1. Tổng quan
Maurice Bourgès-Maunoury là một nhân vật nổi bật trong chính trường Pháp thế kỷ 20, được biết đến với vai trò là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng dưới thời Đệ Tứ Cộng hòa, cũng như những đóng góp quan trọng của ông cho Phong trào Kháng chiến Pháp trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Sự nghiệp chính trị của ông đánh dấu nhiều chức vụ cấp bộ trưởng, nơi ông đã đưa ra các quyết định quan trọng, bao gồm việc thúc đẩy hợp tác quốc tế và phê chuẩn Hiệp ước Roma, đặt nền móng cho Cộng đồng Kinh tế châu Âu. Đồng thời, ông cũng là tâm điểm của nhiều tranh cãi về các chính sách của mình, đặc biệt là liên quan đến Chiến tranh Algérie và Khủng hoảng Kênh đào Suez.
2. Cuộc đời và học vấn
Maurice Bourgès-Maunoury sinh ra tại Luisant, tỉnh Eure-et-Loir trong một gia đình có truyền thống chính trị và đã được đào tạo tại các trường danh tiếng như École Polytechnique và Sciences Po.
2.1. Sinh ra và gia đình
Maurice Jean-Marie Bourgès chào đời tại Luisant, tỉnh Eure-et-Loir, Pháp. Cha ông là Georges Bourgès, một giám đốc điều hành kỹ thuật hàng hải. Mẹ ông là Geneviève Maunoury, xuất thân từ một gia đình có di sản chính trị nổi bật. Ông ngoại của ông, Maurice Maunoury, từng là một bộ trưởng dưới thời Đệ Tam Cộng hòa Pháp, và ông cố của ông, Pol Maunoury, từng là dân biểu của tỉnh Eure-et-Loir.
2.2. Học vấn
Bourgès-Maunoury theo học tại các cơ sở giáo dục danh tiếng của Pháp. Ông tốt nghiệp khóa năm 1935 của École Polytechnique, một trong những trường kỹ thuật hàng đầu của Pháp. Ngoài ra, ông còn lấy bằng cử nhân luật và tốt nghiệp Sciences Po, một trường đại học hàng đầu về khoa học xã hội và chính trị.
3. Sự nghiệp chính trị
Sự nghiệp chính trị của Maurice Bourgès-Maunoury trải dài từ thời kỳ hoạt động tích cực trong Phong trào Kháng chiến Pháp, qua nhiều chức vụ bộ trưởng quan trọng dưới thời Đệ Tứ Cộng hòa với các quyết sách về hội nhập châu Âu và hợp tác quốc tế, đến việc ông phản đối sự ra đời của Đệ Ngũ Cộng hòa.
3.1. Hoạt động trước chiến tranh và Kháng chiến Pháp
Trước Chiến tranh thế giới thứ hai, Bourgès-Maunoury liên kết với phe "Young Turk" trong Đảng Xã hội Cấp tiến - cánh tả của đảng này. Từ năm 1935 đến 1940, ông phục vụ với tư cách là một sĩ quan pháo binh. Trong chiến tranh, Bourgès-Maunoury đã tham gia tích cực vào Phong trào Kháng chiến Pháp, làm việc với mạng lưới X-Libre cùng với những nhân vật như Jacques Chaban-Delmas và Félix Gaillard. Vào ngày 2 tháng 9 năm 1944, ông bị thương trong một cuộc tấn công vào đoàn tàu của mình ở Broye. Nhờ những đóng góp xuất sắc của mình, ông được Charles de Gaulle trao tặng danh hiệu Hội những người bạn giải phóng. Năm 1945, ông được bổ nhiệm làm Ủy viên Cộng hòa tại Bordeaux.
3.2. Vai trò bộ trưởng trong Đệ Tứ Cộng hòa
Bourgès-Maunoury đã giữ nhiều chức vụ quan trọng trong chính phủ dưới thời Đệ Tứ Cộng hòa Pháp. Ông từng là Bộ trưởng Quốc phòng từ năm 1956 đến 1957, trong thời gian này ông ủng hộ giải pháp quân sự cho Chiến tranh Algérie và phản đối việc rút quân khỏi Port Said sau Khủng hoảng Kênh đào Suez. Với tư cách là Bộ trưởng Nội vụ từ năm 1957 đến 1958, ông phải đối mặt với nhiều cuộc biểu tình và bất ổn đáng kể, bao gồm cả các cuộc biểu tình của cảnh sát bên ngoài Cung điện Bourbon vào tháng 3 năm 1958.
Ông đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng từ tháng 6 đến tháng 11 năm 1957. Trong nhiệm kỳ này, ông đã thành công trong việc phê chuẩn Hiệp ước Roma, một cột mốc quan trọng dẫn đến việc thành lập Cộng đồng Kinh tế châu Âu, thể hiện sự cam kết của ông đối với hội nhập châu Âu và hợp tác quốc tế.
3.3. Hợp tác Pháp-Israel
Bourgès-Maunoury đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy mối quan hệ hợp tác mạnh mẽ giữa Pháp và Israel trong những năm 1950. Ông đã làm việc chặt chẽ với Shimon Peres, khi đó là Tổng Giám đốc Bộ Quốc phòng Israel, để tạo điều kiện cho Israel mua lò phản ứng hạt nhân Dimona đầu tiên và các thiết bị quân sự quan trọng, bao gồm cả máy bay chiến đấu Dassault Mystère IV. Sự hợp tác này đã đặt nền móng vững chắc cho mối quan hệ chiến lược giữa hai quốc gia trong giai đoạn đó.
3.4. Phản đối Đệ Ngũ Cộng hòa
Bourgès-Maunoury là một trong những người phản đối mạnh mẽ sự trở lại nắm quyền của Charles de Gaulle và đã vận động chống lại Hiến pháp Đệ Ngũ Cộng hòa Pháp. Ông tin rằng sự thay đổi hiến pháp này sẽ tập trung quá nhiều quyền lực vào tay tổng thống, đi ngược lại các nguyên tắc của nền cộng hòa nghị viện. Ông từng không thành công trong cuộc tranh cử vào Quốc hội Pháp cho khu vực Landes vào năm 1973.
4. Cuộc sống cá nhân
Maurice Bourgès-Maunoury đã kết hôn hai lần. Cuộc hôn nhân đầu tiên của ông với Madeleine Giraud có hai con trai là Jacques và Marc. Cuộc hôn nhân thứ hai của ông với Jacqueline Lacoste có một con gái tên là Florence-Emmanuelle.
5. Danh hiệu và huân chương
Để ghi nhận những đóng góp và cống hiến của mình, Maurice Bourgès-Maunoury đã được trao tặng nhiều danh hiệu và huân chương cao quý, bao gồm:
- Huân chương Bắc Đẩu Bội tinh hạng Hiệp sĩ
- Hội những người bạn giải phóng (theo sắc lệnh ngày 12 tháng 9 năm 1944)
- Huân chương Chiến công 1939-1945 (với hai bằng khen)
- Huân chương Kháng chiến có kèm hoa hồng (ngày 3 tháng 8 năm 1946)
- Huân chương Phục vụ Xuất sắc (Anh Quốc)
- Huân chương Công trạng (Hoa Kỳ)
6. Qua đời
Maurice Bourgès-Maunoury qua đời vào ngày 10 tháng 2 năm 1993, ở tuổi 78.
7. Di sản và đánh giá
Di sản của Maurice Bourgès-Maunoury bao gồm những đóng góp tích cực như việc phê chuẩn Hiệp ước Roma và thúc đẩy hợp tác Pháp-Israel, nhưng cũng đối mặt với nhiều chỉ trích liên quan đến các chính sách của ông trong Chiến tranh Algérie và Khủng hoảng Kênh đào Suez.
7.1. Đánh giá tích cực
Các nhà sử học và nhà phân tích chính trị thường ghi nhận những đóng góp tích cực của Bourgès-Maunoury, đặc biệt là vai trò của ông trong việc phê chuẩn Hiệp ước Roma. Việc này đã đặt nền móng vững chắc cho sự hình thành Cộng đồng Kinh tế châu Âu, một trong những dự án hợp tác quốc tế thành công nhất trong lịch sử, đóng góp vào hòa bình và thịnh vượng ở châu Âu. Ngoài ra, vai trò của ông trong việc thúc đẩy hợp tác ngoại giao và quân sự mạnh mẽ giữa Pháp và Israel vào những năm 1950 cũng được coi là một thành tựu quan trọng, định hình mối quan hệ chiến lược giữa hai quốc gia trong nhiều thập kỷ.
7.2. Chỉ trích và tranh cãi
Tuy nhiên, Maurice Bourgès-Maunoury cũng đối mặt với nhiều chỉ trích và tranh cãi. Lập trường của ông về Chiến tranh Algérie, đặc biệt là việc ủng hộ giải pháp quân sự và phản đối các cuộc đàm phán hòa bình, đã bị phê phán. Trong Khủng hoảng Kênh đào Suez, việc ông phản đối rút quân khỏi Port Said cũng là một quyết định gây tranh cãi, bị coi là làm phức tạp thêm tình hình ngoại giao. Hơn nữa, cách ông xử lý các cuộc biểu tình của cảnh sát khi còn là Bộ trưởng Nội vụ, bao gồm cả việc các sĩ quan cảnh sát biểu tình ngay bên ngoài trụ sở Quốc hội, cũng đã gây ra nhiều tranh cãi về năng lực lãnh đạo và khả năng kiểm soát tình hình nội bộ của ông.