ là nhà văn, và một số người đồng tính nữ. Các thành viên bao gồm Kathryn Hulme, Jane Heap, Margaret Anderson và góa phụ của Enrico Caruso, Dorothy. Gurdjieff trở nên quen biết với Gertrude Stein thông qua các thành viên của nhóm, nhưng bà chưa bao giờ là một người theo dõi.

Năm 1935, Gurdjieff ngừng viết Tất cả và Mọi thứ. Ông đã hoàn thành hai phần đầu tiên của bộ ba tác phẩm đã được lên kế hoạch nhưng sau đó bắt đầu viết Loạt thứ ba. (Sau này được xuất bản dưới tiêu đề Cuộc sống chỉ thực sự khi tôi là). Năm 1936, ông định cư tại một căn hộ ở số 6, Rue des Colonels-Renard ở Paris, nơi ông sẽ ở đó cho đến hết đời. Năm 1937, anh trai Dmitry của ông qua đời, và The Rope giải tán.

3.1. Cái chết

Gurdjieff qua đời vì ung thư tại Bệnh viện Mỹ ở Neuilly-sur-Seine, Pháp, vào ngày 29 tháng 10 năm 1949. Tang lễ của ông diễn ra tại Nhà thờ Chính thống giáo Nga St. Alexandre Nevsky tại số 12 Rue Daru, Paris. Ông được chôn cất tại nghĩa trang ở Avon (gần Fontainebleau).

5.1. Các khái niệm cốt lõi

Gurdjieff lập luận rằng nhiều hình thức truyền thống tôn giáo và tâm linh hiện có trên Trái Đất đã mất kết nối với ý nghĩa và sức sống ban đầu của chúng và do đó không còn có thể phục vụ nhân loại theo cách đã được dự định ban đầu. Kết quả là, con người đã không nhận ra những sự thật của các giáo lý cổ xưa và thay vào đó ngày càng trở nên giống như những người máy, dễ bị kiểm soát từ bên ngoài và ngày càng có khả năng thực hiện những hành động tâm thần tập thể không thể tưởng tượng được như Chiến tranh thế giới thứ nhất. Tốt nhất, các giáo phái và trường phái còn tồn tại chỉ có thể cung cấp sự phát triển một chiều, không dẫn đến một con người hoàn toàn tích hợp.

Theo Gurdjieff, chỉ một trong ba chiều của một người-cụ thể là cảm xúc, hoặc cơ thể vật lý, hoặc tâm trí-có xu hướng phát triển trong các trường phái và giáo phái như vậy, và nói chung là phải trả giá bằng các năng lực khác hoặc trung tâm, như Gurdjieff gọi chúng. Kết quả là, những con đường này không tạo ra một con người cân bằng đúng đắn. Hơn nữa, bất kỳ ai muốn thực hiện bất kỳ con đường truyền thống nào để đạt được kiến thức tâm linh (mà Gurdjieff đã giảm xuống còn ba-cụ thể là con đường của Fakir, con đường của Tu sĩ, và con đường của Yogi) đều phải từ bỏ cuộc sống trong thế giới. Nhưng Gurdjieff cũng mô tả một "Con đường thứ tư" sẽ phù hợp với yêu cầu của những người đương đại sống ở châu Âu và Mỹ. Thay vì rèn luyện tâm trí, cơ thể và cảm xúc một cách riêng biệt, kỷ luật của Gurdjieff hoạt động trên cả ba để thúc đẩy một kết nối hữu cơ giữa chúng và sự phát triển cân bằng.

Song song với các truyền thống tâm linh khác, Gurdjieff dạy rằng một người phải bỏ ra nỗ lực đáng kể để thực hiện sự chuyển hóa dẫn đến thức tỉnh. Gurdjieff gọi đó là "Công việc" hoặc "Làm việc trên bản thân". Theo Gurdjieff, "Làm việc trên bản thân không khó bằng việc muốn làm việc, đưa ra quyết định."

Mặc dù Gurdjieff không đặt nặng ý nghĩa vào thuật ngữ "Con đường thứ tư" và không bao giờ sử dụng thuật ngữ này trong các tác phẩm của mình, học trò của ông P. D. Ouspensky từ năm 1924 đến 1947 đã biến thuật ngữ này và việc sử dụng nó trở thành trung tâm trong cách giải thích của riêng ông về giáo lý của Gurdjieff. Sau cái chết của Ouspensky, các học trò của ông đã xuất bản một cuốn sách có tựa đề Con đường thứ tư dựa trên các bài giảng của ông.

Gurdjieff tin rằng con người thường xuyên ở trong trạng thái "ngủ", nghĩa là họ không có ý thức thực sự về bản thân và môi trường xung quanh. Ông gọi đây là "giấc ngủ thức" hay "trạng thái mơ màng tỉnh táo". Trong trạng thái này, con người bị chi phối bởi các phản ứng cơ học và tự động, thiếu sự tự chủ và ý chí thực sự. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của "tự ghi nhớ" (self-remembering), một trạng thái ý thức mà trong đó một người đồng thời nhận thức được bản thân và những gì đang xảy ra bên ngoài. Đây là một khái niệm trung tâm trong giáo lý của ông, nhằm mục đích vượt qua trạng thái "ngủ" thông thường.

Một khái niệm quan trọng khác là "đồng nhất hóa" (identification), tức là xu hướng con người bị cuốn hút và hòa mình hoàn toàn vào các sự vật, cảm xúc, hoặc suy nghĩ bên ngoài, mất đi cảm giác về bản thân. Gurdjieff cho rằng sự đồng nhất hóa này là một trong những rào cản lớn nhất đối với sự thức tỉnh và tự phát triển.

Trong hệ thống của Gurdjieff, "legominism" là một phương tiện truyền tải thông tin về các sự kiện từ thời xa xưa thông qua những người đã được khai sáng. Ông cũng đề cập đến "ba loại thức ăn của bản thể" (three being-foods), một khái niệm tương đồng với Ayurveda, và tuyên bố "thời gian là hơi thở" (time is breath), phản ánh Jyotish, hệ thống chiêm tinh học Vệ Đà.

5.2. Tiềm năng và ý thức con người

Giáo lý của Gurdjieff đề cập đến câu hỏi về vị trí của nhân loại trong vũ trụ và tầm quan trọng của việc phát triển những tiềm năng tiềm ẩn của nó-được coi là tài năng tự nhiên của chúng ta với tư cách là con người, nhưng hiếm khi được phát huy. Ông dạy rằng các cấp độ ý thức cao hơn, các thể cao hơn, sự phát triển và tăng trưởng nội tâm là những khả năng thực sự nhưng đòi hỏi công việc có ý thức để đạt được. Mục đích không phải là để có được bất cứ điều gì mới mà là để phục hồi những gì chúng ta đã mất.

Trong giáo lý của mình, Gurdjieff đã gán một ý nghĩa riêng biệt cho các văn bản cổ xưa khác nhau như Kinh Thánh và nhiều lời cầu nguyện tôn giáo. Ông tin rằng những văn bản như vậy có những ý nghĩa rất khác so với những gì thường được gán cho chúng. "Đừng ngủ"; "Thức tỉnh, vì bạn không biết giờ"; và "Vương quốc Thiên đàng ở bên trong" là những ví dụ về các tuyên bố trong Kinh Thánh chỉ ra những giáo lý mà bản chất đã bị lãng quên.

Gurdjieff dạy mọi người cách tăng cường và tập trung sự chú ý và năng lượng của họ theo nhiều cách khác nhau để giảm thiểu việc mơ mộng và lơ đãng. Theo giáo lý của ông, sự phát triển nội tâm này là khởi đầu của một quá trình thay đổi có thể tiếp tục, mục đích của nó là biến con người thành những gì Gurdjieff tin rằng họ nên trở thành.

Không tin tưởng vào "đạo đức", mà ông mô tả là thay đổi theo từng nền văn hóa, thường mâu thuẫn và đạo đức giả, Gurdjieff rất nhấn mạnh tầm quan trọng của "lương tâm".

Để tạo điều kiện trong đó sự chú ý nội tâm có thể được thực hiện mạnh mẽ hơn, Gurdjieff cũng dạy các học trò của mình "vũ điệu thiêng liêng" hoặc "vũ điệu", sau này được gọi là Vũ điệu Gurdjieff, mà họ cùng nhau thực hiện theo nhóm. Ông cũng để lại một khối lượng âm nhạc, được lấy cảm hứng từ những gì ông nghe được trong các chuyến thăm đến các tu viện xa xôi và những nơi khác, được viết cho piano với sự hợp tác của một trong những học trò của ông, Thomas de Hartmann.

Gurdjieff đã sử dụng nhiều bài tập khác nhau, chẳng hạn như bài tập "Dừng lại", để thúc đẩy sự tự quan sát ở học sinh của mình. Những cú sốc khác để giúp đánh thức học sinh của mình khỏi việc mơ mộng liên tục luôn có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

5.3. Vũ trụ học và chủ nghĩa thần bí

Gurdjieff đã đưa ra một cái nhìn độc đáo về vũ trụ và sự tồn tại của con người, mang màu sắc của sự theo đuổi khoa học. Ông đã cố gắng truyền đạt những gì ông tìm thấy trong hơn hai hoặc ba thập kỷ tìm kiếm thông qua nhiều phương pháp và phong cách biểu đạt khác nhau. Ngoài hệ thống giáo lý lý thuyết, Gurdjieff đã sử dụng các biểu tượng hình học như Enneagram, các câu chuyện, ballet, vũ điệu, âm nhạc và các bài tập thực hành để truyền tải "tư tưởng" (ideas) của mình.

Gurdjieff cũng đã tìm thấy mối liên hệ giữa tư tưởng của mình với các truyền thống thần bí và triết học khác như Sufism, Gnosticism và Phật giáo. Đặc biệt, ông được cho là chịu ảnh hưởng lớn từ Valentinus, một giáo sĩ Kitô giáo thế kỷ 3, thể hiện qua việc ông coi trọng các con số đặc biệt như 3 và 7, và cách ông giải thích giáo lý bằng thang âm, gợi nhớ đến Pythagoras.

Một khía cạnh của giáo lý Gurdjieff đã trở nên nổi bật trong những thập kỷ gần đây là hình học enneagram. Đối với nhiều học trò của truyền thống Gurdjieff, enneagram vẫn là một công án, đầy thách thức và không bao giờ được giải thích đầy đủ. Đã có nhiều nỗ lực để truy tìm nguồn gốc của phiên bản enneagram này; một số điểm tương đồng với các hình khác đã được tìm thấy, nhưng dường như Gurdjieff là người đầu tiên công khai hình enneagram và chỉ ông mới biết nguồn gốc thực sự của nó. Những người khác đã sử dụng hình enneagram liên quan đến phân tích tính cách, chủ yếu với Enneagram tính cách như được phát triển bởi Oscar Ichazo, Claudio Naranjo và những người khác. Hầu hết các khía cạnh của ứng dụng này không liên quan trực tiếp đến giáo lý của Gurdjieff hoặc các giải thích của ông về enneagram.

5.4. Tiềm năng và ý thức con người

Gurdjieff dạy rằng con người hiện đang sống trong trạng thái "ngủ" hay "giấc ngủ thức", không nhận thức được đầy đủ tiềm năng của bản thân. Mục tiêu của "Công việc" là giúp cá nhân thức tỉnh, phát triển ý thức cao hơn và đạt được sự hài hòa giữa các trung tâm: trí tuệ, cảm xúc và thể chất. Ông tin rằng con người có khả năng vượt qua trạng thái tự động hóa và trở thành những cá thể có ý thức, có khả năng tự chủ và ý chí thực sự.

6.1. Các Vũ điệu và vũ điệu thiêng liêng

Các Vũ điệu, hay vũ điệu thiêng liêng, là một phần không thể thiếu trong công việc của Gurdjieff. Gurdjieff đôi khi tự gọi mình là "giáo viên vũ điệu" và ban đầu được công chúng chú ý vì những nỗ lực dàn dựng một vở ballet ở Moskva có tên Cuộc đấu tranh của các pháp sư.

Trong Views from the Real World, Gurdjieff viết: "Bạn hỏi về mục đích của các vũ điệu. Mỗi vị trí của cơ thể tương ứng với một trạng thái nội tâm nhất định và, mặt khác, mỗi trạng thái nội tâm tương ứng với một tư thế nhất định. Một người, trong cuộc sống của mình, có một số tư thế quen thuộc nhất định và anh ta chuyển từ tư thế này sang tư thế khác mà không dừng lại ở những tư thế ở giữa. Thực hiện các tư thế mới, không quen thuộc cho phép bạn quan sát bản thân bên trong khác với cách bạn thường làm trong điều kiện bình thường."

Các bộ phim về các buổi trình diễn vũ điệu thỉnh thoảng được chiếu riêng tư bởi các Quỹ Gurdjieff, và một số ví dụ được thể hiện trong một cảnh trong bộ phim Những cuộc gặp gỡ với những người đáng kính của Peter Brook. Các vũ điệu của Gurdjieff thường được thực hiện theo sáu hàng, tương ứng với dãy số Enneagram 142857.

6.2. Âm nhạc

Âm nhạc của Gurdjieff được chia thành ba giai đoạn riêng biệt. "Giai đoạn đầu tiên" là âm nhạc ban đầu, bao gồm nhạc từ vở ballet Cuộc đấu tranh của các pháp sư và nhạc cho các vũ điệu ban đầu có niên đại khoảng năm 1918.

Âm nhạc "giai đoạn thứ hai", mà Gurdjieff được cho là nổi tiếng nhất, được viết với sự hợp tác của nhà soạn nhạc gốc Nga Thomas de Hartmann, được mô tả là âm nhạc Gurdjieff-de-Hartmann. Có niên đại từ giữa những năm 1920, nó cung cấp một kho tàng phong phú với nguồn gốc từ âm nhạc dân gian và tôn giáo Caucasus và Trung Á, âm nhạc phụng vụ Chính thống giáo Nga và các nguồn khác. Âm nhạc này thường được nghe lần đầu tiên trong phòng khách tại Prieuré, nơi phần lớn được sáng tác. Kể từ khi bốn tập của kho tàng piano này được Schott xuất bản, gần đây đã hoàn thành, đã có rất nhiều bản thu âm mới, bao gồm các phiên bản dàn nhạc của âm nhạc được Gurdjieff và de Hartmann chuẩn bị cho các buổi trình diễn Vũ điệu năm 1923-1924. Các phiên bản piano độc tấu của các tác phẩm này đã được Cecil Lytle, Keith Jarrett và Frederic Chiu thu âm.

"Giai đoạn âm nhạc cuối cùng" là âm nhạc harmonium ngẫu hứng thường được chơi sau các bữa tối Gurdjieff tổ chức tại căn hộ của ông ở Paris trong thời kỳ Chiếm đóng và những năm ngay sau chiến tranh cho đến khi ông qua đời vào năm 1949. Tổng cộng, Gurdjieff hợp tác với de Hartmann đã sáng tác khoảng 200 bản. Vào tháng 5 năm 2010, 38 phút nhạc piano độc tấu chưa phát hành trên đĩa axetat đã được Neil Kempfer Stocker mua từ tài sản của con gái riêng quá cố của ông, Dushka Howarth. Năm 2009, nghệ sĩ dương cầm Elan Sicroff đã phát hành Laudamus: The Music of Georges Ivanovitch Gurdjieff and Thomas de Hartmann, bao gồm một tuyển tập các tác phẩm hợp tác của Gurdjieff/de Hartmann (cũng như ba tác phẩm lãng mạn ban đầu do de Hartmann sáng tác khi còn là thiếu niên). Năm 1998, Alessandra Celletti đã phát hành "Hidden Sources" (Kha Records) với 18 bản của Gurdjieff/de Hartmann.

Nghệ sĩ dương cầm và nhà soạn nhạc người Anh Helen Perkin (tên kết hôn Helen Adie) đã đến với Gurdjieff thông qua Ouspensky và lần đầu tiên đến thăm Gurdjieff ở Paris sau chiến tranh. Bà và chồng George Adie di cư đến Úc vào năm 1965 và thành lập Hội Gurdjieff ở Newport. Các bản thu âm bà biểu diễn âm nhạc của Thomas de Hartmann đã được phát hành trên CD. Nhưng bà cũng là một giáo viên Vũ điệu và cũng sáng tác nhạc cho các Vũ điệu. Một số bản nhạc này đã được xuất bản và lưu hành riêng.

6.3. Thực hành tâm linh

"Công việc" không phải là một sự theo đuổi trí tuệ và cũng không phải là một khái niệm mới, mà là một cách sống thực tế "trong khoảnh khắc" để cho phép ý thức về bản thân ("tự ghi nhớ") xuất hiện. Gurdjieff đã sử dụng một số phương pháp và tài liệu để đánh thức những người theo ông, ngoài sự hiện diện sống động của chính ông, bao gồm các cuộc họp, âm nhạc, vũ điệu (vũ điệu thiêng liêng), các bài viết, bài giảng và các hình thức làm việc nhóm và cá nhân sáng tạo. Mục đích của các phương pháp khác nhau này là 'đặt một chướng ngại vật vào guồng máy', để cho phép tạo ra một kết nối giữa tâm trí và cơ thể, điều dễ nói nhưng phải trải nghiệm mới hiểu được ý nghĩa của nó. Vì mỗi cá nhân là khác nhau, Gurdjieff không có một cách tiếp cận chung cho tất cả mọi người và đã sử dụng các phương tiện khác nhau để truyền đạt những gì ông đã tự mình khám phá.

Gurdjieff cũng sử dụng các bài tập cụ thể như bài tập "Dừng lại" (Stop exercise) để thúc đẩy sự tự quan sát ở học sinh. Những "cú sốc" khác nhằm giúp học sinh thức tỉnh khỏi trạng thái mơ mộng liên tục cũng có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Ông ủng hộ "con đường của người xảo quyệt" như một lối tắt để khuyến khích sự phát triển nội tâm mà nếu không thì có thể mất nhiều năm nỗ lực và không có kết quả thực sự.

7.1. Các tác phẩm chính

Ba cuốn sách của Gurdjieff được xuất bản bằng tiếng Anh tại Hoa Kỳ sau khi ông qua đời: Những câu chuyện của Beelzebub kể cho cháu trai xuất bản năm 1950 bởi E. P. Dutton & Co. Inc., Những cuộc gặp gỡ với những người đáng kính, xuất bản năm 1963 bởi E. P. Dutton & Co. Inc., và Cuộc sống chỉ thực sự khi tôi là, được E. P. Dutton & Co. in riêng và xuất bản năm 1978 bởi Triangle Editions Inc. chỉ để phân phối riêng. Bộ ba tác phẩm này là "legominism" của Gurdjieff, được biết đến chung là Tất cả và Mọi thứ. Một legominism, theo Gurdjieff, là "một trong những phương tiện truyền tải thông tin về một số sự kiện của thời xa xưa thông qua những người đã được khai sáng". Một cuốn sách gồm các bài nói chuyện ban đầu của ông cũng được học trò và thư ký riêng của ông, Olga de Hartmann, thu thập và xuất bản năm 1973 với tựa đề Những cái nhìn từ thế giới thực: Các bài nói chuyện ban đầu ở Moskva, Essentuki, Tiflis, Berlin, London, Paris, New York và Chicago, theo lời kể của các học trò ông.

Gurdjieff đã viết một bộ ba tác phẩm với tựa đề chung là Tất cả và Mọi thứ. Tập đầu tiên, được Gurdjieff hoàn thiện ngay trước khi ông qua đời và xuất bản lần đầu vào năm 1950, là Loạt thứ nhất và có tựa đề Một lời phê bình khách quan không thiên vị về cuộc đời con người hay Những câu chuyện của Beelzebub kể cho cháu trai. Với 1238 trang, đây là một tác phẩm ngụ ngôn dài dòng kể lại những lời giải thích của Beelzebub cho cháu trai của ông về các sinh vật trên hành tinh Trái Đất và các quy luật chi phối vũ trụ. Nó cung cấp một nền tảng rộng lớn cho triết lý sâu sắc của Gurdjieff. Một bản chỉnh sửa gây tranh cãi của Những câu chuyện của Beelzebub đã được một số người theo Gurdjieff xuất bản như một "ấn bản" thay thế, vào năm 1992.

Trên trang "Lời khuyên thân thiện" của ông đối diện với trang Mục lục đầu tiên của Những câu chuyện của Beelzebub, Gurdjieff đã trình bày chương trình của riêng mình gồm ba lần đọc ban đầu bắt buộc của mỗi trong ba loạt theo thứ tự và kết luận: "Chỉ khi đó bạn mới có thể tin tưởng vào việc hình thành phán đoán khách quan của riêng mình, chỉ thuộc về riêng bạn, về các tác phẩm của tôi. Và chỉ khi đó hy vọng của tôi mới có thể thành hiện thực rằng theo sự hiểu biết của bạn, bạn sẽ đạt được lợi ích cụ thể cho bản thân mà tôi mong đợi."

Loạt thứ hai được xuất bản sau khi ông mất, do Jeanne de Salzmann biên tập, có tựa đề Những cuộc gặp gỡ với những người đáng kính (1963) và được viết theo một cách dường như dễ tiếp cận như một hồi ký về những năm đầu đời của ông, nhưng cũng chứa một số chi tiết "Nghìn lẻ một đêm" và những tuyên bố ngụ ngôn. Loạt thứ ba được xuất bản sau khi ông mất, (Cuộc sống chỉ thực sự khi tôi là), được viết như thể chưa hoàn thành và cũng do Jeanne de Salzmann biên tập, chứa một tài khoản thân mật về những cuộc đấu tranh nội tâm của Gurdjieff trong những năm cuối đời, cũng như các bản ghi chép một số bài giảng của ông. Một lượng lớn và ngày càng tăng các tài liệu đã được viết về các ý tưởng và phương pháp của Gurdjieff, nhưng các tác phẩm đầy thử thách của chính ông vẫn là nguồn chính.

Các tác phẩm khác của Gurdjieff bao gồm:

• The Herald of Coming Good: First Appeal to Contemporary Humanity (1933).
• Transcripts of Gurdjieff's Meetings 1941-1946 (2009).
• The Struggle of the Magicians: Scenario of the Ballet (2014).
• In Search of Being: The Fourth Way to Consciousness (2012).

7.2. Tác phẩm của các môn đồ

Quan điểm của Gurdjieff ban đầu được quảng bá thông qua các tác phẩm của các học trò ông. Nổi tiếng và được đọc rộng rãi nhất trong số này là Đi tìm điều kỳ diệu: Những mảnh vỡ của một giáo lý chưa biết của P. D. Ouspensky, được coi là một lời giới thiệu quan trọng về giáo lý. Những người khác coi các cuốn sách của chính Gurdjieff là văn bản chính. Nhiều tài liệu giai thoại về thời gian ở bên Gurdjieff đã được Charles Stanley Nott, Thomas và Olga de Hartmann, Fritz Peters, René Daumal, John G. Bennett, Maurice Nicoll, Margaret Anderson và Louis Pauwels xuất bản, cùng nhiều người khác.

Bộ phim điện ảnh Những cuộc gặp gỡ với những người đáng kính (1979), dựa trên cuốn sách cùng tên của Gurdjieff, kết thúc bằng các màn trình diễn các vũ điệu của Gurdjieff được gọi đơn giản là "các bài tập" nhưng sau này được quảng bá là các vũ điệu. Jeanne de Salzmann và Peter Brook đã viết kịch bản phim, Brook đạo diễn, và Dragan Maksimovic cùng Terence Stamp đóng vai chính, cũng như nhà viết kịch và diễn viên người Nam Phi Athol Fugard.

8.1. Ảnh hưởng trí tuệ

Gurdjieff có ảnh hưởng đáng kể đến một số nghệ sĩ, nhà văn và nhà tư tưởng, bao gồm Walter Inglis Anderson, Peter Brook, Kate Bush, Darby Crash, Muriel Draper, Robert Fripp, Keith Jarrett, Timothy Leary, Katherine Mansfield, Dennis Lewis, James Moore, A. R. Orage, P. D. Ouspensky, Maurice Nicoll, Louis Pauwels, Robert S. de Ropp, René Barjavel, Rene Daumal, George Russell, David Sylvian, Jean Toomer, Jeremy Lane, Therion, P. L. Travers, Alan Watts, Minor White, Colin Wilson, Robert Anton Wilson, Frank Lloyd Wright, John Zorn và Franco Battiato.

Gurdjieff đã mang lại sức sống mới và hình thức thực tiễn cho các giáo lý cổ xưa của cả Đông và Tây. Ví dụ, sự nhấn mạnh của Socrates và Plato về "biết mình" lặp lại trong giáo lý của Gurdjieff dưới dạng thực hành tự quan sát. Các giáo lý của ông về tự kỷ luật và kiềm chế phản ánh giáo lý của Khắc kỷ. Khái niệm về sự gắn bó của Ấn Độ giáo và Phật giáo lặp lại trong giáo lý của Gurdjieff dưới dạng khái niệm đồng nhất hóa. Mô tả của ông về "ba thức ăn của bản thể" phù hợp với Ayurveda, và tuyên bố của ông rằng "thời gian là hơi thở" lặp lại Jyotish, hệ thống chiêm tinh học Vệ Đà. Tương tự, vũ trụ học của ông có thể được "đọc" dựa trên các nguồn cổ xưa và bí truyền, tương ứng là Tân Plato và trong các nguồn như cách xử lý của Robert Fludd về các cấu trúc âm nhạc vĩ mô.

8.2. Các môn đồ chính

Các học trò nổi bật của Gurdjieff bao gồm:

• P. D. Ouspensky (1878-1947) là một nhà báo, tác giả và triết gia người Nga. Ông gặp Gurdjieff vào năm 1915 và dành năm năm tiếp theo để học với ông, sau đó thành lập các nhóm độc lập của riêng mình ở London vào năm 1921. Ouspensky trở thành người theo Gurdjieff "có sự nghiệp" đầu tiên và lãnh đạo các nhóm Con đường thứ tư độc lập ở London và New York trong những năm còn lại của cuộc đời. Ông đã viết Đi tìm điều kỳ diệu về những cuộc gặp gỡ của mình với Gurdjieff và đây vẫn là tài liệu nổi tiếng và được đọc rộng rãi nhất về những thử nghiệm ban đầu của Gurdjieff với các nhóm.
• Thomas de Hartmann (1885-1956) là một nhà soạn nhạc người Nga. Ông và vợ Olga lần đầu tiên gặp Gurdjieff vào năm 1916 tại Saint Petersburg. Họ vẫn là học trò thân cận của Gurdjieff cho đến năm 1929. Trong thời gian đó, họ sống tại Viện Phát triển Con người Hài hòa của Gurdjieff gần Paris. Từ tháng 7 năm 1925 đến tháng 5 năm 1927, Thomas de Hartmann đã chép lại và đồng sáng tác một số bản nhạc mà Gurdjieff đã sưu tầm và sử dụng cho các bài tập Vũ điệu của mình. Họ đã hợp tác trong hàng trăm bản nhạc hòa tấu được sắp xếp cho piano.
• Olga de Hartmann (nhũ danh Arkadievna de Schumacher; 1885-1979) là thư ký riêng của Gurdjieff trong những năm ở Prieuré và đã ghi lại hầu hết các bản viết tay gốc của ông trong giai đoạn đó. Bà cũng xác thực các bài nói chuyện ban đầu của Gurdjieff trong cuốn sách Views from the Real World (1973). Hồi ký của vợ chồng de Hartmann, Our Life with Mr Gurdjieff (xuất bản lần 1, 1964; lần 2, 1983; lần 3, 1992), ghi lại chi tiết những năm tháng họ sống cùng Gurdjieff. Nhóm Gurdjieff ở Montreal, tài sản văn học và âm nhạc của họ được đại diện bởi nhà sản xuất Ủy ban Điện ảnh Quốc gia Canada đã nghỉ hưu Tom Daly.
• Jeanne de Salzmann (1889-1990). Alexander và Jeanne de Salzmann gặp Gurdjieff ở Tiflis vào năm 1919. Bà ban đầu là một vũ công và giáo viên Dalcroze Eurythmics. Bà, cùng với Jessmin Howarth và Rose Mary Nott, chịu trách nhiệm truyền tải các bài tập vũ điệu được biên đạo của Gurdjieff và thể chế hóa giáo lý của Gurdjieff thông qua Quỹ Gurdjieff ở New York, Viện Gurdjieff ở Paris, Hiệp hội Gurdjieff Inc. ở London và các nhóm khác mà bà thành lập vào năm 1953. Bà cũng thành lập Triangle Editions ở Hoa Kỳ, công ty này tuyên bố bản quyền đối với tất cả các tác phẩm của Gurdjieff được xuất bản sau khi ông qua đời.
• John G. Bennett (1897-1974) là một sĩ quan tình báo người Anh, người đa ngôn ngữ (thông thạo tiếng Anh, Pháp, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp và Ý), nhà công nghệ, giám đốc nghiên cứu công nghiệp, tác giả và giáo viên, nổi tiếng với nhiều cuốn sách về tâm lý học và tâm linh, đặc biệt là giáo lý của Gurdjieff. Bennett gặp cả Ouspensky và sau đó là Gurdjieff ở Istanbul vào năm 1920, dành tháng 8 năm 1923 tại Viện của Gurdjieff, trở thành học trò của Ouspensky từ năm 1922 đến 1941 và, sau khi biết Gurdjieff vẫn còn sống, là một trong những người thường xuyên đến thăm Gurdjieff ở Paris trong năm 1949.
• Alfred Richard Orage (1873-1934) là một biên tập viên người Anh có ảnh hưởng, nổi tiếng nhất với tạp chí New Age. Ông bắt đầu tham dự các buổi nói chuyện của Ouspensky ở London vào năm 1921 và sau đó gặp Gurdjieff khi ông này lần đầu tiên đến London vào đầu năm 1922. Ngay sau đó, Orage bán New Age và chuyển đến viện của Gurdjieff ở Prieré, và vào năm 1924 được Gurdjieff bổ nhiệm làm người đứng đầu chi nhánh của viện ở New York.
• Maurice Nicoll (1884-1953) là một bác sĩ tâm thần ở Harley Street và là đại diện của Carl Jung ở London. Cùng với Orage, ông tham dự các buổi nói chuyện của Ouspensky ở London năm 1921, nơi ông gặp Gurdjieff. Cùng với vợ Catherine và con gái của họ, ông đã dành gần một năm tại Viện Prieuré của Gurdjieff. Một năm sau, khi họ trở về London, Nicoll tái gia nhập nhóm của Ouspensky. Năm 1931, theo lời khuyên của Ouspensky, ông bắt đầu các nhóm Con đường thứ tư của riêng mình ở Anh.
• Willem Nyland (1890-1975) là một nhà hóa học người Hà Lan-Mỹ, người lần đầu tiên gặp Gurdjieff vào đầu năm 1924 trong chuyến thăm đầu tiên của ông này đến Hoa Kỳ. Ông là thành viên sáng lập của chi nhánh Viện Gurdjieff ở New York, tham gia các cuộc họp của Orage từ năm 1924 đến 1931, và là thành viên sáng lập của Quỹ Gurdjieff từ năm 1953 và trong những năm hình thành của nó.
• Jane Heap (1883-1964) là một nhà văn, biên tập viên, nghệ sĩ và nhà xuất bản người Mỹ. Bà gặp Gurdjieff trong chuyến thăm New York năm 1924 của ông, và thành lập một nhóm nghiên cứu Gurdjieff tại căn hộ của bà ở Greenwich Village. Năm 1925, bà chuyển đến Paris để học tại Viện của Gurdjieff, và tái lập nhóm của mình ở Paris cho đến năm 1935 khi Gurdjieff gửi bà đến London để lãnh đạo nhóm mà C. S. Nott đã thành lập và bà tiếp tục lãnh đạo cho đến khi qua đời.
• Kenneth Macfarlane Walker (1882-1966) là một bác sĩ phẫu thuật người Anh nổi tiếng và là tác giả sung mãn. Ông là thành viên của nhóm London của Ouspensky trong nhiều thập kỷ, và sau khi Ouspensky qua đời vào năm 1947, ông đã nhiều lần đến thăm Gurdjieff ở Paris. Ngoài nhiều cuốn sách y học dễ tiếp cận cho độc giả phổ thông, ông đã viết một số tài liệu đầu tiên có thông tin về các ý tưởng của Gurdjieff, Venture with Ideas (1951) và A Study of Gurdjieff's Teaching (1957).
• Henry John Sinclair, Baron Pentland thứ 2 (1907-1984), là học trò của Ouspensky trong những năm 1930 và 1940. Ông thường xuyên đến thăm Gurdjieff ở Paris vào năm 1949, sau đó được Jeanne de Salzmann bổ nhiệm làm Chủ tịch Quỹ Gurdjieff của Mỹ khi bà thành lập tổ chức đó ở New York vào năm 1953.

8.3. Phê bình và tranh cãi

Các ý kiến về các tác phẩm và hoạt động của Gurdjieff rất đa dạng. Những người ủng hộ coi ông là một bậc thầy lôi cuốn, người đã mang kiến thức mới vào văn hóa phương Tây, một tâm lý học và vũ trụ học cho phép những hiểu biết vượt ra ngoài những gì khoa học đã thiết lập. Ngược lại, một số nhà phê bình khẳng định ông là một kẻ lừa đảo với cái tôi lớn và nhu cầu tự tôn vinh liên tục.

Louis Pauwels, trong số những người khác, chỉ trích Gurdjieff vì sự khăng khăng của ông trong việc coi con người là "đang ngủ" trong trạng thái rất giống với "giấc ngủ thôi miên". Gurdjieff nói, thậm chí đôi khi cụ thể, rằng một người mộ đạo, tốt bụng và đạo đức không "phát triển tâm linh" hơn bất kỳ người nào khác; tất cả đều "đang ngủ" như nhau.

Henry Miller tán thành việc Gurdjieff không tự coi mình là thánh thiện nhưng, sau khi viết một lời giới thiệu ngắn gọn cho cuốn sách Boyhood with Gurdjieff của Fritz Peters, Miller viết rằng con người không có nghĩa là sống một "cuộc sống hài hòa" như Gurdjieff tin khi đặt tên cho viện của mình.

Trong Những câu chuyện của Beelzebub kể cho cháu trai, Gurdjieff bày tỏ lòng tôn kính đối với những người sáng lập các tôn giáo chính thống của Đông và Tây và sự khinh miệt của ông đối với những gì các thế hệ tín đồ kế tiếp đã làm với những giáo lý tôn giáo đó. Các cuộc thảo luận của ông về "orthodoxhydooraki" và "heterodoxhydooraki"-những kẻ ngốc chính thống và những kẻ ngốc dị giáo, từ tiếng Nga дурак_durak^Russian (kẻ ngốc)-đặt ông vào vị trí một nhà phê bình sự bóp méo tôn giáo và, đến lượt mình, là mục tiêu chỉ trích từ một số người trong các truyền thống đó. Gurdjieff đã được một số người, trong đó có Ouspensky, giải thích là hoàn toàn coi thường giá trị của tôn giáo chính thống, công việc từ thiện và giá trị của việc làm đúng hay sai nói chung.

Louis Pauwels đã viết Monsieur Gurdjieff (ấn bản đầu tiên xuất bản tại Paris năm 1954 bởi Editions du Seuil). Trong một cuộc phỏng vấn, Pauwels nói về công việc của Gurdjieff: "Sau hai năm tập luyện vừa khai sáng vừa thiêu đốt tôi, tôi thấy mình nằm trên giường bệnh với một tĩnh mạch trung tâm bị huyết khối ở mắt trái và nặng 45 kg ^{(99 lb)}... Nỗi đau khổ khủng khiếp và những vực sâu đã mở ra cho tôi. Nhưng đó là lỗi của tôi."

8.4. Di sản và các tổ chức

Gurdjieff đã truyền cảm hứng cho sự hình thành của nhiều nhóm trên khắp thế giới sau khi ông qua đời, tất cả đều vẫn hoạt động cho đến ngày nay và tuân theo các ý tưởng của ông. Quỹ Gurdjieff, tổ chức lớn nhất bị ảnh hưởng bởi các ý tưởng của Gurdjieff, được Jeanne de Salzmann tổ chức vào đầu những năm 1950, và được bà lãnh đạo hợp tác với các học trò khác của ông. Các học trò khác của Gurdjieff đã thành lập các nhóm độc lập. Willem Nyland, một trong những học trò thân cận nhất của Gurdjieff và là thành viên sáng lập và ủy viên ban đầu của Quỹ Gurdjieff ở New York, đã rời đi để thành lập các nhóm riêng của mình vào đầu những năm 1960. Jane Heap được Gurdjieff gửi đến London, nơi bà lãnh đạo các nhóm cho đến khi qua đời vào năm 1964. Louise Goepfert March, người trở thành học trò của Gurdjieff vào năm 1929, bắt đầu các nhóm riêng của mình vào năm 1957. Các nhóm độc lập phát triển mạnh mẽ cũng được thành lập và ban đầu được lãnh đạo bởi John G. Bennett và A. L. Staveley gần Portland, Oregon.