Tống Ái Linh

1.1. Xuất thân và gia đình

Tống Ái Linh sinh ngày 15 tháng 7 năm 1889 tại Thượng Hải, nhà Thanh. Bà là con gái đầu lòng của Tống Gia Thụ (Charlie Soong), một nhà truyền giáo Giám Lý giàu có và sau này trở thành một doanh nhân thành đạt, và bà Nhiếp Quế Sương (Ni Kwei-Tseng). Gia đình bà có sáu người con, trong đó Tống Ái Linh là chị cả, tiếp theo là các em gái Tống Khánh Linh (Soong Ching-ling) và Tống Mỹ Linh (Soong Mei-ling), cùng các em trai Tống Tử Văn (T. V. Soong), Tống Tử Lương (Soong Zi-liang), và Tống Tử An (Soong Zi-on). Gia đình họ Tống có ảnh hưởng lớn đến lịch sử Trung Quốc hiện đại thông qua các mối quan hệ hôn nhân và vai trò chính trị của họ.

1.2. Giáo dục

Tống Ái Linh bắt đầu học tại trường McTyeire từ năm 5 tuổi. Vào ngày 30 tháng 6 năm 1904, khi mới 14 tuổi, bà đến Hoa Kỳ tại Cảng San Francisco, California trên tàu SS Korea để bắt đầu quá trình học tập. Bà theo học tại Cao đẳng Wesleyan ở Macon, Georgia. Trong thời gian học tập tại Mỹ, vào năm 1905, bà đã có cơ hội cùng chú của mình tham dự một bữa tiệc tại Nhà Trắng do Tổng thống Theodore Roosevelt chủ trì. Sau khi tốt nghiệp, Tống Ái Linh trở về Trung Quốc vào năm 1909.

2.1. Hôn nhân với Khổng Tường Hy

Tống Ái Linh gặp người chồng tương lai của mình, Khổng Tường Hy (Kung Hsiang Hsi), vào năm 1913. Ông Khổng là một nhà ngân hàng giàu có và là hậu duệ đời thứ 75 của Khổng Tử. Hai người kết hôn vào năm sau, 1914, tại Yokohama, Nhật Bản. Sau khi kết hôn, Tống Ái Linh đã dành một thời gian để dạy tiếng Anh và tích cực tham gia vào các hoạt động phúc lợi trẻ em.

2.2. Con cái

Tống Ái Linh và Khổng Tường Hy có bốn người con:

• Khổng Lệnh Nghi (孔令儀_{Khổng Lệnh Nghi}^Chinese), con gái.
• Khổng Lệnh Khản (孔令侃_{Khổng Lệnh Khản}^Chinese), con trai.
• Khổng Lệnh Tuấn (孔令俊_{Khổng Lệnh Tuấn}^Chinese), còn được biết đến là Khổng Lệnh Vĩ (孔令偉_{Khổng Lệnh Vĩ}^Chinese), con gái.
• Khổng Lệnh Kiệt (孔令傑_{Khổng Lệnh Kiệt}^Chinese), còn được biết đến là Louis C. Kung, con trai. Ông sau này trở thành một giám đốc điều hành ngành dầu mỏ tại Mỹ. Ông kết hôn với nữ diễn viên Debra Paget vào năm 1964 và ly hôn vào năm 1980. Cặp đôi có một con trai là Gregory Teh-chi Kung (sinh năm 1964). Louis C. Kung qua đời vào năm 1996 tại Houston, Texas.

3.1. Thư ký của Tôn Dật Tiên

Vào cuối năm 1911, Tống Ái Linh bắt đầu làm thư ký cho Tôn Dật Tiên, nhà lãnh đạo cách mạng và là Tổng thống lâm thời đầu tiên của Trung Hoa Dân Quốc. Bà đã cùng Tôn Dật Tiên đi khắp các vùng miền để khảo sát và tham gia vào việc xây dựng kế hoạch phát triển hệ thống đường sắt với tổng chiều dài dự kiến khoảng 100.00 K km. Khi cuộc Cách mạng lần thứ hai của Tôn Dật Tiên thất bại vào năm 1913, bà đã cùng cha mình sang Nhật Bản và tiếp tục vai trò thư ký cho ông. Sau này, công việc thư ký này được em gái bà là Tống Khánh Linh kế tục, người sau này trở thành phu nhân của Tôn Dật Tiên.

3.2. Hoạt động kinh doanh

Tống Ái Linh được biết đến là một nữ doanh nhân tài ba và cực kỳ giàu có. Vào năm 1936, bà đã thành lập Công ty Sandai (còn gọi là Công ty Sanbu), đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp kinh doanh của mình. Bà đã tích lũy được khối tài sản khổng lồ và trở thành một trong những người phụ nữ có ảnh hưởng lớn nhất trong giới tài chính Trung Quốc.

3.3. Hoạt động cứu trợ trong chiến tranh

Trong thời kỳ Chiến tranh Trung-Nhật thứ hai, Tống Ái Linh đã tích cực tham gia vào nhiều hoạt động xã hội và cứu trợ. Bà là thành viên năng nổ của Ủy ban Bạn bè Quốc gia của Thương binh và Hiệp hội Trẻ em tị nạn Quốc gia, đồng thời giữ chức chủ tịch chi nhánh Hồng Kông của Ủy ban Bạn bè Quốc gia của Thương binh. Bà cũng tham gia hỗ trợ Hiệp hội Hợp tác Công nghiệp Trung Quốc (Indusco, còn gọi là Gungho) nhằm bảo vệ ngành công nghiệp Trung Quốc trong điều kiện chiến tranh.

Cùng với hai em gái Tống Khánh Linh và Tống Mỹ Linh, bà thường xuyên xuất hiện trước công chúng tại Hồng Kông để ủng hộ công tác cứu trợ cho đến năm 1940. Khi đài phát thanh Nhật Bản đưa tin rằng họ sẽ sơ tán thay vì tham gia chính phủ Trung Quốc ở Trùng Khánh để chịu đựng điều kiện chiến tranh, ba chị em đã đến Trùng Khánh. Tại đây, họ tiếp tục xuất hiện để nâng cao tinh thần công chúng, thăm các bệnh viện, hệ thống hầm trú ẩn và các khu vực bị đánh bom trong suốt thời gian chiến tranh. Bà cũng tổ chức Ủy ban Lãnh đạo Phụ nữ và thành lập Hiệp hội Phúc lợi trẻ em Quốc gia.

4.1. Di cư sang Hoa Kỳ và qua đời

Trong những năm cuối của Chiến tranh Trung-Nhật, Tống Ái Linh, chồng bà và các con đã bị cáo buộc tham nhũng, trục lợi, buôn bán chợ đen và làm giàu bất chính từ chiến tranh. Năm 1944, chồng bà cuối cùng đã phải từ chức Bộ trưởng Tài chính. Sau đó, bà và chồng đã chuyển khối tài sản khổng lồ cùng các hoạt động kinh doanh ra nước ngoài và di cư sang Hoa Kỳ vào thập niên 1940.

Tống Ái Linh sống ở Mỹ cho đến cuối đời. Bà qua đời ở tuổi 84 vào ngày 18 tháng 10 năm 1973 tại Bệnh viện Trưởng lão New York ở Thành phố New York. Nguyên nhân cái chết được cho là do bệnh ung thư (u ác tính). Bà được an táng tại một lăng mộ trong Nghĩa trang Ferncliff ở Hạt Westchester, New York. Điều đáng chú ý là bà đã không tham dự tang lễ của em trai mình, Tống Tử Văn, vì những mâu thuẫn cá nhân trong quá khứ, và em gái út Tống Mỹ Linh cũng vắng mặt trong tang lễ của Tống Tử Văn.

5.1. Đánh giá tích cực

Tống Ái Linh được nhìn nhận là một người phụ nữ thông minh, nhanh nhẹn và thực tế ngay từ khi còn nhỏ. Bà đã thể hiện năng lực kinh doanh xuất sắc khi thành lập và điều hành Công ty Sandai, trở thành một nữ doanh nhân thành đạt và tích lũy được khối tài sản lớn. Với vai trò là chị cả trong gia đình họ Tống, bà có ảnh hưởng đáng kể đến các em gái của mình, đặc biệt là Tống Mỹ Linh, và gián tiếp tác động đến các sự kiện chính trị quan trọng của Trung Quốc. Những hoạt động cứu trợ của bà trong thời chiến, như hỗ trợ thương binh và trẻ em tị nạn, cũng được ghi nhận là đóng góp tích cực cho xã hội.

5.2. Chỉ trích và tranh cãi

Bên cạnh những thành công, Tống Ái Linh cũng phải đối mặt với nhiều chỉ trích và tranh cãi, đặc biệt là liên quan đến danh tiếng "yêu tiền" của bà. Trong những năm cuối của Chiến tranh Trung-Nhật, bà và gia đình bị cáo buộc tham nhũng, trục lợi từ chiến tranh và buôn bán chợ đen. Những cáo buộc này đã dẫn đến việc chồng bà, Khổng Tường Hy, phải từ chức Bộ trưởng Tài chính vào năm 1944.

Tại Trung Quốc, có một câu nói phổ biến, chịu ảnh hưởng từ bộ phim Ba chị em họ Tống, rằng "Tống Ái Linh yêu tiền, Tống Mỹ Linh yêu quyền lực, Tống Khánh Linh yêu đất nước". Điều này phản ánh nhận thức chung về tính cách và ưu tiên của bà. Tưởng Hiếu Trấn, cháu của Tưởng Giới Thạch, từng nói với Đới Lạp rằng: "Bệnh của Ủy viên trưởng (Tưởng Giới Thạch) chỉ có Tống (Tống Mỹ Linh) mới chữa được. Bệnh của phu nhân (Tống Mỹ Linh) chỉ có Khổng (Tống Ái Linh) mới chữa được. Nhưng bệnh của Khổng (bản chất tham nhũng của gia đình họ Khổng) thì không ai chữa được." Điều này nhấn mạnh mức độ tham nhũng được cho là tồn tại trong gia đình bà. Theo Nguyễn Vạn Lý trong tác phẩm Ba chị em nhà họ Tống, Tống Ái Linh được miêu tả là người có khuôn mặt trái xoan, kín đáo và thâm hiểm, "không ngần ngại dùng những biện pháp mạnh nếu gặp trở ngại, nhưng bao giờ cũng ở trong bóng tối", và bà đã tỏ ra rất thực tế và yêu tiền ngay từ nhỏ.

5.3. Ảnh hưởng

Tống Ái Linh có ảnh hưởng sâu rộng trong xã hội và chính trị Trung Quốc thế kỷ 20, không chỉ với tư cách là một nữ doanh nhân thành đạt mà còn là một thành viên chủ chốt của gia đình họ Tống. Mối quan hệ của bà với Khổng Tường Hy, một trong những người giàu nhất Trung Quốc, đã củng cố vị thế của gia đình bà trong giới tài chính và chính trị. Vai trò của bà trong các hoạt động cứu trợ thời chiến, dù bị lu mờ bởi các cáo buộc tham nhũng sau này, cũng cho thấy sự tham gia tích cực của bà vào các vấn đề xã hội. Bà là một hình mẫu phức tạp, vừa là biểu tượng của sự tháo vát và thành công, vừa là đối tượng của những chỉ trích về đạo đức và tài chính trong bối cảnh lịch sử đầy biến động của Trung Quốc.