Sun Myung Moon

1.1. Xuất thân và Bối cảnh Gia đình

Gia đình ông Moon theo tín ngưỡng Nho giáo cho đến khi ông khoảng 10 tuổi, sau đó họ chuyển sang Kitô giáo và gia nhập Giáo hội Trưởng lão. Ông Moon cho biết, vào buổi sáng Lễ Phục Sinh ngày 17 tháng 4 năm 1935, khi ông 16 tuổi (theo cách tính tuổi của người Triều Tiên), ông đã có một thị kiến tôn giáo về Chúa Giê-su khi đang cầu nguyện trên đỉnh một ngọn núi nhỏ. Ông nói rằng Chúa Giê-su đã yêu cầu ông hoàn thành sứ mệnh cứu rỗi toàn thể nhân loại.

Ông nội của ông là Mun Chi-guk, còn ông chú của ông là mục sư Mun Yun-guk, người đã tốt nghiệp Trường Thần học Trưởng lão Bình Nhưỡng và là tổng lãnh đạo phong trào Độc lập 1 tháng 3 tại tỉnh Pyongan Bắc, bị giam cầm vì lãnh đạo các cuộc biểu tình tập trung vào Trường Osan. Sau đó, mục sư Mun Yun-guk đã phải lẩn trốn và qua đời tại Jeongseon, tỉnh Gangwon, sau khi gia sản của gia đình bị phá sản do đã gửi toàn bộ tài sản cho Chính phủ lâm thời Đại Hàn Dân Quốc.

1.2. Giáo dục và Hoạt động Ban đầu

Thời trung học, ông Moon học nội trú tại Seoul, và sau đó tại Nhật Bản, nơi ông học kỹ thuật điện tại Trường Kỹ thuật Cao cấp Waseda vào năm 1941. Trong thời gian này, ông đã hợp tác với các thành viên Đảng Cộng sản Triều Tiên trong phong trào độc lập chống lại Đế quốc Nhật Bản. Ông đã tổ chức một hội kín gồm các sinh viên Hàn Quốc và liên lạc với Kim Ku của Chính phủ lâm thời Đại Hàn Dân Quốc ở Trùng Khánh, Trung Quốc. Ông bị cảnh sát giám sát và thường xuyên bị triệu tập, thậm chí bị giam giữ. Ông tuyên bố đã gửi người đến Chính phủ lâm thời ở Thượng Hải.

Năm 1943, ông trở về Seoul và năm 1944, ông kết hôn với người vợ đầu tiên của mình, Choi Sun-kil (최선길_{Choe Seon-gil}^Korean). Họ có một người con trai, Sung Jin Moon (문성진_{Mun Seong-jin}^Korean). Năm 1944, ông làm kỹ sư điện tại chi nhánh Gyeongseong của Kajima Gumi ở Seoul. Từ tháng 10 năm 1944 đến tháng 2 năm 1945, ông bị giam giữ tại Sở Cảnh sát Gyeonggi và bị tra tấn vì các hoạt động chống Nhật Bản, sau đó được thả.

Vào những năm 1940, Sun Myung Moon tham gia một nhà thờ do Kim Baek-moon lãnh đạo, người đã có ảnh hưởng lớn khi giảng dạy rằng ông đã được Chúa Giê-su giao sứ mệnh truyền bá thông điệp về một "Israel mới" khắp thế giới. Khoảng thời gian này, Moon đổi tên khai sinh thành Sun Myung để xoa dịu sự oán giận ngày càng tăng của các tín đồ Kitô giáo khác đối với ông, khi ông dần dần tập hợp nhóm tín đồ riêng của mình.

Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Triều Tiên bị chia cắt (Nam và Bắc) dọc theo vĩ tuyến 38 thành hai vùng ủy trị: Hoa Kỳ và Liên Xô. Bình Nhưỡng (thủ đô tương lai của Bắc Triều Tiên) là trung tâm hoạt động Kitô giáo ở Triều Tiên cho đến năm 1945. Từ cuối những năm 1940, hàng trăm nhân vật tôn giáo Kitô giáo Triều Tiên đã bị giết hoặc biến mất trong các trại tập trung. Khi Moon bắt đầu phong trào riêng của mình (một phiên bản sơ khai của Giáo hội Thống Nhất) tại Bình Nhưỡng vào năm 1946, chính phủ Bắc Triều Tiên do Liên Xô kiểm soát đã bỏ tù và, theo lời ông, tra tấn ông. Các nguồn tin khác nhau về động cơ đằng sau việc ông bị bắt: bách hại tôn giáo, hoặc cáo buộc gián điệp hay đa thê. Ông bị bắt lại vào năm 1948 và bị kết án 5 năm tù tại trại lao động Hungnam. Tuy nhiên, vào năm 1950, trong Chiến tranh Triều Tiên, ông được quân đội Liên Hợp Quốc giải thoát và được cho là đã đi bộ đến Busan, Hàn Quốc.

Ông Moon nổi lên từ những năm tháng trong trại lao động với tư cách là một người chống cộng kiên quyết. Những lời dạy của ông coi Chiến tranh Lạnh giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa cộng sản là cuộc xung đột cuối cùng giữa Thiên Chúa và Satan, với Triều Tiên bị chia cắt là chiến tuyến chính. Vào những năm 1950, sau nhiều năm xa cách vợ và con, ông Moon và Choi đã ly hôn. Ông Moon chuyển đến Seoul một lần nữa và tiếp tục công việc truyền giáo của mình, bị bắt thêm hai lần nữa: một lần vì nghi ngờ tổ chức các buổi lễ tôn giáo trụy lạc và một lần vì trốn quân dịch; cả hai cáo buộc đều bị bác bỏ.

2.1. Thành lập Giáo hội Thống Nhất tại Hàn Quốc

Vào ngày 1 tháng 5 năm 1954, ông Moon chính thức thành lập Hiệp hội Thần linh Thế giới Kitô giáo Thống Nhất tại Seoul, Hàn Quốc. Trong những năm 1950, ông Moon nhanh chóng thu hút những tín đồ trẻ tuổi, những người đã giúp xây dựng nền tảng của các tổ chức kinh doanh và văn hóa liên kết với Giáo hội Thống Nhất. Trong nhà thờ mới của mình, ông rao giảng một hệ thống giá trị bảo thủ, hướng về gia đình và cách giải thích Kinh Thánh của riêng mình.

Năm 1957, ông xuất bản cuốn sách giáo lý Wolli Haeseol, sau đó được bổ sung thành Nguyên lý Thần thánh vào năm 1966. Ông bắt đầu tích cực truyền giáo ở nước ngoài, cử các nhà truyền giáo đến Nhật Bản vào năm 1958 (Choi Bong-chun) và Hoa Kỳ vào năm 1959 (Kim Young-woon, Kim Sang-chul). Năm 1959, ông thành lập nhà máy Tongil Industrial, đánh dấu sự khởi đầu các hoạt động kinh tế của mình.

Dưới chế độ quân sự của Tổng thống Park Chung-hee vào năm 1961, ông Moon đã phát triển tư tưởng chống cộng và nhận được sự bảo hộ từ chính phủ. Năm 1963, Tongil Group được thành lập như một tổ chức phi lợi nhuận để tạo nguồn thu cho Giáo hội.

2.2. Giáo lý Cốt lõi và Thần học

Nguyên lý Thần thánh (원리강론_{Wolli Gangnon}^Korean), hay Giải thích Nguyên lý Thần thánh, là sách giáo khoa thần học chính của phong trào Thống Nhất. Cuốn sách này được ông Moon và môn đệ đầu tiên Hyo Won Eu cùng viết và xuất bản lần đầu vào năm 1966. Một bản dịch tiếng Anh mang tên Divine Principle được xuất bản vào năm 1973. Cuốn sách trình bày cốt lõi thần học của Giáo hội Thống Nhất và được các tín đồ coi là kinh thánh. Theo thể thức thần học hệ thống, cuốn sách bao gồm (1) mục đích của Thiên Chúa khi tạo ra con người, (2) sự sa ngã của con người, và (3) sự phục hồi-quá trình lịch sử mà qua đó Thiên Chúa đang hành động để loại bỏ những hậu quả xấu của sự sa ngã và khôi phục nhân loại về mối quan hệ và vị trí mà Thiên Chúa ban đầu đã định.

Thiên Chúa được coi là đấng tạo hóa, bản chất kết hợp cả nam tính và nữ tính, và là nguồn gốc của mọi chân lý, vẻ đẹp và sự tốt lành. Con người và vũ trụ phản ánh nhân cách, bản chất và mục đích của Thiên Chúa. "Hành động cho-nhận" (tương tác qua lại) và "vị trí chủ thể và đối tượng" (người khởi xướng và người đáp ứng) là "các khái niệm giải thích then chốt", và bản thân được thiết kế để trở thành đối tượng của Thiên Chúa. Mục đích của sự tồn tại của con người là mang lại niềm vui cho Thiên Chúa. "Nền tảng bốn vị trí" (Nguồn gốc, Chủ thể, Đối tượng và Hợp nhất) là một khái niệm quan trọng và giải thích khác, và giải thích một phần sự nhấn mạnh vào gia đình.

Ông Moon tuyên bố rằng khi ông 16 tuổi, Chúa Giê-su đã hiện ra với ông, xức dầu cho ông để thực hiện công việc còn dang dở của mình bằng cách trở thành cha mẹ của toàn thể nhân loại. Ông chính thức tự phong danh hiệu "Đấng Cứu Thế" vào năm 1992.

3.1. Cuộc hôn nhân đầu tiên

Ông Moon kết hôn với người vợ đầu tiên là Choi Sun-kil vào năm 1944. Họ có một người con trai tên là Sung Jin Moon. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân này kết thúc bằng ly hôn vào năm 1957. Choi Sun-kil đã công khai phản đối ông Moon và giáo phái mới của ông, thậm chí còn mang đơn ly hôn đến nhà tù khi ông bị giam giữ.

3.2. Hôn nhân với Hak Ja Han

Ông Moon kết hôn với người vợ thứ hai, Hak Ja Han, vào ngày 11 tháng 4 năm 1960, khi bà mới 17 tuổi và ông Moon vừa bước sang tuổi 40. Lễ cưới này được gọi là Hôn lễ Thánh. Bà Han được các thành viên Giáo hội Thống Nhất gọi là "Mẹ" hoặc "Mẹ Chân Thật". Bà và ông Moon cùng được gọi là "Cha Mẹ Chân Thật", và gia đình họ được gọi là "Gia đình Chân Thật".

Giáo lý của Giáo hội Thống Nhất cho rằng Chúa Giê-su là thần thánh nhưng không phải là Thiên Chúa; Ngài được cho là Adam thứ hai, người sẽ tạo ra một gia đình hoàn hảo bằng cách kết hợp với người vợ lý tưởng và tạo ra một gia đình thuần khiết, từ đó bắt đầu giải phóng nhân loại khỏi tình trạng tội lỗi. Khi Chúa Giê-su bị đóng đinh trước khi kết hôn, Ngài đã cứu chuộc nhân loại về mặt tâm linh nhưng không phải về mặt thể xác. Nhiệm vụ đó được giao cho "Cha Mẹ Chân Thật"-ông Moon và bà Han-những người sẽ kết nối các cặp vợ chồng và gia đình họ với Thiên Chúa. Bà Hak Ja Han đã sinh 14 người con; con gái thứ hai của họ qua đời khi còn nhỏ.

3.3. Các Lễ Ban Phước

Mặc dù ban đầu các tín đồ sống cộng đồng, nhưng dần dần họ trở lại hình thức gia đình Kitô giáo truyền thống (một vợ một chồng). Các buổi lễ ban phước đã thu hút sự chú ý của báo chí và công chúng, thường được gọi là "đám cưới tập thể". Những người chưa từng gặp mặt, từ các quốc gia hoàn toàn khác nhau, được kết hôn bởi Đấng Cứu Thế của Giáo hội Thống Nhất thông qua việc "ghép đôi". Họ được thông báo rằng một người cụ thể, được Đấng Cứu Thế chọn riêng cho họ, sẽ trở thành vợ/chồng của họ. Một số người trong số họ không nhìn thấy bạn đời tương lai của mình cho đến ngày "kết hôn". Sau đó là các buổi lễ ban phước tập thể công khai.

Lễ đầu tiên có 36 cặp đôi tham gia vào năm 1961 tại Seoul. Các buổi lễ tiếp tục tăng quy mô; hơn 2.000 cặp đôi đã tham gia vào buổi lễ năm 1982 tại Madison Square Garden của New York, đây là buổi lễ đầu tiên bên ngoài Hàn Quốc. Năm 1992, khoảng 30.000 cặp đôi đã tham gia một buổi lễ và kỷ lục 360.000 cặp đôi tại Seoul đã tham gia ba năm sau đó. Ông Moon nói rằng ông ghép đôi các cặp vợ chồng từ các chủng tộc và quốc tịch khác nhau vì niềm tin của ông rằng toàn thể nhân loại nên được đoàn kết: "Hôn nhân quốc tế và đa văn hóa là cách nhanh nhất để mang lại một thế giới hòa bình lý tưởng. Mọi người nên kết hôn vượt qua ranh giới quốc gia và văn hóa với những người từ các quốc gia mà họ coi là kẻ thù để thế giới hòa bình có thể đến nhanh hơn." Ông Moon cũng tự gọi mình là "vua của đại dương" và đề xuất kết hôn các thành viên người Mỹ và Nhật Bản để vượt qua các vùng đánh bắt cá.

Các buổi lễ này, mặc dù nhằm mục đích làm nổi bật sự nhấn mạnh của Giáo hội vào đạo đức truyền thống, đã mang lại cho ông Moon cả danh tiếng và tranh cãi. Một số cặp đôi đã kết hôn hợp pháp theo luật pháp của quốc gia họ trước hoặc sau các buổi lễ ban phước.

3.4. Con cái và Vấn đề Kế vị

Ông Moon có tổng cộng 15 người con. Dưới đây là thông tin về một số người con nổi bật và các vấn đề liên quan đến việc kế vị:

• Moon Ye-jin** (sinh 1961): Con gái cả.
• Moon Hyo-jin** (1962-2008): Con trai cả, là một nhạc sĩ và ca sĩ nhạc heavy metal. Ông từng là chủ tịch đầu tiên của Hiệp hội Nghiên cứu Nguyên lý Thế giới (1985-1995). Tuy nhiên, ông dính líu đến các vấn đề xã hội như lạm dụng ma túy và bạo lực gia đình, dẫn đến ly hôn.
• Moon Hye-jin** (sinh 1963): Con gái thứ hai, qua đời ngay sau khi sinh.
• In Jin Moon** (sinh 1965): Con gái thứ ba, từng là Chủ tịch Giáo hội Thống Nhất tại Hoa Kỳ. Bà đã ly hôn và tái hôn, sau đó từ chức khỏi vị trí này.
• Moon Heung-jin** (1966-1984): Con trai thứ hai, qua đời ở tuổi 17 trong một tai nạn giao thông vào năm 1984. Một tháng sau cái chết của ông, ông Moon đã tổ chức một "hôn lễ linh hồn" giữa Heung-jin và Moon Hoon-sook (Julia Moon), con gái của một quan chức cấp cao trong Giáo hội.
• Moon Eun-jin** (sinh 1967): Con gái thứ tư, đã ly hôn và rời khỏi Giáo hội, sau đó tái hôn với một người dân thường.
• Moon Hyun-jin** (sinh 1969): Con trai thứ ba, từng là chủ tịch của Hiệp hội Nghiên cứu Nguyên lý Đại học Thế giới (W-CARP). Ông đã có những bất đồng về thần học với cha và các anh chị em, dẫn đến việc ông tách khỏi Giáo hội và thành lập Global Peace Federation (GPF).
• Moon Kook-jin** (sinh 1970): Con trai thứ tư, điều hành công ty sản xuất súng Kahr Arms tại Hoa Kỳ. Ông được cho là đã kế thừa các doanh nghiệp thuộc Tongil Group và từng là chủ tịch của Sun Moon Educational Foundation.
• Moon Kwon-jin** (sinh 1975): Con trai thứ năm, ít tham gia vào các hoạt động lãnh đạo của Giáo hội.
• Moon Seon-jin** (sinh 1977): Con gái thứ năm, từng là Chủ tịch Thế giới của Liên đoàn Gia đình vì Hòa bình và Thống nhất Thế giới từ năm 2015 đến 2019.
• Moon Young-jin** (1978-1999): Con trai thứ sáu, qua đời ở tuổi 21 do tự tử.
• Moon Hyung-jin** (sinh 1979): Con trai thứ bảy, từng được ông Moon chỉ định là người kế vị. Sau cái chết của cha, ông đã đến thăm Bắc Triều Tiên để dự lễ tang. Tuy nhiên, sau đó ông đã tách khỏi Giáo hội Thống Nhất và thành lập Sanctuary Church.
• Moon Yeon-jin** (sinh 1981): Con gái thứ sáu, là một nghệ sĩ hoạt động tại Hoa Kỳ và đã sản xuất một bộ phim về người đồng tính.
• Moon Jeong-jin** (sinh 1982): Con gái thứ bảy.

Các tranh cãi liên quan đến mâu thuẫn gia đình và vấn đề kế vị đã nổi lên sau cái chết của ông Moon, đặc biệt là sự phân chia quyền lực và tài sản trong nội bộ gia đình và Giáo hội. Bà Hak Ja Han đã trở thành đồng chủ tịch của Giáo hội và tiếp tục các hoạt động của ông Moon.

4.1. Di cư sang Hoa Kỳ và Hoạt động Ban đầu

Năm 1971, ông Moon chuyển đến Hoa Kỳ, nơi ông đã đến thăm lần đầu vào năm 1965, và cuối cùng định cư tại một biệt thự 35 phòng trong một khu đất ở Irvington, New York. Ông vẫn giữ quốc tịch Hàn Quốc, nơi ông duy trì một nơi cư trú.

Năm 1972, ông Moon thành lập Hội nghị Quốc tế về Thống nhất Khoa học (ICUS), một loạt các hội nghị khoa học. Hội nghị đầu tiên có 20 người tham gia, trong khi hội nghị lớn nhất tại Seoul vào năm 1982 có 808 người tham gia từ hơn 100 quốc gia. Những người tham gia bao gồm các người đoạt giải Nobel như John Carew Eccles (Sinh lý học hoặc Y học 1963, người chủ trì hội nghị năm 1976) và Eugene Wigner (Vật lý 1963).

Năm 1974, ông Moon yêu cầu các thành viên của Giáo hội tại Hoa Kỳ ủng hộ Tổng thống Richard Nixon trong Vụ Watergate, khi Nixon đang bị áp lực phải từ chức. Các thành viên của Giáo hội đã cầu nguyện và ăn chay để ủng hộ Nixon trong ba ngày trước Điện Capitol Hoa Kỳ dưới khẩu hiệu: "Tha thứ, Yêu thương và Đoàn kết." Vào ngày 1 tháng 2 năm 1974, Nixon đã công khai cảm ơn họ vì sự ủng hộ và chính thức tiếp đón ông Moon. Điều này đã khiến Giáo hội nhận được sự chú ý rộng rãi của công chúng và truyền thông.

Vào những năm 1970, ông Moon, người trước đây hiếm khi nói chuyện với công chúng, đã có một loạt các bài diễn thuyết công khai trước khán giả ở Hoa Kỳ, Nhật Bản và Hàn Quốc. Lớn nhất là một cuộc mít tinh vào năm 1975 chống lại sự xâm lược của Bắc Triều Tiên ở Seoul và một bài phát biểu tại một sự kiện do Giáo hội Thống Nhất tổ chức ở Washington, D.C..

4.2. Sự lan rộng Toàn cầu

Giáo hội Thống Nhất đã mở rộng hoạt động ra nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, khi Giáo hội phát triển mạnh mẽ tại các quốc gia thuộc khối cộng sản cũ.

5.1. Tongil Group

Tongil Group (통일그룹_{Tongil Geurup}^Korean, "Tongil" có nghĩa là "thống nhất" trong tiếng Hàn; tên của Giáo hội Thống Nhất trong tiếng Hàn là "Tongilgyo") là một tập đoàn kinh doanh (chaebol) của Hàn Quốc, được ông Moon thành lập vào năm 1963 như một tổ chức phi lợi nhuận để tạo nguồn thu cho Giáo hội. Trọng tâm ban đầu của tập đoàn là sản xuất, nhưng vào những năm 1970 và 1980, nó đã mở rộng bằng cách thành lập hoặc mua lại các doanh nghiệp trong lĩnh vực dược phẩm, du lịch và xuất bản.

Trong số các tài sản chính của Tongil Group có: Công ty Ilwha, chuyên sản xuất nhân sâm và các sản phẩm liên quan; Ilshin Stone, vật liệu xây dựng; và Tongil Heavy Industries (nay là S&T Heavy Industries), chuyên sản xuất phụ tùng máy móc, bao gồm cả phần cứng cho quân đội Hàn Quốc.

5.2. News World Communications

News World Communications là một tập đoàn truyền thông quốc tế được ông Moon thành lập vào năm 1976. Tập đoàn này sở hữu United Press International (UPI), World and I, Tiempos del Mundo (Mỹ Latinh), The Segye Ilbo (Hàn Quốc), The Sekai Nippo (Nhật Bản), The Zambezi Times (Nam Phi), và The Middle East Times (Ai Cập). Cho đến năm 2008, tập đoàn này xuất bản tạp chí tin tức có trụ sở tại Washington, D.C. là Insight on the News. Cho đến năm 2010, tập đoàn này sở hữu The Washington Times. Vào ngày 2 tháng 11 năm 2010, Sun Myung Moon và một nhóm cựu biên tập viên của Times đã mua lại Times từ News World Communications.

5.3. Các Hoạt động Kinh doanh Khác

Giáo hội Thống Nhất là chủ sở hữu lớn nhất các nhà hàng sushi tại Hoa Kỳ thông qua True World Foods, công ty kiểm soát một phần lớn thị trường kinh doanh sushi ở Mỹ. Công ty mẹ của True World Foods là tập đoàn True World Group, điều hành các nhà hàng và chợ. Hoạt động của Giáo hội Thống Nhất trong ngành hải sản bắt đầu theo chỉ đạo của ông Moon, người đã ra lệnh mở rộng sang "sự quan phòng đại dương". Năm 1976 và 1977, Giáo hội Thống Nhất đã đầu tư gần 1.00 M USD vào ngành hải sản Mỹ.

Giáo hội Thống Nhất sở hữu Master Marine (một công ty đóng tàu và đánh cá ở Alabama) và International Seafood ở Kodiak, Alaska, nơi đây là nhà tuyển dụng lớn nhất trong khu vực. Năm 2011, Master Marine đã mở một nhà máy ở Las Vegas, Nevada, để sản xuất một chiếc thuyền giải trí dài 8.2 m ^{(27 ft)} do ông Moon thiết kế.

Giáo hội đã thành lập nhà máy sản xuất ô tô đầu tiên đang hoạt động tại Bắc Triều Tiên, Pyeonghwa Motors, và là nhà xuất khẩu hàng hóa Hàn Quốc lớn thứ hai. Tuy nhiên, quyền điều hành Pyeonghwa Motors sau đó đã được chuyển giao cho Bắc Triều Tiên.

Năm 2011, việc xây dựng Khách sạn Yeosu Expo trị giá 18.00 M USD đã hoàn thành; khách sạn này nằm tại Ocean Resort thuộc sở hữu của ông Moon ở Yeosu, địa điểm tổ chức Expo 2012. Một khách sạn khác, Ocean Hotel, được hoàn thành vào tháng 2 năm 2012. Các khu nghỉ dưỡng Yeongpyeong Resort, Ocean Resort và Pineridge Resort thuộc sở hữu của ông Moon đã được lên kế hoạch tổ chức Expo 2012, Thế vận hội Mùa đông 2018 và Giải đua xe Công thức 1.

Ông Moon cũng quản lý Peace Cup được FIFA công nhận. FIFA đã tài trợ hơn 2.00 M USD cho Peace Cup kể từ năm 2003.

6.1. Chủ nghĩa Chống Cộng và Tham gia Chính trị

Năm 1964, ông Moon thành lập Quỹ Văn hóa và Tự do Hàn Quốc, một tổ chức thúc đẩy lợi ích của Hàn Quốc và tài trợ cho Đài Á Châu Tự do. Các cựu Tổng thống Hoa Kỳ như Harry S. Truman, Dwight D. Eisenhower và Richard Nixon từng là chủ tịch danh dự hoặc giám đốc vào các thời điểm khác nhau.

Năm 1972, ông Moon đưa ra những dự đoán về sự suy tàn của chủ nghĩa cộng sản, dựa trên những lời dạy của Nguyên lý Thần thánh: "Sau 7.000 năm Kinh Thánh-6.000 năm lịch sử phục hồi cộng với thiên niên kỷ, thời điểm hoàn thành-chủ nghĩa cộng sản sẽ sụp đổ vào năm thứ 70 của nó. Đây là ý nghĩa của năm 1978. Chủ nghĩa cộng sản, bắt đầu vào năm 1917, có thể duy trì khoảng 60 năm và đạt đỉnh cao. Vì vậy, 1978 là ranh giới và sau đó, chủ nghĩa cộng sản sẽ suy tàn; vào năm thứ 70, nó sẽ hoàn toàn bị hủy hoại. Điều này là đúng. Do đó, bây giờ là lúc những người đang nghiên cứu chủ nghĩa cộng sản phải từ bỏ nó."

Năm 1980, ông Moon yêu cầu các thành viên Giáo hội thành lập CAUSA International như một tổ chức giáo dục chống cộng, có trụ sở tại Thành phố New York. Vào những năm 1980, tổ chức này hoạt động ở 21 quốc gia. Tại Hoa Kỳ, nó tài trợ các hội nghị giáo dục cho các nhà lãnh đạo Kitô giáo cũng như các hội thảo và hội nghị cho nhân viên Thượng viện Hoa Kỳ và các nhà hoạt động khác. Năm 1986, tổ chức này sản xuất bộ phim tài liệu chống cộng Nicaragua Was Our Home. CAUSA đã hỗ trợ Contras Nicaragua.

Vào tháng 8 năm 1985, Học viện Hòa bình Thế giới của các Giáo sư, một tổ chức do ông Moon thành lập, đã tài trợ một hội nghị ở Geneva để tranh luận về chủ đề "Tình hình thế giới sau sự sụp đổ của đế chế cộng sản." Vào tháng 4 năm 1990, ông Moon đã đến thăm Liên Xô và gặp Tổng thống Mikhail Gorbachev. Ông Moon bày tỏ sự ủng hộ đối với những chuyển đổi chính trị và kinh tế đang diễn ra ở Liên Xô. Đồng thời, Giáo hội Thống Nhất đang mở rộng sang các quốc gia từng là cộng sản. Sau sự tan rã của Liên Xô vào năm 1991, một số người bảo thủ Mỹ đã chỉ trích ông Moon vì đã làm mềm lập trường chống cộng trước đây của mình.

6.2. Mối quan hệ với các Lãnh đạo Thế giới

Ông Moon đã xây dựng mối quan hệ và gặp gỡ nhiều nhà lãnh đạo chính trị quốc tế:

• Richard Nixon:** Ông Moon đã công khai ủng hộ Tổng thống Nixon trong vụ Watergate, điều này đã giúp Giáo hội Thống Nhất thu hút sự chú ý của truyền thông.
• Mikhail Gorbachev:** Vào tháng 4 năm 1990, ông Moon đã đến thăm Liên Xô và gặp Tổng thống Gorbachev tại Điện Kremlin. Ông bày tỏ sự ủng hộ đối với những thay đổi chính trị và kinh tế đang diễn ra ở Liên Xô, đồng thời Giáo hội Thống Nhất cũng mở rộng hoạt động sang các quốc gia từng thuộc khối cộng sản.
• Kim Il Sung:** Vào ngày 6 tháng 12 năm 1991, ông Moon đã đến thăm Bắc Triều Tiên và gặp Chủ tịch Kim Il Sung tại Bình Nhưỡng để thảo luận về các cách thức đạt được hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên, cũng như về quan hệ quốc tế, du lịch, v.v. Cuộc gặp gỡ này đạt được thỏa thuận về việc đoàn tụ các gia đình ly tán, chấp nhận thanh sát hạt nhân, nhận đầu tư từ các quốc gia tự do (trừ công nghiệp quân sự), tổ chức hội nghị thượng đỉnh liên Triều và phát triển Núi Kim Cương. Năm 1994, ông Moon được chính thức mời dự tang lễ của Kim Il Sung mặc dù không có quan hệ ngoại giao giữa Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc. Năm 2012, ông Moon được truy tặng Giải thưởng Thống nhất Quốc gia của Bắc Triều Tiên. Vào năm 2013, nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un đã gửi lời chia buồn đến bà Han và gia đình ông Moon nhân kỷ niệm một năm ngày mất của ông.
• George H. W. Bush:** Vào giữa những năm 1990, cựu Tổng thống Hoa Kỳ George H. W. Bush đã nhận hàng triệu đô la từ Liên đoàn Phụ nữ vì Hòa bình Thế giới liên kết với ông Moon trên toàn thế giới.
• Louis Farrakhan:** Năm 2000, ông Moon và lãnh đạo Nation of Islam Louis Farrakhan đã cùng tài trợ Million Family March, một cuộc mít tinh ở Washington, D.C. để tôn vinh sự đoàn kết gia đình và hòa hợp chủng tộc, tôn giáo.
• Donald Trump:** Năm 2021, cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ca ngợi ông Moon trong một sự kiện liên quan đến Giáo hội Thống Nhất. Trước đó, các sự kiện tương tự do Giáo hội Thống Nhất tổ chức, mang tên Rally of Hope, đã quy tụ các diễn giả từ chính quyền Trump như cựu Phó Tổng thống Mike Pence, cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo và cố vấn Paula White.
• Morgan Tsvangirai:** Năm 2013, Thủ tướng Zimbabwe Morgan Tsvangirai đã tuyên bố: "Tôi vẫn vô cùng được truyền cảm hứng bởi những người như Mục sư Tiến sĩ Sun Myung Moon, người mà công việc và cuộc đời xuyên lục địa tiếp tục tác động tích cực đến cuộc sống của hàng triệu người khác trên thế giới."

6.3. Ủng hộ Phong trào Thống nhất Triều Tiên

Ông Moon nổi tiếng với những nỗ lực thúc đẩy thống nhất Triều Tiên. Ông là thành viên của Ủy ban Danh dự của Bộ Thống nhất Hàn Quốc. Năm 2003, các thành viên Giáo hội Thống Nhất tại Hàn Quốc đã thành lập một đảng chính trị có tên "Đảng vì Thiên Chúa, Hòa bình, Thống nhất và Gia đình". Trong tuyên bố thành lập, đảng mới này cho biết họ sẽ tập trung vào việc chuẩn bị cho sự thống nhất Triều Tiên bằng cách giáo dục công chúng về Thiên Chúa và hòa bình.

6.4. Ảnh hưởng đến Chính trị Bảo thủ

Ông Moon tìm cách trở thành một tiếng nói mạnh mẽ trong phong trào bảo thủ Mỹ thông qua các lợi ích kinh doanh của mình, đặc biệt là thông qua tờ The Washington Times. Tờ báo này thường được mô tả là có quan điểm bảo thủ. Ông Moon đã đầu tư khoảng 1.70 B USD để hỗ trợ tờ Times, mà ông gọi là "công cụ để truyền bá sự thật về Thiên Chúa cho thế giới."

Vào tháng 7 năm 1989, ông Moon đã trực tiếp ra lệnh cho các tín đồ tại Hàn Quốc tăng cường quan hệ với các nghị sĩ Nhật Bản, đặc biệt là những người thuộc phe Seiwa Seisaku Kenkyūkai (phe Abe), do Abe Shintaro đứng đầu vào thời điểm đó. Ông còn tuyên bố ý định "thành lập một nhà thờ trong Quốc hội" và "cử các thư ký nghị sĩ từ Giáo hội" để giáo dục họ về Nguyên lý, từ đó "mọi thứ sẽ trở nên khả thi".

7.1. Phán quyết có tội về Tội trốn thuế

Năm 1982, sau cuộc điều tra của Sở Thuế vụ (IRS), ông Moon bị kết tội âm mưu và trốn thuế tại Hoa Kỳ vì đã khai man các tờ khai thuế thu nhập liên bang với tổng số tiền dưới 8.00 K USD. Ông bị kết án 18 tháng tù và phạt 15.00 K USD. Ông đã thụ án 13 tháng tại Trại cải tạo liên bang Danbury trước khi được trả tự do vì cải tạo tốt.

Vụ án này đã trở thành tâm điểm của các cuộc tranh luận quốc gia về tự do tôn giáo và tự do ngôn luận. Giáo sư Laurence H. Tribe của Trường Luật Đại học Harvard lập luận rằng phiên tòa đã "kết án (Moon) dựa trên thành kiến tôn giáo." Các tổ chức như American Baptist Churches in the USA, Hội đồng Giáo hội Quốc gia, National Black Catholic Clergy Caucus và Southern Christian Leadership Conference đã đệ đơn ủng hộ ông Moon. Nhiều giáo sĩ nổi tiếng, bao gồm Jerry Falwell và Joseph Lowery, đã ký đơn kiến nghị phản đối vụ án của chính phủ và lên tiếng bảo vệ ông Moon. Carlton Sherwood, trong cuốn sách Inquisition: The Persecution and Prosecution of the Reverend Sun Myung Moon, đã tuyên bố rằng việc kết án Mục sư Moon được các mục sư Tin Lành coi là một sự sỉ nhục đối với tự do tôn giáo.

7.2. Chỉ trích về Giáo lý và Thực hành

Tuyên bố của ông Moon là Đấng Cứu Thế và Chúa Giê-su tái lâm đã bị cả các học giả Do Thái và Kitô giáo bác bỏ. Nguyên lý Thần thánh bị các giáo hội Tin Lành ở Hàn Quốc, bao gồm cả Giáo hội Trưởng lão của chính ông Moon, coi là tà giáo. Tại Hoa Kỳ, nó bị các tổ chức đại kết bác bỏ vì không phải là Kitô giáo. Các nhà bình luận Tin Lành cũng chỉ trích những lời dạy của ông Moon là trái ngược với giáo lý Tin Lành về sự cứu rỗi chỉ bằng đức tin. Trong cuốn sách có ảnh hưởng của họ The Kingdom of the Cults (xuất bản lần đầu năm 1965), Walter Ralston Martin và Ravi K. Zacharias đã không đồng ý với Nguyên lý Thần thánh về các vấn đề thần tính của Chúa Kitô, sự ra đời đồng trinh của Chúa Giê-su, niềm tin của ông Moon rằng Chúa Giê-su đáng lẽ phải kết hôn, sự cần thiết của sự đóng đinh của Chúa Giê-su, sự phục sinh của Chúa Giê-su theo nghĩa đen, cũng như Chúa Giê-su tái lâm theo nghĩa đen. Các nhà bình luận đã chỉ trích Nguyên lý Thần thánh vì cho rằng Chiến tranh thế giới thứ nhất, Chiến tranh thế giới thứ hai, Holocaust và Chiến tranh Lạnh đã phục vụ như là điều kiện bồi thường để chuẩn bị thế giới cho việc thành lập Vương quốc Thiên Chúa.

Trong Chiến tranh Lạnh, ông Moon bị cả truyền thông chính thống và báo chí độc lập chỉ trích vì các hoạt động chống cộng của mình, mà nhiều người cho rằng có thể dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ ba và một thảm họa hạt nhân. Các hoạt động chống cộng của ông Moon nhận được sự hỗ trợ tài chính từ triệu phú và nhà hoạt động Nhật Bản gây tranh cãi Ryōichi Sasakawa. Năm 1977, Tiểu ban các Tổ chức Quốc tế của Ủy ban Quan hệ Quốc tế của Hạ viện Hoa Kỳ, trong khi điều tra Koreagate, đã phát hiện ra rằng Cơ quan Tình báo Quốc gia (Hàn Quốc) (KCIA) đã làm việc với Giáo hội Thống Nhất để giành ảnh hưởng chính trị trong Hoa Kỳ, với một số thành viên làm tình nguyện viên trong các văn phòng Quốc hội. Cùng nhau, họ thành lập Quỹ Tự do Văn hóa Hàn Quốc, một tổ chức phi lợi nhuận thực hiện ngoại giao công chúng cho Đại Hàn Dân Quốc. Ủy ban cũng điều tra khả năng ảnh hưởng của KCIA đối với chiến dịch của ông Moon nhằm ủng hộ Richard Nixon.

Vào những năm 1990, khi ông Moon bắt đầu cung cấp lễ ban phước hôn nhân của Giáo hội Thống Nhất cho các thành viên của các giáo hội và tôn giáo khác, ông bị chỉ trích vì tạo ra sự nhầm lẫn có thể xảy ra. Năm 1998, nhà báo Peter Maass, viết cho The New Yorker, đưa tin rằng một số thành viên Thống Nhất đã thất vọng và cũng cằn nhằn khi ông Moon mở rộng Lễ Ban Phước cho những người không phải là thành viên, những người chưa trải qua khóa học tương tự như các thành viên. Năm 2001, ông Moon xung đột với Giáo hội Công giáo Rôma khi tổng giám mục Công giáo 71 tuổi Emmanuel Milingo và Maria Sung, một nhà châm cứu người Hàn Quốc 43 tuổi, kết hôn trong một buổi lễ ban phước, do ông Moon và vợ chủ trì. Sau cuộc hôn nhân của mình, tổng giám mục được Giáo hoàng Gioan Phaolô II triệu đến Vatican, nơi ông được yêu cầu không gặp vợ nữa và chuyển đến một tu viện Capuchin. Sung đã tuyệt thực để phản đối việc họ bị chia cắt. Điều này đã thu hút nhiều sự chú ý của truyền thông.

Năm 1998, tờ báo Ai Cập Al-Ahram đã chỉ trích mối quan hệ có thể có của ông Moon với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và viết rằng chính sách biên tập của The Washington Times là "cuồng nhiệt chống Ả Rập, chống Hồi giáo và ủng hộ Israel."

Năm 2000, ông Moon bị chỉ trích, bao gồm cả một số thành viên trong Giáo hội của ông, vì sự ủng hộ của ông đối với Million Family March của lãnh đạo Nation of Islam gây tranh cãi Louis Farrakhan. Ông Moon cũng bị chỉ trích vì mối quan hệ của ông với học giả Do Thái gây tranh cãi Richard L. Rubenstein, một người ủng hộ "thần học cái chết của Thiên Chúa" vào những năm 1960. Rubenstein là người bảo vệ Giáo hội Thống Nhất và phục vụ trong hội đồng cố vấn của Giáo hội, và trong ban giám đốc của The Washington Times, một tờ báo thuộc sở hữu của Giáo hội. Vào những năm 1990, ông giữ chức chủ tịch Đại học Bridgeport, lúc đó liên kết với Giáo hội.

Năm 2003, George D. Chryssides của Đại học Wolverhampton đã chỉ trích ông Moon vì đã đưa ra các giáo lý có xu hướng chia rẽ giáo hội Kitô giáo hơn là đoàn kết nó, vốn là mục đích đã nêu của ông khi thành lập phong trào Thống Nhất (ban đầu có tên là Hiệp hội Thần linh Thế giới Kitô giáo Thống Nhất). Trong cuốn tự truyện năm 2009 của mình, ông Moon tự viết rằng ông ban đầu không có ý định thành lập một giáo phái riêng biệt.

7.3. Phát ngôn và Hành động Gây tranh cãi

Ông Moon phản đối đồng tính luyến ái và so sánh người đồng tính với "những con chó bẩn thỉu ăn phân". Ông nói rằng "người đồng tính sẽ bị loại bỏ" trong một "cuộc thanh trừng theo lệnh của Thiên Chúa".

Về các cáo buộc thuế chống lại mình, trong một bài phát biểu tại Foley Square ở Thành phố New York (ngày 22 tháng 10 năm 1981), ông nói rằng ông là nạn nhân của định kiến chủng tộc ở Hoa Kỳ: "Tôi sẽ không đứng ở đây hôm nay nếu da tôi trắng hoặc tôn giáo của tôi là Giáo hội Trưởng lão. Tôi ở đây hôm nay chỉ vì da tôi vàng và tôn giáo của tôi là Giáo hội Thống Nhất. Những điều xấu xí nhất ở đất nước Mỹ xinh đẹp này là sự cố chấp tôn giáo và phân biệt chủng tộc." Một số tổ chức và cá nhân người Mỹ gốc Phi đã lên tiếng bảo vệ ông Moon vào thời điểm này, bao gồm National Black Catholic Clergy Caucus, Southern Christian Leadership Conference, National Conference of Black Mayors và Joseph Lowery.

Trong một tranh cãi sau đó về việc sử dụng từ "Moonie" (được cho là xúc phạm) bởi truyền thông Mỹ, lập trường của ông Moon đã được các nhà hoạt động dân quyền Ralph Abernathy và James Bevel ủng hộ.

Năm 2003, ông Moon bị chỉ trích vì đã đưa ra một bài thuyết giáo khẳng định rằng việc tàn sát người Do Thái trong Thế chiến II là cái giá phải trả cho việc giết hại Chúa Giê-su.

Năm 2009, sự ủng hộ của ông Moon đối với Đường hầm dưới biển Nhật Bản-Hàn Quốc đã bị chỉ trích ở Nhật Bản và Hàn Quốc như một mối đe dọa tiềm tàng đối với lợi ích và bản sắc dân tộc của cả hai quốc gia. Ông Moon đã tuyên bố rằng ông đã đầu tư hơn 10.00 B KRW từ nguồn tài chính của Giáo hội Thống Nhất vào dự án này.

Trong cuốn Moon Seon-myeong Malssum Seonjip (Tuyển tập Lời của Mục sư Sun Myung Moon), ông Moon đã bày tỏ sự căm ghét và khinh miệt dữ dội đối với Nhật Bản. Ông từng nghĩ đến việc ám sát Thiên hoàng Hirohito và phá hủy Cầu Nijūbashi của Hoàng cung Tokyo. Ông gọi người Nhật là "waenom" (một từ miệt thị trong tiếng Hàn) và tuyên bố rằng nguồn gốc của Amaterasu Omikami (nữ thần mặt trời trong thần thoại Nhật Bản) là từ Hàn Quốc, và Saigō Takamori là người Hàn Quốc. Ông cũng khẳng định chủ quyền của Hàn Quốc đối với Đảo Tsushima (đảo đối mã). Cuốn sách cũng ghi lại rõ ràng việc ông Moon đã trực tiếp ra lệnh cho các tín đồ thực hiện các hoạt động chính trị ở Nhật Bản, tập trung vào phe Abe của Đảng Dân chủ Tự do, cũng như các đảng đối lập và Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản, thậm chí cả các tầng lớp sâu sắc của Đảng Cộng sản Nhật Bản, để thu thập thông tin và báo cáo lại cho ông.

7.4. Tranh cãi về Gia đình và Kế vị

Gia đình ông Moon cũng vướng vào nhiều tranh cãi. Con trai ông, Moon Heung-jin, qua đời ở tuổi 17 trong một tai nạn giao thông vào năm 1984. Một người con trai khác, Moon Young-jin, qua đời ở tuổi 21 vào năm 1999 do tự tử.

Hong Nan-suk, vợ của con trai cả Moon Hyo-jin, đã viết một cuốn sách vào năm 1995 vạch trần việc chồng bà lạm dụng ma túy, bạo lực gia đình và xem phim khiêu dâm. Bà mô tả gia đình ông Moon là "một gia đình bị hủy hoại và chia rẽ bởi âm mưu và đạo đức giả."

Vào năm 2009, Moon Hyun-jin, người con trai thứ ba, đã trải qua "sự kiện khải thị Sokcho" và được cho là đã bị khai trừ khỏi Giáo hội. Sau đó, ông đã tách khỏi Giáo hội và lãnh đạo Global Peace Federation (GPF). Moon Hyung-jin, người con trai thứ bảy, sau đó cũng tách khỏi Giáo hội và thành lập Sanctuary Church.

8.1. Hoạt động Nghệ thuật và Văn hóa

Năm 1962, ông Moon và các thành viên khác của Giáo hội đã thành lập Đoàn múa dân gian thiếu nhi Little Angels của Hàn Quốc, một đoàn múa thiếu nhi biểu diễn các điệu múa dân gian truyền thống của Hàn Quốc. Ông nói rằng điều này nhằm mục đích tạo ra một hình ảnh tích cực về Hàn Quốc với thế giới.

Năm 1984, ông Moon thành lập dự án Universal Ballet trị giá 8.00 M USD, với Oleg Vinogradov người gốc Liên Xô làm giám đốc nghệ thuật và con dâu của ông Moon, Julia Moon, làm nghệ sĩ múa chính. Nó được The New York Times mô tả là công ty ballet hàng đầu ở châu Á. Năm 1989, ông Moon thành lập Học viện Universal Ballet, sau này đổi tên thành Học viện Ballet Kirov, tại Washington, D.C..

8.2. Tài trợ Thể thao

Ông Moon rất yêu thích bóng đá và đã đầu tư rất nhiều vào lĩnh vực này ở Hàn Quốc. Ông từng sở hữu câu lạc bộ bóng đá Seongnam Ilhwa Chunma (Hàn Quốc) và đội bóng đá nữ Chungnam Ilhwa Chunma. Ông cũng mua lại và điều hành đội bóng đá chuyên nghiệp Atlético Sorocaba ở São Paulo, Brasil.

Ông cũng tổ chức giải bóng đá quốc tế Peace Cup từ năm 2003 đến 2012, với các giải đấu diễn ra hai năm một lần và nhận được tài trợ hơn 2.00 M USD từ FIFA. Tiếp theo giải đấu này, từ năm 2006, ông cũng tổ chức Peace Queen Cup, một giải bóng đá nữ quốc tế diễn ra hai năm một lần.

Tuy nhiên, sau cái chết của ông Moon, Giáo hội Thống Nhất đã ngừng mọi hoạt động tài trợ cho thể thao, dẫn đến việc đội Chungnam Ilhwa Chunma bị giải thể và Seongnam Ilhwa Chunma được thành phố Seongnam mua lại. Peace Cup cũng kết thúc vào năm 2012.

8.3. Quan hệ Chủng tộc và Đối thoại Liên tôn

Ông Moon có lập trường mạnh mẽ chống lại phân biệt chủng tộc và kỳ thị chủng tộc. Năm 1974, ông kêu gọi các thành viên Giáo hội Thống Nhất ủng hộ một tổng thống người Mỹ gốc Phi của Hoa Kỳ: "Chúng ta đã có đủ các tổng thống da trắng rồi. Vì vậy, lần này, hãy bầu một tổng thống từ chủng tộc Negro. Các bạn sẽ làm gì nếu tôi nói vậy? Không có câu hỏi nào ở đó cả. Chúng ta không bao giờ được quên rằng chúng ta là anh chị em trong một gia đình nhân loại rộng lớn. Ở bất kỳ cấp độ cộng đồng nào, chúng ta phải trở thành như một gia đình."

Năm 2000, ông Moon và lãnh đạo Nation of Islam Louis Farrakhan đã cùng tài trợ Million Family March, một cuộc mít tinh ở Washington, D.C. để tôn vinh sự đoàn kết gia đình và hòa hợp chủng tộc, tôn giáo, cũng như giải quyết các vấn đề khác như phá thai, án tử hình, chăm sóc sức khỏe, giáo dục, phúc lợi, cải cách An sinh xã hội (Hoa Kỳ), phòng ngừa lạm dụng chất gây nghiện và cải tổ Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Trong bài phát biểu quan trọng của mình, Farrakhan đã kêu gọi hòa hợp chủng tộc.

Ông Moon đã tổ chức các cuộc đối thoại giữa các thành viên Knesset của Israel và Quốc hội Palestine như một phần của các Sáng kiến Hòa bình Trung Đông của ông. Năm 2000, ông Moon đã tài trợ một hội nghị của Liên Hợp Quốc đề xuất thành lập "một hội đồng tôn giáo, hoặc hội đồng đại diện tôn giáo, trong cơ cấu của Liên Hợp Quốc." Năm 2005, Sun Myung Moon và vợ, Hak Ja Han Moon, đã thành lập Liên đoàn Hòa bình Toàn cầu (UPF), một tổ chức phi chính phủ có tư cách tư vấn đặc biệt với Hội đồng Kinh tế và Xã hội Liên Hợp Quốc (ECOSOC). UPF tuyên bố "ủng hộ và thúc đẩy công việc của Liên Hợp Quốc và việc đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững."

9.1. Những năm cuối đời và Cái chết

Vào năm 2010, ông Moon đã chuyển giao phần lớn trách nhiệm về các hoạt động tôn giáo và kinh doanh của Liên đoàn Gia đình vì Hòa bình và Thống nhất Thế giới cho các con của mình, những người lúc đó đang ở độ tuổi 30 và 40. Năm 2012, báo chí Hàn Quốc đưa tin rằng ông Moon đã đi khắp thế giới bằng máy bay riêng trị giá 50.00 M USD.

Vào ngày 14 tháng 8 năm 2012, sau khi bị viêm phổi vào đầu tháng, ông Moon được đưa vào Bệnh viện Saint Mary thuộc Đại học Công giáo Hàn Quốc ở Seoul. Vào ngày 15 tháng 8 năm 2012, ông được báo cáo là đang trong tình trạng nguy kịch và được đặt máy thở tại khoa chăm sóc đặc biệt của Bệnh viện St. Mary. Vào ngày 31 tháng 8 năm 2012, ông Moon được chuyển đến một bệnh viện thuộc sở hữu của Giáo hội gần nhà ông ở Gapyeong, phía đông bắc Seoul, sau khi bị suy đa tạng. Ông Moon qua đời vào sáng ngày 3 tháng 9 năm 2012 (1:54 sáng theo giờ Hàn Quốc) ở tuổi 92.

Một thời gian tang lễ kéo dài hai tuần đã được tổ chức để tưởng nhớ ông. Vào ngày 15 tháng 9, sau một buổi lễ tang có hàng chục nghìn tín đồ Giáo hội Thống Nhất tham dự, ông Moon được an táng tại một biệt thự thuộc sở hữu của Giáo hội ở Gapyeong.

9.2. Di sản và các Dự án Tưởng niệm

Cuốn tự truyện của ông Moon, As a Peace-Loving Global Citizen (평화를 사랑하는 세계인으로_{Pyeonghwa-reul Saranghaneun Segyein-euro}^Korean), được xuất bản bởi Gimm-Young Publishers tại Hàn Quốc vào năm 2009. Cuốn sách đã trở thành sách bán chạy nhất ở Hàn Quốc và Nhật Bản.

Vài tháng sau khi ông qua đời, một giải thưởng mang tên ông và vợ (Giải thưởng Hòa bình Sunhak) đã được đề xuất, kế thừa ý chí của ông nhằm "công nhận và trao quyền cho những đổi mới trong phát triển con người, giải quyết xung đột và bảo tồn sinh thái." Những người đoạt giải nhận được một giấy chứng nhận, một huy chương và 1.00 M USD.

Ông Moon được truy tặng Giải thưởng Thống nhất Quốc gia của Bắc Triều Tiên vào năm 2012 và một giải thưởng công trạng của K-League. Vào dịp kỷ niệm một năm ngày mất của ông Moon, nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un đã gửi lời chia buồn đến bà Han và gia đình, nói rằng: "Kim Jong Un cầu nguyện cho sự yên nghỉ của Moon, người đã làm việc chăm chỉ vì sự hòa hợp, thịnh vượng và thống nhất quốc gia cũng như hòa bình thế giới."

10.1. Quan điểm của những người Theo dõi

Các tín đồ của Giáo hội Thống Nhất coi ông Moon là Đấng Cứu Thế, Chúa Giê-su tái lâm và "Cha Mẹ Chân Thật". Nguyên lý Thần thánh của Giáo hội Thống Nhất nói về ông Moon: "Với sự viên mãn của thời gian, Thiên Chúa đã gửi một người đến trái đất này để giải quyết các vấn đề cơ bản của cuộc sống con người và vũ trụ. Tên ông là Sun Myung Moon. Trong vài thập kỷ, ông đã lang thang qua thế giới linh hồn rộng lớn đến mức không thể tưởng tượng được. Ông đã đi trên con đường đau khổ đầy máu lửa để tìm kiếm sự thật, trải qua những thử thách mà chỉ có Thiên Chúa mới nhớ. Vì ông hiểu rằng không ai có thể tìm thấy chân lý tối thượng để cứu nhân loại nếu không trải qua những thử thách cay đắng nhất, ông đã một mình chiến đấu chống lại hàng triệu quỷ dữ, cả trong thế giới linh hồn và vật lý, và chiến thắng tất cả. Thông qua sự giao cảm tâm linh mật thiết với Thiên Chúa và bằng cách gặp gỡ Chúa Giê-su và nhiều vị thánh trong Thiên Đàng, ông đã đưa ra ánh sáng tất cả những bí mật của Thiên Đàng."

Năm 1978, Rodney Sawatsky viết trong một bài báo trên Theology Today: "Tại sao lại tin vào những giấc mơ và thị kiến của Mục sư Moon về thời đại mới và vai trò của ông trong đó, chúng ta hỏi? Hầu hết những người cải đạo thực sự có rất ít liên hệ với ông. Frederick Sontag (Sun Myung Moon and the Unification Church, Abingdon, 1977), trong các cuộc phỏng vấn với Moon, dường như đã tìm thấy một nhân cách dễ chịu nhưng không áp đảo. Sự lôi cuốn, theo nghĩa truyền thống, dường như khó áp dụng ở đây. Thay vào đó, Moon cung cấp một hình mẫu. Ông đã chịu đựng một cách dũng cảm, ông biết một cách tự tin, ông cầu nguyện một cách chắc chắn, và ông sống một cách yêu thương, những người theo ông nói vậy. Chân lý Thần thánh không phải là một lý tưởng không thể thực hiện được; nó được hiện thân trong một con người, nó sống, nó có thể bắt chước được. Chân lý của ông được trải nghiệm là chân lý của họ. Lời giải thích của ông về vũ trụ trở thành sự hiểu biết của họ về bản thân và thế giới mà họ đang sống."

Năm 1980, nhà xã hội học Irving Louis Horowitz nhận xét: "Mục sư Moon là một người theo chủ nghĩa chính thống một cách mạnh mẽ. Ông có một hệ thống niềm tin không có ranh giới hay giới hạn, một chân lý bao trùm tất cả. Các tác phẩm của ông thể hiện mối quan tâm toàn diện đến con người, xã hội, tự nhiên và mọi thứ được bao trùm bởi tầm nhìn của con người. Theo nghĩa này, khái niệm làm nền tảng cho Giáo hội Thống Nhất là phù hợp, vì động lực và sức hấp dẫn chính của nó là sự thống nhất, thúc giục một mô hình bản chất trong một thế giới tồn tại quá phức tạp. Đó là một giáo lý sẵn có cho những người trẻ tuổi thiếu kiên nhẫn và tất cả những người mà việc theo đuổi sự phức tạp đã trở thành một công việc mệt mỏi và vô ích."

Năm 1998, nhà báo điều tra Peter Maass viết trong một bài báo trên The New Yorker: "Chắc chắn, có những mức độ tận tâm khác nhau giữa các tín đồ của Moon; việc họ cúi đầu đúng lúc hoặc hô Mansei! đồng thanh không có nghĩa là họ tin mọi điều Moon nói, hoặc làm chính xác những gì ông ra lệnh. Ngay cả về những vấn đề quan trọng, như việc Moon tự xưng là Đấng Cứu Thế, có những thành viên Giáo hội mà tôi gặp, bao gồm một trợ lý thân cận của Moon, đã từ chối. Một nhà lãnh đạo tôn giáo mà họ tôn trọng và có thần học mà họ tin, vâng; Đấng Cứu Thế, có lẽ không."

Trong cuốn sách năm 2004 của mình The New Religious Movement Experience in America, Eugene V. Gallagher viết: "Phân tích về Sự Sa Ngã của Nguyên lý Thần thánh đặt nền tảng cho sứ mệnh của Mục sư Moon, người trong những ngày cuối cùng mang đến một khải thị mang lại cho nhân loại cơ hội trở lại trạng thái Eden. Câu chuyện trong Nguyên lý Thần thánh cung cấp cho các tín đồ Thống Nhất một bối cảnh toàn diện để hiểu về đau khổ của con người."

10.2. Quan điểm Phê bình

Ông Moon thường bị chỉ trích là một nhân vật gây tranh cãi. Tuyên bố của ông về vai trò Đấng Cứu Thế và Chúa Giê-su tái lâm đã bị cả các học giả Do Thái và Kitô giáo bác bỏ. Giáo lý Nguyên lý Thần thánh của ông bị các giáo hội Tin Lành ở Hàn Quốc và các tổ chức đại kết ở Hoa Kỳ coi là tà giáo và không phải là Kitô giáo. Các nhà phê bình cũng cho rằng giáo lý này mâu thuẫn với học thuyết Tin Lành về sự cứu rỗi chỉ bằng đức tin và có những điểm khác biệt lớn về thần tính của Chúa Kitô, sự ra đời đồng trinh, việc Chúa Giê-su đáng lẽ phải kết hôn, sự cần thiết của sự đóng đinh, sự phục sinh và sự tái lâm của Ngài.

Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, các hoạt động chống cộng của ông Moon đã bị chỉ trích vì có thể dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ ba và một thảm họa hạt nhân. Ông cũng bị chỉ trích vì nhận tài trợ từ triệu phú Nhật Bản gây tranh cãi Ryōichi Sasakawa. Một cuộc điều tra của Hạ viện Hoa Kỳ vào năm 1977 đã phát hiện ra rằng Cơ quan Tình báo Quốc gia (Hàn Quốc) (KCIA) đã hợp tác với Giáo hội Thống Nhất để giành ảnh hưởng chính trị tại Hoa Kỳ. Sau khi Liên Xô tan rã, một số người bảo thủ Mỹ đã chỉ trích ông Moon vì làm mềm lập trường chống cộng trước đây của mình.

Việc ông Moon mở rộng lễ ban phước hôn nhân cho những người không phải là thành viên Giáo hội đã gây ra sự nhầm lẫn và thất vọng cho một số tín đồ. Mối quan hệ của ông với các nhân vật gây tranh cãi như Louis Farrakhan và học giả Do Thái Richard L. Rubenstein cũng bị chỉ trích. Giáo sư George D. Chryssides đã phê bình ông Moon vì đã đưa ra các giáo lý gây chia rẽ hơn là thống nhất các giáo hội Kitô giáo.

Ông Moon có những phát ngôn gây tranh cãi về đồng tính luyến ái, so sánh người đồng tính với "những con chó bẩn thỉu ăn phân" và tuyên bố rằng họ sẽ bị "thanh trừng theo lệnh của Thiên Chúa". Ông cũng bị chỉ trích vì tuyên bố rằng Holocaust là cái giá phải trả cho việc giết hại Chúa Giê-su. Sự ủng hộ của ông đối với dự án Đường hầm dưới biển Nhật Bản-Hàn Quốc cũng bị chỉ trích là mối đe dọa đối với bản sắc dân tộc của cả hai nước.

Ngoài ra, ông còn bị chỉ trích vì dường như đã bỏ bê người vợ đầu tiên, và việc bổ nhiệm con cái cùng vợ/chồng của họ vào các vị trí lãnh đạo trong Giáo hội và các doanh nghiệp liên quan. Các tranh cãi gia đình, bao gồm cái chết của các con trai ông và những cáo buộc từ con dâu cũ, cũng là những điểm bị phê phán.

10.3. Tác động Xã hội và Lịch sử

Ông Moon được các học giả Douglas E. Cowan và David G. Bromley đánh giá là "một trong những nhà lãnh đạo tôn giáo mới nổi bật nhất cuối thế kỷ 20". Ông có một lịch sử lâu dài trong việc đóng góp chính trị thông qua nhiều tổ chức khác nhau, đặc biệt là cho phong trào bảo thủ tôn giáo ở Hoa Kỳ. Ông được cho là có ảnh hưởng đáng kể đến gia đình Bush và do đó có ảnh hưởng gián tiếp đến chính phủ Hoa Kỳ.

Là một nhân vật gây tranh cãi, ông Moon và lời kêu gọi thống nhất tôn giáo và chính trị của ông bị các nhóm tự do dân sự coi là vi phạm nguyên tắc phân lập nhà thờ và nhà nước trong hệ thống dân chủ và có thể phá hủy chủ nghĩa cá nhân. Tuy nhiên, Liên minh Tự do Dân sự Hoa Kỳ (ACLU) đã đệ trình một bản tóm tắt amicus curiae ủng hộ ông Moon trong vụ án thuế của ông.

Ông Moon cũng có tác động đến các nỗ lực thống nhất Triều Tiên và các hoạt động hòa bình quốc tế. Về mặt kinh tế, ông đã tạo ra một đế chế thông qua Tongil Group, các công ty truyền thông, hải sản và ô tô. Về mặt văn hóa, ông đã đóng góp thông qua các tổ chức nghệ thuật như Little Angels và Universal Ballet, cũng như các tổ chức giáo dục.