Maurice Jarre

1.1. Tuổi thơ và giáo dục

Maurice Jarre bỏ dở việc học kỹ thuật tại Sorbonne, bất chấp mong muốn của cha mình, để theo học tại Nhạc viện Paris. Tại đây, ông chuyên sâu về sáng tác và hòa âm, đồng thời chọn bộ gõ làm nhạc cụ chính. Việc học tập tại Nhạc viện Paris đã đặt nền móng vững chắc cho sự nghiệp âm nhạc đồ sộ của ông sau này.

2.1. Sự nghiệp ban đầu tại Pháp

Vào đầu sự nghiệp, Maurice Jarre đã đảm nhiệm vai trò đạo diễn sân khấu tại Théâtre National Populaire và bắt đầu sáng tác nhạc phim tại Pháp vào năm 1951. Một trong những tác phẩm nhạc phim đầu tiên của ông là cho bộ phim Toute la mémoire du monde của Alain Resnais. Trong giai đoạn này, ông cũng nổi bật với sự hợp tác cùng đạo diễn Georges Franju, tạo ra những bản nhạc đáng chú ý cho các bộ phim như Đôi mắt không mặt (1959).

2.2. Sáng tác nhạc phim

Sự nghiệp sáng tác nhạc phim của Maurice Jarre đã trải qua một bước ngoặt lớn vào năm 1961 khi nhà sản xuất phim người Mỹ Sam Spiegel mời ông soạn nhạc cho bộ phim sử thi Lawrence xứ Ả Rập (1962), do David Lean đạo diễn. Bản nhạc nổi tiếng này đã mang về cho Jarre giải Oscar đầu tiên, mở đầu cho chuỗi hợp tác thành công với Lean trong tất cả các bộ phim tiếp theo của đạo diễn này.

Ông tiếp tục thành công với các tác phẩm như Chuyến tàu (1964) và Giải Grand Prix (1966), cả hai đều do John Frankenheimer đạo diễn. Giữa các dự án này, ông lại gặt hái thành công vang dội với Bác sĩ Zhivago của David Lean, trong đó có giai điệu không lời "Lara's Theme" (sau này được phổ lời thành bài hát "Somewhere My Love"), mang về cho ông giải Oscar thứ hai. Ông cũng làm việc với Alfred Hitchcock trong phim Hoàng ngọc (1969), và dù Hitchcock không hài lòng với bộ phim, ông vẫn khen ngợi bản nhạc của Jarre.

Những năm 1970 và 1980, Jarre chuyển hướng sang thể loại khoa học viễn tưởng với các bản nhạc cho The Island at the Top of the World (1974), Cảnh mộng (1984), Kẻ thù của tôi (1985), và Mad Max Beyond Thunderdome (1985).

Năm 1990, Jarre tiếp tục được đề cử Oscar cho bản nhạc trong phim tình cảm/ly kỳ siêu nhiên Hồn ma. Âm nhạc của ông cho cảnh cuối cùng của bộ phim dựa trên "Unchained Melody" của nhà soạn nhạc Alex North. Các bộ phim khác mà ông sáng tác nhạc bao gồm A Walk in the Clouds (1995), trong đó ông viết cả nhạc nền và các bài hát, bao gồm bản "Mariachi Serenade" lãng mạn; bản tình ca đầy đam mê trong Fatal Attraction (1987); và những bản nhạc điện tử u ám của After Dark, My Sweet (1990).

John Williams, một nhà soạn nhạc nổi tiếng khác, đã ca ngợi Maurice Jarre sau khi ông qua đời, nói rằng: "Ông ấy sẽ được nhớ mãi vì những đóng góp bền vững cho âm nhạc điện ảnh... tất cả chúng ta đều được làm giàu bởi di sản của ông ấy."

2.3. Tác phẩm truyền hình

Bên cạnh sự nghiệp lừng lẫy trong điện ảnh, Maurice Jarre cũng để lại dấu ấn trong các tác phẩm truyền hình:

• Bài hát chủ đề cho loạt phim Western ngắn tập Cimarron Strip (1967) của CBS.
• Nhạc nền cho phim truyền hình ngắn tập Chúa Giêsu thành Nazareth (1977), do Franco Zeffirelli đạo diễn.
• Nhạc nền cho Shōgun (1980).
• Bài hát chủ đề cho chương trình Great Performances của PBS.
• Tác phẩm cuối cùng của ông là nhạc cho phim truyền hình ngắn tập về Thảm họa Holocaust mang tên Khởi nghĩa (2001).

Các tác phẩm truyền hình đáng chú ý khác bao gồm:

• Kỳ vọng lớn (1974)
• Sự im lặng (1975)
• Ishi: The Last of His Tribe (1978)
• Người dùng (1978)
• Mourning Becomes Electra (1978)
• Enola Gay (1980)
• Coming Out of the Ice (1982)
• Samson và Delilah (1984)
• Lời xin lỗi (1986)
• The Murder of Mary Phagan (1988)

4.1. Hôn nhân và con cái

Cuộc hôn nhân đầu tiên của Jarre vào những năm 1940 là với Francette Pejot, một thành viên của Kháng chiến Pháp và người sống sót sau trại tập trung. Họ có một người con trai là Jean-Michel Jarre, một nhà soạn nhạc, nghệ sĩ biểu diễn và nhà sản xuất âm nhạc người Pháp, đồng thời là một trong những người tiên phong trong nhạc điện tử. Khi Jean-Michel mới năm tuổi, Maurice đã chia tay vợ và chuyển đến Hoa Kỳ, để Jean-Michel ở lại với mẹ tại Pháp.

Năm 1965, Jarre kết hôn với nữ diễn viên người Pháp Dany Saval. Họ có một người con gái tên là Stephanie Jarre.

Sau đó, ông kết hôn với nữ diễn viên người Mỹ Laura Devon (từ năm 1967 đến 1984). Trong cuộc hôn nhân này, ông đã nhận nuôi con trai của Laura, Kevin Jarre, người sau này trở thành một nhà biên kịch với các tác phẩm nổi bật như Nấm mồ và Vinh quang (1989).

Từ năm 1984 cho đến khi qua đời, ông sống cùng người vợ cuối cùng, bà Fong F. Khong.

6.1. Thành tựu và sự đón nhận tích cực

Các thành tựu của Maurice Jarre bao gồm ba giải Oscar, ba giải BAFTA, bốn giải Quả cầu vàng, và một giải Grammy. Các bản nhạc phim của ông, đặc biệt là cho các tác phẩm của David Lean, được coi là những bản nhạc kinh điển và là tuyệt tác trong lịch sử điện ảnh. Âm nhạc của ông đã để lại ảnh hưởng sâu sắc và tích cực cho ngành công nghiệp điện ảnh, được các nhà soạn nhạc khác, như John Williams, ghi nhận là đã "làm phong phú thêm di sản âm nhạc điện ảnh."

6.2. Phê bình và tranh cãi

Di sản của Maurice Jarre cũng liên quan đến một vụ tranh chấp thừa kế gây tranh cãi. Di chúc cuối cùng của ông đã để lại toàn bộ tài sản và bản quyền cho người vợ góa, thực tế là không để lại thừa kế cho ba người con. Vì ông là cư dân Hoa Kỳ trong nhiều thập kỷ, vụ việc được xử lý theo luật pháp California, nơi cho phép người lập di chúc tự do phân chia tài sản thông qua một quỹ tín thác gia đình, khác với luật pháp Pháp về quyền thừa kế bắt buộc.

Các con của ông đã cố gắng lật ngược di chúc để nhận phần thừa kế dành riêng theo luật Pháp. Vợ cuối cùng của ông đã đòi quyền sở hữu những quyền lợi mà Hiệp hội các tác giả, nhà soạn nhạc và nhà xuất bản âm nhạc Pháp (SACEM) nắm giữ. Năm 2017, Tòa án Tối cao Pháp đã giữ nguyên phán quyết của Tòa án cấp cao năm 2014, trao quyền độc quyền đối với phần thừa kế cho người quản lý quỹ tín thác là Fui Fong Khong. Các thẩm phán lập luận rằng luật thừa kế ban đầu năm 1819 đã được tuyên bố là vi hiến từ năm 2011 vì sự bất bình đẳng, và việc không có phần thừa kế dành riêng không đi ngược lại trật tự công cộng quốc tế của Pháp, đồng thời các nguyên đơn cũng không rơi vào tình trạng tài chính khó khăn. Vào năm 2024, Tòa án Nhân quyền Châu Âu cũng đã đưa ra phán quyết ủng hộ Tòa án Tối cao Pháp.

6.3. Ảnh hưởng

Di sản âm nhạc của Maurice Jarre có sức ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều thế hệ nhà soạn nhạc và sự phát triển của âm nhạc điện ảnh. Ông không chỉ nổi bật với khả năng sáng tác các bản nhạc giao hưởng hùng tráng mà còn tiên phong trong việc thử nghiệm và kết hợp các âm thanh điện tử, mở ra những chân trời mới cho thể loại này. Các tác phẩm của ông vẫn tiếp tục được yêu mến và nghiên cứu, khẳng định vị thế của ông như một trong những trụ cột của nền âm nhạc điện ảnh hiện đại.

6.4. Trích dẫn sai và xử lý truyền thông

Sau cái chết của Maurice Jarre, một câu nói được cho là của ông đã xuất hiện trên Wikipedia tiếng Anh: "Người ta sẽ nói cuộc đời tôi là một bản nhạc phim dài. Âm nhạc là cuộc sống của tôi và là sức sống của cuộc đời, và mọi người sẽ nhớ đến tôi qua âm nhạc của tôi." Tuy nhiên, câu nói này thực chất là do Shane Fitzgerald, một sinh viên của Đại học Dublin ở Ireland, tạo ra. Fitzgerald tiết lộ rằng anh đã viết câu nói này để chứng minh cách mọi người tiếp nhận thông tin một cách vô ý thức trong thời đại kỹ thuật số.

Mặc dù đã có ba lần các thành viên Wikipedia cố gắng yêu cầu nguồn hoặc xóa bỏ câu nói này, nhưng nó vẫn bị nhiều hãng truyền thông lớn trích dẫn và lan truyền rộng rãi. Fitzgerald sau đó đã nói: "Wikipedia đạt điểm, truyền thông thì trượt," và "Nếu tôi không đứng ra, câu nói này đã 100% được lưu lại như một câu nói nổi tiếng của Maurice Jarre." Vụ việc đã ảnh hưởng đến các quốc gia như Úc, Vương quốc Anh và Ấn Độ, và câu nói giả mạo tiếp tục lan rộng trên nhiều blog.

Tờ báo Anh The Guardian sau đó đã phải thừa nhận và xin lỗi vì đã trích dẫn thông tin sai lệch từ Wikipedia. Tuy nhiên, Fitzgerald đã chỉ trích rằng các nhà báo "không những không chịu thừa nhận lỗi lầm của mình khi không kiểm chứng thông tin trên internet mà còn đổ lỗi cho tôi là nguồn gốc của thông tin sai lệch." Dù sự thật đã được phơi bày, câu nói giả mạo vẫn tiếp tục lan truyền trên toàn thế giới. Vụ việc này thường được nhắc đến cùng với Sự cố Henrik Batuta như một ví dụ điển hình về sự thiếu kiểm chứng thông tin trong truyền thông và những cuộc tranh luận về trách nhiệm của các cơ quan báo chí.

7.1. Phim

7.2. Truyền hình