1. Tổng quan
Francisco Esteban Acuña de Figueroa (Francisco Esteban Acuña de FigueroaSpanish; sinh ngày 3 tháng 9 năm 1791 - mất ngày 6 tháng 10 năm 1862) là một nhà thơ và nhà văn người Uruguay. Ông được biết đến rộng rãi với vai trò là tác giả lời của quốc ca Uruguay và quốc ca Paraguay. Cuộc đời và sự nghiệp của ông phản ánh một giai đoạn đầy biến động trong lịch sử Nam Mỹ, khi các quốc gia trong khu vực giành độc lập từ sự cai trị của thực dân Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Mặc dù có lập trường chính trị trung thành với các chính quyền thực dân ban đầu, ông vẫn để lại di sản văn học đồ sộ và những đóng góp quan trọng cho nền văn hóa khu vực. Bài viết này sẽ đi sâu vào cuộc đời, sự nghiệp công vụ, các tác phẩm nổi bật và di sản của ông, đặc biệt là những đóng góp văn học có giá trị vượt thời gian, đồng thời xem xét một cách khách quan lập trường chính trị phức tạp của ông.
2. Cuộc đời
Cuộc đời của Francisco Esteban Acuña de Figueroa gắn liền với những biến động chính trị và xã hội của Uruguay và khu vực La Plata vào cuối thế kỷ 18 và giữa thế kỷ 19.
2.1. Thời thơ ấu và giáo dục
Francisco Esteban Acuña de Figueroa sinh ra tại Montevideo, Uruguay vào ngày 3 tháng 9 năm 1791. Ông là con trai của Jacinto Acuña de Figueroa, người giữ chức vụ thủ quỹ của Kho bạc Hoàng gia. Môi trường gia đình có ảnh hưởng lớn đến định hướng ban đầu của ông. Cha ông đã gửi ông đến Buenos Aires, Argentina để học tập. Quá trình giáo dục ban đầu của ông diễn ra tại Tu viện San Bernardino. Sau đó, ông hoàn thành việc học tại Trường Cao đẳng Hoàng gia San Carlos ở Buenos Aires. Năm 1810, do cuộc xâm lược thành phố, ông trở về Montevideo sau khi theo đuổi các nghiên cứu về nghệ thuật. Tại Montevideo, ông vừa làm việc cho cha mình, vừa sáng tác thơ. Vào thời điểm đó, Montevideo không có nhà in, vì vậy không có tác phẩm nào của ông được xuất bản.
2.2. Lập trường chính trị ban đầu
Không giống như nhiều trí thức cùng thời ủng hộ phong trào độc lập, Acuña de Figueroa không ủng hộ sự nghiệp độc lập mà vẫn giữ lòng trung thành với các chính quyền thực dân của Francisco Javier Elío và Gaspar de Vigodet. Sau khi Montevideo thất thủ vào năm 1814, khi mới 25 tuổi, ông bị lưu đày đến Cung điện Bồ Đào Nha ở Rio de Janeiro, Brasil. Tại đây, ông đảm nhiệm các chức năng ngoại giao cho Tây Ban Nha. Trong khi đó, cha ông vẫn ở lại Montevideo và được chính phủ mới giữ lại chức vụ nhờ năng lực làm việc của mình.
3. Sự nghiệp công vụ
Sau thời gian lưu đày, Francisco Acuña de Figueroa trở về Montevideo và tiếp tục đóng góp cho xã hội thông qua nhiều chức vụ công quyền quan trọng.
Ông trở về Montevideo vào năm 1818, sau sự thất thủ của José Artigas và thành phố rơi vào sự cai trị của Bồ Đào Nha. Ngoài công việc sáng tác văn học, ông còn đảm nhiệm nhiều chức vụ công quyền khác nhau. Ông kế nhiệm cha mình làm thủ quỹ nhà nước. Năm 1846, ông trở thành thành viên của ủy ban kiểm duyệt các tác phẩm sân khấu. Từ năm 1840 đến 1847, ông giữ chức giám đốc Thư viện Công cộng và Bảo tàng. Những vai trò này cho thấy sự tham gia sâu rộng của ông vào đời sống văn hóa và hành chính của Montevideo trong giai đoạn đó.
4. Tác phẩm chính
Francisco Acuña de Figueroa có một sự nghiệp văn học phong phú và đa dạng, để lại nhiều tác phẩm có giá trị.
Toàn bộ tác phẩm văn học của ông, do chính ông biên soạn vào năm 1848, đã được xuất bản sau khi ông qua đời vào năm 1890, gồm 12 tập dưới nhan đề chung là "Toàn tập" (Complete Works). Các tác phẩm này bao gồm nhiều bài thơ, truyện ngắn và các thể loại khác.
4.1. Soạn lời quốc ca
Một trong những đóng góp nổi bật nhất của Acuña de Figueroa là việc ông sáng tác lời cho quốc ca của hai quốc gia Nam Mỹ. Ông là tác giả lời của quốc ca Uruguay, được sáng tác từ năm 1833. Ngoài ra, ông cũng viết lời cho quốc ca Paraguay. Điều này tạo nên một điểm đặc biệt trong di sản của ông, khi một người từng trung thành với chính quyền thực dân lại là tác giả của những bài quốc ca tượng trưng cho nền độc lập của các quốc gia mới.
4.2. Tác phẩm văn học và phong cách
Các tác phẩm của Acuña de Figueroa bao gồm nhiều bài thơ và truyện. Một số bài thơ của ông cũng đã được xuất bản thành sách vào năm 1857. Nhiều tác phẩm của ông mang một giọng văn châm biếm mạnh mẽ, thể hiện cái nhìn sắc sảo của ông về xã hội và chính trị thời bấy giờ. Một tuyển tập các bài thơ của ông đã được xuất bản vào năm 1965 trong bộ sưu tập các tác phẩm kinh điển của Uruguay bởi Thư viện Artigas.
4.3. Salve Multiforme
Một trong những bài thơ độc đáo và kỳ lạ nhất của ông là Salve Multiforme (Lời chào đa hình). Tác giả đã mô tả bài thơ này có hai ứng dụng và hai mục tiêu khác nhau. Mục tiêu đầu tiên, cốt yếu và cụ thể nhất, là thuần túy tôn giáo, như một sự tôn kính và ca ngợi không ngừng nghỉ đối với Nữ hoàng thiêng liêng của thiên đàng. Nó là lời cầu nguyện Salve được trình bày và có thể tái tạo theo vô số cách: nhiều đến mức hàng triệu năm đọc liên tục cũng không đủ để hoàn thành tất cả các cách diễn giải có thể có của lời cầu nguyện này. Mục tiêu thứ hai mang tính thế tục hoặc chính trị.
Acuña de Figueroa đã chia bài Salve thành 44 đoạn, đặt liên tiếp trong 44 cột, được đánh số từ 1 đến 44. Mỗi đoạn, trong cột riêng của nó, có 26 cách diễn giải khác nhau, hoặc ít nhất là các từ liên quan tương tự, và có thể kết hợp với bất kỳ 27 đoạn nào của các cột trước và sau mà không làm mất đi ý nghĩa của bài Salve. Bài thơ luôn duy trì cú pháp ngữ pháp của nó, và không lặp lại một đoạn đã sử dụng trong toàn bộ bài Salve.
Kết quả là, bằng cách chọn ngẫu nhiên bất kỳ đoạn nào từ cột thứ nhất, một đoạn khác từ cột thứ hai, một đoạn khác từ cột thứ ba, và cứ thế tiếp tục cho đến cột thứ 44, một cách diễn giải hoàn chỉnh của bài Salve sẽ luôn được hình thành, có thể thanh lịch, có thể yếu ớt, nhưng không bao giờ không phù hợp hoặc không mạch lạc về ý nghĩa. Do đó, với 27 đoạn trong cột thứ nhất, tự do kết hợp với bất kỳ 27 đoạn nào trong cột tiếp theo, và cứ thế tiếp tục theo cách tương tự với các cột khác, rõ ràng là hàng triệu triệu bài Salve có thể được kết hợp và hợp nhất, với ít nhiều sự khác biệt giữa các đoạn. Khi đến cột 44, từ "Amen" được thêm vào, nằm ở cột cuối cùng hoặc cột bổ sung, để kết thúc mỗi lời cầu nguyện một cách phù hợp.
5. Cái chết
Francisco Esteban Acuña de Figueroa qua đời tại Montevideo vào ngày 6 tháng 10 năm 1862.
6. Di sản và đánh giá
Francisco Acuña de Figueroa để lại một di sản phức tạp nhưng đáng kể trong lịch sử Uruguay và Paraguay. Với vai trò là tác giả lời của quốc ca cho cả hai quốc gia, ông đã góp phần định hình biểu tượng quốc gia trong giai đoạn hình thành độc lập. Điều này tạo nên một sự tương phản đáng chú ý với lập trường chính trị ban đầu của ông, vốn trung thành với chính quyền thực dân. Sự nghiệp công vụ của ông, bao gồm các vị trí như thủ quỹ và giám đốc thư viện, cho thấy sự tham gia của ông vào việc xây dựng bộ máy hành chính và văn hóa của đất nước sau độc lập.
Về mặt văn học, "Toàn tập" của ông, được xuất bản sau khi ông qua đời, chứng minh một khối lượng sáng tác đồ sộ. Phong cách châm biếm mạnh mẽ trong nhiều tác phẩm của ông phản ánh một cái nhìn phê phán về xã hội và chính trị, đồng thời thể hiện tài năng văn chương của ông. Đặc biệt, bài thơ Salve Multiforme cho thấy sự sáng tạo độc đáo và khả năng thử nghiệm hình thức của ông, vượt xa những khuôn khổ thơ ca truyền thống. Mặc dù lập trường chính trị của ông có thể gây tranh cãi trong bối cảnh đấu tranh giành độc lập, nhưng những đóng góp văn học và vai trò của ông trong việc tạo ra các biểu tượng quốc gia đã đảm bảo vị trí của ông trong lịch sử văn hóa khu vực.