1. Tổng quan
Eulogio Ramiro Martínez (Eulogio Ramiro MartínezEulogio Ramiro MartínezSpanish; sinh ngày 11 tháng 6 năm 1935 tại Asunción, Paraguay - mất ngày 30 tháng 9 năm 1984 tại Calella, Catalonia, Tây Ban Nha) là một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Paraguay gốc Tây Ban Nha, thi đấu ở vị trí tiền đạo cắm. Ông có chiều cao 174 cm và nặng 77 kg. Ông nổi tiếng với khả năng dứt điểm xuất sắc và là một tiền đạo ghi bàn hiệu quả, đặc biệt trong những năm tháng đỉnh cao tại FC Barcelona vào thập niên 1950 và 1960.
Martínez được biết đến là người đã sáng tạo ra kỹ thuật "Martinez Turn", một pha xoay người giữ bóng tinh vi, được ghi lại trong thước phim Movietone từ trận tứ kết Cúp C1 châu Âu 1959-60 giữa Barcelona và Wolves. Đáng chú ý, kỹ thuật này sau đó đã trở nên nổi tiếng toàn cầu dưới tên gọi "Cruyff Turn" khi Johan Cruyff trình diễn tại Giải vô địch bóng đá thế giới 1974, nhưng Martínez chưa bao giờ nhận được sự công nhận xứng đáng dù đã thực hiện nó ít nhất 14 năm trước đó. Trong sự nghiệp của mình, ông còn được người hâm mộ FC Barcelona trìu mến gọi bằng biệt danh "Abrelatas" (đồ khui lon) vì khả năng xuyên phá hàng phòng ngự đối phương. Cuộc đời ông kết thúc bi thảm vào năm 1984 sau một tai nạn giao thông.
2. Thiếu thời và khởi đầu sự nghiệp
Eulogio Ramiro Martínez sinh ra tại Asunción, thủ đô của Paraguay. Ông bắt đầu sự nghiệp bóng đá chuyên nghiệp của mình tại Club Libertad của Paraguay. Trong giai đoạn khởi đầu này, Martínez đã thể hiện tài năng vượt trội, dẫn dắt câu lạc bộ của mình giành chức vô địch Giải bóng đá hạng nhất Paraguay vào năm 1955. Màn trình diễn ấn tượng này đã thu hút sự chú ý của các câu lạc bộ châu Âu, đặc biệt là FC Barcelona. Năm 1956, ở tuổi 23, Martínez chuyển đến châu Âu và gia nhập đội bóng xứ Catalonia. Trước đó, trong giai đoạn đào tạo trẻ, ông từng thi đấu cho Atlántida SC cũng ở Paraguay.
3. Sự nghiệp câu lạc bộ
Eulogio Martínez đã trải qua một sự nghiệp câu lạc bộ rực rỡ, đặc biệt là trong những năm tháng tại FC Barcelona, nơi ông đã ghi dấu ấn với nhiều thành tích đáng nể và những kỷ lục cá nhân.
3.1. Những năm tháng tại FC Barcelona
Martínez chính thức gia nhập FC Barcelona vào năm 1956. Ông nhanh chóng khẳng định tài năng của mình, trở thành chân sút chủ lực và dẫn đầu danh sách ghi bàn của đội trong ba mùa giải: 1956-57, 1957-58, và 1959-60. Trong sáu mùa giải khoác áo Barcelona, ông đã ra sân tổng cộng 162 trận đấu chính thức, bao gồm 111 lần ra sân tại La Liga và ghi 62 bàn thắng ở giải đấu này. Cùng với Barcelona, ông đã giành được nhiều danh hiệu quan trọng, bao gồm hai chức vô địch La Liga, hai Copa del Rey (trước đây là Copa del Generalísimo) và hai Inter-Cities Fairs Cup.
Một trong những cột mốc đáng nhớ nhất của Martínez là việc ông ghi bàn thắng đầu tiên tại sân vận động Camp Nou vào ngày 24 tháng 9 năm 1957. Bàn thắng lịch sử này được ghi ở phút thứ 11 trong một trận đấu giao hữu, nhằm kỷ niệm lễ khánh thành sân vận động, với đối thủ là một đội bóng đến từ Ba Lan. Barcelona đã giành chiến thắng 4-2 trong trận đấu đó.
Thành tích cá nhân ấn tượng khác của Martínez diễn ra vào ngày 1 tháng 5 năm 1957, khi ông ghi đến 7 bàn thắng trong một trận đấu. Đó là chiến thắng áp đảo 8-1 của Barcelona trước Atlético Madrid trong khuôn khổ một trận đấu tại Copa del Rey. Đáng chú ý, vào năm 1957, trong trận bán kết Cúp C1 châu Âu (trước đây là European Cup) gặp Real Madrid trong khuôn khổ El Clásico, Martínez đã ghi một cú hat-trick chỉ trong 15 phút sau khi vào sân từ ghế dự bị, góp phần quan trọng giúp câu lạc bộ giành vé vào chung kết.
Do khả năng xuyên phá hàng phòng ngự đối phương một cách mạnh mẽ để ghi bàn, ông được người hâm mộ Barcelona đặt cho biệt danh trìu mến là "Abrelatas" (Abrelatasđồ khui lonSpanish).
3.2. Giai đoạn cuối sự nghiệp câu lạc bộ
Sau khi rời FC Barcelona vào năm 1962, một phần do vấn đề về cân nặng ảnh hưởng đến phong độ, Eulogio Martínez tiếp tục sự nghiệp thi đấu của mình tại một số câu lạc bộ khác ở Tây Ban Nha. Ông lần lượt khoác áo Elche CF, Atlético Madrid và CE Europa.
Trong giai đoạn này, Martínez đã có 39 lần ra sân và ghi 7 bàn cho Elche CF từ năm 1962 đến 1964. Tiếp theo, ông chuyển đến Atlético Madrid vào mùa giải 1964-65, nơi ông giành thêm một Copa del Rey vào năm 1965, dù chỉ ra sân 2 trận và không ghi bàn. Cuối cùng, ông kết thúc sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp của mình tại CE Europa, chơi 10 trận và ghi 3 bàn trong mùa giải 1965-66. Mặc dù giành được một danh hiệu với Atlético Madrid, ông không còn duy trì được phong độ và danh tiếng như thời kỳ đỉnh cao tại FC Barcelona.
4. Sự nghiệp quốc tế
Eulogio Martínez có một sự nghiệp quốc tế độc đáo khi ông đã đại diện cho cả hai đội tuyển quốc gia: Paraguay và Tây Ban Nha.
Ông ra sân 9 lần và ghi 4 bàn cho đội tuyển Paraguay. Sau đó, vào năm 1959, Martínez nhập tịch Tây Ban Nha và bắt đầu thi đấu cho đội tuyển quốc gia nước này. Với Tây Ban Nha, ông có 8 lần khoác áo và ghi được 6 bàn thắng.
Martínez là một phần của đội tuyển Tây Ban Nha tham dự Giải vô địch bóng đá thế giới 1962 được tổ chức tại Chile. Ông đã ra sân trong trận mở màn của Tây Ban Nha tại giải đấu, một trận thua 0-1 trước Tiệp Khắc. Tuy nhiên, sau trận đấu đó, ông đã không được ra sân thêm lần nào nữa trong phần còn lại của giải.
Ngoài ra, Martínez cũng từng có 1 lần khoác áo đội tuyển Catalonia vào năm 1956 và 1 lần khoác áo đội tuyển Tây Ban Nha B, nhưng không ghi được bàn thắng nào cho cả hai đội này.
4.1. Các bàn thắng quốc tế
Dưới đây là danh sách các bàn thắng của Eulogio Martínez cho đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha:
| # | Ngày | Sân vận động | Đối thủ | Tỷ số | Kết quả | Giải đấu |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 22 tháng 11 năm 1959 | Mestalla, Valencia, Tây Ban Nha | Áo | 4-1 | 6-3 | Giao hữu quốc tế |
| 2. | 17 tháng 12 năm 1959 | Parc des Princes, Paris, Pháp | Pháp | 4-2 | 4-3 | Giao hữu quốc tế |
| 3. | 13 tháng 3 năm 1960 | Camp Nou, Barcelona, Tây Ban Nha | Ý | 3-1 | 3-1 | Giao hữu quốc tế |
| 4. | 15 tháng 5 năm 1960 | Santiago Bernabéu, Madrid, Tây Ban Nha | Anh | 2-0 | 3-0 | Giao hữu quốc tế |
| 5. | 15 tháng 5 năm 1960 | Santiago Bernabéu, Madrid, Tây Ban Nha | Anh | 3-0 | 3-0 | Giao hữu quốc tế |
| 6. | 14 tháng 7 năm 1960 | Nacional, Santiago, Chile | Chile | 0-4 | 0-4 | Giao hữu quốc tế |
5. Phong cách chơi và những đổi mới
Eulogio Martínez nổi bật với tư cách là một tiền đạo có khả năng ghi bàn đáng gờm và kỹ năng dứt điểm xuất sắc. Tuy nhiên, đóng góp đáng kể nhất của ông cho bóng đá là việc sáng tạo ra một kỹ thuật xoay người giữ bóng độc đáo, sau này được biết đến với tên gọi "Martinez Turn".
Kỹ thuật này được ghi lại trong thước phim Movietone từ trận đấu tứ kết Cúp C1 châu Âu 1959-60 giữa FC Barcelona và Wolves. Trong pha bóng đó, Martínez đã thể hiện một động tác xoay người nhanh chóng, dùng gót chân để đổi hướng bóng, vượt qua sự truy cản của đối phương.
Điều đáng tiếc là kỹ thuật này sau đó đã trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới với tên gọi "Cruyff Turn", được Johan Cruyff trình diễn và phổ biến rộng rãi tại Giải vô địch bóng đá thế giới 1974. Mặc dù Martínez đã sử dụng kỹ thuật này ít nhất 14 năm trước đó, ông chưa bao giờ nhận được sự công nhận xứng đáng cho phát minh của mình, trong khi Cruyff được ca ngợi là người sáng tạo. Điều này làm dấy lên tranh cãi về việc ai thực sự là người tiên phong của pha bóng biểu tượng này.
6. Danh hiệu
Martínez đã giành được nhiều danh hiệu quan trọng trong suốt sự nghiệp câu lạc bộ của mình:
- Club Libertad**
- Giải bóng đá hạng nhất Paraguay: 1955
- FC Barcelona**
- Inter-Cities Fairs Cup: 1955-58, 1958-60
- La Liga: 1958-59, 1959-60
- Copa del Rey (Cúp Tây Ban Nha): 1956-57, 1958-59
- Atlético Madrid**
- Copa del Rey (Cúp Tây Ban Nha): 1964-65
7. Thống kê sự nghiệp
Dưới đây là thống kê sự nghiệp của Eulogio Martínez ở cấp câu lạc bộ:
| Thống kê câu lạc bộ | Giải vô địch quốc gia | |||
|---|---|---|---|---|
| Mùa giải | Câu lạc bộ | Giải đấu | Số trận | Bàn thắng |
| Tây Ban Nha | Giải vô địch quốc gia | |||
| 1956-57 | Barcelona | La Liga | 23 | 9 |
| 1957-58 | 19 | 10 | ||
| 1958-59 | 16 | 7 | ||
| 1959-60 | 24 | 23 | ||
| 1960-61 | 13 | 4 | ||
| 1961-62 | 16 | 9 | ||
| Tổng cộng La Liga | 111 | 62 | ||
Trong toàn bộ sự nghiệp câu lạc bộ của mình, Martínez đã ra sân tổng cộng 164 trận và ghi được 71 bàn thắng cho các câu lạc bộ mà ông đã thi đấu.
8. Cuộc sống sau giải nghệ và cái chết
Sau khi giải nghệ vào năm 1966, Eulogio Martínez định cư tại thị trấn Calella thuộc vùng Catalonia, Tây Ban Nha. Ông sống một cuộc sống yên bình sau những năm tháng thi đấu đỉnh cao.
Tuy nhiên, cuộc đời ông đã kết thúc một cách bi thảm vào năm 1984. Cụ thể, vào ngày 30 tháng 9 năm 1984, ông bị một chiếc ô tô đâm phải khi đang thay lốp xe bị thủng. Vụ tai nạn nghiêm trọng này khiến ông rơi vào tình trạng hôn mê và phải trải qua 23 ngày trong bệnh viện trước khi qua đời ở tuổi 49.
9. Di sản và đánh giá
Eulogio Ramiro Martínez được ghi nhớ là một trong những tiền đạo xuất sắc và hiệu quả nhất của FC Barcelona trong thập niên 1950 và đầu thập niên 1960. Với biệt danh "Abrelatas" (đồ khui lon), ông đã chứng minh khả năng xuyên phá hàng phòng ngự đối phương và ghi những bàn thắng quan trọng, góp phần vào nhiều danh hiệu cho đội bóng xứ Catalonia. Kỷ lục 7 bàn thắng trong một trận đấu Copa del Rey và việc ghi bàn thắng đầu tiên tại Camp Nou là những minh chứng rõ nét cho tài năng và tầm ảnh hưởng của ông đối với lịch sử câu lạc bộ.
Tuy nhiên, di sản của Martínez cũng gắn liền với một sự tranh cãi về việc công nhận "Martinez Turn". Mặc dù ông đã trình diễn kỹ thuật này nhiều năm trước khi nó được Johan Cruyff phổ biến dưới tên "Cruyff Turn", công lao của ông vẫn chưa được thừa nhận rộng rãi. Điều này phản ánh một phần sự phức tạp trong việc ghi nhận các đóng góp cá nhân trong lịch sử bóng đá, đặc biệt khi một kỹ thuật được một ngôi sao nổi tiếng hơn trình diễn sau đó. Dù vậy, đối với những người yêu mến FC Barcelona và các nhà sử học bóng đá, Eulogio Martínez vẫn là một cái tên quan trọng, một tiền đạo tài năng với những đóng góp đáng kể cho môn thể thao vua.