Norman Petty

2.1. Sinh, thời thơ ấu và giáo dục

Norman Petty sinh ngày 25 tháng 5 năm 1927 tại thị trấn nhỏ Clovis, New Mexico. Ngay từ khi còn nhỏ, ông đã bắt đầu học chơi piano. Trong thời gian học trung học, Petty thường xuyên biểu diễn trong một chương trình kéo dài 15 phút trên một đài phát thanh địa phương. Sau khi tốt nghiệp trung học vào năm 1945, ông được gọi nhập ngũ và phục vụ trong Không quân Hoa Kỳ. Khi trở về, ông kết hôn với người yêu thời trung học của mình, Violet Ann Brady, vào ngày 20 tháng 6 năm 1948. Cặp đôi này đã sống một thời gian ngắn ở Dallas, Texas, nơi Petty làm kỹ sư bán thời gian tại một phòng thu âm. Cuối cùng, họ trở về quê hương Clovis.

2.2. Sự thành lập và thành công của The Norman Petty Trio

Sau khi trở về Clovis, Norman Petty cùng với vợ mình, Vi Ann Petty (ca sĩ), và Jack Vaughn (tay guitar) đã thành lập The Norman Petty Trio. Ban nhạc này đã gặt hái thành công bước đầu ở địa phương với bản phát hành độc lập đầu tay của họ là "Mood Indigo". Nhờ thành công này, họ đã ký được hợp đồng thu âm với RCA Records. Bản thu âm "Mood Indigo" đã bán được khoảng nửa triệu bản và giúp The Norman Petty Trio được tạp chí Cashbox bình chọn là Nhóm nhạc Instrumental triển vọng nhất năm 1954.

Năm 1957, ca khúc "Almost Paradise" của họ đã lọt vào bảng xếp hạng, đạt vị trí thứ 18. Với thành công này, Norman Petty đã giành được giải thưởng tác giả BMI đầu tiên của mình. Ca khúc "Almost Paradise" cũng có nhiều phiên bản cover khác nhau, trong đó phiên bản của Roger Williams là bán chạy nhất.

3.1. Thành lập phòng thu và các sản phẩm ban đầu

Bất chấp những thành công với các bản ghi âm của chính mình, Petty bắt đầu xây dựng phòng thu riêng của mình tại Clovis vào cuối năm 1954. Phòng thu mới được trang bị những thiết bị hiện đại nhất vào thời điểm đó, với chi phí ước tính khoảng 100.00 K USD vào năm 1954. Phòng thu được hoàn thành vào giữa năm 1957, nhờ vào sự thành công của "Almost Paradise".

Tại phòng thu 7th Street của mình, Petty không chỉ sản xuất các bài hát cho nhóm nhạc của ông mà còn sản xuất nhiều đĩa đơn (trong đó có một số bản hit) cho các nhạc sĩ đến từ Tây Texas như Roy Orbison, Buddy Knox, Waylon Jennings, Charlie "Sugartime" Phillips, Sonny West, Carolyn Hester, Johnny "Peanuts" Wilson và Billy Walker. Những bản hit lớn như "Sugar Shack", "Bottle of Wine" của Jimmy Gilmer and the Fireballs và "Wheels" của The String-A-Longs đều được ghi âm tại phòng thu của Petty vào những năm 1960.

Nhờ thành công với các nhóm nhạc instrumental, Petty trở thành một nhà sản xuất uy tín cho các ban nhạc thuộc thể loại này. Phòng thu Clovis của ông là một trong những phòng thu hàng đầu được lựa chọn cho âm thanh instrumental guitar (surf) vào đầu những năm 1960. Các nhạc sĩ đáng chú ý khác đã đến thăm và thu âm tại đây trong thập niên 1960 bao gồm The Champs (với các thành viên Seals and Crofts và Glen Campbell), J. D. Souther (& The Cinders), Johnny Duncan và Eddie Reeves.

Suốt cuộc đời mình, Petty vẫn là thành viên của Nhà thờ Baptist Trung tâm ở Clovis. Ông là một người sùng đạo, luôn khuyên các nghệ sĩ của mình mang theo Kinh Thánh khi đi lưu diễn và cấm rượu, thuốc lá (thậm chí cả lời thề tục) trong khu phức hợp phòng thu.

3.2. Hợp tác với Buddy Holly

Norman Petty đã sản xuất phần lớn các bản thu âm tại phòng thu của Buddy Holly từ năm 1956 đến 1958 tại phòng thu Clovis của mình, phần còn lại được ghi âm tại Bell Sound Studios ở New York. Theo lời Petty, ông "ngay lập tức có thiện cảm với Buddy ngay từ lần đầu gặp mặt". Tuy nhiên, trong một cuộc phỏng vấn trước đó với nhà báo Norman Mark, ông đã đưa ra một câu trả lời thực tế hơn: "Ấn tượng đầu tiên của tôi về cậu ấy là một người cực kỳ khao khát thành công. Cậu ấy mặc áo phông và quần Jean. Thực sự cậu ấy trông không ấn tượng lắm nhưng nghe thì rất ấn tượng. Thực tế, các doanh nhân ở đây đã hỏi tôi tại sao tôi lại quan tâm đến một anh chàng nhà quê như Holly, và tôi nói với họ rằng tôi nghĩ Buddy là một viên kim cương thô."

Sau khi ca khúc "That'll Be The Day" bắt đầu thành công vào tháng 7 năm 1957, Holly đã đề nghị Petty làm "quản lý cá nhân" cho ban nhạc. Dù vậy, Petty "không ký hợp đồng quản lý nào với Buddy hay The Crickets, do đó họ có thể rời đi bất cứ lúc nào họ muốn".

• Tranh cãi về bản quyền sáng tác và tiền bản quyền:**

Ngoài việc kiểm soát sự nghiệp và tài chính của Holly, Petty còn thêm tên mình vào phần ghi công sáng tác - một hành vi đáng ngờ nhưng không hiếm gặp vào thời điểm đó. Một số nguồn khác cho rằng hành vi này "không phổ biến vào những năm 1950, nhưng ngày nay khá thông thường và thậm chí là thông lệ tiêu chuẩn trong một số thể loại".

Petty là một nhà sản xuất sáng tạo, ông tính phí cố định cho mỗi bản ghi âm thay vì tính theo giờ như thông lệ bấy giờ và hiện tại. Ông cũng không nhận thanh toán cố định từ tiền bản quyền cơ khí. Để bù đắp rủi ro và công nhận đóng góp của mình trong việc sáng tạo bài hát, Petty thường được liệt kê là đồng tác giả của các bài hát ông sản xuất, và các bài hát này được xuất bản bởi công ty xuất bản âm nhạc của ông, Nor-Va-Jak Music. Những người bảo vệ Petty cho rằng ông đã chấp nhận rủi ro với vai trò nhà sản xuất và xứng đáng được bồi thường nhiều hơn cho những nỗ lực của mình, đặc biệt vì Holly và The Crickets chưa tạo ra bất kỳ bản hit nào trước khi họ thu âm với Petty tại phòng thu của ông. Larry Holly, anh trai của Buddy, cũng thừa nhận rằng "Norman chịu trách nhiệm đưa Buddy ra ngoài".

Tuy nhiên, Petty cũng bị buộc tội "giữ lại tiền bản quyền của Holly", người cuối cùng phát hiện ra rằng "tiền bản quyền thu âm của ban nhạc không được gửi vào tài khoản của họ mà là của Petty". Dù vậy, vào thời điểm đó, "các đĩa nhạc bán ở cửa hàng chỉ có giá từ 69 đến 89 xu mỗi chiếc, trong khi tiền bản quyền thường chỉ là 1 xu mỗi mặt". Mặc dù "không thể phủ nhận rằng họ phải được nhận số tiền lớn", Petty vẫn liên tục nhấn mạnh "sự chậm trễ trong việc các công ty thu âm, đặc biệt, trả tiền bản quyền cho nghệ sĩ".

Năm 1958, sau khi "Holly gặp phải doanh số đáng thất vọng cho các bài hát như 'Rave On' và 'It's So Easy!'", anh bắt đầu tỏ thái độ bực bội với sự kiểm soát của Petty. Nhạc sĩ đang gặp khó khăn về tài chính và người vợ mới của anh, Maria Elena Santiago, đã đến thăm Petty tại phòng thu để chấm dứt mối quan hệ hợp tác và đòi hỏi tiền bản quyền chưa thanh toán. Santiago khăng khăng rằng Holly phải "sắp xếp tài chính" trước khi cô kết hôn với anh, và nói: "Tôi không muốn ngồi đó mãi, chờ đợi sự bố thí từ Norman Petty." Cô kể lại rằng Petty đã nói với học trò trẻ của mình: "Cậu biết không, Buddy? Tôi sẽ nói cho cậu biết điều này. Tôi thà thấy cậu chết còn hơn là đưa tiền cho cậu bây giờ."

Theo Santiago, Petty "đã cố gắng chia rẽ chúng tôi... Ông ta nói với Buddy đừng cưới tôi vì tôi là một loại phụ nữ lẳng lơ, rằng tôi đã ngủ với đủ loại đàn ông khác đã đến Peer-Southern. Buddy biết điều đó không đúng, tất nhiên. Cậu ấy tức giận đến mức muốn rời bỏ Norman ngay lập tức." Theo lời kể của Petty về cuộc gặp gỡ, "Elena nói hết. Cô ấy nói, 'Buddy và tôi đã quyết định rằng Buddy có thể làm tốt hơn - rằng ông không phù hợp để làm quản lý của Buddy.' Và tôi nói, 'Chuyện gì vậy - có phải tôi đã làm gì sai không?' Cô ấy nói, 'Là những gì ông chưa làm - ông chưa làm đủ để khai thác Buddy, thế giới chưa biết đủ về Buddy Holly. Tôi không làm tốt công việc quảng bá cậu ấy với tư cách một nghệ sĩ.' Đối với tôi, đó là lý do cơ bản. ... [V]ề mặt âm nhạc, tôi không nghĩ có bất kỳ sự rạn nứt nào giữa Buddy và tôi." The Crickets còn lại, Joe B. Mauldin và Jerry Allison, đã chọn ở lại với Petty.

Sau cái chết của Holly, Petty được gia đình Holly giao nhiệm vụ overdub các bản thu âm và demo chưa hoàn chỉnh của Holly, điều này đã mang lại thành công trên các bảng xếp hạng ở nước ngoài. Năm 1999, góa phụ của Holly, Maria Elena, cùng với các anh chị em của Holly, đã đệ đơn kiện MCA Inc., cáo buộc Petty "đồng lõa với MCA để lừa gạt những người thừa kế của Holly". Cuối cùng, thông qua kiểm toán kỹ lưỡng, đã xác định rằng "MCA nợ tài sản của Petty và những người thừa kế của Holly tổng cộng 251.33 K USD tiền bản quyền bổ sung".

3.3. Các hoạt động sản xuất đáng chú ý khác

Norman Petty đã sản xuất một số lượng lớn các nghệ sĩ thu âm Canada, bao gồm Wes Dakus and the Rebels, Barry Allen, Gainsborough Gallery và The Happy Feeling, tất cả đều đạt được thành công trên bảng xếp hạng ở quê hương của họ. Norman cũng đã sản xuất các buổi ghi âm ở Anh cho các nghệ sĩ như Brian Poole & The Tremeloes và Buddy Britten, và ở Bỉ cho Roman Reed, Merino Costa và The Pebbles, cùng nhiều người khác.

Trong suốt những năm 1950 và 1960, các bản ghi âm do Petty sản xuất, với nhiều phong cách âm nhạc khác nhau, đã được phát hành bởi hầu hết mọi hãng đĩa lớn ở Hoa Kỳ và Canada, với nhiều thành công trên phạm vi khu vực.

4.1. Sở hữu rạp chiếu phim và đài phát thanh

Năm 1960, Petty đã mua lại Rạp Mesa trên phố Main ở Clovis. Đến năm 1963, ông khai trương đài phát thanh FM KTQM ngay cạnh phòng thu, ban đầu phát nhạc easy-listening, sau đó chuyển sang nhạc country và western, và đến năm 1968 thì chuyển sang nhạc Top 40 rock. Nhận thấy thể loại nhạc đồng quê có sức hút lớn tại địa phương, ông đã xin giấy phép thành lập một đài phát thanh mới và bắt đầu vận hành KWKA 680 AM vào năm 1971, chuyên phát nhạc country và western. Petty đã điều hành cả hai đài phát thanh này cho đến năm 1979. Các đài này sau đó được Curry County Broadcasting bán cho Zia Broadcasting vào năm 2010.

5.1. Giai đoạn cuối cùng và qua đời

Norman Petty qua đời tại Lubbock, Texas, vào tháng 8 năm 1984, do bệnh bạch cầu. Vợ ông, Vi Ann Petty, qua đời vào tháng 3 năm 1992.

6.1. Đánh giá lịch sử về bản quyền sáng tác

Có nhiều cuộc thảo luận về việc Norman Petty có đăng ký mình là đồng tác giả của một số bài hát do Buddy Holly sáng tác (mà không thực sự đồng sáng tác), và liệu điều này có xảy ra với các nghệ sĩ khác hay không. Thực tế, vào thời điểm đó, hành vi này khá phổ biến đối với các nhà quản lý, chủ hãng đĩa và nhà sản xuất, đặc biệt khi làm việc với các nghệ sĩ da đen, với những nhân vật như Irving Mills và Morris Levy nổi tiếng về những hành vi tương tự.

Cuốn sách The King of Clovis của Frank Blanas, xuất bản năm 2014, lập luận rằng danh tiếng của Petty như "nhân vật phản diện số 1 trong câu chuyện về Buddy Holly" đã bị phóng đại. Blanas cho rằng Petty đã đẩy tiền bản quyền lên cao hơn để mọi người có thể chia sẻ lợi nhuận; đó là một tư duy "thắng hay thua cùng nhau" đã tạo ra những bản thu âm thành công và về lý thuyết, lẽ ra phải mang lại thành công cho tất cả những người liên quan. Tuy nhiên, Norman không lường trước một ngành công nghiệp đầy rẫy việc làm đĩa lậu, lạm dụng khuyến mãi miễn phí, trả tiền đút lót và quỹ đen. Tiền bản quyền đã bị tiêu hao dưới dạng rượu bourbon, được sử dụng để mua vui cho các DJ, bị biển thủ thông qua các đường dây có tổ chức, và chi tiêu vào quà tặng cho các giám đốc điều hành.

Blanas cũng chỉ ra rằng ý kiến "Petty đã ăn cắp tiền" đã được nhiều tác giả, nghệ sĩ và công chúng chia sẻ rộng rãi. Tuy nhiên, sự thật là nhiều nhân vật trong ngành công nghiệp thu âm những năm 1950 là những kẻ mafia, tội phạm và rửa tiền. Hầu hết các nhà văn thường quên rằng có những người trung gian quan trọng giữa nhà bán lẻ và Clovis. Norman, với tư cách là một doanh nhân âm nhạc độc lập nhỏ, thường phải đối phó với những kẻ lừa đảo chuyên nghiệp có quan hệ với mafia và ở thế bị động như những nghệ sĩ bị bóc lột.

6.2. Tưởng niệm và vinh danh

Cuối năm 1984, sau khi qua đời, Norman Petty đã được truy tặng danh hiệu Công dân của năm của Clovis. Vợ ông, Vi, đã giúp khởi xướng "Lễ hội Âm nhạc Norman & Vi Petty" ở Clovis vào năm 1987, và sự kiện này kéo dài đến năm 1997. Lễ hội đã quy tụ nhiều nghệ sĩ từng thu âm tại phòng thu Clovis cũng như các nghệ sĩ nổi tiếng khác. Robert Linville sau đó đã xin đổi tên từ Phòng Thương mại và tiếp tục tổ chức lễ hội từ năm 1998 cho đến khi ông qua đời vào năm 2001. Sau đó, "Lễ hội Âm nhạc Clovis" đã được tổ chức hàng năm vào tháng 9 kể từ năm 2002.

Tháng 4 năm 2011, Quỹ và Hiệp hội cựu học sinh Trường học thành phố Clovis đã trao giải "Thành tựu xuất sắc cho cựu sinh viên" cho Norman và Vi Petty (lần lượt thuộc các khóa 1945 và 1946). Giải thưởng này được trao cho các cựu sinh viên của Trường Trung học Clovis vì những thành tựu đạt được trong lĩnh vực kinh doanh của họ; những người nhận được chọn vì phẩm chất đạo đức và tinh thần công dân mạnh mẽ, nhằm làm gương cho các học sinh hiện tại của trường. Các tấm bằng đã được trao cho người thân của Vi là Nick Brady, sau đó ông đã trao lại cho Kenneth Broad thuộc tài sản của Petty để trưng bày trong các chuyến tham quan phòng thu.

6.3. Ảnh hưởng liên tục và bảo tồn

Hãng thu âm Nor-Va-Jak của Petty đã được hồi sinh vào năm 2016 với tên "Nor-Va-Jak Music", dưới sự cho phép của Norman Petty Studios, với mục đích tái phát hành các sản phẩm của Petty mà trước đây chưa có sẵn dưới dạng kỹ thuật số. Trước đó, nhiều sản phẩm của Petty đã được hãng Ace Records ở Vương quốc Anh phát hành dưới dạng đĩa CD.

Phòng thu 7th Street huyền thoại của Petty vẫn mở cửa cho các chuyến tham quan công cộng theo lịch hẹn và được coi là phòng thu âm cổ điển chân thực nhất thế giới.