1. Thời niên thiếu và Giáo dục
Đổng Tất Vũ sinh ra trong một gia đình địa chủ và được hưởng nền giáo dục cổ điển từ nhỏ, sau đó ông tiếp tục con đường học vấn và tham gia vào các hoạt động cách mạng sơ khai.
1.1. Sinh ra và thời thơ ấu
Đổng Tất Vũ sinh ngày 5 tháng 3 năm 1886 tại Hoàng Cương, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Ông lớn lên trong một gia đình địa chủ và được tiếp nhận nền giáo dục cổ điển truyền thống. Năm 1903, ông thi đỗ tú tài. Đến năm 1910, ông bắt đầu dạy học tại Quảng Châu.
1.2. Du học Nhật Bản và Hoạt động Cách mạng Sơ khai
Năm 1911, Đổng Tất Vũ tham gia cách mạng và gia nhập Trung Quốc Đồng Minh Hội. Ông cũng tham gia vào Khởi nghĩa Vũ Xương, một sự kiện quan trọng trong Cách mạng Tân Hợi. Sau đó, vào năm 1913, ông sang Nhật Bản để du học ngành luật tại Đại học Nihon. Trong thời gian ở Nhật Bản, ông gia nhập Trung Quốc Cách mạng Đảng mới thành lập của Tôn Dật Tiên, sau này trở thành Quốc dân Đảng.
Năm 1915, ông trở về Trung Quốc và tổ chức các hoạt động kháng chiến chống lại chế độ của Viên Thế Khải tại quê nhà Hồ Bắc. Do các hoạt động này, ông bị bắt giam sáu tháng. Sau khi được trả tự do, ông quay lại Nhật Bản để hoàn thành việc học luật. Từ năm 1919 đến 1920, ông sống ở Thượng Hải, nơi ông lần đầu tiên tiếp xúc với Chủ nghĩa Marx thông qua một nhóm trí thức cộng sản tập trung quanh Lý Hán Tuấn. Sau đó, ông trở về Hồ Bắc và thiết lập một bộ máy cộng sản địa phương.
2. Thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc và Thời kỳ Cách mạng
Đổng Tất Vũ đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc và tham gia tích cực vào các hoạt động cách mạng trong những năm đầu.
2.1. Tham dự Đại hội lần thứ nhất Đảng Cộng sản Trung Quốc
Vào tháng 7 năm 1921, Đổng Tất Vũ đã tham dự Đại hội Đại biểu Toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ nhất với tư cách là đại diện cho khu vực Vũ Hán, cùng với Trần Đàm Thu. Sự kiện này đánh dấu việc thành lập chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Đáng chú ý, Đổng Tất Vũ là người duy nhất ngoài Mao Trạch Đông có mặt tại cả Đại hội thành lập Đảng và lễ công bố thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa hai mươi tám năm sau đó.
Sau Đại hội, ông được giao trách nhiệm xây dựng tổ chức Đảng tại Hồ Bắc, trở thành ủy viên khu ủy Vũ Hán, ủy viên tỉnh ủy Hồ Bắc và bộ trưởng bộ dân quân Hồ Bắc.
2.2. Học tập tại Nhật Bản và Liên Xô
Trong nửa đầu những năm 1920, Đổng Tất Vũ vẫn là thành viên của cả Quốc dân Đảng và Đảng Cộng sản. Tuy nhiên, khi căng thẳng giữa hai đảng gia tăng, vào mùa hè năm 1927, ông cuối cùng đã chọn đứng về phía những người Cộng sản. Sau Khởi nghĩa Nam Xương, ông buộc phải lẩn trốn, đầu tiên tìm nơi ẩn náu ở Kyoto trong tám tháng, sau đó tìm đường đến Liên Xô.
Tại Liên Xô, ông theo học tại Trường Quốc tế Lênin và Đại học Trung Sơn Moscow từ năm 1928 đến 1931. Ông đã hoàn thành chương trình học luật tại Đại học Trung Sơn Moscow và nhận bằng thạc sĩ luật vào năm 1932.
2.3. Tham gia Vạn Lý Trường Chinh, Thời kỳ Diên An và 'Ngũ lão Diên An'
Khi trở về Trung Quốc vào năm 1932, Đổng Tất Vũ tích cực hoạt động tại Xô viết Giang Tây, nơi ông giữ chức Giám đốc Chính trị của Học viện Hồng quân và Chủ tịch Trường Đảng. Trong thời gian này, Đổng Tất Vũ đã ủng hộ Mao Trạch Đông trong cuộc đấu tranh giành quyền lãnh đạo Đảng với Lý Lập Tam.
Ông sau đó tham gia vào Vạn Lý Trường Chinh, và khi đến Diên An, ông tiếp tục các nhiệm vụ lãnh đạo trường học của mình. Trong giai đoạn này, Đổng Tất Vũ được biết đến là một trong "Ngũ lão Diên An" (延安五老Ngũ lão Diên AnChinese), cùng với Lâm Bá Cừ, Từ Đặc Lập, Ngô Ngọc Chương và Tạ Giác Tai.
2.4. Quan hệ với Quốc dân Đảng và Cam kết với Đảng Cộng sản
Trong thời kỳ chiến tranh với Nhật Bản, Đổng Tất Vũ thường xuyên di chuyển giữa Vũ Hán và Trùng Khánh để làm liên lạc viên với chính phủ Quốc dân Đảng, nhờ vào những mối quan hệ trước đây của ông với Quốc dân Đảng.
Năm 1945, ông đã tới San Francisco, Hoa Kỳ để tham dự phiên họp thành lập Liên Hợp Quốc, với tư cách là một thành viên của phái đoàn do Tống Tử Văn dẫn đầu. Ông là đại diện duy nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc tại hội nghị này. Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản đã vạch ra các mục tiêu của chuyến đi là "giành được bạn bè nước ngoài, cải thiện vị thế quốc tế của Đảng, và cố gắng ở lại và làm việc tại Hoa Kỳ". Sau hội nghị, Đổng Tất Vũ đã dành vài tháng đi khắp Hoa Kỳ để đạt được các mục tiêu ngoại giao này.
Vào cuối Nội chiến Quốc-Cộng năm 1948, sau những chiến thắng quyết định ở miền bắc, Đổng Tất Vũ được bổ nhiệm làm Chủ tịch Chính phủ Nhân dân Hoa Bắc.
3. Sự nghiệp tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
Sau khi thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Đổng Tất Vũ đã nắm giữ nhiều chức vụ quan trọng, đóng góp vào sự phát triển của đất nước.
3.1. Thành lập Trung Hoa Nhân dân Cộng hòa và Chính phủ Sơ khai
Sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập vào năm 1949, Đổng Tất Vũ giữ chức Giám đốc Ủy ban Tài chính và Kinh tế của Hội đồng Chính phủ. Ông cũng là Phó Tổng lý Chính vụ viện từ năm 1949 đến 1954.
3.2. Vai trò Viện trưởng Tòa án Nhân dân Tối cao
Năm 1954, Đổng Tất Vũ được bổ nhiệm làm Viện trưởng Tòa án Nhân dân Tối cao. Với kinh nghiệm ngoại giao quốc tế từ chuyến thăm Hoa Kỳ năm 1945, Đổng Tất Vũ được chọn dẫn đầu một phái đoàn đến Đông Âu và Liên Xô vào năm 1958, khiến ông phải xa Bắc Kinh trong hai tháng. Trong thời gian ông vắng mặt, công việc của Tòa án Nhân dân Tối cao trong những năm trước đó đã được một nhóm do Bành Chân đứng đầu xem xét. Khi trở về, Đổng Tất Vũ đã được trình bày những thiếu sót được tiết lộ qua cuộc kiểm tra, và ông đã chấp nhận trách nhiệm tại một hội nghị tư pháp đặc biệt. Ông có những đóng góp quan trọng trong việc xây dựng hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa của Trung Quốc.
3.3. Phó Chủ tịch nước và Quyền Chủ tịch nước
Đầu năm 1959, Đổng Tất Vũ được bổ nhiệm làm Phó Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cùng với Tống Khánh Linh, một chức vụ mà ông giữ cho đến khi qua đời vào năm 1975. Cuối năm đó, Đổng Tất Vũ đã bảo vệ Bành Đức Hoài khỏi những lời chỉ trích tại Hội nghị Lư Sơn, nhưng vẫn giữ được sự tín nhiệm của Mao Trạch Đông, không như những người khác đã đứng lên bảo vệ vị tướng bị khiển trách.
Tương tự, Đổng Tất Vũ sau này vẫn không bị ảnh hưởng bởi những biến động chính trị của Cách mạng Văn hóa, mặc dù ông xuất thân từ một gia đình tương đối có đặc quyền. Thay vào đó, ông nổi bật và được công chúng biết đến nhiều hơn trong những năm hỗn loạn này, đảm nhiệm nhiều trách nhiệm ngoại giao và nghi lễ mà trước đây thuộc về Lưu Thiếu Kỳ đã bị thanh trừng. Các nhà sử học đã cho rằng sự kiện kỳ lạ này không phải do bất kỳ sự thao túng chính trị xảo quyệt nào, mà là do mối quan hệ đặc biệt giữa Đổng Tất Vũ và Mao Trạch Đông, và việc họ luôn hòa hợp với nhau, kể từ lần gặp đầu tiên khi thành lập Đảng Cộng sản vào năm 1921.
Trong khoảng trống quyền lực xuất hiện sau sự sụp đổ của Lâm Bưu, Đổng Tất Vũ trở thành Quyền Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, phục vụ từ tháng 2 năm 1972 đến tháng 1 năm 1975. Vào thời điểm đó, chức vụ Chủ tịch nước bị bãi bỏ và Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc - khi đó là Chu Đức - trở thành nguyên thủ quốc gia chính thức. Đổng Tất Vũ, đến lượt mình, được bầu làm Phó Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc.
Ông là Ủy viên Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 6, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 7, 8, 9, và Ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 10.
3.4. Hoạt động Ngoại giao và trên Trường Quốc tế
Ngoài các vai trò trong nước, Đổng Tất Vũ còn tích cực tham gia vào các hoạt động ngoại giao quốc tế. Ông là đại diện duy nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc tại hội nghị thành lập Liên Hợp Quốc ở San Francisco vào năm 1945. Năm 1958, ông đã dẫn đầu một phái đoàn đến thăm các nước Đông Âu và Liên Xô, góp phần củng cố quan hệ quốc tế của Trung Quốc.
4. Đóng góp Tư tưởng và Pháp lý
Đổng Tất Vũ được công nhận là một trong những người sáng lập hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa của Trung Quốc. Với tư cách là Viện trưởng Tòa án Nhân dân Tối cao, ông đã đặt nền móng cho việc xây dựng và phát triển các nguyên tắc pháp lý phù hợp với đường lối xã hội chủ nghĩa. Các hoạt động của ông trong lĩnh vực tư pháp đã góp phần định hình khuôn khổ pháp luật của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa trong những năm đầu thành lập.
5. Đời sống Cá nhân
Đổng Tất Vũ cũng có những hoạt động văn học. Các tác phẩm của ông bao gồm Đổng Tất Vũ toàn tập, Đổng Tất Vũ Chính trị và pháp luật, và Đổng Tất Vũ thi tập.
6. Cái chết
Đổng Tất Vũ qua đời tại Bắc Kinh vào ngày 2 tháng 4 năm 1975, hưởng thọ 89 tuổi. Ông qua đời một năm trước Mao Trạch Đông và nhiều nhân vật chính trị quan trọng khác của Trung Quốc.
Trong cáo phó chính thức của ông, Đổng Tất Vũ được miêu tả là "một trong những người sáng lập Đảng Cộng sản Trung Quốc, một nhà Mácxít vĩ đại, một nhà cách mạng vô sản xuất sắc, một người cha sáng lập của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa," và "một người sáng lập hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa của Trung Quốc." Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Kurt Waldheim đã gửi lời chia buồn và gọi ông là "Một trong những người sáng lập Liên Hợp Quốc".
7. Đánh giá và Di sản
Đổng Tất Vũ để lại một di sản quan trọng trong lịch sử Đảng Cộng sản Trung Quốc và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
7.1. Đánh giá Tích cực
Đổng Tất Vũ được ca ngợi là một trong những người sáng lập Đảng Cộng sản Trung Quốc, một nhà cách mạng kiên cường, và một người xây dựng hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa. Sự nghiệp của ông gắn liền với những giai đoạn lịch sử then chốt của Trung Quốc, từ những năm đầu cách mạng, Vạn Lý Trường Chinh, cho đến quá trình thành lập và xây dựng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Vai trò của ông trong việc thiết lập và củng cố hệ thống pháp luật sau năm 1949 được xem là đóng góp tích cực và lâu dài. Việc ông là người duy nhất ngoài Mao Trạch Đông có mặt tại cả hai sự kiện lịch sử trọng đại là Đại hội thành lập Đảng và lễ công bố thành lập nước đã khẳng định vị trí độc đáo của ông.
7.2. Phê bình và Tranh cãi
Các nguồn thông tin hiện có không cung cấp chi tiết về những phê bình hoặc tranh cãi cụ thể liên quan đến các hành động, quyết định hoặc tư tưởng của Đổng Tất Vũ.
8. Ảnh hưởng
Những đóng góp của Đổng Tất Vũ, đặc biệt trong lĩnh vực pháp luật và xây dựng thể chế, đã có tác động sâu sắc đến chính trị, pháp luật và xã hội Trung Quốc sau này. Ông là một trong những kiến trúc sư đầu tiên của hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa, đặt nền móng cho các quy định và nguyên tắc pháp lý của nhà nước mới. Sự nghiệp bền bỉ của ông trong Đảng và chính phủ cũng là một hình mẫu về sự cống hiến lâu dài cho sự nghiệp cách mạng.
9. Tưởng niệm và Vinh danh
Để vinh danh những đóng góp của Đổng Tất Vũ, nhiều hình thức tưởng niệm đã được thực hiện.
Năm 1991, một bức tượng của Đổng Tất Vũ đã được dựng lên tại Quảng trường Hồng Sơn ở Vũ Hán. Bảo tàng tỉnh Hồ Bắc hiện đang lưu giữ một bộ sưu tập các vật phẩm cá nhân của ông.
Ngoài ra, vào năm 1977, Đổng Tất Vũ thi tuyển đã được xuất bản. Năm 1986, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông, một bộ tem kỷ niệm đã được phát hành.