Kensaku Segoe

1.1. Tuổi thơ và giáo dục

Segoe Kensaku sinh ngày 22 tháng 5 năm 1889 tại làng Nomura, hạt Saeki, tỉnh Hiroshima (nay là Etajima, tỉnh Hiroshima). Ông là con trai thứ hai trong một gia đình có cha từng là thành viên hội đồng tỉnh. Hòn đảo Nomura, nơi ông lớn lên, nổi tiếng là một vùng đất có truyền thống cờ vây phát triển mạnh mẽ. Ông nội của Segoe là một người say mê cờ vây, từng được Honinbo Shugen phong cấp sơ đẳng (dan).

Năm 5 tuổi, trong thời gian mắc bệnh về mắt và tai, Segoe được ông nội hướng dẫn những bước cơ bản về cờ vây. Khi vào trường trung học, ông đã có thể chơi ngang tài ngang sức với những người chơi trình độ nhị, tam đẳng. Tại trường trung học Hiroshima Ichichu (nay là Trường Trung học Quốc Thái Tự tỉnh Hiroshima), ông là bạn học cùng lớp với Kaya Okinori. Vào kỳ nghỉ hè năm 1905, ông đến Kobe (quê ngoại của mẹ ông) và được các kỳ thủ như Nakane Hojiro, Abe Kamejiro, Kohara Yoshitaro, và Hashimoto Tozaburo hướng dẫn cờ vây với chấp từ ba quân đến hai quân.

1.2. Sự nghiệp cờ vây ban đầu

Sau khi tốt nghiệp, năm 1909, ở tuổi 20, Segoe Kensaku cùng với Mochizuki Keisuke, một thành viên hội đồng tỉnh và là bạn thân của cha ông, đến Tokyo. Tại đây, ông gia nhập Hoensha (phương viên xã), một trong những tổ chức cờ vây hàng đầu lúc bấy giờ, đang đối đầu với phái Honinbo do Honinbo Shusai dẫn dắt. Với sự khuyến khích của Mochizuki, Segoe đã quyết tâm theo đuổi con đường cờ vây chuyên nghiệp.

Cùng năm 1909, với thành tích xuất sắc, ông được mời tham gia Giải đấu "Thiếu Tráng Kỳ Khách Huyết Chiến Hội" của báo Tokyo Asahi Shimbun. Dù chưa có đẳng cấp chính thức, ông đã đối đầu với kỳ thủ Takabe Dohira Tứ đẳng (người chơi quân tiên) và giành chiến thắng bốn mục, tạo nên tiếng vang lớn với tựa đề "Tranh cờ giữa Tứ đẳng và Vô đẳng". Trước khi về quê để thực hiện nghĩa vụ quân sự, ông đã vượt qua kỳ thi đấu thử với Suzuki Tamejiro Tam đẳng (người chơi quân tiên) với tỷ số 4 thắng 2 thua, được phong thẳng lên Tam đẳng, khiến ông được coi là một "thiên tài trẻ tuổi sáng chói như sao chổi".

Năm 1917, ông được phong lên Ngũ đẳng. Đến năm 1920, ông đã đạt đến trình độ được xếp chơi quân tiên với Honinbo Shusai, minh chứng cho sự tiến bộ vượt bậc của mình. Ông cũng tích cực hợp tác trong "Lục Hoa Hội", một nhóm nghiên cứu gồm các kỳ thủ trẻ thuộc phái Honinbo và Hoensha. Năm 1921, ông được phong lên Lục đẳng. Cũng trong năm đó, ông cùng với Ganari Junichi, Suzuki Tamejiro và Takabe Dohira thành lập Hiseikai (Tị Thánh Hội). Tổ chức này đã mang một làn gió mới vào giới cờ vây Nhật Bản, vốn còn nhiều hủ tục phong kiến, bằng việc áp dụng các quy tắc như đánh quân bằng nhau (sōgo-sen) và chế độ giới hạn thời gian.

1.3. Thành lập Nihon Ki-in

Sau Đại địa chấn Kanto năm 1923, giới cờ vây Nhật Bản rơi vào tình trạng chia rẽ. Nhận thấy sự cần thiết phải thống nhất các phái cờ, Segoe Kensaku đã nỗ lực hòa giải giữa phái Honinbo và Hoensha. Ông tìm kiếm sự hỗ trợ từ Ōkura Kihachirō, một nhà tài phiệt lớn. Nhờ những cố gắng không ngừng nghỉ của ông, Nihon Ki-in (Hiệp hội Cờ vây Nhật Bản) đã được thành lập vào năm 1924, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử cờ vây Nhật Bản.

1.4. Hoạt động trước chiến tranh

Năm 1926, Segoe Kensaku được đề cử và phong lên Thất đẳng. Từ năm 1927, ông trở thành chủ tướng đội Đông trong các trận đấu Đông-Tây đối kháng, hoạt động tích cực cùng với chủ tướng đội Tây là Suzuki Tamejiro. Tuy nhiên, trong giải đấu Oteai mùa thu năm 1928, trận đấu của ông với Takahashi Shigeyuki đã gặp phải vấn đề "mannen-ko" (kiếp vạn niên), gây tranh cãi và khiến kết quả trận đấu bị tạm hoãn, làm phức tạp tình hình. Điều này khiến ông không thể thăng lên Bát đẳng ngay lập tức, và sau đó ông đã thua Miyasaka Kanjii, bỏ lỡ cơ hội thăng đẳng. Cũng trong năm đó, các trận đấu Đông-Tây đối kháng bị bãi bỏ.

Năm 1939, Segoe Kensaku giành vị trí thứ hai trong vòng tứ kết của Giải Honinbo lần thứ nhất. Đến năm 1942, ông được phong lên Bát đẳng cùng với Suzuki Tamejiro và Kato Shin. Năm 1944, ông tham gia giải đấu Jun-Meijin (Á quân Danh nhân).

1.5. Giai đoạn Chiến tranh Thái Bình Dương và trận đấu bom nguyên tử

Năm 1945, vào cuối Chiến tranh Thái Bình Dương, trụ sở Nihon Ki-in ở Tokyo đã bị thiêu rụi trong Không kích Tokyo, làm mất mát toàn bộ dụng cụ cờ và hồ sơ. Trong bối cảnh khó khăn đó, nhờ sự nỗ lực của Segoe Kensaku, trận đấu thứ ba của Giải Honinbo đã được tổ chức tại ngoại ô Hiroshima vào tháng 8 cùng năm. Trận đấu này, được biết đến là trận đấu bom nguyên tử hay trận đấu dưới bom nguyên tử, diễn ra giữa Honinbo Hashimoto Utaro và người thách đấu Iwamoto Kaoru Thất đẳng tại Yoshimien, Itsukaichi-cho (nay thuộc Saeki-ku, Hiroshima).

Khi trận đấu đang diễn ra, quả bom nguyên tử đã nổ tung ở Hiroshima. Trận đấu bị gián đoạn bởi một luồng gió mạnh, và tất cả các thành viên chi nhánh Hiroshima của Nihon Ki-in ở lại thành phố đều thiệt mạng. Segoe Kensaku cũng là một người sống sót sau vụ ném bom (hibakusha), và ông đã mất đi người con trai thứ ba cùng cháu trai trong thảm kịch này. Sau này, tại Trung tâm Cờ vây Nihon Ki-in ở Seattle, một bức tranh ghép bằng gạch mô phỏng thế trận cờ lúc bom nguyên tử được thả xuống đã được xây dựng, do Quỹ Iwamoto tài trợ.

1.6. Tái thiết hậu chiến và vai trò Chủ tịch Nihon Ki-in

Sau chiến tranh, Segoe Kensaku cùng với Iwamoto và những người khác đã nỗ lực hết mình để tái thiết Nihon Ki-in. Năm 1946, ông được bổ nhiệm làm Chủ tịch đầu tiên của Nihon Ki-in. Vào tháng 4 cùng năm, ông cho phép tái khởi động giải đấu chuyên nghiệp Oteai và tái bản tạp chí "Kido". Năm 1948, trụ sở mới của Nihon Ki-in (tại Takanawa, Shiba, quận Minato, Tokyo) đã được khánh thành. Tuy nhiên, cùng năm đó, ông phải từ chức Chủ tịch do một phát ngôn sai lầm trên báo Yomiuri Shimbun. Năm 1950, ông trở thành kiểm toán viên của Toyo Pulp, công ty do Kishi Nobusuke làm chủ tịch.

Ngay cả sau khi từ chức, ông vẫn tiếp tục cống hiến hết mình cho sự phát triển, phổ biến cờ vây trong nước và quốc tế. Năm 1952, ông tham gia trận đấu "Toàn Honinbo Toàn Bát đẳng".

1.7. Những năm cuối đời và vinh dự

Năm 1955, Segoe Kensaku nghỉ hưu và cùng với Suzuki Tamejiro được phong danh hiệu Cửu đẳng Danh dự. Năm 1958, ông là kỳ thủ cờ vây đầu tiên nhận được Huân chương Ruy băng Tím (Shiju Hōshō). Năm 1966, ông được trao tặng Huân chương Bảo vật Thần kỳ hạng Hai (Kun Nito Zuihōshō).

Khoảng năm 80 tuổi, sức khỏe của ông bắt đầu suy giảm, mắt, tai và chân yếu dần. Ông tiếp tục cống hiến cho cờ vây cho đến cuối đời.

2.1. Lịch sử thăng đẳng

• 1909: Thăng lên Tam đẳng (thăng cấp vượt bậc)
• 1912: Tứ đẳng
• 1917: Ngũ đẳng
• 1921: Lục đẳng
• 1926: Thất đẳng
• 1942: Bát đẳng
• 1955: Cửu đẳng Danh dự

2.2. Các trận đấu đáng chú ý

Trận đấu tiêu biểu nhất thể hiện phong cách và sự kiên cường của Segoe Kensaku là ván cờ với Danh nhân Honinbo Shusai vào ngày 17 và 27 tháng 1 năm 1920, được đăng trên báo Manchoho, với tiêu đề "Tiến sát Shusai". Trong thời điểm đó, Segoe Kensaku và Suzuki Tamejiro của Hoensha là những kỳ thủ đang thách thức Honinbo Shusai, và họ đã đạt đến trình độ được chơi quân tiên.

Trong ván cờ này:

• Ván cờ bắt đầu với việc quân Trắng của Shusai tập trung ngăn chặn lối khai cuộc theo kiểu Shusaku của quân Đen (Segoe). Nước Trắng 8 đến 12 là một hình thức quây thường thấy.
• Quân Đen từ nước 15 đến 19 giành tiên thủ để chuyển sang nước 21, hướng tới một lối khai cuộc nhanh chóng.
• Nước Trắng 24 tấn công (atekomi) dự kiến Đen sẽ nối (tsugi) ở nước 29, nhưng Đen đã bỏ qua và phản công ở nước 27, giành quyền chủ động trong cuộc chiến.
• Sau đó, Đen phong tỏa quân Trắng ở biên trái và củng cố trung tâm, dù cho Trắng có được một khoảng đất lớn ở biên trên. Cuối cùng, Đen đã kiểm soát trung tâm và giành chiến thắng áp đảo.
• Trận đấu kết thúc ở nước 177, quân Đen thắng bằng cách bỏ cuộc (chūshi).

Ngoài ra, ông còn có các thành tích khác như:

• Năm 1926, ông thua 0-1 trước Onoda Chiyotaro trong trận đấu "Viện xã đối kháng".
• Năm 1927, ông vô địch giải Oteai (nhóm Giáp) giai đoạn cuối.
• Trong các hoạt động giao lưu cờ vây Nhật Bản - Trung Quốc năm 1960, ông đạt thành tích 3 thắng, 1 hòa, 1 thua.

6.1. Đánh giá tích cực

• Thống nhất giới cờ vây và thành lập Nihon Ki-in: Segoe Kensaku được tôn vinh là "Cha đẻ của Nihon Ki-in" vì vai trò tiên phong trong việc thống nhất các phái cờ vây đối địch và thành lập Nihon Ki-in vào năm 1924. Sau chiến tranh, ông tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc tái thiết tổ chức này, trở thành Chủ tịch đầu tiên và khởi động lại các hoạt động chuyên nghiệp.
• Quốc tế hóa cờ vây: Ông đã tiên phong trong các hoạt động giao lưu quốc tế, đưa cờ vây Nhật Bản ra thế giới thông qua các chuyến thăm và trao đổi với Trung Quốc, Mãn Châu, Hawaii và Đài Loan. Những nỗ lực này đã góp phần đáng kể vào sự phổ biến của cờ vây toàn cầu.
• Đào tạo nhân tài: Segoe Kensaku là một nhà giáo dục xuất sắc, đã phát hiện và đào tạo nhiều kỳ thủ vĩ đại, trong đó có những huyền thoại như Go Seigen, Hashimoto Utaro và Cho Hun-hyun. Sự đóng góp của ông trong việc ươm mầm tài năng đã định hình tương lai của cờ vây chuyên nghiệp.
• Vinh dự và giải thưởng: Ông là kỳ thủ cờ vây đầu tiên được trao tặng Huân chương Ruy băng Tím vào năm 1958 và sau đó là Huân chương Bảo vật Thần kỳ hạng Hai vào năm 1966, minh chứng cho những đóng góp to lớn của ông cho xã hội và giới cờ. Năm 2009, ông được vinh danh trong Đại sảnh Danh vọng Cờ vây.
• Tác phẩm và giáo trình: Ông đã viết và biên soạn nhiều sách chuyên khảo, giáo trình và tuyển tập kỳ phổ, cung cấp kiến thức và kỹ thuật cờ vây cho nhiều thế hệ học hỏi.

6.2. Phê phán và tranh cãi

Trong sự nghiệp của mình, Segoe Kensaku cũng phải đối mặt với một số khó khăn và tranh cãi:

• Vấn đề "mannen-ko": Năm 1928, một vấn đề về "mannen-ko" (kiếp vạn niên) trong trận đấu với Takahashi Shigeyuki đã gây ra tranh chấp và ảnh hưởng đến cơ hội thăng cấp Bát đẳng của ông.
• Từ chức Chủ tịch Nihon Ki-in: Năm 1948, ông từ chức Chủ tịch Nihon Ki-in do một phát ngôn không phù hợp trên báo Yomiuri Shimbun.
• Hoạt động thi đấu sau năm 1945: Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, tần suất tham gia các giải đấu chính thức của ông khá thấp. Một số nguồn tin cho rằng những mâu thuẫn nội bộ trong Nihon Ki-in cũng góp phần khiến ông trở thành một nhân vật có phần bị cô lập, dù vẫn được kính trọng.

6.3. Ảnh hưởng đối với giới cờ vây

Segoe Kensaku đã có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của cờ vây hiện đại thông qua các hoạt động sau:

• Thống nhất và thể chế hóa: Vai trò của ông trong việc thành lập và tái thiết Nihon Ki-in đã tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển có hệ thống của cờ vây chuyên nghiệp tại Nhật Bản.
• Đổi mới quy tắc: Thông qua Hiseikai, ông đã góp phần đưa các quy tắc mới như chơi quân bằng nhau và giới hạn thời gian vào cờ vây, thay đổi các truyền thống cũ kỹ và tạo ra một môi trường thi đấu công bằng hơn.
• Phổ biến cờ vây: Bằng những chuyến giao lưu quốc tế và việc viết sách, ông đã giúp mở rộng phạm vi ảnh hưởng của cờ vây ra ngoài biên giới Nhật Bản.
• Xây dựng hệ thống đào tạo: Việc ông đào tạo ra nhiều thế hệ kỳ thủ tài năng đã đặt nền móng cho hệ thống giáo dục cờ vây hiện đại và tiếp tục sản sinh ra những kỳ thủ hàng đầu thế giới.

6.4. Các đài tưởng niệm

Để ghi nhận những đóng góp to lớn của Segoe Kensaku, vào năm 1983, một bức tượng đồng (do Enzuka Shozo sáng tác) đã được dựng lên và trao tặng cho quê hương ông, đảo Nomi.