Muhammad Ali Jinnah

1.1. Xuất thân và Gia đình

Muhammad Ali Jinnah sinh với tên Mahomedali Jinnahbhai vào năm 1876, tại một căn hộ thuê ở tầng hai Wazir Mansion gần Karachi, nay thuộc Sindh, Pakistan, nhưng khi đó là một phần của Tỉnh Bombay thuộc Ấn Độ thuộc Anh. Tuy ngày sinh của Jinnah được kỷ niệm là 25 tháng 12 năm 1876, nhưng có những nghi ngờ về ngày này, vì Karachi khi đó không cấp giấy khai sinh, gia đình ông không giữ hồ sơ (ngày sinh không quá quan trọng với người Hồi giáo thời đó), và hồ sơ học tập của ông ghi ngày sinh là 20 tháng 10 năm 1875.

Ông là con thứ hai trong số bảy người con của Jinnahbhai Poonja và vợ Mithibai. Gia đình Jinnahbhai có nguồn gốc từ Khoja theo đạo Shia Ismaili Nizari từ Gujarat, mặc dù sau này Jinnah theo giáo lý Shia Mười hai Imam. Jinnahbhai Poonja là một thương gia giàu có, xuất thân từ một gia đình thợ dệt ở làng Paneli thuộc phiên vương quốc Gondal; mẹ ông là người làng Dhaffa gần đó. Họ chuyển đến Karachi vào năm 1875 sau khi kết hôn, khi Karachi đang trải qua sự bùng nổ kinh tế nhờ Kênh đào Suez mở cửa năm 1869, giúp đường biển từ Mumbai đến châu Âu rút ngắn hơn 321868 m ^{(200 mile)}.

Jinnah không thông thạo tiếng Gujarat, tiếng mẹ đẻ của ông, cũng như tiếng Urdu; ông thông thạo tiếng Anh hơn. Ngoài em gái Fatima Jinnah, ít thông tin về các anh chị em khác của ông, nơi họ định cư hay liệu họ có gặp lại ông khi ông thăng tiến trong sự nghiệp pháp lý và chính trị hay không.

1.2. Giáo dục Sơ bộ

Khi còn nhỏ, Jinnah từng sống một thời gian ở Bombay với một người dì và có thể đã theo học trường tiểu học Gokal Das Tej ở đó, sau đó học tại Trường Cathedral and John Connon. Tại Karachi, ông theo học Đại học Sindh Madressatul Islam và Trường Trung học Hội Truyền giáo Cơ đốc. Ông đỗ kỳ thi tuyển sinh đại học từ Đại học Bombay tại trường trung học. Trong những năm sau này và đặc biệt sau khi ông qua đời, nhiều câu chuyện về thời thơ ấu của người sáng lập Pakistan được lưu truyền: rằng ông dành toàn bộ thời gian rảnh rỗi tại tòa án cảnh sát, lắng nghe các phiên tòa, và ông học sách dưới ánh đèn đường vì thiếu ánh sáng khác. Nhà viết tiểu sử chính thức của ông, Hector Bolitho, viết vào năm 1954, đã phỏng vấn những người bạn thời thơ ấu còn sống và thu thập được câu chuyện rằng Jinnah trẻ tuổi đã không khuyến khích những đứa trẻ khác chơi bi trong bụi, mà thúc giục chúng đứng dậy, giữ tay và quần áo sạch sẽ, và chơi cricket thay vào đó.

1.3. Du học tại Anh

Năm 1892, Sir Frederick Leigh Croft, một đối tác kinh doanh của Jinnahbhai Poonja, đề nghị Jinnah trẻ tuổi một suất học nghề tại Luân Đôn với công ty của ông, Graham's Shipping and Trading Company. Ông đã chấp nhận vị trí này mặc dù mẹ ông phản đối, người trước khi ông đi, đã sắp xếp cho ông một cuộc hôn nhân với người em họ, trẻ hơn ông hai tuổi, từ làng quê tổ tiên Paneli, Emibai Jinnah. Mẹ và người vợ đầu tiên của Jinnah đều qua đời trong thời gian ông vắng mặt ở Anh. Mặc dù suất học nghề ở Luân Đôn được coi là một cơ hội lớn cho Jinnah, một lý do để gửi ông ra nước ngoài là một vụ kiện pháp lý chống lại cha ông, khiến tài sản gia đình có nguy cơ bị tòa án tịch thu. Năm 1893, gia đình Jinnahbhai chuyển đến Bombay.

Ngay sau khi đến Luân Đôn, Jinnah từ bỏ học nghề kinh doanh để học luật, khiến cha ông nổi giận, người đã đưa ông đủ tiền để sống trong ba năm trước khi ông khởi hành. Luật sư đầy tham vọng đã gia nhập Lincoln's Inn, sau này nói rằng lý do ông chọn Lincoln's thay vì các Inns of Court khác là vì trên cổng chính của Lincoln's Inn có tên của các nhà lập pháp vĩ đại của thế giới, bao gồm cả Muhammad. Nhà viết tiểu sử của Jinnah, Stanley Wolpert, lưu ý rằng không có dòng chữ nào như vậy, nhưng bên trong có một bức bích họa miêu tả Muhammad và các nhà lập pháp khác, và suy đoán rằng Jinnah có thể đã chỉnh sửa câu chuyện trong tâm trí mình để tránh đề cập đến một bức tranh minh họa có thể xúc phạm nhiều người Hồi giáo. Giáo dục pháp lý của Jinnah theo hệ thống pupillage (thực tập pháp lý), đã có hiệu lực ở đó trong nhiều thế kỷ. Để có kiến thức về luật, ông theo một luật sư đã thành lập và học hỏi từ những gì ông ta làm, cũng như từ việc nghiên cứu sách luật. Trong thời kỳ này, ông rút ngắn tên của mình thành Muhammad Ali Jinnah.

Trong những năm sinh viên ở Anh, Jinnah bị ảnh hưởng bởi chủ nghĩa tự do cổ điển của Anh thế kỷ 19, giống như nhiều nhà lãnh đạo độc lập Ấn Độ tương lai khác. Các tài liệu tham khảo trí tuệ chính của ông là những người như Jeremy Bentham, John Stuart Mill, Herbert Spencer, và Auguste Comte. Nền giáo dục chính trị này bao gồm việc tiếp xúc với ý tưởng về quốc gia dân chủ và chính trị tiến bộ. Ông trở thành người ngưỡng mộ các nhà lãnh đạo chính trị Ấn Độ gốc Parsi là Dadabhai Naoroji và Sir Pherozeshah Mehta. Naoroji đã trở thành thành viên Quốc hội Anh đầu tiên gốc Ấn Độ ngay trước khi Jinnah đến, chiến thắng với đa số ba phiếu bầu ở Finsbury Central. Jinnah đã lắng nghe diễn văn đầu tiên của Naoroji tại Hạ viện Vương quốc Anh từ khu vực dành cho khách tham quan.

Thế giới phương Tây không chỉ truyền cảm hứng cho Jinnah trong đời sống chính trị mà còn ảnh hưởng lớn đến sở thích cá nhân của ông, đặc biệt là về trang phục. Jinnah từ bỏ trang phục truyền thống để mặc quần áo kiểu phương Tây, và trong suốt cuộc đời, ông luôn ăn mặc chỉnh tề khi ra nơi công cộng. Ông sở hữu hơn 200 bộ vest, mà ông mặc với áo sơ mi hồ cứng cổ rời, và với tư cách là một luật sư, ông tự hào không bao giờ mặc cùng một chiếc cà vạt lụa hai lần. Ngay cả khi sắp qua đời, ông vẫn kiên quyết mặc trang phục chỉnh tề, "Tôi sẽ không di chuyển trong bộ pyjama của mình." Trong những năm cuối đời, ông thường đội một chiếc mũ Karakul mà sau này được gọi là "mũ Jinnah".

Không hài lòng với ngành luật, Jinnah đã dấn thân một thời gian ngắn vào sự nghiệp sân khấu với một công ty Shakespeare, nhưng đã từ chức sau khi nhận được một lá thư nghiêm khắc từ cha mình. Năm 1895, ở tuổi 19, ông trở thành người Ấn Độ gốc Anh trẻ nhất được cấp phép hành nghề luật sư ở Anh. Mặc dù ông trở về Karachi, nhưng ông chỉ ở đó một thời gian ngắn trước khi chuyển đến Bombay.

2.1. Hoạt động Luật sư

Ở tuổi 20, Jinnah bắt đầu hành nghề luật sư tại Bombay, là luật sư Hồi giáo duy nhất trong thành phố. Tiếng Anh đã trở thành ngôn ngữ chính của ông và vẫn duy trì như vậy suốt đời. Ba năm đầu hành nghề luật, từ 1897 đến 1900, ông nhận được ít vụ việc. Bước đầu tiên trong sự nghiệp sáng lạn hơn của ông là khi Quyền Tổng Biện lý của Bombay, John Molesworth MacPherson, mời Jinnah làm việc tại văn phòng của ông. Năm 1900, P. H. Dastoor, một thẩm phán của Tỉnh Bombay, tạm thời rời vị trí và Jinnah đã thành công trong việc nhận vị trí tạm thời này. Sau sáu tháng bổ nhiệm, Jinnah được đề nghị một vị trí cố định với mức lương 1.50 K INR mỗi tháng. Jinnah đã lịch sự từ chối đề nghị này, nói rằng ông dự định kiếm 1.50 K INR mỗi ngày - một số tiền lớn vào thời điểm đó - điều mà cuối cùng ông đã làm được. Tuy nhiên, với tư cách là Toàn quyền Pakistan, ông từ chối chấp nhận mức lương lớn, chỉ định nó ở mức 1 PKR mỗi tháng.

Với tư cách là một luật sư, Jinnah trở nên nổi tiếng nhờ cách xử lý khéo léo vụ án "Caucus Case" năm 1908. Vụ tranh cãi này phát sinh từ các cuộc bầu cử thành phố Bombay, mà người Ấn Độ cáo buộc bị một "phe cánh" người châu Âu gian lận để ngăn Sir Pherozeshah Mehta vào hội đồng. Jinnah đã giành được sự kính trọng lớn khi dẫn dắt vụ kiện cho Sir Pherozeshah, bản thân ông cũng là một luật sư nổi tiếng. Sau vụ kiện này, Jinnah đã đạt được một kỷ lục thành công, trở nên nổi tiếng nhờ khả năng biện hộ và logic pháp lý của mình. Năm 1908, đối thủ phe phái của ông trong Đảng Quốc Đại Ấn Độ, Bal Gangadhar Tilak, bị bắt vì tội nổi loạn. Trước khi Tilak tự bào chữa không thành công tại phiên tòa, ông đã nhờ Jinnah cố gắng đảm bảo việc phóng thích ông theo bảo lãnh. Jinnah không thành công, nhưng đã giành được trắng án cho Tilak khi ông bị buộc tội nổi loạn một lần nữa vào năm 1916.

Một trong những luật sư đồng nghiệp của Jinnah từ Tòa án Tối cao Bombay nhớ lại rằng "niềm tin của Jinnah vào bản thân thật đáng kinh ngạc"; ông nhớ lại rằng khi bị một thẩm phán quở trách "Ông Jinnah, hãy nhớ rằng ông không đang nói chuyện với một thẩm phán hạng ba", Jinnah đã đáp lại, "Thưa ngài, xin cho phép tôi cảnh báo ngài rằng ngài không đang nói chuyện với một luật sư hạng ba." Một luật sư đồng nghiệp khác của ông đã mô tả ông:
"Ông là những gì Chúa đã tạo ra ông, một luật sư vĩ đại. Ông có giác quan thứ sáu: ông có thể nhìn thấy xung quanh các góc. Đó là nơi tài năng của ông nằm... ông là một người suy nghĩ rất rõ ràng... Nhưng ông đã đưa các quan điểm của mình về nhà - những quan điểm được lựa chọn một cách tinh tế - diễn đạt chậm rãi, từng từ."

Jinnah cũng là người ủng hộ các vấn đề của tầng lớp lao động và là một nhà hoạt động công đoàn tích cực. Ông được bầu làm Chủ tịch Liên đoàn Bưu chính Toàn Ấn Độ vào năm 1925 với 70.000 thành viên. Theo ấn phẩm Vai trò sản xuất của Công đoàn và Quan hệ Công nghiệp của Liên đoàn Lao động Toàn Pakistan, với tư cách là thành viên của Hội đồng Lập pháp, Jinnah đã nhiệt liệt tranh luận cho quyền của công nhân và đấu tranh để họ có được "mức lương đủ sống và điều kiện công bằng". Ông cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ban hành Đạo luật Công đoàn năm 1926, đạo luật này đã cung cấp sự bảo hộ pháp lý cho phong trào công đoàn để tự tổ chức.

2.2. Tham gia Đảng Quốc Đại và Hoạt động Chính trị Sơ khai

Năm 1857, nhiều người Ấn Độ đã nổi dậy chống lại sự cai trị của Anh. Sau cuộc xung đột, một số người Anglo-Ấn, cũng như người Ấn Độ ở Anh, đã kêu gọi tự quản lớn hơn cho tiểu lục địa, dẫn đến việc thành lập Đảng Quốc Đại Ấn Độ vào năm 1885. Hầu hết các thành viên sáng lập đều được giáo dục ở Anh, và hài lòng với những nỗ lực cải cách tối thiểu của chính phủ. Người Hồi giáo không nhiệt tình với những lời kêu gọi thành lập các thể chế dân chủ ở Ấn Độ thuộc Anh, vì họ chỉ chiếm một phần tư đến một phần ba dân số, ít hơn người Hindu. Các cuộc họp ban đầu của Đảng Quốc Đại có một số lượng nhỏ người Hồi giáo, chủ yếu từ tầng lớp ưu tú.

Jinnah dành nhiều thời gian cho việc hành nghề luật vào đầu những năm 1900, nhưng vẫn tham gia chính trị. Jinnah bắt đầu đời sống chính trị bằng cách tham dự cuộc họp thường niên lần thứ 20 của Đảng Quốc Đại, tại Bombay vào tháng 12 năm 1904. Ông là thành viên của nhóm ôn hòa trong Đảng Quốc Đại, ủng hộ sự thống nhất Hindu-Hồi giáo trong việc giành quyền tự quản, và theo các lãnh đạo như Mehta, Naoroji và Gopal Krishna Gokhale. Họ bị phản đối bởi các lãnh đạo như Tilak và Lala Lajpat Rai, những người tìm kiếm hành động nhanh chóng để giành độc lập. Năm 1906, một phái đoàn các lãnh đạo Hồi giáo, được gọi là Phái đoàn Simla, do Aga Khan III đứng đầu, đã đến gặp Phó vương Ấn Độ mới, Lord Minto, để cam đoan lòng trung thành của họ và yêu cầu đảm bảo rằng trong bất kỳ cải cách chính trị nào, họ sẽ được bảo vệ khỏi "đa số [Hindu] không có thiện cảm". Không hài lòng với điều này, Jinnah đã viết một lá thư gửi biên tập viên của tờ báo Gujarati, hỏi các thành viên của phái đoàn có quyền gì để nói thay người Hồi giáo Ấn Độ, vì họ không được bầu và tự bổ nhiệm. Khi nhiều lãnh đạo tương tự họp tại Dacca vào tháng 12 cùng năm để thành lập Liên đoàn Hồi giáo toàn Ấn Độ nhằm bảo vệ lợi ích cộng đồng của họ, Jinnah một lần nữa phản đối. Aga Khan sau này viết rằng thật "trớ trêu một cách kỳ lạ" khi Jinnah, người sẽ lãnh đạo Liên đoàn Hồi giáo đến độc lập, "đã tỏ thái độ thù địch gay gắt đối với tất cả những gì tôi và bạn bè đã làm... Ông nói rằng nguyên tắc khu vực bầu cử riêng biệt của chúng tôi đang chia rẽ quốc gia." Tuy nhiên, trong những năm đầu, Liên đoàn Hồi giáo không có ảnh hưởng; Minto từ chối coi đó là đại diện của cộng đồng Hồi giáo, và nó không hiệu quả trong việc ngăn chặn việc bãi bỏ phân chia Bengal (1905) năm 1911, một hành động được coi là đòn giáng vào lợi ích của người Hồi giáo.

Mặc dù Jinnah ban đầu phản đối các khu vực bầu cử riêng biệt cho người Hồi giáo, ông đã sử dụng phương tiện này để giành được chức vụ dân cử đầu tiên vào năm 1909, làm đại diện Hồi giáo của Bombay tại Hội đồng Lập pháp Hoàng gia. Ông là một ứng cử viên thỏa hiệp khi hai người Hồi giáo lớn tuổi hơn, nổi tiếng hơn đang tìm kiếm vị trí này bị bế tắc. Hội đồng, đã được mở rộng lên 60 thành viên như một phần của cải cách do Minto ban hành, đề xuất luật cho Phó vương. Chỉ các quan chức mới có thể bỏ phiếu trong hội đồng; các thành viên không phải quan chức, như Jinnah, không có quyền bỏ phiếu. Trong suốt sự nghiệp pháp lý của mình, Jinnah đã hành nghề luật về quyền thừa kế (với nhiều khách hàng từ giới quý tộc Ấn Độ), và vào năm 1911 đã đưa ra Đạo luật Xác nhận Wakf để đặt các quỹ tín thác tôn giáo Hồi giáo trên một nền tảng pháp lý vững chắc theo luật Ấn Độ thuộc Anh. Hai năm sau, biện pháp này được thông qua, đây là đạo luật đầu tiên do những người không phải quan chức tài trợ được hội đồng thông qua và được Phó vương ban hành. Jinnah cũng được bổ nhiệm vào một ủy ban giúp thành lập Học viện Quân sự Ấn Độ ở Dehradun.

Tháng 12 năm 1912, Jinnah đã phát biểu tại cuộc họp thường niên của Liên đoàn Hồi giáo mặc dù ông chưa phải là thành viên. Ông gia nhập vào năm sau, mặc dù ông vẫn là thành viên của Đảng Quốc Đại và nhấn mạnh rằng việc tham gia Liên đoàn Hồi giáo đứng thứ hai sau "nguyên nhân quốc gia vĩ đại hơn" là một Ấn Độ độc lập. Vào tháng 4 năm 1913, ông một lần nữa đến Anh cùng Gokhale để gặp gỡ các quan chức thay mặt cho Đảng Quốc Đại. Gokhale, một người Hindu, sau này nói rằng Jinnah "có tố chất thực sự, và sự không có thành kiến giáo phái nào sẽ khiến ông trở thành đại sứ tốt nhất của Thống nhất Hindu-Hồi giáo". Jinnah dẫn đầu một phái đoàn khác của Đảng Quốc Đại đến Luân Đôn vào năm 1914, nhưng do sự khởi đầu của Chiến tranh thế giới thứ nhất vào tháng 8 năm 1914, các quan chức ít quan tâm đến cải cách Ấn Độ. Ngẫu nhiên, ông ở Anh cùng thời điểm với một người sẽ trở thành đối thủ chính trị lớn của mình, Mohandas Gandhi, một luật sư theo đạo Hindu nổi tiếng vì ủng hộ Satyagraha, bất hợp tác bất bạo động, khi ở Nam Phi. Jinnah đã tham dự một buổi tiếp đón Gandhi nơi hai người gặp gỡ và nói chuyện với nhau lần đầu tiên. Ngay sau đó, Jinnah trở về Ấn Độ vào tháng 1 năm 1915.

2.3. Hiệp định Lucknow

Phe ôn hòa của Jinnah trong Đảng Quốc Đại bị suy yếu bởi cái chết của Mehta và Gokhale vào năm 1915; ông càng bị cô lập bởi việc Naoroji ở Luân Đôn, nơi ông ở cho đến khi qua đời vào năm 1917. Tuy nhiên, Jinnah đã nỗ lực đưa Đảng Quốc Đại và Liên đoàn Hồi giáo xích lại gần nhau. Năm 1916, với Jinnah là chủ tịch Liên đoàn Hồi giáo, hai tổ chức đã ký Hiệp định Lucknow, đặt ra hạn ngạch đại diện cho người Hồi giáo và Hindu tại các tỉnh khác nhau. Mặc dù hiệp định này chưa bao giờ được thực hiện đầy đủ, việc ký kết của nó đã mở ra một thời kỳ hợp tác giữa Đảng Quốc Đại và Liên đoàn Hồi giáo.

Trong chiến tranh, Jinnah cùng các nhà ôn hòa Ấn Độ khác ủng hộ nỗ lực chiến tranh của Anh, hy vọng rằng người Ấn Độ sẽ được thưởng tự do chính trị. Jinnah đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập Liên đoàn Tự trị Toàn Ấn Độ vào năm 1916. Cùng với các nhà lãnh đạo chính trị Annie Besant và Tilak, Jinnah yêu cầu "tự trị" cho Ấn Độ - một trạng thái Lãnh thổ tự trị tự quản trong Đế quốc tương tự như Canada, New Zealand và Úc, mặc dù, với chiến tranh, các chính trị gia Anh không quan tâm đến việc xem xét cải cách hiến pháp Ấn Độ. Bộ trưởng Nội các Anh Edwin Montagu đã nhắc đến Jinnah trong hồi ký của mình, "trẻ trung, phong thái hoàn hảo, vẻ ngoài ấn tượng, trang bị đầy đủ phép biện chứng, và kiên quyết với toàn bộ kế hoạch của mình."

Năm 1918, Jinnah kết hôn với người vợ thứ hai là Rattanbai Petit ("Ruttie"), trẻ hơn ông 24 tuổi. Bà là con gái thời thượng của người bạn Sir Dinshaw Petit, và là một thành viên của gia đình Parsi ưu tú ở Bombay. Có sự phản đối lớn đối với cuộc hôn nhân từ gia đình Rattanbai và cộng đồng Parsi, cũng như từ một số lãnh đạo tôn giáo Hồi giáo. Rattanbai đã bất chấp gia đình và trên danh nghĩa cải đạo sang Hồi giáo, lấy tên Maryam Jinnah (mặc dù không bao giờ sử dụng), dẫn đến việc bị gia đình và xã hội Parsi xa lánh vĩnh viễn. Cặp đôi sống tại South Court Mansion ở Bombay và thường xuyên đi lại khắp Ấn Độ và châu Âu. Đứa con duy nhất của họ, con gái Dina Wadia, sinh ngày 15 tháng 8 năm 1919. Cặp đôi ly thân trước khi Ruttie qua đời vào năm 1929, và sau đó em gái của Jinnah, Fatima Jinnah, đã chăm sóc ông và con gái ông.

2.4. Đấu tranh cho Quyền Tự trị

Mối quan hệ giữa người Ấn Độ và người Anh trở nên căng thẳng vào năm 1919 khi Hội đồng Lập pháp Hoàng gia kéo dài các hạn chế thời chiến khẩn cấp về quyền tự do dân sự; Jinnah đã từ chức khỏi hội đồng khi nó làm như vậy. Có tình trạng bất ổn trên khắp Ấn Độ, trầm trọng hơn sau Thảm sát Jallianwala Bagh ở Amritsar, nơi quân đội Quân đội Ấn Độ thuộc Anh bắn vào một cuộc biểu tình, giết chết hàng trăm người. Sau Amritsar, Gandhi, người đã trở về Ấn Độ và trở thành một lãnh đạo được kính trọng rộng rãi và có ảnh hưởng lớn trong Đảng Quốc Đại, đã kêu gọi satyagraha chống lại người Anh. Đề xuất của Gandhi nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ người Hindu, và cũng thu hút nhiều người Hồi giáo thuộc phe Phong trào Khilafat. Những người Hồi giáo này, được Gandhi ủng hộ, tìm cách duy trì Khalifa Ottoman, người cung cấp sự lãnh đạo tinh thần cho nhiều người Hồi giáo. Khalifa là Hoàng đế Ottoman, người sẽ bị tước bỏ cả hai chức vụ sau thất bại của quốc gia ông trong Chiến tranh thế giới thứ nhất. Gandhi đã đạt được sự nổi tiếng đáng kể trong giới Hồi giáo vì công việc của ông trong chiến tranh thay mặt cho những người Hồi giáo bị giết hoặc bị giam cầm. Không giống như Jinnah và các lãnh đạo khác của Đảng Quốc Đại, Gandhi không mặc quần áo kiểu phương Tây, cố gắng hết sức để sử dụng một ngôn ngữ Ấn Độ thay vì tiếng Anh, và gắn bó sâu sắc với văn hóa Ấn Độ. Phong cách lãnh đạo địa phương của Gandhi đã đạt được sự nổi tiếng lớn trong dân chúng Ấn Độ. Jinnah chỉ trích việc Gandhi ủng hộ Khilafat, điều mà ông coi là sự tán thành của cuồng tín tôn giáo. Jinnah coi chiến dịch satyagraha được đề xuất của Gandhi là chủ nghĩa vô chính phủ chính trị, và tin rằng quyền tự trị nên được đảm bảo bằng các phương tiện hiến pháp. Ông phản đối Gandhi, nhưng làn sóng ý kiến Ấn Độ đã chống lại ông. Tại phiên họp năm 1920 của Đảng Quốc Đại ở Nagpur, Jinnah đã bị các đại biểu la ó, những người đã thông qua đề xuất của Gandhi, cam kết satyagraha cho đến khi Ấn Độ độc lập. Jinnah không tham dự cuộc họp Liên đoàn sau đó, được tổ chức tại cùng thành phố, nơi cũng thông qua một nghị quyết tương tự. Do hành động của Đảng Quốc Đại trong việc tán thành chiến dịch của Gandhi, Jinnah đã từ chức khỏi Đảng Quốc Đại, từ bỏ tất cả các vị trí ngoại trừ trong Liên đoàn Hồi giáo.

2.5. Đề xuất 14 Điểm

Năm 1927, Chính phủ Anh, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Bảo thủ Stanley Baldwin, đã tiến hành xem xét chính sách Ấn Độ theo chu kỳ mười năm được quy định bởi Đạo luật Chính phủ Ấn Độ năm 1919. Cuộc xem xét bắt đầu sớm hai năm vì Baldwin lo sợ sẽ thua cuộc bầu cử tiếp theo (điều mà ông đã làm, vào năm 1929). Nội các bị ảnh hưởng bởi Bộ trưởng Winston Churchill, người kiên quyết phản đối quyền tự quản cho Ấn Độ, và các thành viên hy vọng rằng bằng cách sớm bổ nhiệm ủy ban, các chính sách cho Ấn Độ mà họ ủng hộ sẽ tồn tại sau khi chính phủ của họ. Ủy ban Simon sau đó, do Đảng Tự do MP John Simon đứng đầu, mặc dù với đa số thành viên Bảo thủ, đã đến Ấn Độ vào tháng 3 năm 1928. Họ đã bị các nhà lãnh đạo Ấn Độ, cả Hồi giáo và Hindu, tẩy chay, những người tức giận vì việc Anh từ chối đưa đại diện của họ vào ủy ban. Tuy nhiên, một thiểu số người Hồi giáo đã rút khỏi Liên đoàn, chọn chào đón Ủy ban Simon và từ bỏ Jinnah. Hầu hết các thành viên của hội đồng điều hành Liên đoàn vẫn trung thành với Jinnah, tham dự cuộc họp Liên đoàn vào tháng 12 năm 1927 và tháng 1 năm 1928, nơi xác nhận ông là chủ tịch thường trực của Liên đoàn. Tại phiên họp đó, Jinnah nói với các đại biểu rằng "Một cuộc chiến tranh hiến pháp đã được tuyên bố đối với Anh Quốc. Các cuộc đàm phán để giải quyết sẽ không đến từ phía chúng ta... Bằng cách bổ nhiệm một Ủy ban hoàn toàn da trắng, Bộ trưởng Bộ Ấn Độ Lord Birkenhead đã tuyên bố sự không phù hợp của chúng ta cho quyền tự quản."

Birkenhead vào năm 1928 đã thách thức người Ấn Độ đưa ra đề xuất riêng của họ về thay đổi hiến pháp cho Ấn Độ; để đáp lại, Đảng Quốc Đại đã triệu tập một ủy ban dưới sự lãnh đạo của Motilal Nehru. Báo cáo Nehru ủng hộ các khu vực bầu cử dựa trên địa lý với lý do rằng việc phụ thuộc lẫn nhau để bầu cử sẽ gắn kết các cộng đồng lại gần nhau hơn. Jinnah, mặc dù ông tin rằng các khu vực bầu cử riêng biệt, dựa trên tôn giáo, là cần thiết để đảm bảo người Hồi giáo có tiếng nói trong chính phủ, đã sẵn sàng thỏa hiệp về điểm này, nhưng các cuộc đàm phán giữa hai đảng đã thất bại. Ông đưa ra các đề xuất mà ông hy vọng có thể làm hài lòng nhiều người Hồi giáo và đoàn kết lại Liên đoàn, kêu gọi đại diện bắt buộc cho người Hồi giáo trong các cơ quan lập pháp và nội các. Những đề xuất này được gọi là Mười bốn điểm của ông. Ông không thể đảm bảo việc thông qua Mười bốn điểm, vì cuộc họp của Liên đoàn ở Delhi, nơi ông hy vọng giành được phiếu bầu, thay vào đó đã tan rã trong cuộc tranh cãi hỗn loạn.

2.6. Rút khỏi Đảng Quốc Đại

Liên minh giữa Gandhi và phe Khilafat không kéo dài lâu, và chiến dịch kháng chiến tỏ ra kém hiệu quả hơn mong đợi, khi các thể chế của Ấn Độ tiếp tục hoạt động. Jinnah tìm kiếm các ý tưởng chính trị thay thế, và cân nhắc việc tổ chức một đảng chính trị mới để cạnh tranh với Đảng Quốc Đại. Tháng 9 năm 1923, Jinnah được bầu làm thành viên Hồi giáo của Bombay trong Hội đồng Lập pháp Trung ương mới. Ông đã thể hiện nhiều kỹ năng với tư cách là một nghị sĩ, tổ chức nhiều thành viên Ấn Độ làm việc với Đảng Swaraj, và tiếp tục thúc đẩy các yêu cầu về một chính phủ chịu trách nhiệm đầy đủ. Năm 1925, để ghi nhận các hoạt động lập pháp của mình, ông được Lord Reading, người sắp nghỉ hưu khỏi chức Phó vương, đề nghị phong tước hiệp sĩ. Ông trả lời: "Tôi thích làm một ông Jinnah bình thường hơn."

3.1. Hoạt động tại Anh

Sau khi Baldwin bị đánh bại trong Tổng tuyển cử Vương quốc Anh năm 1929, Ramsay MacDonald thuộc Đảng Lao động (Vương quốc Anh) trở thành thủ tướng. MacDonald mong muốn một hội nghị các nhà lãnh đạo Ấn Độ và Anh tại Luân Đôn để thảo luận về tương lai của Ấn Độ, một hướng hành động được Jinnah ủng hộ. Ba Hội nghị Bàn tròn đã diễn ra trong vòng ba năm, không có hội nghị nào đạt được một thỏa thuận. Jinnah là đại biểu của hai hội nghị đầu tiên, nhưng không được mời đến hội nghị cuối cùng. Ông ở lại Anh trong phần lớn thời gian từ năm 1930 đến 1934, hành nghề luật sư trước Ủy ban Tư pháp của Hội đồng Cơ mật, nơi ông xử lý một số vụ án liên quan đến Ấn Độ. Các nhà viết tiểu sử của ông không đồng ý về lý do tại sao ông ở lại Anh lâu như vậy-Wolpert khẳng định rằng nếu Jinnah được phong làm Thẩm phán Luật, ông sẽ ở lại suốt đời, và rằng Jinnah cũng tìm kiếm một ghế trong quốc hội. Nhà viết tiểu sử đầu tiên Hector Bolitho phủ nhận rằng Jinnah tìm cách vào Quốc hội Anh, trong khi Jaswant Singh coi thời gian của Jinnah ở Anh là một quãng nghỉ hoặc kỳ nghỉ khỏi cuộc đấu tranh của Ấn Độ. Bolitho gọi thời kỳ này là "những năm tháng trật tự và suy tư của Jinnah, kẹt giữa thời kỳ đấu tranh ban đầu và cơn bão chinh phục cuối cùng."

3.2. Đời sống Cá nhân

Năm 1931, Fatima Jinnah đến Anh cùng anh trai. Từ đó trở đi, Muhammad Ali Jinnah nhận được sự chăm sóc và hỗ trợ cá nhân từ bà khi ông già đi và bắt đầu mắc các bệnh về phổi mà cuối cùng sẽ giết chết ông. Bà sống và đi lại cùng ông, và trở thành một cố vấn thân cận. Con gái của Muhammad Jinnah, Dina, được giáo dục ở Anh và Ấn Độ. Jinnah sau này xa lánh Dina sau khi bà quyết định kết hôn với một người Parsi, Neville Wadia từ một gia đình kinh doanh nổi tiếng. Khi Jinnah thúc giục Dina kết hôn với một người Hồi giáo, bà đã nhắc nhở ông rằng ông đã kết hôn với một người phụ nữ không được nuôi dưỡng theo đức tin của ông. Jinnah tiếp tục liên lạc thân mật với con gái mình, nhưng mối quan hệ cá nhân của họ căng thẳng, và bà không đến Pakistan khi ông còn sống, mà chỉ đến dự tang lễ của ông.

3.3. Tái gia nhập Liên đoàn Hồi giáo

Đầu những năm 1930 chứng kiến sự trỗi dậy của Chủ nghĩa dân tộc Hồi giáo Ấn Độ, đỉnh điểm là Tuyên bố Pakistan. Năm 1933, người Hồi giáo Ấn Độ, đặc biệt từ Các tỉnh Liên hiệp Ấn Độ thuộc Anh, bắt đầu thúc giục Jinnah trở về và tiếp tục lãnh đạo Liên đoàn Hồi giáo, một tổ chức đã trở nên không hoạt động. Ông vẫn là chủ tịch danh dự của Liên đoàn, nhưng từ chối đến Ấn Độ để chủ trì phiên họp năm 1933 của nó vào tháng 4, viết rằng ông không thể trở về đó cho đến cuối năm.

Trong số những người gặp Jinnah để tìm cách ông trở về có Liaquat Ali Khan, người sẽ là một cộng sự chính trị lớn của Jinnah trong những năm tới và là thủ tướng đầu tiên của Pakistan. Theo yêu cầu của Jinnah, Liaquat đã thảo luận về việc trở về với một số lượng lớn các chính trị gia Hồi giáo và xác nhận đề xuất của mình với Jinnah. Đầu năm 1934, Jinnah chuyển đến tiểu lục địa, mặc dù ông đi lại giữa Luân Đôn và Ấn Độ để kinh doanh trong vài năm tới, bán nhà ở Hampstead và đóng cửa văn phòng luật sư của mình ở Anh.

Người Hồi giáo ở Bombay đã bầu Jinnah, mặc dù khi đó ông vắng mặt ở Luân Đôn, làm đại diện của họ tại Hội đồng Lập pháp Trung ương vào tháng 10 năm 1934. Đạo luật Chính phủ Ấn Độ năm 1935 của Quốc hội Anh đã trao quyền lực đáng kể cho các tỉnh của Ấn Độ, với một quốc hội trung ương yếu ở New Delhi, không có quyền hạn đối với các vấn đề như chính sách đối ngoại, quốc phòng và phần lớn ngân sách. Tuy nhiên, toàn bộ quyền lực vẫn nằm trong tay Phó vương, người có thể giải tán các cơ quan lập pháp và cai trị bằng sắc lệnh. Liên đoàn miễn cưỡng chấp nhận kế hoạch, mặc dù bày tỏ sự dè dặt về quốc hội yếu kém. Đảng Quốc Đại đã chuẩn bị tốt hơn nhiều cho Tổng tuyển cử cấp tỉnh tại Ấn Độ năm 1937, và Liên đoàn đã không giành được đa số ghế Hồi giáo ở bất kỳ tỉnh nào nơi các thành viên của đức tin đó chiếm đa số. Liên đoàn đã giành được đa số ghế Hồi giáo ở Delhi, nhưng không thể thành lập chính phủ ở bất kỳ đâu, mặc dù Liên đoàn là một phần của liên minh cầm quyền ở Tỉnh Bengal. Đảng Quốc Đại và các đồng minh của họ đã thành lập chính phủ ngay cả ở Tỉnh Biên giới Tây Bắc (N.W.F.P.), nơi Liên đoàn không giành được ghế nào mặc dù gần như tất cả cư dân đều là người Hồi giáo.

Theo Jaswant Singh, "các sự kiện năm 1937 đã có một tác động to lớn, gần như chấn động đối với Jinnah." Mặc dù ông tin tưởng trong hai mươi năm rằng người Hồi giáo có thể bảo vệ quyền của họ trong một Ấn Độ thống nhất thông qua các khu vực bầu cử riêng biệt, ranh giới tỉnh được vẽ để duy trì đa số người Hồi giáo và các biện pháp bảo vệ quyền thiểu số khác, cử tri Hồi giáo đã không đoàn kết, với các vấn đề mà Jinnah hy vọng đưa ra bị mất đi trong các cuộc chiến phe phái. Singh lưu ý về tác động của cuộc bầu cử năm 1937 đối với ý kiến chính trị Hồi giáo, "khi Đảng Quốc Đại thành lập chính phủ với hầu hết các thành viên MLAs Hồi giáo ngồi trên ghế đối lập, những người Hồi giáo không thuộc Đảng Quốc Đại đột nhiên phải đối mặt với thực tế nghiệt ngã này của sự bất lực chính trị gần như hoàn toàn. Điều này đã được họ nhận ra, như một tia sét, rằng ngay cả khi Đảng Quốc Đại không giành được một ghế Hồi giáo nào... miễn là họ giành được đa số tuyệt đối trong Hạ viện, nhờ sức mạnh của các ghế chung, họ có thể và sẽ thành lập chính phủ hoàn toàn độc lập..."

Trong hai năm tiếp theo, Jinnah đã nỗ lực xây dựng sự ủng hộ của người Hồi giáo đối với Liên đoàn. Ông đã đảm bảo quyền đại diện cho các chính phủ cấp tỉnh do người Hồi giáo lãnh đạo ở Bengal và Punjab trong chính phủ trung ương ở New Delhi ("trung tâm"). Ông đã nỗ lực mở rộng Liên đoàn, giảm chi phí thành viên xuống còn hai đồng anna Ấn Độ (1/8 của một rupee), bằng một nửa chi phí để gia nhập Đảng Quốc Đại. Ông đã tái cấu trúc Liên đoàn theo mô hình của Đảng Quốc Đại, đặt hầu hết quyền lực vào một Ủy ban Điều hành, do ông bổ nhiệm. Đến tháng 12 năm 1939, Liaquat ước tính rằng Liên đoàn có 3,2 triệu thành viên.

4.1. Bối cảnh Độc lập và Hình thành Tư tưởng

Cho đến cuối những năm 1930, hầu hết người Hồi giáo của Ấn Độ thuộc Anh đều mong đợi, khi độc lập, sẽ trở thành một phần của một nhà nước thống nhất bao gồm toàn bộ Ấn Độ thuộc Anh, giống như người Hindu và những người khác ủng hộ quyền tự trị. Mặc dù vậy, các đề xuất dân tộc khác cũng đang được đưa ra. Trong một bài phát biểu tại Allahabad trước một phiên họp Liên đoàn vào năm 1930, Sir Muhammad Iqbal đã kêu gọi một nhà nước cho người Hồi giáo ở Ấn Độ thuộc Anh. Choudhary Rahmat Ali đã xuất bản một tập sách vào năm 1933 ủng hộ một nhà nước "Pakistan" ở Thung lũng Indus, với các tên khác được đặt cho các khu vực đa số người Hồi giáo ở những nơi khác của Ấn Độ. Jinnah và Iqbal đã liên lạc thư từ vào năm 1936 và 1937; trong những năm sau đó, Jinnah đã công nhận Iqbal là người cố vấn của mình và sử dụng hình ảnh và lời lẽ của Iqbal trong các bài phát biểu của mình.

Mặc dù nhiều lãnh đạo Đảng Quốc Đại tìm kiếm một chính phủ trung ương mạnh mẽ cho một nhà nước Ấn Độ, một số chính trị gia Hồi giáo, bao gồm Jinnah, không sẵn lòng chấp nhận điều này nếu không có sự bảo vệ mạnh mẽ cho cộng đồng của họ. Các người Hồi giáo khác ủng hộ Đảng Quốc Đại, mà chính thức ủng hộ một nhà nước thế tục khi độc lập, mặc dù cánh truyền thống (bao gồm các chính trị gia như Madan Mohan Malaviya và Vallabhbhai Patel) tin rằng một Ấn Độ độc lập nên ban hành các luật như cấm giết bò và đưa tiếng Hindi trở thành ngôn ngữ quốc gia. Sự thất bại của ban lãnh đạo Đảng Quốc Đại trong việc bác bỏ các người cộng đồng Hindu đã làm lo lắng những người Hồi giáo ủng hộ Đảng Quốc Đại. Tuy nhiên, Đảng Quốc Đại đã nhận được sự ủng hộ đáng kể từ người Hồi giáo cho đến khoảng năm 1937.

Các sự kiện chia cắt các cộng đồng bao gồm việc thất bại trong việc thành lập một chính phủ liên minh bao gồm Đảng Quốc Đại và Liên đoàn Hồi giáo tại các tỉnh Liên hiệp sau cuộc bầu cử năm 1937. Theo nhà sử học Ian Talbot, "Các chính phủ cấp tỉnh của Đảng Quốc Đại không nỗ lực để hiểu và tôn trọng các tình cảm văn hóa và tôn giáo của người Hồi giáo. Yêu sách của Liên đoàn Hồi giáo rằng chỉ có họ mới có thể bảo vệ lợi ích của người Hồi giáo đã nhận được một sự thúc đẩy lớn. Đáng chú ý là chỉ sau thời kỳ cai trị của Đảng Quốc Đại này, Liên đoàn mới đưa ra yêu cầu về một nhà nước Pakistan..."

Balraj Puri trong bài báo về Jinnah của ông cho rằng chủ tịch Liên đoàn Hồi giáo, sau cuộc bỏ phiếu năm 1937, đã chuyển sang ý tưởng phân chia trong "tuyệt vọng". Nhà sử học Akbar S. Ahmed cho rằng Jinnah đã từ bỏ hy vọng hòa giải với Đảng Quốc Đại khi ông "tái khám phá cội nguồn Hồi giáo của mình, ý thức về bản sắc, văn hóa và lịch sử của mình, điều này sẽ ngày càng nổi bật trong những năm cuối đời". Jinnah cũng ngày càng áp dụng trang phục Hồi giáo vào cuối những năm 1930. Sau cuộc bỏ phiếu năm 1937, Jinnah yêu cầu vấn đề chia sẻ quyền lực phải được giải quyết trên cơ sở toàn Ấn Độ, và ông, với tư cách là chủ tịch Liên đoàn, phải được chấp nhận là người phát ngôn duy nhất cho cộng đồng Hồi giáo.

4.2. Iqbal's influence on Jinnah

Ảnh hưởng của Iqbal đối với Jinnah, về việc đi đầu trong việc thành lập Pakistan, đã được các học giả mô tả là "quan trọng", "mạnh mẽ" và thậm chí "không thể nghi ngờ". Iqbal cũng được cho là một lực lượng có ảnh hưởng trong việc thuyết phục Jinnah chấm dứt cuộc sống tự lưu đày ở Luân Đôn và quay trở lại chính trường Ấn Độ. Ban đầu, Iqbal và Jinnah là đối thủ, vì Iqbal tin rằng Jinnah không quan tâm đến các cuộc khủng hoảng mà cộng đồng Hồi giáo phải đối mặt trong thời kỳ Raj thuộc Anh. Theo Akbar S. Ahmed, điều này bắt đầu thay đổi trong những năm cuối đời của Iqbal trước khi ông qua đời vào năm 1938. Iqbal dần dần thành công trong việc thuyết phục Jinnah thay đổi quan điểm của mình, và Jinnah cuối cùng đã chấp nhận Iqbal là người cố vấn của mình. Ahmed nhận xét rằng trong các chú thích của mình về các bức thư của Iqbal, Jinnah đã bày tỏ sự đoàn kết với quan điểm của Iqbal: rằng người Hồi giáo Ấn Độ cần một quê hương riêng biệt.

Ảnh hưởng của Iqbal cũng giúp Jinnah hiểu sâu hơn về bản sắc Hồi giáo. Bằng chứng về ảnh hưởng này bắt đầu được tiết lộ từ năm 1937 trở đi. Jinnah không chỉ bắt đầu lặp lại lời của Iqbal trong các bài phát biểu của mình, mà ông còn bắt đầu sử dụng biểu tượng Hồi giáo và bắt đầu hướng các bài phát biểu của mình đến những người kém may mắn. Ahmed lưu ý một sự thay đổi trong lời nói của Jinnah: trong khi ông vẫn ủng hộ tự do tôn giáo và bảo vệ các nhóm thiểu số, mô hình mà ông hiện đang hướng tới là của Nhà tiên tri Muhammad, chứ không phải của một chính trị gia thế tục. Ahmed còn khẳng định rằng những học giả đã miêu tả Jinnah sau này là thế tục đã hiểu sai các bài phát biểu của ông, mà ông cho rằng phải được đọc trong bối cảnh lịch sử và văn hóa Hồi giáo. Theo đó, hình ảnh Pakistan của Jinnah bắt đầu trở nên rõ ràng rằng nó sẽ mang bản chất Hồi giáo. Sự thay đổi này được cho là kéo dài suốt phần đời còn lại của Jinnah. Ông tiếp tục vay mượn các ý tưởng "trực tiếp từ Iqbal - bao gồm những suy nghĩ của ông về sự thống nhất của người Hồi giáo, về các lý tưởng Hồi giáo về tự do, công lý và bình đẳng, về kinh tế, và thậm chí cả về các tập quán như cầu nguyện".

Trong một bài phát biểu năm 1940, hai năm sau cái chết của Iqbal, Jinnah bày tỏ mong muốn thực hiện tầm nhìn của Iqbal về một Pakistan Hồi giáo ngay cả khi điều đó có nghĩa là ông sẽ không bao giờ lãnh đạo một quốc gia. Jinnah nói, "Nếu tôi sống để thấy lý tưởng của một nhà nước Hồi giáo được thực hiện ở Ấn Độ, và sau đó tôi được đề nghị lựa chọn giữa các tác phẩm của Iqbal và quyền cai trị của nhà nước Hồi giáo, tôi sẽ chọn cái trước."

4.3. Nghị quyết Lahore

Ngày 3 tháng 9 năm 1939, Thủ tướng Anh Neville Chamberlain tuyên bố bắt đầu chiến tranh với Đức Quốc xã. Ngày hôm sau, Phó vương Lord Linlithgow, không tham khảo ý kiến các nhà lãnh đạo chính trị Ấn Độ, thông báo rằng Ấn Độ đã tham chiến cùng Anh. Có những cuộc biểu tình rộng khắp ở Ấn Độ. Sau cuộc gặp với Jinnah và Gandhi, Linlithgow tuyên bố rằng các cuộc đàm phán về tự quản bị đình chỉ trong suốt thời gian chiến tranh. Ngày 14 tháng 9, Đảng Quốc Đại yêu cầu độc lập ngay lập tức với một hội đồng lập hiến để quyết định hiến pháp; khi điều này bị từ chối, tám chính phủ cấp tỉnh của Đảng Quốc Đại đã từ chức vào ngày 10 tháng 11 và các thống đốc ở các tỉnh đó sau đó cai trị bằng sắc lệnh trong suốt thời gian còn lại của chiến tranh. Jinnah, mặt khác, sẵn sàng hợp tác với người Anh hơn, và họ ngược lại ngày càng công nhận ông và Liên đoàn là đại diện của người Hồi giáo Ấn Độ. Jinnah sau này tuyên bố, "sau khi chiến tranh bắt đầu,... tôi được đối xử ngang hàng với ông Gandhi. Tôi rất ngạc nhiên tại sao tôi lại được thăng cấp và được đặt ngang hàng với ông Gandhi." Mặc dù Liên đoàn không tích cực ủng hộ nỗ lực chiến tranh của Anh, nhưng họ cũng không cố gắng cản trở nó.

Với sự hợp tác ở một mức độ nào đó giữa Anh và người Hồi giáo, Phó vương đã hỏi Jinnah về lập trường của Liên đoàn Hồi giáo về quyền tự quản, tin tưởng rằng nó sẽ khác rất nhiều so với lập trường của Đảng Quốc Đại. Để đưa ra lập trường như vậy, Ủy ban Thường trực của Liên đoàn đã họp trong bốn ngày vào tháng 2 năm 1940 để đưa ra các điều khoản tham chiếu cho một tiểu ban hiến pháp. Ủy ban Thường trực yêu cầu tiểu ban trở lại với một đề xuất sẽ dẫn đến "các lãnh thổ tự trị độc lập có quan hệ trực tiếp với Anh Quốc" nơi người Hồi giáo chiếm ưu thế. Ngày 6 tháng 2, Jinnah thông báo với Phó vương rằng Liên đoàn Hồi giáo sẽ yêu cầu phân chia thay vì liên bang được dự tính trong Đạo luật năm 1935. Nghị quyết Lahore (đôi khi được gọi là "Nghị quyết Pakistan", mặc dù nó không chứa tên đó), dựa trên công việc của tiểu ban, đã chấp nhận Lý thuyết hai quốc gia và kêu gọi một liên minh các tỉnh đa số Hồi giáo ở phía tây bắc Ấn Độ thuộc Anh, với quyền tự trị hoàn toàn. Các quyền tương tự sẽ được cấp cho các khu vực đa số Hồi giáo ở phía đông, và các biện pháp bảo vệ không xác định được cấp cho các nhóm thiểu số Hồi giáo ở các tỉnh khác. Nghị quyết đã được thông qua bởi phiên họp Liên đoàn ở Lahore vào ngày 23 tháng 3 năm 1940.

Phản ứng của Gandhi đối với Nghị quyết Lahore là im lặng; ông gọi đó là "khó hiểu", nhưng nói với các đệ tử của mình rằng người Hồi giáo, giống như những người khác ở Ấn Độ, có quyền tự quyết. Các nhà lãnh đạo của Đảng Quốc Đại thì mạnh mẽ hơn; Jawaharlal Nehru gọi Lahore là "những đề xuất kỳ lạ của Jinnah" trong khi Chakravarti Rajagopalachari coi quan điểm của Jinnah về phân chia là "dấu hiệu của một tâm lý bệnh hoạn". Linlithgow gặp Jinnah vào tháng 6 năm 1940, ngay sau khi Winston Churchill trở thành thủ tướng Anh, và vào tháng 8 đã đề nghị cả Đảng Quốc Đại và Liên đoàn một thỏa thuận theo đó đổi lại sự ủng hộ hoàn toàn cho chiến tranh, Linlithgow sẽ cho phép đại diện Ấn Độ trong các hội đồng chiến tranh lớn của ông. Phó vương hứa sẽ có một cơ quan đại diện sau chiến tranh để xác định tương lai của Ấn Độ, và rằng không có thỏa thuận nào trong tương lai sẽ bị áp đặt bất chấp sự phản đối của một bộ phận lớn dân chúng. Điều này không làm hài lòng cả Đảng Quốc Đại lẫn Liên đoàn, mặc dù Jinnah hài lòng rằng người Anh đã tiến tới công nhận Jinnah là đại diện cho lợi ích của cộng đồng Hồi giáo. Jinnah miễn cưỡng đưa ra các đề xuất cụ thể về ranh giới của Pakistan, hoặc mối quan hệ của nó với Anh và với phần còn lại của tiểu lục địa, lo sợ rằng bất kỳ kế hoạch chính xác nào cũng sẽ chia rẽ Liên đoàn.

4.4. Chiến lược Chính trị trong Thế chiến II

Việc Đế quốc Nhật Bản tấn công Trân Châu Cảng vào tháng 12 năm 1941 đã đưa Hoa Kỳ vào cuộc chiến. Trong những tháng sau đó, Nhật Bản tiến sâu vào Đông Nam Á, và Nội các Anh đã cử một phái đoàn do Sir Stafford Cripps dẫn đầu để cố gắng hòa giải người Ấn Độ và khiến họ ủng hộ hoàn toàn cuộc chiến. Cripps đề xuất trao cho một số tỉnh cái gọi là "tùy chọn địa phương" để ở ngoài chính phủ trung ương Ấn Độ trong một khoảng thời gian hoặc vĩnh viễn, để trở thành các lãnh thổ tự trị riêng hoặc là một phần của một liên bang khác. Liên đoàn Hồi giáo không chắc chắn sẽ giành được các phiếu bầu lập pháp cần thiết để các tỉnh hỗn hợp như Bengal và Punjab ly khai, và Jinnah đã bác bỏ các đề xuất vì không đủ công nhận quyền tồn tại của Pakistan. Đảng Quốc Đại cũng bác bỏ kế hoạch Cripps, yêu cầu các nhượng bộ ngay lập tức mà Cripps không sẵn sàng đưa ra. Mặc dù bị từ chối, Jinnah và Liên đoàn Hồi giáo coi đề xuất của Cripps là công nhận Pakistan về nguyên tắc.

Đảng Quốc Đại tiếp nối nhiệm vụ Cripps thất bại bằng cách yêu cầu, vào tháng 8 năm 1942, rằng người Anh ngay lập tức "Rời khỏi Ấn Độ", tuyên bố một chiến dịch satyagraha quy mô lớn cho đến khi họ rời đi. Người Anh ngay lập tức bắt giữ hầu hết các nhà lãnh đạo lớn của Đảng Quốc Đại và giam giữ họ trong suốt thời gian còn lại của chiến tranh. Tuy nhiên, Gandhi bị quản thúc tại gia trong một trong những cung điện của Aga Khan trước khi được thả vì lý do sức khỏe vào năm 1944. Với sự vắng mặt của các nhà lãnh đạo Đảng Quốc Đại khỏi chính trường, Jinnah đã cảnh báo chống lại mối đe dọa của sự thống trị Hindu và duy trì yêu cầu thành lập Pakistan mà không đi vào chi tiết về những gì điều đó sẽ kéo theo. Jinnah cũng làm việc để tăng cường kiểm soát chính trị của Liên đoàn ở cấp tỉnh.

Ông đã giúp thành lập tờ báo Dawn vào đầu những năm 1940 ở Delhi; nó giúp truyền bá thông điệp của Liên đoàn và cuối cùng trở thành tờ báo tiếng Anh lớn của Pakistan. Ông cũng bắt đầu sống ở Delhi trên Đường Aurangzeb (nay là Đường Dr. A.P.J. Abdul Kalam), gần Nhà Birla nơi Mahatma Gandhi ở và Jinnah là hàng xóm với người giàu nhất Delhi vào thời điểm đó, Sir Sobha Singh. Ngôi nhà của ông hiện là Đại sứ quán Hà Lan tại Ấn Độ và được hầu hết mọi người biết đến với tên gọi Jinnah House.

Tháng 9 năm 1944, Jinnah đón tiếp Gandhi, người vừa được thả tự do, tại nhà riêng của ông ở Đồi Malabar ở Bombay. Hai tuần đàm phán giữa họ sau đó, nhưng không đạt được thỏa thuận nào. Jinnah kiên quyết Pakistan phải được công nhận trước khi Anh rời đi và phải ra đời ngay lập tức, trong khi Gandhi đề xuất rằng các cuộc trưng cầu dân ý về việc phân chia nên diễn ra một thời gian sau khi Ấn Độ thống nhất giành được độc lập. Đầu năm 1945, Liaquat và lãnh đạo Đảng Quốc Đại Bhulabhai Desai gặp nhau, với sự chấp thuận của Jinnah, và đồng ý rằng sau chiến tranh, Đảng Quốc Đại và Liên đoàn nên thành lập một chính phủ lâm thời với các thành viên của Hội đồng Điều hành của Phó vương được đề cử bởi Đảng Quốc Đại và Liên đoàn với số lượng bằng nhau. Khi ban lãnh đạo Đảng Quốc Đại được thả khỏi nhà tù vào tháng 6 năm 1945, họ đã bác bỏ thỏa thuận và chỉ trích Desai vì đã hành động mà không có thẩm quyền thích đáng.

4.5. Tình hình Sau chiến tranh và Bầu cử

Thống chế Tử tước Wavell kế nhiệm Linlithgow làm Phó vương vào năm 1943. Tháng 6 năm 1945, sau khi các nhà lãnh đạo Đảng Quốc Đại được trả tự do, Wavell đã triệu tập Hội nghị Simla, và mời các nhân vật hàng đầu từ các cộng đồng khác nhau đến gặp ông tại Shimla. Ông đề xuất một chính phủ lâm thời theo hướng mà Liaquat và Desai đã thỏa thuận. Tuy nhiên, Wavell không sẵn lòng đảm bảo rằng chỉ các ứng cử viên của Liên đoàn mới được đặt vào các ghế dành riêng cho người Hồi giáo. Tất cả các nhóm được mời khác đều đệ trình danh sách ứng cử viên cho Phó vương. Wavell đã rút ngắn hội nghị vào giữa tháng 7 mà không tìm kiếm thêm thỏa thuận nào; với một Tổng tuyển cử Vương quốc Anh năm 1945 sắp diễn ra, chính phủ của Churchill cảm thấy không thể tiếp tục.

Cử tri Anh đã đưa Clement Attlee và Nội các Attlee của Đảng Lao động (Vương quốc Anh) lên nắm quyền vào cuối tháng 7. Attlee và Bộ trưởng Ấn Độ của ông, Lord Frederick Pethick-Lawrence, ngay lập tức ra lệnh xem xét tình hình Ấn Độ. Jinnah không bình luận gì về sự thay đổi chính phủ, nhưng đã triệu tập một cuộc họp của Ủy ban Thường trực của ông và đưa ra một tuyên bố kêu gọi các cuộc bầu cử mới ở Ấn Độ. Liên đoàn có ảnh hưởng ở cấp tỉnh tại các bang đa số người Hồi giáo chủ yếu thông qua liên minh, và Jinnah tin rằng, nếu có cơ hội, Liên đoàn sẽ cải thiện vị thế bầu cử của mình và tăng cường sự ủng hộ cho tuyên bố của ông về việc là người phát ngôn duy nhất cho người Hồi giáo. Wavell trở về Ấn Độ vào tháng 9 sau khi tham vấn với các chủ mới của mình ở Luân Đôn; các cuộc bầu cử, cả cho trung ương và cho các tỉnh, đã được công bố ngay sau đó. Người Anh chỉ ra rằng việc thành lập một cơ quan lập hiến sẽ diễn ra sau các cuộc bỏ phiếu.

Liên đoàn Hồi giáo tuyên bố rằng họ sẽ vận động tranh cử về một vấn đề duy nhất: Pakistan. Phát biểu ở Ahmedabad, Jinnah lặp lại điều này, "Pakistan là vấn đề sống chết đối với chúng ta." Trong Tổng tuyển cử Ấn Độ năm 1945 vào tháng 12 năm 1945 cho Hội đồng Lập hiến Ấn Độ, Liên đoàn đã giành được tất cả các ghế dành riêng cho người Hồi giáo. Trong Tổng tuyển cử cấp tỉnh ở Ấn Độ năm 1946 vào tháng 1 năm 1946, Liên đoàn giành được 75% phiếu bầu của người Hồi giáo, tăng từ 4,4% vào năm 1937. Theo nhà viết tiểu sử Bolitho của ông, "Đây là giờ phút vinh quang của Jinnah: các chiến dịch chính trị gian khổ, những niềm tin và tuyên bố mạnh mẽ của ông, cuối cùng đã được chứng minh." Wolpert viết rằng kết quả bầu cử của Liên đoàn "dường như chứng minh sự hấp dẫn phổ quát của Pakistan trong số những người Hồi giáo ở tiểu lục địa." Tuy nhiên, Đảng Quốc Đại vẫn thống trị hội đồng trung ương, mặc dù họ đã mất bốn ghế so với sức mạnh trước đây của mình.

Tháng 2 năm 1946, Nội các Anh quyết định cử một phái đoàn đến Ấn Độ để đàm phán với các nhà lãnh đạo ở đó. Phái đoàn Nội các đến Ấn Độ năm 1946 này bao gồm Cripps và Pethick-Lawrence. Phái đoàn cấp cao nhất để cố gắng phá vỡ thế bế tắc, đã đến New Delhi vào cuối tháng 3. Rất ít cuộc đàm phán đã được thực hiện kể từ tháng 10 trước đó vì các cuộc bầu cử ở Ấn Độ. Người Anh vào tháng 5 đã công bố một kế hoạch cho một nhà nước Ấn Độ thống nhất bao gồm các tỉnh tự trị đáng kể, và kêu gọi "các nhóm" tỉnh được hình thành trên cơ sở tôn giáo. Các vấn đề như quốc phòng, quan hệ đối ngoại và thông tin liên lạc sẽ được xử lý bởi một cơ quan trung ương. Các tỉnh sẽ có tùy chọn rời khỏi liên minh hoàn toàn, và sẽ có một chính phủ lâm thời với đại diện từ Đảng Quốc Đại và Liên đoàn. Jinnah và Ủy ban Thường trực của ông đã chấp nhận kế hoạch này vào tháng 6, nhưng nó đã tan vỡ về vấn đề số lượng thành viên của chính phủ lâm thời mà Đảng Quốc Đại và Liên đoàn sẽ có, và về mong muốn của Đảng Quốc Đại muốn đưa một thành viên Hồi giáo vào đại diện của mình. Trước khi rời Ấn Độ, các bộ trưởng Anh đã tuyên bố rằng họ có ý định thành lập một chính phủ lâm thời ngay cả khi một trong các nhóm lớn không sẵn lòng tham gia.

Đảng Quốc Đại sớm gia nhập bộ trưởng Ấn Độ mới. Liên đoàn thì chậm hơn, chỉ gia nhập vào tháng 10 năm 1946. Khi đồng ý cho Liên đoàn gia nhập chính phủ, Jinnah đã từ bỏ yêu cầu của mình về sự bình đẳng với Đảng Quốc Đại và quyền phủ quyết đối với các vấn đề liên quan đến người Hồi giáo. Bộ trưởng mới họp trong bối cảnh bạo loạn, đặc biệt là ở Calcutta. Đảng Quốc Đại muốn Phó vương ngay lập tức triệu tập hội đồng lập hiến và bắt đầu công việc soạn thảo hiến pháp và cảm thấy rằng các bộ trưởng Liên đoàn nên tham gia yêu cầu hoặc từ chức khỏi chính phủ. Wavell đã cố gắng cứu vãn tình hình bằng cách đưa các nhà lãnh đạo như Jinnah, Liaquat và Jawaharlal Nehru đến Luân Đôn vào tháng 12 năm 1946. Vào cuối cuộc đàm phán, các bên tham gia đã đưa ra một tuyên bố rằng hiến pháp sẽ không bị ép buộc đối với bất kỳ phần nào không muốn của Ấn Độ. Trên đường trở về từ Luân Đôn, Jinnah và Liaquat đã dừng lại ở Cairo trong vài ngày để họp về chủ nghĩa Pan-Islam.

Đảng Quốc Đại tán thành tuyên bố chung từ hội nghị Luân Đôn bất chấp sự bất đồng gay gắt từ một số thành phần. Liên đoàn từ chối làm như vậy, và không tham gia vào các cuộc thảo luận hiến pháp. Jinnah đã sẵn sàng xem xét một số liên kết tiếp tục với Hindustan (như nhà nước đa số Hindu sẽ được thành lập khi phân chia đôi khi được gọi), chẳng hạn như một quân đội hoặc thông tin liên lạc chung. Tuy nhiên, đến tháng 12 năm 1946, ông kiên quyết về một Pakistan hoàn toàn có chủ quyền với tình trạng lãnh thổ tự trị.

Sau thất bại của chuyến đi Luân Đôn, Jinnah không vội đạt được thỏa thuận, cho rằng thời gian sẽ cho phép ông giành được các tỉnh không bị chia cắt Bengal và Punjab cho Pakistan, nhưng các tỉnh giàu có, đông dân này có các nhóm thiểu số không phải người Hồi giáo đáng kể, làm phức tạp việc giải quyết. Chính phủ Attlee mong muốn người Anh nhanh chóng rời khỏi tiểu lục địa, nhưng ít tin tưởng Wavell sẽ đạt được mục tiêu đó. Bắt đầu từ tháng 12 năm 1946, các quan chức Anh bắt đầu tìm kiếm một người kế nhiệm Phó vương cho Wavell, và sớm chọn Đô đốc Lord Mountbatten của Miến Điện, một nhà lãnh đạo chiến tranh được lòng các đảng Bảo thủ với tư cách là cháu trai của Victoria của Anh và được lòng Lao động vì quan điểm chính trị của ông.

4.6. Kế hoạch Mountbatten và Phân chia Ấn Độ

Ngày 20 tháng 2 năm 1947, Attlee tuyên bố bổ nhiệm Mountbatten, và rằng Anh sẽ chuyển giao quyền lực ở Ấn Độ không muộn hơn tháng 6 năm 1948. Mountbatten nhậm chức Phó vương vào ngày 24 tháng 3 năm 1947, hai ngày sau khi đến Ấn Độ. Đến lúc đó, Đảng Quốc Đại đã chấp nhận ý tưởng phân chia. Nehru tuyên bố vào năm 1960, "sự thật là chúng tôi là những người đàn ông mệt mỏi và chúng tôi đang già đi... Kế hoạch phân chia đưa ra một lối thoát và chúng tôi đã chấp nhận nó." Các nhà lãnh đạo của Đảng Quốc Đại quyết định rằng việc có các tỉnh đa số Hồi giáo lỏng lẻo là một phần của Ấn Độ tương lai không đáng để mất đi chính phủ mạnh mẽ ở trung ương mà họ mong muốn. Tuy nhiên, Đảng Quốc Đại kiên quyết rằng nếu Pakistan độc lập, Bengal và Punjab sẽ phải bị chia cắt.

Mountbatten đã được cảnh báo trong các tài liệu tóm tắt của ông rằng Jinnah sẽ là "khách hàng khó tính nhất" của ông, người đã chứng tỏ là một phiền toái mãn tính vì "không ai ở đất nước này [Ấn Độ] cho đến nay đã hiểu được tâm trí của Jinnah". Hai người gặp nhau trong sáu ngày bắt đầu từ ngày 5 tháng 4. Các phiên họp bắt đầu nhẹ nhàng khi Jinnah, được chụp ảnh giữa Louis và Edwina Mountbatten, đùa "Một bông hồng giữa hai cái gai" mà Phó vương có lẽ đã coi đó là bằng chứng cho thấy nhà lãnh đạo Hồi giáo đã lên kế hoạch cho câu đùa của mình nhưng đã mong đợi người phó vương đứng ở giữa. Mountbatten không có ấn tượng tốt về Jinnah, liên tục bày tỏ sự thất vọng với nhân viên của mình về sự kiên quyết của Jinnah về Pakistan bất chấp mọi lập luận.

Jinnah lo sợ rằng khi sự hiện diện của Anh ở tiểu lục địa kết thúc, họ sẽ chuyển giao quyền kiểm soát cho hội đồng lập hiến do Đảng Quốc Đại thống trị, khiến người Hồi giáo gặp bất lợi trong việc cố gắng giành quyền tự trị. Ông yêu cầu Mountbatten chia quân đội trước khi độc lập, điều này sẽ mất ít nhất một năm. Mountbatten đã hy vọng rằng các sắp xếp sau độc lập sẽ bao gồm một lực lượng phòng thủ chung, nhưng Jinnah coi việc một nhà nước có chủ quyền phải có lực lượng riêng là điều cần thiết. Mountbatten đã gặp Liaquat vào ngày cuối cùng của phiên họp với Jinnah, và kết luận, như ông đã nói với Attlee và Nội các vào tháng 5, rằng "rõ ràng Liên đoàn Hồi giáo sẽ dùng vũ lực nếu Pakistan dưới một hình thức nào đó không được chấp nhận." Phó vương cũng bị ảnh hưởng bởi phản ứng tiêu cực của người Hồi giáo đối với báo cáo hiến pháp của hội đồng, vốn hình dung ra quyền lực rộng lớn cho chính phủ trung ương sau độc lập.

Ngày 2 tháng 6 năm 1947, kế hoạch cuối cùng được Phó vương trao cho các nhà lãnh đạo Ấn Độ: vào ngày 15 tháng 8, người Anh sẽ chuyển giao quyền lực cho hai Lãnh thổ tự trị. Các tỉnh sẽ bỏ phiếu về việc tiếp tục trong hội đồng lập hiến hiện có hay thành lập một hội đồng mới, tức là gia nhập Pakistan. Bengal và Punjab cũng sẽ bỏ phiếu, cả về vấn đề gia nhập hội đồng nào, và về việc phân chia. Một ủy ban biên giới sẽ xác định ranh giới cuối cùng trong các tỉnh bị chia cắt. Các cuộc trưng cầu dân ý sẽ diễn ra ở Tỉnh Biên giới Tây Bắc (1901-1955) (không có chính phủ Liên đoàn mặc dù dân số chủ yếu là người Hồi giáo), và ở huyện Sylhet đa số người Hồi giáo của Tỉnh Assam, giáp phía đông Bengal. Ngày 3 tháng 6, Mountbatten, Nehru, Jinnah và lãnh đạo Sikh Baldev Singh đã đưa ra tuyên bố chính thức qua đài phát thanh. Jinnah kết thúc bài phát biểu của mình bằng "Pakistan Zindabad" (Pakistan vạn tuế), không có trong kịch bản.

Trong những tuần sau đó, Punjab và Bengal đã bỏ phiếu dẫn đến việc phân chia. Sylhet và N.W.F.P. đã bỏ phiếu để thuộc về Pakistan, một quyết định được các hội đồng ở Sind và Balochistan tham gia.

Ngày 4 tháng 7 năm 1947, Liaquat đã thay mặt Jinnah yêu cầu Mountbatten đề nghị Vua George VI bổ nhiệm Jinnah làm Toàn quyền đầu tiên của Pakistan. Yêu cầu này khiến Mountbatten tức giận, người đã hy vọng giữ vị trí đó ở cả hai lãnh thổ tự trị-ông sẽ là toàn quyền đầu tiên của Ấn Độ sau độc lập-nhưng Jinnah cảm thấy rằng Mountbatten có thể sẽ thiên vị nhà nước mới đa số Hindu vì mối quan hệ thân thiết của ông với Nehru. Ngoài ra, toàn quyền ban đầu sẽ là một nhân vật quyền lực, và Jinnah không tin tưởng ai khác đảm nhận chức vụ đó. Mặc dù Ủy ban Biên giới, do luật sư Anh Sir Cyril Radcliffe đứng đầu, vẫn chưa báo cáo, đã có những cuộc di cư dân số lớn giữa các quốc gia tương lai, cũng như bạo lực giáo phái. Jinnah đã sắp xếp bán nhà của mình ở Bombay và mua một ngôi nhà mới ở Karachi. Ngày 7 tháng 8, Jinnah, cùng với em gái và các nhân viên thân cận, bay từ Delhi đến Karachi bằng máy bay của Mountbatten, và khi máy bay đang lăn bánh, người ta nghe thấy ông lầm bầm, "Vậy là kết thúc." Ngày 11 tháng 8, ông chủ trì hội đồng lập hiến mới cho Pakistan tại Karachi, và phát biểu trước họ, "Các bạn được tự do; các bạn được tự do đến các đền thờ của mình, các bạn được tự do đến các nhà thờ Hồi giáo của mình hoặc bất kỳ nơi thờ phượng nào khác trong Nhà nước Pakistan này... Các bạn có thể thuộc bất kỳ tôn giáo, đẳng cấp hay tín ngưỡng nào-điều đó không liên quan gì đến công việc của Nhà nước... Tôi nghĩ chúng ta nên giữ điều đó trước mắt chúng ta như lý tưởng của chúng ta và các bạn sẽ thấy rằng theo thời gian người Hindu sẽ không còn là người Hindu và người Hồi giáo sẽ không còn là người Hồi giáo, không phải theo nghĩa tôn giáo, vì đó là niềm tin cá nhân của mỗi cá nhân, mà theo nghĩa chính trị với tư cách là công dân của Nhà nước." Ngày 14 tháng 8, Pakistan độc lập; Jinnah lãnh đạo các lễ kỷ niệm ở Karachi. Một nhà quan sát viết, "đây thực sự là Quốc vương, Tổng giám mục Canterbury, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng của Pakistan tập trung vào một Quaid-e-Azam đáng gờm."

4.7. Hậu quả của Phân chia

Ủy ban Radcliffe, phân chia Bengal và Punjab, đã hoàn thành công việc và báo cáo cho Mountbatten vào ngày 12 tháng 8; vị Phó vương cuối cùng giữ các bản đồ cho đến ngày 17, không muốn làm hỏng lễ kỷ niệm độc lập ở cả hai quốc gia. Đã có bạo lực sắc tộc và di chuyển dân số; việc công bố Đường Radcliffe chia cắt các quốc gia mới đã châm ngòi cho cuộc di cư hàng loạt, giết người và thanh lọc sắc tộc. Nhiều người ở "phía sai" của đường biên giới đã bỏ trốn hoặc bị giết, hoặc giết người khác, hy vọng tạo ra những sự việc trên thực địa để đảo ngược phán quyết của ủy ban. Radcliffe viết trong báo cáo của mình rằng ông biết rằng không bên nào sẽ hài lòng với phán quyết của mình; ông đã từ chối nhận phí cho công việc này. Christopher Beaumont, thư ký riêng của Radcliffe, sau này viết rằng Mountbatten "phải chịu trách nhiệm-mặc dù không phải trách nhiệm duy nhất-cho các cuộc thảm sát ở Punjab mà trong đó từ 500.000 đến 1 triệu người đã thiệt mạng." Jinnah đã làm những gì có thể cho 8 triệu người di cư đến Pakistan; mặc dù lúc này đã hơn 70 tuổi và yếu ớt vì bệnh phổi, ông đã đi khắp Tây Pakistan và đích thân giám sát việc cung cấp viện trợ. Theo Ahmed, "Những gì Pakistan cần một cách tuyệt vọng trong những tháng đầu đó là một biểu tượng của nhà nước, một biểu tượng sẽ đoàn kết mọi người và cho họ lòng dũng cảm và quyết tâm để thành công."

5.1. Thành lập Chính phủ và Nhà nước

Trong số các khu vực bất ổn của quốc gia mới có Tỉnh Biên giới Tây Bắc. Cuộc trưng cầu dân ý ở đó vào tháng 7 năm 1947 đã bị vấy bẩn bởi tỷ lệ cử tri đi bầu thấp vì chưa đến 10% dân số được phép bỏ phiếu. Ngày 22 tháng 8 năm 1947, chỉ một tuần sau khi trở thành Toàn quyền, Jinnah đã giải tán chính phủ được bầu của Khan Abdul Jabbar Khan. Sau đó, Abdul Qayyum Khan được Jinnah đưa vào vị trí ở tỉnh Pashtun chiếm ưu thế mặc dù ông là người Kashmir. Ngày 12 tháng 8 năm 1948, Thảm sát Babrra ở Charsadda đã xảy ra, dẫn đến cái chết của 400 người liên kết với phong trào Khudai Khidmatgar.

Cùng với Liaquat và Abdur Rab Nishtar, Jinnah đại diện cho lợi ích của Pakistan trong Hội đồng Phân chia để phân chia tài sản công một cách hợp lý giữa Ấn Độ và Pakistan. Pakistan lẽ ra phải nhận một phần sáu tài sản của chính phủ trước độc lập, được phân chia cẩn thận theo thỏa thuận, thậm chí quy định mỗi bên sẽ nhận được bao nhiêu tờ giấy. Tuy nhiên, nhà nước Ấn Độ mới chậm trễ trong việc giao hàng, hy vọng chính phủ Pakistan sơ khai sẽ sụp đổ và tái thống nhất. Rất ít thành viên của Dịch vụ Dân sự Ấn Độ và Dịch vụ Cảnh sát Ấn Độ đã chọn Pakistan, dẫn đến tình trạng thiếu nhân sự. Việc phân chia có nghĩa là đối với một số nông dân, thị trường để bán sản phẩm của họ nằm ở phía bên kia biên giới quốc tế. Có tình trạng thiếu máy móc, không phải tất cả đều được sản xuất tại Pakistan. Ngoài vấn đề tị nạn lớn, chính phủ mới còn tìm cách cứu vãn các vụ mùa bị bỏ hoang, thiết lập an ninh trong tình hình hỗn loạn và cung cấp các dịch vụ cơ bản. Theo nhà kinh tế Yasmeen Niaz Mohiuddin trong nghiên cứu của mình về Pakistan, "mặc dù Pakistan ra đời trong đổ máu và hỗn loạn, nhưng nó đã tồn tại trong những tháng đầu đầy khó khăn sau phân chia chỉ nhờ những hy sinh to lớn của người dân và những nỗ lực quên mình của nhà lãnh đạo vĩ đại của nó."

5.2. Hỗ trợ Người Tị nạn và Xây dựng Quốc gia

Các phiên vương quốc ở Ấn Độ được người Anh sắp rời đi khuyên nên chọn gia nhập Pakistan hoặc Ấn Độ. Hầu hết đã làm như vậy trước khi độc lập, nhưng những người không chịu hợp tác đã góp phần tạo ra những chia rẽ kéo dài giữa hai quốc gia. Các nhà lãnh đạo Ấn Độ tức giận trước những nỗ lực của Jinnah nhằm thuyết phục các phiên vương của Jodhpur, Udaipur, Bhopal và Indore gia nhập Pakistan - ba phiên vương quốc sau này không giáp Pakistan. Jodhpur giáp Pakistan và có cả đa số dân Hindu lẫn một người cai trị Hindu. Phiên vương quốc ven biển Junagadh, nơi có đa số dân Hindu, đã gia nhập Pakistan vào tháng 9 năm 1947, với người quản lý dewan của mình, Sir Shah Nawaz Bhutto, đích thân trao các giấy tờ gia nhập cho Jinnah. Nhưng hai trong số ba quốc gia chư hầu chịu sự thống trị của Junagadh - Mangrol và Babariawad - đã tuyên bố độc lập khỏi Junagadh và gia nhập Ấn Độ. Đáp lại, Nawab của Junagarh đã chiếm đóng quân sự hai quốc gia này. Sau đó, Quân đội Ấn Độ đã chiếm đóng công quốc vào tháng 11, buộc các nhà lãnh đạo cũ của nó, bao gồm Bhutto, phải chạy trốn đến Pakistan, bắt đầu gia đình gia đình Bhutto có ảnh hưởng chính trị.

Tranh chấp gay gắt nhất, và vẫn tiếp tục là, về phiên vương quốc Kashmir. Nó có dân số đa số Hồi giáo và một Maharaja, Sir Hari Singh, người đã trì hoãn quyết định gia nhập quốc gia nào. Với Cuộc nổi dậy Poonch năm 1947 của dân chúng vào tháng 10 năm 1947, được sự hỗ trợ của các lực lượng không chính quy Pakistan, Maharaja đã gia nhập Ấn Độ; quân đội Ấn Độ đã được không vận vào. Jinnah phản đối hành động này, và ra lệnh cho quân đội Pakistan tiến vào Kashmir. Quân đội Pakistan vẫn được chỉ huy bởi các sĩ quan Anh, và sĩ quan chỉ huy, Đại tướng Sir Douglas Gracey, đã từ chối lệnh, tuyên bố rằng ông sẽ không di chuyển vào cái mà ông coi là lãnh thổ của một quốc gia khác mà không có sự chấp thuận từ cấp trên, điều này đã không được thực hiện. Jinnah đã rút lại lệnh. Điều này không ngăn được bạo lực ở đó, vốn bùng phát thành Chiến tranh Ấn Độ-Pakistan lần thứ nhất.

Một số nhà sử học cáo buộc rằng việc Jinnah lôi kéo các nhà cai trị của các bang đa số Hindu và nước cờ của ông với Junagadh là bằng chứng về ý đồ xấu đối với Ấn Độ, vì Jinnah đã thúc đẩy sự phân chia theo tôn giáo, nhưng lại cố gắng giành được sự gia nhập của các bang đa số Hindu. Trong cuốn sách Patel: A Life của mình, Rajmohan Gandhi khẳng định rằng Jinnah hy vọng có một cuộc trưng cầu dân ý ở Junagadh, biết rằng Pakistan sẽ thua, với hy vọng nguyên tắc này sẽ được thiết lập cho Kashmir. Tuy nhiên, khi Mountbatten đề nghị Jinnah rằng, ở tất cả các bang phiên vương nơi người cai trị không gia nhập một lãnh thổ tự trị tương ứng với đa số dân chúng (bao gồm Junagadh, Hyderabad và Kashmir), việc gia nhập nên được quyết định bằng một 'tham chiếu không thiên vị đến ý chí của người dân', Jinnah đã từ chối đề nghị này. Bất chấp Nghị quyết 47 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, được ban hành theo yêu cầu của Ấn Độ về một cuộc trưng cầu dân ý ở Kashmir sau khi quân đội Pakistan rút đi, điều này vẫn chưa bao giờ xảy ra. Tháng 1 năm 1948, chính phủ Ấn Độ cuối cùng đã đồng ý trả cho Pakistan phần tài sản của Ấn Độ thuộc Anh vào ngày 15 tháng 1 năm 1948. Bạo lực phân chia chấm dứt vào ngày 18 tháng 1 sau cuộc nhịn ăn của Mahatma Gandhi với những người biểu tình tôn giáo hứa với Gandhi sẽ không chấp nhận bạo lực. Chỉ vài ngày sau, vào ngày 30 tháng 1, Gandhi bị ám sát bởi Nathuram Godse, một nhà hoạt động Hindutva, người tuyên bố rằng Gandhi thân Hồi giáo. Sau khi nghe tin về vụ ám sát Gandhi, Jinnah đã công khai đưa ra một tuyên bố chia buồn ngắn gọn, gọi Gandhi là "một trong những người vĩ đại nhất do cộng đồng Hindu sản sinh ra." Vào tháng 2 năm 1948, trong một buổi nói chuyện trên đài phát thanh gửi đến người dân Hoa Kỳ, Jinnah bày tỏ quan điểm của mình về hiến pháp Pakistan như sau:
"Hiến pháp Pakistan vẫn đang được Hội đồng Lập hiến Pakistan xây dựng, tôi không biết hình dạng cuối cùng của hiến pháp sẽ như thế nào, nhưng tôi chắc chắn rằng nó sẽ là một loại hình dân chủ, thể hiện các nguyên tắc cơ bản của Hồi giáo. Ngày nay, những điều này vẫn có thể áp dụng trong cuộc sống thực tế như 1300 năm trước. Hồi giáo và chủ nghĩa lý tưởng của nó đã dạy chúng ta dân chủ. Nó đã dạy sự bình đẳng của con người, công lý và sự công bằng cho mọi người. Chúng ta là những người thừa kế của những truyền thống vinh quang này và hoàn toàn nhận thức được trách nhiệm và nghĩa vụ của mình với tư cách là những người xây dựng hiến pháp tương lai của Pakistan."

Vào tháng 3, Jinnah, bất παρά sức khỏe suy giảm, đã thực hiện chuyến thăm duy nhất sau độc lập của mình đến Đông Pakistan. Trong một bài phát biểu trước đám đông ước tính 300.000 người, Jinnah tuyên bố (bằng tiếng Anh) rằng chỉ tiếng Urdu nên là ngôn ngữ quốc gia, tin rằng một ngôn ngữ duy nhất là cần thiết để một quốc gia duy trì sự thống nhất. Những người nói tiếng Bengal ở Đông Pakistan phản đối mạnh mẽ chính sách này, và vào năm 1971 vấn đề ngôn ngữ chính thức là một yếu tố dẫn đến việc khu vực này ly khai để thành lập quốc gia Bangladesh.

6.1. Tư tưởng Chính trị

Trong những năm sinh viên ở Anh, Jinnah bị ảnh hưởng bởi chủ nghĩa tự do cổ điển của Anh thế kỷ 19, giống như nhiều nhà lãnh đạo độc lập Ấn Độ tương lai khác. Các tài liệu tham khảo trí tuệ chính của ông là những người như Jeremy Bentham, John Stuart Mill, Herbert Spencer, và Auguste Comte. Nền giáo dục chính trị này bao gồm việc tiếp xúc với ý tưởng về quốc gia dân chủ và chính trị tiến bộ.

Ngay từ đầu sự nghiệp, Jinnah là một người ủng hộ thống nhất Hindu-Hồi giáo, giúp định hình Hiệp định Lucknow năm 1916. Ông tin rằng quyền tự trị của Ấn Độ nên được đảm bảo thông qua các phương tiện hiến pháp và pháp quyền. Tuy nhiên, khi nhận thấy sự thiếu cam kết của Đảng Quốc Đại đối với việc bảo vệ quyền của người Hồi giáo, đặc biệt sau Báo cáo Nehru và thất bại của Mười bốn điểm của Jinnah, quan điểm chính trị của ông bắt đầu thay đổi.

Jinnah đã phát triển Lý thuyết hai quốc gia, khẳng định rằng người Hồi giáo và Hindu là hai quốc gia riêng biệt, có quyền tự quyết định vận mệnh của mình. Ông cho rằng người Hồi giáo sẽ không được bảo vệ đầy đủ trong một Ấn Độ thống nhất do đa số Hindu kiểm soát. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của một nhà nước riêng biệt để bảo vệ văn hóa, bản sắc và quyền lợi chính trị của người Hồi giáo. Jinnah cũng kiên quyết bảo vệ quyền tự chủ của các tỉnh và phản đối một chính phủ trung ương quá mạnh.

6.2. Quan điểm về Tôn giáo và Nhà nước

Ban đầu, Jinnah không phải là một người Hồi giáo mộ đạo theo nghĩa truyền thống, và ông được biết đến với lối sống phương Tây. Tuy nhiên, trong những năm cuối đời, đặc biệt là sau cuộc bầu cử năm 1937 và sự ảnh hưởng của Muhammad Iqbal, Jinnah đã "tái khám phá cội nguồn Hồi giáo của mình, ý thức về bản sắc, văn hóa và lịch sử của mình". Ông bắt đầu sử dụng biểu tượng Hồi giáo và hướng các bài phát biểu của mình đến những người kém may mắn trong cộng đồng Hồi giáo.

Jinnah hình dung Pakistan là một nhà nước dân chủ dựa trên các nguyên tắc cơ bản của Hồi giáo. Trong bài phát biểu nổi tiếng ngày 11 tháng 8 năm 1947 trước Quốc hội Lập hiến Pakistan, ông tuyên bố: "Các bạn được tự do; các bạn được tự do đến các đền thờ của mình, các bạn được tự do đến các nhà thờ Hồi giáo của mình hoặc bất kỳ nơi thờ phượng nào khác trong Nhà nước Pakistan này... Các bạn có thể thuộc bất kỳ tôn giáo hay đẳng cấp hay tín ngưỡng nào-điều đó không liên quan gì đến công việc của Nhà nước." Điều này cho thấy tầm nhìn của ông về một nhà nước thế tục, nơi tự do tôn giáo được đảm bảo cho tất cả công dân, đồng thời vẫn giữ được bản sắc Hồi giáo. Ông tin rằng các nguyên tắc như bình đẳng của con người, công lý và sự công bằng, vốn là cốt lõi của Hồi giáo, sẽ là nền tảng cho một quốc gia dân chủ.

6.3. Tầm nhìn về Hiến pháp Pakistan

Jinnah có một tầm nhìn rõ ràng về hiến pháp của Pakistan, đó là một hiến pháp dân chủ, kết hợp các nguyên tắc thiết yếu của Hồi giáo. Ông khẳng định rằng Hồi giáo đã dạy cho nhân loại về dân chủ, sự bình đẳng giữa con người, công lý và sự công bằng. Đối với ông, các nguyên tắc này vẫn còn phù hợp trong cuộc sống hiện đại như 1300 năm trước. Jinnah coi người Pakistan là những người thừa kế của truyền thống vinh quang này và có trách nhiệm xây dựng một hiến pháp phản ánh những giá trị đó.

Ông tin rằng hiến pháp Pakistan sẽ bảo vệ quyền của các nhóm thiểu số và đảm bảo rằng không ai bị phân biệt đối xử dựa trên tôn giáo, đẳng cấp hay tín ngưỡng cá nhân. Tầm nhìn của Jinnah không phải là một nhà nước thần quyền mà là một quốc gia Hồi giáo hiện đại, nơi các giá trị của Hồi giáo được thể hiện thông qua một hệ thống dân chủ, đảm bảo công lý và bình đẳng cho tất cả mọi người.

7.1. Hôn nhân và Gia đình

Jinnah có hai cuộc hôn nhân. Cuộc hôn nhân đầu tiên của ông là với người em họ Emibai Jinnah từ làng quê tổ tiên Paneli, khi ông còn rất trẻ, được sắp đặt bởi mẹ ông trước khi ông sang Anh du học. Cả Emibai và mẹ của Jinnah đều qua đời trong thời gian ông ở Anh.

Cuộc hôn nhân thứ hai của Jinnah là với Rattanbai Petit ("Ruttie") vào năm 1918. Rattanbai trẻ hơn ông 24 tuổi, là con gái của Sir Dinshaw Petit, một người bạn của Jinnah và thuộc một gia đình Parsi ưu tú ở Bombay. Cuộc hôn nhân này vấp phải sự phản đối lớn từ gia đình Rattanbai và cộng đồng Parsi, cũng như từ một số lãnh đạo Hồi giáo. Rattanbai đã bất chấp gia đình và trên danh nghĩa cải đạo sang Hồi giáo, lấy tên Maryam Jinnah (mặc dù không bao giờ sử dụng), dẫn đến việc bị gia đình và xã hội Parsi xa lánh vĩnh viễn. Cặp đôi sống tại South Court Mansion ở Bombay và thường xuyên đi lại khắp Ấn Độ và châu Âu. Đứa con duy nhất của họ, con gái Dina Wadia, sinh ngày 15 tháng 8 năm 1919.

Cặp đôi ly thân trước khi Ruttie qua đời vào năm 1929. Sau đó, em gái của Jinnah, Fatima Jinnah, đã chuyển đến sống cùng và chăm sóc ông và con gái Dina. Fatima trở thành người bạn đồng hành, cố vấn chính trị và thư ký riêng của ông. Jinnah và con gái Dina sau này trở nên xa lánh khi Dina quyết định kết hôn với Neville Wadia, một người Parsi. Jinnah mong muốn Dina kết hôn với một người Hồi giáo, nhưng bà đã nhắc nhở ông rằng ông cũng đã kết hôn với một người phụ nữ không phải Hồi giáo. Mặc dù mối quan hệ cá nhân của họ căng thẳng, Jinnah vẫn giữ liên lạc thân mật với con gái qua thư từ. Dina không đến Pakistan khi cha còn sống mà chỉ trở về dự tang lễ của ông.

7.2. Phong cách Sống

Jinnah được biết đến với phong cách sống tinh tế và gu ăn mặc hoàn hảo. Ông đã từ bỏ trang phục truyền thống của Ấn Độ để theo đuổi phong cách phương Tây và luôn ăn mặc chỉnh tề khi xuất hiện trước công chúng. Người ta nói ông sở hữu hơn 200 bộ vest và không bao giờ mặc cùng một chiếc cà vạt lụa hai lần. Ngay cả trong những giờ phút cuối đời, ông vẫn kiên quyết mặc trang phục trang trọng. Trong những năm cuối đời, ông thường đội một chiếc mũ Karakul, sau này được biết đến rộng rãi là "mũ Jinnah".

Mặc dù có nguồn gốc Hồi giáo, Jinnah không phải là một người quá mộ đạo theo nghĩa truyền thống, và ông được biết đến là người uống rượu, ăn thịt lợn và sử dụng tiền lãi, điều này là trái với một số giáo lý Hồi giáo. Tuy nhiên, gần cuối đời, một số nguồn tin cho rằng ông đã từ bỏ rượu.

8.1. Suy giảm Sức khỏe

Từ những năm 1930, Jinnah đã mắc bệnh lao phổi; chỉ có em gái ông và một vài người thân cận khác biết về tình trạng của ông. Jinnah tin rằng việc công chúng biết về bệnh phổi của ông sẽ gây bất lợi cho sự nghiệp chính trị. Trong một lá thư năm 1938, ông viết cho một người ủng hộ rằng "chắc bạn đã đọc trên báo rằng trong các chuyến công tác của tôi... tôi đã phải chịu đựng, không phải vì có điều gì sai trái với tôi, mà là sự bất thường [trong lịch trình] và làm việc quá sức đã ảnh hưởng đến sức khỏe của tôi." Nhiều năm sau, Mountbatten tuyên bố rằng nếu ông biết Jinnah bị ốm nặng như vậy, ông đã trì hoãn, hy vọng cái chết của Jinnah sẽ ngăn chặn sự phân chia. Fatima Jinnah sau này viết, "ngay cả trong giờ phút chiến thắng của mình, Quaid-e-Azam cũng đã ốm nặng... Ông làm việc trong cơn cuồng nhiệt để củng cố Pakistan. Và, tất nhiên, ông hoàn toàn bỏ bê sức khỏe của mình..."

Jinnah là một người nghiện thuốc lá nặng, ông thường làm việc với một hộp thuốc lá Craven A trên bàn, mà ông đã hút 50 điếu thuốc trở lên mỗi ngày trong 30 năm trước đó, cũng như một hộp xì gà Cuba. Khi sức khỏe của ông ngày càng xấu đi, ông dành thời gian nghỉ ngơi dài hơn ở khu riêng tư của Dinh Toàn quyền ở Karachi, nơi chỉ có ông, Fatima và các người hầu được phép vào. Tháng 6 năm 1948, ông và Fatima bay đến Quetta, trên núi Balochistan, nơi thời tiết mát hơn ở Karachi. Ông không thể hoàn toàn nghỉ ngơi ở đó, khi phát biểu trước các sĩ quan tại Học viện Chỉ huy và Tham mưu Pakistan rằng, "các bạn, cùng với các Lực lượng khác của Pakistan, là những người bảo vệ cuộc sống, tài sản và danh dự của người dân Pakistan." Ông trở về Karachi vào ngày 1 tháng 7 để dự lễ khai trương Ngân hàng Nhà nước Pakistan, nơi ông đã phát biểu. Buổi tiếp tân của ủy viên thương mại Canada vào tối đó để vinh danh Ngày Canada là sự kiện công cộng cuối cùng ông tham dự.

Ngày 6 tháng 7 năm 1948, Jinnah trở về Quetta, nhưng theo lời khuyên của các bác sĩ, ông sớm đi đến một nơi ẩn náu cao hơn ở Ziarat. Jinnah luôn miễn cưỡng điều trị y tế nhưng nhận ra tình trạng của mình ngày càng xấu đi, chính phủ Pakistan đã cử những bác sĩ giỏi nhất mà họ có thể tìm thấy để điều trị cho ông. Các xét nghiệm xác nhận bệnh lao, và cũng cho thấy bằng chứng về ung thư phổi giai đoạn cuối. Ông được điều trị bằng loại "thuốc thần kỳ" mới streptomycin, nhưng nó không hiệu quả. Tình trạng của Jinnah tiếp tục xấu đi mặc dù có những lời cầu nguyện Eid của người dân ông. Ông được chuyển đến độ cao thấp hơn ở Quetta vào ngày 13 tháng 8, đêm trước Ngày Độc lập (Pakistan), mà một tuyên bố được viết sẵn cho ông đã được phát hành. Mặc dù ông ăn uống tốt hơn (ông nặng hơn 36 kg vào thời điểm đó), các bác sĩ của ông đã rõ ràng rằng nếu ông muốn trở về Karachi còn sống, ông sẽ phải làm như vậy rất sớm. Tuy nhiên, Jinnah miễn cưỡng đi, không muốn các trợ lý của mình nhìn thấy ông như một người bệnh nằm trên cáng. Đến ngày 9 tháng 9, Jinnah cũng bị Viêm phổi. Các bác sĩ thúc giục ông trở về Karachi, nơi ông có thể nhận được sự chăm sóc tốt hơn, và với sự đồng ý của ông, ông được bay đến đó vào sáng ngày 11 tháng 9. Bác sĩ Ilahi Bux, bác sĩ riêng của ông, tin rằng sự thay đổi ý định của Jinnah là do ông đã biết trước về cái chết. Máy bay hạ cánh tại Karachi vào chiều hôm đó, được đón bởi xe limousine của Jinnah, và một xe cứu thương mà cáng của Jinnah được đặt vào. Chiếc xe cứu thương bị hỏng trên đường vào thành phố, và Toàn quyền cùng những người đi cùng ông phải chờ một chiếc khác đến; ông không thể được đặt vào ô tô vì ông không thể ngồi dậy. Họ chờ đợi bên lề đường trong cái nóng ngột ngạt khi xe tải và xe buýt đi qua, không phù hợp để vận chuyển người đàn ông đang hấp hối và những người trên xe không biết về sự hiện diện của Jinnah. Sau một giờ, chiếc xe cứu thương thay thế đến, và chở Jinnah đến Dinh Toàn quyền, đến nơi hơn hai giờ sau khi hạ cánh. Jinnah qua đời vào tối hôm đó lúc 10:20 tối tại nhà riêng ở Karachi vào ngày 11 tháng 9 năm 1948 ở tuổi 71, chỉ hơn một năm sau khi Pakistan được thành lập.

8.2. Hoàn cảnh Qua đời

Thủ tướng Ấn Độ Jawaharlal Nehru tuyên bố khi Jinnah qua đời, "Chúng ta sẽ đánh giá ông ấy như thế nào? Tôi đã rất tức giận với ông ấy nhiều lần trong những năm qua. Nhưng bây giờ không còn cay đắng trong suy nghĩ của tôi về ông ấy, chỉ còn một nỗi buồn lớn cho tất cả những gì đã xảy ra... ông ấy đã thành công trong cuộc tìm kiếm và đạt được mục tiêu của mình, nhưng với cái giá nào và khác biệt biết bao so với những gì ông ấy đã hình dung."

Jinnah được chôn cất vào ngày 12 tháng 9 năm 1948 trong bối cảnh quốc tang ở Pakistan; một triệu người đã tập trung dự tang lễ của ông do Shabbir Ahmad Usmani chủ trì. Ngày nay, Jinnah yên nghỉ trong một lăng mộ đá cẩm thạch lớn, Mazar-e-Quaid, ở Karachi.

8.3. Tranh cãi về Danh tính Tôn giáo

Sau cái chết của Jinnah, em gái ông là Fatima đã yêu cầu tòa án thực hiện di chúc của Jinnah theo luật Hồi giáo Shia. Điều này sau đó trở thành một phần của cuộc tranh luận ở Pakistan về việc Jinnah thuộc giáo phái nào. Học giả Iran-Mỹ Vali Nasr tuyên bố rằng Jinnah "là người Ismaili từ khi sinh ra và là người Shia Mười hai Imam theo tín ngưỡng, mặc dù không phải là một người tuân thủ tôn giáo." Trong một vụ kiện pháp lý năm 1970, Hussain Ali Ganji Walji tuyên bố Jinnah đã chuyển sang đạo Hồi Sunni. Nhân chứng Syed Sharifuddin Pirzada đã khai trước tòa rằng Jinnah đã cải đạo sang đạo Hồi Sunni vào năm 1901 khi các chị gái của ông kết hôn với người Sunni. Năm 1970, lời tuyên thệ chung của Liaquat Ali Khan và Fatima Jinnah rằng Jinnah là người Shia đã bị bác bỏ. Nhưng vào năm 1976, tòa án đã bác bỏ tuyên bố của Walji rằng Jinnah là người Sunni; ngụ ý hiệu quả rằng ông là người Shia. Năm 1984, một hội đồng tòa án cấp cao đã đảo ngược phán quyết năm 1976 và duy trì rằng "Quaid chắc chắn không phải là người Shia", điều này gợi ý rằng Jinnah là người Sunni. Theo nhà báo Khaled Ahmed, Jinnah công khai có lập trường không giáo phái và "đã nỗ lực tập hợp người Hồi giáo Ấn Độ dưới lá cờ của một đức tin Hồi giáo chung chứ không phải dưới một bản sắc giáo phái chia rẽ." Liaquat H. Merchant, cháu trai của Jinnah, viết rằng "Quaid không phải là người Shia; ông cũng không phải là người Sunni, ông đơn giản là một người Hồi giáo." Một luật sư lỗi lạc đã hành nghề tại Tòa án Tối cao Bombay cho đến năm 1940 đã làm chứng rằng Jinnah thường cầu nguyện như một người Sunni chính thống. Theo Akbar Ahmed, Jinnah đã trở thành một người Hồi giáo Sunni kiên định vào cuối đời.

10.1. Trách nhiệm đối với Bạo lực Phân chia

Một trong những điểm tranh cãi gay gắt nhất xoay quanh Jinnah là trách nhiệm của ông đối với bạo lực quy mô lớn xảy ra trong quá trình phân chia Ấn Độ. Ông bị cáo buộc là người đã kêu gọi "Ngày Hành động Trực tiếp" vào ngày 16 tháng 8 năm 1946, dẫn đến "Thảm sát Calcutta" gây ra hàng nghìn cái chết và bạo lực cộng đồng trên khắp vùng Bengal và Bihar. Mặc dù Jinnah có thể không mong muốn bạo lực xảy ra, sự kêu gọi hành động trực tiếp của ông được một số nhà sử học coi là đã châm ngòi cho sự hỗn loạn. Điều này đã làm sâu sắc thêm hố ngăn cách giữa người Hồi giáo và Hindu, và cuối cùng dẫn đến một cuộc chia cắt đầy bạo lực và di cư hàng loạt. Theo các tác giả Yasser Latif Hamdani và Eamon Murphy, sự kiện này và vai trò của Jinnah bị xem thường ở Ấn Độ.

10.2. Tranh cãi về Đời sống Cá nhân

Đời sống cá nhân của Jinnah cũng là một chủ đề gây tranh cãi. Mặc dù ông là lãnh đạo của một phong trào đòi quốc gia Hồi giáo, Jinnah không phải là một người tuân thủ nghiêm ngặt tất cả các giáo luật Hồi giáo. Ông được biết đến là người uống rượu, ăn thịt lợn và có quan hệ với các giao dịch tài chính liên quan đến lãi suất, điều mà đạo Hồi cấm. Những thông tin này thường bị lược bỏ trong các tác phẩm về ông ở Pakistan để duy trì hình ảnh Hồi giáo của ông và, theo một số học giả, bản sắc của chính Pakistan.

Ngoài ra, tranh cãi về giáo phái tôn giáo của ông sau khi qua đời cũng là một điểm nóng. Mặc dù sinh ra trong một gia đình Shia Ismaili và sau đó theo Shia Mười hai Imam, có những tuyên bố cho rằng ông đã cải đạo sang Hồi giáo Sunni vào cuối đời. Các phán quyết của tòa án Pakistan về vấn đề này cũng mâu thuẫn, gây ra sự không rõ ràng về bản sắc tôn giáo cuối cùng của ông.

10.3. Quan điểm từ Ấn Độ

Theo nhà sử học Ayesha Jalal, trong khi có xu hướng hagiography (thánh sử học) trong quan điểm của người Pakistan về Jinnah, ở Ấn Độ ông lại bị nhìn nhận một cách tiêu cực. Ahmed coi Jinnah là "người bị phỉ báng nhất trong lịch sử Ấn Độ gần đây... Ở Ấn Độ, nhiều người coi ông là ác quỷ đã chia cắt đất nước." Ngay cả nhiều người Hồi giáo Ấn Độ cũng nhìn Jinnah một cách tiêu cực, đổ lỗi cho ông về những đau khổ của họ với tư cách là một dân tộc thiểu số ở quốc gia đó.

Một số nhà sử học như Jalal và H. M. Seervai khẳng định rằng Jinnah chưa bao giờ muốn phân chia Ấn Độ - đó là kết quả của việc các nhà lãnh đạo Đảng Quốc Đại không sẵn lòng chia sẻ quyền lực với Liên đoàn Hồi giáo. Họ cho rằng Jinnah chỉ sử dụng yêu cầu thành lập Pakistan để huy động sự ủng hộ nhằm giành được các quyền chính trị quan trọng cho người Hồi giáo. Francis Mudie, thống đốc cuối cùng của Sindh, đã từng nói để vinh danh Jinnah:
"Để đánh giá Jinnah, chúng ta phải nhớ ông đã phải đối mặt với những gì. Ông không chỉ chống lại sự giàu có và trí tuệ của người Hindu, mà còn chống lại gần như toàn bộ quan chức Anh, và hầu hết các chính trị gia trong nước, những người đã mắc sai lầm lớn khi từ chối coi Pakistan một cách nghiêm túc. Vị trí của ông chưa bao giờ thực sự được xem xét."

Jinnah đã nhận được sự ngưỡng mộ từ các chính trị gia theo chủ nghĩa dân tộc Ấn Độ như Lal Krishna Advani, người mà những bình luận ca ngợi Jinnah đã gây ra sự phản đối trong Đảng Bharatiya Janata (BJP) của ông. Cuốn sách Jinnah: Ấn Độ, Phân chia, Độc lập (2009) của chính trị gia Ấn Độ Jaswant Singh đã gây tranh cãi ở Ấn Độ. Cuốn sách dựa trên hệ tư tưởng của Jinnah và cáo buộc rằng mong muốn của Nehru về một trung tâm quyền lực đã dẫn đến sự phân chia. Khi cuốn sách được phát hành, Singh đã bị khai trừ khỏi tư cách thành viên của Đảng Bharatiya Janata, ông đã đáp lại rằng BJP là "hẹp hòi" và có "những suy nghĩ hạn chế".

Muhammad Ali Jinnah là nhân vật trung tâm của bộ phim Jinnah năm 1998, dựa trên cuộc đời và cuộc đấu tranh của ông vì sự ra đời của Pakistan. Christopher Lee, người đóng vai Jinnah, gọi vai diễn của mình là vai diễn xuất sắc nhất trong sự nghiệp. Cuốn sách Jinnah: Creator of Pakistan (1954) của Hector Bolitho đã thúc đẩy Fatima Jinnah xuất bản cuốn sách My Brother (1987), vì bà cho rằng sách của Bolitho đã không thể hiện được các khía cạnh chính trị của Jinnah. Cuốn sách nhận được phản hồi tích cực ở Pakistan. Jinnah của Pakistan (1984) của Stanley Wolpert được coi là một trong những cuốn tiểu sử hay nhất về Jinnah.

Hình ảnh Jinnah ở phương Tây đã được định hình một phần bởi việc ông được khắc họa trong bộ phim Gandhi năm 1982 của Sir Richard Attenborough. Bộ phim được dành tặng cho Nehru và Mountbatten và nhận được sự hỗ trợ đáng kể từ con gái Nehru, thủ tướng Ấn Độ, Indira Gandhi. Nó miêu tả Jinnah (do Alyque Padamsee thủ vai) một cách không mấy thiện cảm, người dường như hành động vì ghen tị với Gandhi. Padamsee sau đó tuyên bố rằng miêu tả của ông không chính xác về mặt lịch sử. Trong một bài báo trên tạp chí về toàn quyền đầu tiên của Pakistan, nhà sử học R. J. Moore viết rằng Jinnah được công nhận rộng rãi là nhân vật trung tâm trong việc thành lập Pakistan. Stanley Wolpert tóm tắt ảnh hưởng sâu sắc của Jinnah đối với thế giới:
"Rất ít cá nhân thay đổi đáng kể dòng chảy lịch sử. Ít người hơn sửa đổi bản đồ thế giới. Hầu như không ai có thể được ghi nhận là đã tạo ra một quốc gia. Muhammad Ali Jinnah đã làm cả ba điều đó."