Lưu Hoa Thanh

1.1. Thời thơ ấu và Giáo dục

Lưu Hoa Thanh sinh ngày 1 tháng 10 năm 1916 tại huyện Hoàng An, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc.
Từ năm 1954 đến 1958, ông được cử đi Liên Xô du học tại Học viện Hải quân Kuznetsov (trước đây là Học viện Hải quân Voroshilov) ở Leningrad (nay là Saint Petersburg). Tại đây, ông đã theo học và được cố vấn bởi Sergei Gorshkov, Đô đốc Hải quân nổi tiếng của Liên Xô, tập trung vào chuyên ngành chỉ huy hải quân. Trong thời gian du học, ông được phong hàm Thiếu tướng Hải quân vào năm 1955.

1.2. Sự nghiệp ban đầu

Tháng 10 năm 1929, Lưu Hoa Thanh gia nhập Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc. Một năm sau, vào tháng 12 năm 1930, ông chính thức gia nhập Hồng quân Trung Quốc. Tháng 10 năm 1935, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Trong thời kỳ Nội chiến Quốc-Cộng (1927-1937, 1946-1949), Lưu Hoa Thanh phục vụ trong Đệ Nhị Dã Chiến Quân, một đơn vị lớn dưới sự chỉ đạo của Đặng Tiểu Bình (lúc đó là Chính ủy). Với vai trò Chủ nhiệm Chính trị Quân đoàn 11, Binh đoàn 3 của Đệ Nhị Dã Chiến Quân, ông là cấp dưới trực tiếp của Đặng Tiểu Bình.
Sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập vào năm 1949, Lưu Hoa Thanh chuyển sang công tác trong lực lượng Hải quân. Từ năm 1958 trở đi, ông đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Phó Tư lệnh thứ nhất kiêm Tham mưu trưởng Căn cứ Lữ Thuận, Phó Tư lệnh Hạm đội Bắc Hải kiêm Tư lệnh Căn cứ Lữ Thuận, và Viện trưởng Viện Nghiên cứu số 7 thuộc Bộ Quốc phòng Trung Quốc.
Vào năm 1965, ông được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Công nghiệp Cơ khí thứ Sáu kiêm Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, đồng thời vẫn kiêm nhiệm chức Viện trưởng Viện Nghiên cứu số 7. Từ năm 1966, ông tiếp tục giữ các chức vụ quan trọng như Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Quốc phòng và Phó Tham mưu trưởng Hải quân. Năm 1975, ông trở thành thành viên cốt lõi của Tổ Lãnh đạo Đảng tại Viện Khoa học Trung Quốc, vẫn kiêm nhiệm Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Quốc phòng. Đến năm 1979, ông giữ chức Trợ lý Tham mưu trưởng và Phó Tham mưu trưởng Hải quân.

2.1. Hoạt động với tư cách Tư lệnh Hải quân

Tháng 8 năm 1982, Lưu Hoa Thanh được bổ nhiệm làm Tư lệnh Hải quân kiêm Phó Bí thư Đảng ủy Hải quân. Trong nhiệm kỳ này, ông đã vạch ra một quy trình ba bước đầy tham vọng nhằm biến Hải quân Trung Quốc thành một lực lượng có tầm hoạt động toàn cầu vào nửa sau thế kỷ 21:

• Giai đoạn một (2000-2010): Phát triển một lực lượng hải quân có khả năng hoạt động trong phạm vi Chuỗi đảo thứ nhất.
• Giai đoạn hai (2010-2020): Hải quân Trung Quốc trở thành một lực lượng khu vực, có khả năng thể hiện sức mạnh đến Chuỗi đảo thứ hai.
• Giai đoạn ba (đến năm 2040): Trung Quốc sẽ sở hữu một hải quân nước xanh hùng mạnh, trong đó tàu sân bay đóng vai trò trung tâm.

Lưu Hoa Thanh là người ủng hộ mạnh mẽ chương trình tàu sân bay của Trung Quốc. Ông khuyến khích sự đổi mới công nghệ trong nước để nâng cao năng lực hải quân, đồng thời chủ trương mua sắm trang thiết bị quy mô lớn từ nước ngoài. Trong những năm 1960 và 1970, ông chịu trách nhiệm chính về nghiên cứu và phát triển hải quân trước khi phụ trách nghiên cứu quân sự quốc gia. Chính ông là người đã đề xuất chiến lược chuỗi đảo theo chỉ thị của Đặng Tiểu Bình.

2.2. Hoạt động Chính trị

Tháng 9 năm 1982, Lưu Hoa Thanh được bầu làm Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ 12 của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Tháng 9 năm 1985, ông thôi giữ chức Ủy viên Trung ương và trở thành Ủy viên Ủy ban Cố vấn Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Tháng 11 năm 1987, ông được bổ nhiệm làm Ủy viên Quân ủy Trung ương và Phó Tổng Thư ký Quân ủy Trung ương. Tháng 1 năm 1988, ông rời chức Tư lệnh Hải quân. Tháng 4 cùng năm, ông được bầu làm Ủy viên Quân ủy Trung ương nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Tháng 9 năm 1988, ông được phong quân hàm Thượng tướng.
Tháng 11 năm 1989, tại Phiên họp toàn thể lần thứ 5 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 13, Giang Trạch Dân nhậm chức Chủ tịch Quân ủy Trung ương. Để kiềm chế ảnh hưởng của anh em họ Dương (Dương Thượng Côn và Dương Bạch Băng) - những người đã tăng cường quyền lực trong quân đội sau Sự kiện Thiên An Môn năm 1989, và để củng cố vai trò của Giang Trạch Dân trong quân đội, Đặng Tiểu Bình đã bổ nhiệm Lưu Hoa Thanh làm Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương. Lưu Hoa Thanh được cho là một nhân vật "không tham vọng và được lòng người", do đó ông được Đặng Tiểu Bình chọn làm người bảo trợ cho Giang Trạch Dân trong quân đội.
Tháng 4 năm 1990, ông được bầu làm Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương nhà nước. Tháng 10 năm 1992, tại Hội nghị toàn thể lần thứ nhất của Ban Chấp hành Trung ương khóa 14, trong khi anh em họ Dương bị loại khỏi quân đội, Lưu Hoa Thanh được bổ nhiệm vào Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc và tái nhiệm chức Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương. Ông là thành viên Ban Thường vụ cuối cùng xuất thân là quân nhân tại ngũ. Kể từ khi ông rời Ban Thường vụ vào năm 1997, không có nhà lãnh đạo quân sự nào khác từng là thành viên của ủy ban này.
Lưu Hoa Thanh chính thức nghỉ hưu sau khi từ chức Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương vào tháng 3 năm 1998. Tuy nhiên, ông vẫn tích cực hoạt động cho đến giữa những năm 1990, xuất hiện trong quân phục tại lễ kỷ niệm 80 năm thành lập Giải phóng quân Nhân dân Trung Quốc ở Bắc Kinh vào năm 2007, và tại lễ kỷ niệm 60 năm Quốc khánh Trung Quốc vào ngày 1 tháng 10 năm 2009.

2.3. Vai trò trong Vụ việc Thiên An Môn năm 1989

Vào ngày 3 và 4 tháng 6 năm 1989, Lưu Hoa Thanh đóng vai trò là tổng chỉ huy cao nhất của lực lượng thiết quân luật được triển khai để trấn áp các cuộc biểu tình tại Quảng trường Thiên An Môn. Cùng với Thượng tướng Trì Hạo Điền làm Phó chỉ huy, ông đã chỉ đạo các hành động của quân đội trong sự kiện này. Vai trò của ông trong vụ việc này là một trong những điểm gây tranh cãi nhất trong sự nghiệp của ông, gắn liền với các quyết định sử dụng vũ lực để giải tán cuộc biểu tình.

3.1. Bối cảnh hình thành tư tưởng chính

Tư tưởng chiến lược của Lưu Hoa Thanh được hình thành dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm kinh nghiệm học tập và làm việc. Thời gian ông du học tại Học viện Hải quân Kuznetsov ở Liên Xô và được cố vấn bởi Sergei Gorshkov, người ủng hộ mạnh mẽ việc xây dựng hải quân nước xanh, đã có ảnh hưởng sâu sắc đến quan điểm của ông về tầm quan trọng của một lực lượng hải quân hiện đại. Kinh nghiệm của ông trong nghiên cứu và phát triển hải quân từ những năm 1960 cũng giúp ông hiểu rõ về khả năng công nghệ cần thiết cho một hải quân mạnh.

3.2. Đặc điểm và Nội dung Tư tưởng

Tư tưởng quân sự cốt lõi của Lưu Hoa Thanh tập trung vào việc hiện đại hóa và mở rộng khả năng hoạt động của Hải quân Trung Quốc ra ngoài vùng biển ven bờ. Ông là kiến trúc sư của "chiến lược chuỗi đảo" ba giai đoạn, nhằm từng bước mở rộng phạm vi hoạt động của hải quân: từ Chuỗi đảo thứ nhất (đến năm 2010), đến Chuỗi đảo thứ hai (đến năm 2020), và cuối cùng là phát triển thành một hải quân nước xanh thực sự có khả năng tác chiến toàn cầu vào năm 2040.
Một trong những điểm nổi bật nhất trong tư tưởng của ông là sự kiên định trong việc thúc đẩy phát triển tàu sân bay. Ông luôn nhấn mạnh rằng tàu sân bay là yếu tố cốt lõi để xây dựng một hải quân hiện đại và có khả năng phô trương sức mạnh trên biển. Lưu Hoa Thanh cũng đề cao tầm quan trọng của đổi mới công nghệ trong nước và việc học hỏi, mua sắm công nghệ tiên tiến từ nước ngoài để nâng cao năng lực hải quân.

6.1. Đánh giá Tích cực

Lưu Hoa Thanh được ca ngợi là "cha đẻ của hải quân hiện đại Trung Quốc" và "cha đẻ của tàu sân bay Trung Quốc" nhờ những đóng góp không ngừng nghỉ của ông trong việc xây dựng một lực lượng hải quân mạnh mẽ. Ông là người đã phác thảo và kiên trì thúc đẩy chiến lược phát triển hải quân ba giai đoạn, tập trung vào khả năng vươn ra đại dương và sở hữu tàu sân bay.
Những nỗ lực của ông đã tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển vượt bậc của Hải quân Trung Quốc trong những thập kỷ sau này. Việc Trung Quốc đưa vào biên chế tàu sân bay Liêu Ninh vào năm 2012, chỉ một năm sau khi ông qua đời, được nhiều người xem là sự hiện thực hóa tầm nhìn của ông.
Trong sự nghiệp của mình, ông đã được trao tặng nhiều danh hiệu và huy chương, bao gồm Huân chương Bát Nhất hạng nhì (1955), Huân chương Độc lập Tự do hạng nhì, và Huân chương Giải phóng hạng nhất. Ông cũng được trao tặng Huân chương Quốc kỳ hạng nhất của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên vào năm 1989 và Huân chương Hữu nghị của Liên bang Nga vào năm 1999 vì những đóng góp trong việc củng cố quan hệ Trung-Nga.

6.2. Phê bình và Tranh cãi

Vai trò của Lưu Hoa Thanh trong Sự kiện Thiên An Môn năm 1989 là một điểm gây tranh cãi lớn trong sự nghiệp của ông. Với tư cách là tổng chỉ huy lực lượng thiết quân luật, ông đã tham gia vào việc trấn áp các cuộc biểu tình, một hành động vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế và các nhà hoạt động nhân quyền.
Ngoài ra, việc ông trở thành thành viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc khi vẫn còn là quân nhân tại ngũ, một điều hiếm thấy kể từ những năm 1990, đã làm dấy lên những lo ngại về ảnh hưởng của quân đội trong cấu trúc quyền lực chính trị của Trung Quốc. Một số ý kiến cho rằng điều này phản ánh sự mất cân bằng quyền lực và khả năng quân đội có thể can thiệp sâu vào các vấn đề chính trị.
Vấn đề liên quan đến con gái ông, Lưu Triều Oánh, và vai trò của cô trong vụ bê bối tài chính chiến dịch tranh cử tại Hoa Kỳ năm 1996, cũng đã phần nào ảnh hưởng đến hình ảnh của ông, dù đây là vấn đề cá nhân của người thân.

7.1. Ảnh hưởng đến Thế hệ Sau

Các chiến lược và tư tưởng của Lưu Hoa Thanh, đặc biệt là chiến lược chuỗi đảo và tầm nhìn về một hải quân nước xanh mạnh mẽ tập trung vào tàu sân bay, đã trở thành kim chỉ nam cho sự phát triển hải quân của Trung Quốc trong những thập kỷ tiếp theo. Các thế hệ lãnh đạo quân sự sau này tiếp tục theo đuổi và mở rộng các mục tiêu mà ông đã đề ra.
Việc Hải quân Trung Quốc liên tục phát triển năng lực, từ việc đưa tàu sân bay vào biên chế cho đến mở rộng hoạt động ra các vùng biển xa, đều là minh chứng cho di sản lâu dài của Lưu Hoa Thanh. Ông đã gieo mầm cho một tầm nhìn chiến lược mà sau này đã được các thế hệ kế cận hiện thực hóa, củng cố vị thế cường quốc biển của Trung Quốc trên trường quốc tế.