1. Thời thơ ấu và Giáo dục
Francis Perrin sinh ra trong một gia đình có truyền thống khoa học và được nuôi dưỡng trong môi trường học thuật ưu tú, đặt nền móng vững chắc cho sự nghiệp sau này của ông.
1.1. Thời thơ ấu và Gia đình
Francis Perrin sinh ngày 17 tháng 8 năm 1901 tại Paris, Pháp. Ông là con trai duy nhất của Jean Perrin, một nhà vật lý nguyên tử nổi tiếng người Pháp, người đã đoạt giải Nobel Vật lý. Mối quan hệ gia đình của ông còn mở rộng khi ông kết hôn với Colette Auger, em gái của nhà vật lý Pierre Victor Auger.
1.2. Học vấn
Francis Perrin theo học trung học tại Paris trước khi vào École Normale Supérieure ở Paris. Ông tốt nghiệp với tấm bằng thạc sĩ Vật lý vào năm 1922. Năm 1928, ông bảo vệ thành công luận án tiến sĩ khoa học toán học tại Đại học Sorbonne (còn gọi là Faculté des sciences de Paris), với đề tài "Etude mathématique du mouvement Brownien de rotation" (Nghiên cứu toán học về chuyển động Brown quay). Một năm sau, ông tiếp tục nhận bằng tiến sĩ Vật lý. Sau khi tốt nghiệp, ông trở thành phụ giảng tại Đại học Sorbonne và sau đó là giảng viên tại Collège de France.
2. Sự nghiệp Khoa học
Francis Perrin đã có những đóng góp đáng kể trong nhiều lĩnh vực của vật lý, đặc biệt là vật lý hạt nhân, và đã đảm nhiệm nhiều vị trí học thuật quan trọng.
2.1. Nghiên cứu ban đầu
Sự nghiệp khoa học của Francis Perrin bắt đầu với các công trình nghiên cứu về hiện tượng huỳnh quang và chuyển động Brown. Luận án tiến sĩ của ông về chuyển động Brown quay là một trong những công trình đầu tiên của ông, thể hiện nền tảng vững chắc trong vật lý lý thuyết và toán học.
2.2. Vật lý hạt nhân và Nghiên cứu
Francis Perrin đã có những đóng góp tiên phong trong lĩnh vực vật lý hạt nhân. Năm 1933, liên quan đến neutrino, ông đã ước tính rằng khối lượng của neutrino "phải bằng không - hoặc ít nhất là nhỏ so với khối lượng của electron". Đây là một dự đoán quan trọng trong lịch sử vật lý hạt.
Sau đó, ông tiếp tục nghiên cứu sâu về sự phân hạch của urani tại Collège de France. Vào năm 1939, cùng với Frédéric Joliot-Curie và nhóm nghiên cứu của ông, Francis Perrin đã thiết lập khả năng xảy ra phản ứng dây chuyền hạt nhân và khả năng sản xuất năng lượng hạt nhân. Công trình này là một bước đột phá, mở đường cho việc phát triển cả năng lượng hạt nhân dân sự và quân sự.
2.3. Các vị trí Học thuật
Sự nghiệp học thuật của Francis Perrin trải dài qua nhiều tổ chức danh tiếng:
- Từ năm 1928, ông là giảng viên tại Collège de France.
- Trong những năm Chiến tranh thế giới thứ hai, ông sang Hoa Kỳ và làm giảng viên tại Đại học Columbia ở Thành phố New York.
- Năm 1946, sau khi trở về Pháp, ông trở thành trưởng khoa Vật lý Nguyên tử và Phân tử của một trường cao đẳng ở Paris, và giữ chức vụ Giáo sư tại Collège de France trong ghế Vật lý Nguyên tử và Phân tử từ năm 1946 đến 1972.
2.4. Khám phá Lò phản ứng Phân hạch Hạt nhân Tự nhiên
Vào năm 1972, Francis Perrin đã có một khám phá mang tính đột phá khi ông phát hiện ra các lò phản ứng phân hạch hạt nhân tự nhiên tại Oklo, Gabon. Phát hiện này chứng minh rằng các phản ứng phân hạch hạt nhân có thể xảy ra một cách tự nhiên trong điều kiện địa chất cụ thể, cung cấp cái nhìn sâu sắc về lịch sử địa chất và hạt nhân của Trái Đất.
3. Sự nghiệp Công vụ và Hành chính
Francis Perrin không chỉ là một nhà khoa học xuất sắc mà còn là một nhân vật chủ chốt trong các cơ quan chính phủ và hoạt động quốc tế, định hình chính sách năng lượng hạt nhân của Pháp.
3.1. Cao ủy Cơ quan Năng lượng Nguyên tử (CEA)
Năm 1951, Francis Perrin được bổ nhiệm làm Cao ủy Cơ quan Năng lượng Nguyên tử (CEA), thay thế Frédéric Joliot-Curie, người đã bị miễn nhiệm vì phản đối nghiên cứu quân sự. Với vai trò này, Perrin đã gia nhập một nhóm vận động gồm khoảng một chục người, bao gồm các chính trị gia như Jacques Chaban-Delmas, Maurice Bourgès-Maunoury và Félix Gaillard, các sĩ quan quân đội như các tướng Ailleret, Gallois và Crépin, các nhà kỹ trị như Pierre Guillaumat và Raoul Dautry, hoặc các nhà khoa học như Yves Rocard và Bertrand Goldschmidt. Nhóm này đã chứng tỏ sự hiệu quả đặc biệt trong việc thúc đẩy một chương trình nghiên cứu chuyên sâu nhằm cho phép Pháp triển khai vũ khí hạt nhân mà không chịu sự kiểm soát chính trị thực sự từ bên ngoài. Các bộ phận bí mật đã được thành lập trong CEA từ năm 1954 để thực hiện chính sách này. Charles de Gaulle đã được thông báo về công việc trong thời kỳ "Vượt sa mạc" của ông (1953-1958), đặc biệt là bởi Chaban-Delmas. Khi de Gaulle trở lại nắm quyền vào năm 1958, tiến độ công việc đã đạt đến mức ngày thử hạt nhân đầu tiên, Gerboise Bleue, đã được ấn định vào năm 1960. Francis Perrin giữ chức vụ này cho đến năm 1970.
3.2. Phát triển Vũ khí Hạt nhân Pháp và Hợp tác Quốc tế
Vai trò của Francis Perrin trong chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Pháp là rất đáng kể. Ngoài ra, ông còn tham gia vào hợp tác nghiên cứu hạt nhân với Israel. Năm 1986, ông công khai tuyên bố rằng vào năm 1949, các nhà khoa học Israel đã được mời đến Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân Saclay của Pháp. Sự hợp tác này đã dẫn đến một nỗ lực chung, bao gồm việc chia sẻ kiến thức giữa các nhà khoa học Pháp và Israel, đặc biệt là những người có kiến thức từ Dự án Manhattan.
3.3. Hợp tác Khoa học Quốc tế
Francis Perrin là người ủng hộ mạnh mẽ dự án thành lập một trung tâm nghiên cứu hạt nhân châu Âu và là người ký kết cho Pháp vào Công ước thành lập Hội đồng Lâm thời CERN vào tháng 2 năm 1952 tại Geneva. Ông được bầu làm Phó Chủ tịch của hội đồng này và tiếp tục là đại diện của Pháp tại Hội đồng CERN cho đến năm 1972. Năm 1958, ông được cử làm chủ tọa của hội nghị Geneva bàn về "nguyên tử phục vụ cho hòa bình", thể hiện cam kết của ông đối với việc sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình và hợp tác quốc tế.
4. Giải thưởng và Vinh danh
Trong suốt sự nghiệp của mình, Francis Perrin đã nhận được nhiều giải thưởng và vinh danh, ghi nhận những đóng góp to lớn của ông cho khoa học và xã hội.
- Năm 1953, ông được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học Pháp.
- Cũng trong năm 1953, ông được trao tặng Bắc Đẩu Bội tinh, một trong những huân chương cao quý nhất của Pháp.
- Một phòng thí nghiệm nghiên cứu của Pháp, liên kết giữa Cơ quan Năng lượng Nguyên tử và Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp, đã được đặt theo tên ông: Laboratoire Francis-Perrin.
5. Đời sống Cá nhân
Francis Perrin kết hôn với Colette Auger, em gái của nhà vật lý Pierre Auger. Sau khi từ chức khỏi Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Pháp, ông trở thành chủ tịch của Union des Athées (Liên minh những người vô thần). Trong những năm Chiến tranh thế giới thứ hai, khi ở Mỹ, ông cũng là đại diện cho kiều bào Pháp lưu vong ở Algieria.
6. Tác phẩm
Francis Perrin là tác giả của nhiều công trình khoa học quan trọng, bao gồm các luận án, sách và bài báo:
- Etude mathématique du mouvement brownien de rotationNghiên cứu toán học về chuyển động Brown quayFrench (luận án tiến sĩ) (1928)
- La Fluorescence des solutions, induction moléculaire, polarisation et durée d'émission, photochimieHuỳnh quang của dung dịch, cảm ứng phân tử, phân cực và thời gian phát xạ, quang hóa họcFrench (1929)
- FluorescenceHuỳnh quangFrench (1931)
- La dynamique relativiste et l'inertie de l'énergieĐộng lực học tương đối tính và quán tính năng lượngFrench (1932)
- Théorie quantique des transferts d'activation entre molécules de même espèce. Cas des solutions fluorescentesLý thuyết lượng tử về sự truyền kích hoạt giữa các phân tử cùng loại. Trường hợp dung dịch huỳnh quangFrench (1932)
- Calcul relatif aux conditions eventuelles de transmutation en chaine de l'uraniumTính toán liên quan đến các điều kiện có thể xảy ra của sự biến đổi dây chuyền của uraniFrench (1939)
- Traité du calcul des probabilités et de ses applicationsChuyên luận về tính toán xác suất và các ứng dụng của nóFrench, cùng với Émile Borel (1939)
- Valeurs internationales des sections efficaces des isotopes fissiles pour les neutrons thermiquesGiá trị quốc tế của tiết diện hiệu dụng của các đồng vị phân hạch cho neutron nhiệtFrench (1955)
- L'EuratomCộng đồng Năng lượng Nguyên tử Châu ÂuFrench (1956)
- Funérailles nationales de Frédéric JoliotLễ tang quốc gia của Frédéric JoliotFrench (1958)
- Leçon terminale, Chaire de physique atomique et moléculaireBài giảng cuối cùng, Ghế vật lý nguyên tử và phân tửFrench (1972)
- Écrits de Francis PerrinCác bài viết của Francis PerrinFrench (1998)
7. Qua đời
Francis Perrin qua đời vào ngày 4 tháng 7 năm 1992, ở tuổi 90.
8. Di sản
Di sản của Francis Perrin rất đa dạng và sâu sắc. Ông là một trong những nhà khoa học tiên phong trong vật lý hạt nhân, với những đóng góp cơ bản về chuyển động Brown, neutrino, và đặc biệt là khả năng của phản ứng dây chuyền hạt nhân. Vai trò của ông trong việc phát triển năng lượng hạt nhân và vũ khí hạt nhân của Pháp đã định hình chính sách quốc phòng và năng lượng của quốc gia này trong nhiều thập kỷ. Đồng thời, sự tham gia của ông vào các tổ chức quốc tế như CERN và các hội nghị "nguyên tử vì hòa bình" cũng nhấn mạnh cam kết của ông đối với hợp tác khoa học và sử dụng khoa học vì lợi ích nhân loại. Việc một phòng thí nghiệm nghiên cứu được đặt theo tên ông là minh chứng cho tầm ảnh hưởng lâu dài của ông đối với cộng đồng khoa học.