1. Cuộc đời và sự nghiệp hải quân
Masaichi Niimi đã trải qua một sự nghiệp dài và nổi bật trong Hải quân Đế quốc Nhật Bản, từ những ngày đầu tại học viện cho đến các vị trí chỉ huy cấp cao trong Chiến tranh thế giới thứ hai và vai trò là nhà nghiên cứu sau chiến tranh.
1.1. Thời thơ ấu và giáo dục
Niimi Masaichi sinh ngày 14 tháng 2 năm 1887 tại làng Kawauchi, quận Aki, tỉnh Hiroshima (nay thuộc quận Asakita, thành phố Hiroshima), là con trai thứ hai của một gia đình làm nông và sản xuất nước tương. Vợ ông, Sumiko, là em gái của Đô đốc Kobayashi Seizo. Ông theo học tại Trường Trung học Tadami tỉnh Hiroshima trước khi gia nhập Học viện Hải quân.
1.2. Học viện Hải quân và sự nghiệp ban đầu
Niimi nhập học Học viện Hải quân Đế quốc Nhật Bản vào ngày 2 tháng 12 năm 1905 và tốt nghiệp khóa 36 vào ngày 21 tháng 11 năm 1908, xếp thứ 14 trong số 191 học viên. Với tư cách là một chuẩn úy, ông phục vụ trên các tàu tuần dương bọc thép Aso và Izumo. Ông được phong hàm thiếu úy vào ngày 15 tháng 1 năm 1910 và thăng cấp trung úy vào ngày 1 tháng 12 năm 1911.
1.3. Đào tạo chuyên sâu và học vấn
Năm 1910, ông theo học Trường Pháo binh Hải quân và Trường Thủy lôi Hải quân. Sau đó, ông được điều trở lại tàu Aso, rồi đến tàu khu trục Yayoi. Ngày 1 tháng 12 năm 1914, ông được thăng cấp đại úy và phục vụ trên các tàu tuần dương Katori, tàu tuần dương chiến đấu Ibuki, thiết giáp hạm Kawachi và tàu khu trục Umikaze.
Năm 1917, ông theo học Đại học Hải quân, chuyên ngành pháo binh, tốt nghiệp khóa 17 vào ngày 26 tháng 11 năm 1919 với vị trí thứ 4 trong số 24 học viên. Sau đó, ông trở thành sĩ quan pháo binh trưởng trên thiết giáp hạm Ise và được thăng cấp thiếu tá vào ngày 1 tháng 12 năm 1920. Niimi cũng là một trong số ít sĩ quan Hải quân Nhật Bản có kiến thức sâu rộng về Anh, từng học luật quốc tế tại Đại học Oxford ở Vương quốc Anh.
1.4. Các nhiệm vụ và chỉ huy quan trọng
Từ năm 1923 đến 1925, ông được cử đến Vương quốc Anh với tư cách là tùy viên hải quân phụ tá, trong thời gian này ông được thăng cấp trung tá vào ngày 1 tháng 12 năm 1924. Khi trở về Nhật Bản, ông được bổ nhiệm làm sĩ quan điều hành trên tàu tuần dương Kuma vào năm 1926. Ông được thăng cấp đại tá vào ngày 30 tháng 11 năm 1929. Ngày 1 tháng 4 năm 1931, ông nhận quyền chỉ huy đầu tiên của mình: tàu tuần dương Ōi. Sau đó, ông phục vụ với tư cách thuyền trưởng của các tàu tuần dương Yakumo và Maya.
Niimi được thăng cấp chuẩn đô đốc vào ngày 15 tháng 11 năm 1935. Năm 1937, ông tháp tùng Thân vương Chichibu đến Anh để tham dự Lễ đăng quang của Vua George VI, sau đó thăm Pháp, Đức và Hoa Kỳ. Sau khi phục vụ với tư cách Tham mưu trưởng Quân khu Hải quân Kure và Hạm đội 2 Hải quân Đế quốc Nhật Bản, ông tiếp tục được thăng cấp phó đô đốc và trở thành Hiệu trưởng Học viện Hải quân Đế quốc Nhật Bản vào ngày 15 tháng 11 năm 1939.
1.5. Hoạt động trong Chiến tranh Thế giới thứ hai
Ngày 4 tháng 4 năm 1941, ông nắm quyền chỉ huy Hạm đội Viễn chinh Trung Quốc 2 và chịu trách nhiệm về thành phần hải quân trong Trận Hồng Kông. Nhiệm vụ của ông chủ yếu bao gồm việc phong tỏa cảng Hồng Kông bằng các tàu tuần tra nhỏ và một vài tàu tuần dương hạng nhẹ, góp phần vào chiến dịch quân sự của Nhật Bản dẫn đến sự chiếm đóng và những hậu quả nặng nề cho người dân Hồng Kông. Ông trên danh nghĩa chia sẻ vị trí Người đứng đầu Lực lượng chiếm đóng Nhật Bản tại Hồng Kông với Đại tướng Takashi Sakai, nhưng quyền hạn của ông chỉ giới hạn ở các khu vực ngoài khơi.
1.6. Các chức vụ cấp cao và nghỉ hưu
Ngày 14 tháng 7 năm 1942, ông trở thành Tổng tư lệnh Quân khu Hải quân Maizuru. Ông được trao tặng Huân chương Bảo vật Thần thánh hạng Nhất vào ngày 8 tháng 7 năm 1942. Ngày 1 tháng 12 năm 1943, ông được điều về Bộ Tổng tham mưu Hải quân. Ông nghỉ hưu khỏi quân ngũ vào tháng 3 năm 1944 và chuyển sang lực lượng dự bị vào ngày 20 tháng 3 năm 1944. Sau chiến tranh, ông bị tạm thời liệt vào danh sách những người bị cấm giữ chức vụ công vào ngày 28 tháng 11 năm 1947.
2. Tư tưởng chiến lược và quan điểm
Masaichi Niimi là một sĩ quan hải quân có tư tưởng chiến lược độc đáo và tiên phong, thường đi ngược lại với quan điểm chủ đạo trong Hải quân Đế quốc Nhật Bản.
Trong thời gian làm tùy viên hải quân phụ tá tại Anh, ông đã nghiên cứu lịch sử Chiến tranh thế giới thứ nhất. Sau khi trở về Nhật Bản, ông đã đệ trình lên Bộ Tổng tham mưu Hải quân các báo cáo quan trọng như "Báo cáo về việc cải tổ các cơ quan chỉ huy trung ương của Hải quân" và "Báo cáo về chiến tranh kéo dài". Trong các báo cáo này, ông lập luận rằng cuộc chiến tranh thế giới tiếp theo sẽ là một chiến tranh tổng lực và hải chiến quyết định hạm đội sẽ không xảy ra. Ông cũng nhấn mạnh rằng Đại bản doanh cần phải là một cơ quan thống nhất giữa chính trị và quân sự, đồng thời cần có các biện pháp bảo vệ tuyến đường biển (sea laneEnglish). Những quan điểm này ban đầu bị coi là "dị giáo" trong Hải quân Nhật Bản, nhưng diễn biến của Chiến tranh Thái Bình Dương sau đó đã chứng minh tính đúng đắn trong nhận định của Niimi.
Khi còn là giáo viên lịch sử quân sự tại Đại học Hải quân, ông đã phục vụ tổng cộng 5 năm. Trong thời gian giữ chức Cục trưởng Cục Giáo dục Bộ Hải quân, ông đã nỗ lực thành lập Trường Phòng thủ Hải quân nhằm thực hiện các biện pháp bảo vệ giao thông hàng hải. Tuy nhiên, do sự phản đối từ Cục Quân vụ, cuối cùng chỉ thành lập được Trường Mìn Hải quân. Mặc dù ông và Đô đốc Inoue Shigeyoshi (người đứng đầu Cục Quân vụ) đều ủng hộ đường lối thân Anh-Mỹ, nhưng họ lại có những bất đồng về chính sách giảng dạy tại Đại học Hải quân và vấn đề thống nhất sĩ quan kỹ thuật và tác chiến (兵機一系化heiki ikkeikaJapanese).
Ngay cả sau khi Hiệp ước chống Quốc tế Cộng sản được ký kết, Niimi vẫn tin rằng Anh muốn liên minh với Nhật Bản, dựa trên sự đối xử đặc biệt mà Thân vương Chichibu nhận được trong lễ đăng quang của Vua George VI. Ông cũng cho rằng Nhật Bản nên hợp tác với Mỹ và Anh, và việc tiếp cận sâu hơn với Đức và Ý là nguy hiểm, dựa trên sức mạnh quốc gia của Mỹ đã được thể hiện trong Chiến tranh thế giới thứ nhất. Tuy nhiên, những lời cảnh báo của ông cũng không được chấp nhận.
3. Hoạt động viết lách
Niimi Masaichi là một nhà nghiên cứu và tác giả tích cực về lịch sử quân sự. Ông đã đóng góp nhiều công trình quan trọng, đặc biệt là sau khi giải ngũ.
Các tác phẩm chính của ông bao gồm:
- Lịch sử chỉ đạo chiến tranh thế giới thứ hai (第二次世界大戦戦争指導史Dainiji Sekai Taisen Sensō ShidōshiJapanese): Ông đã viết tác phẩm này từ năm 82 đến 84 tuổi, và nó được xuất bản khi ông 97 tuổi (năm 1984). Tác phẩm này đã được dâng lên Thiên hoàng Chiêu Hòa và sau đó cũng được tặng cho Thái tử Akihito (nay là Thượng hoàng Akihito).
- Lương tri của Hải quân Nhật Bản: Đô đốc Masaichi Niimi (Tự truyện và Hồi tưởng) (日本海軍の良識 提督 新見政一 自伝と追想Nihon Kaigun no Ryōshiki Teitoku Niimi Masaichi Jiden to TsuisōJapanese): Một tuyển tập bao gồm tự truyện và hồi tưởng cá nhân của ông, được xuất bản vào năm 1995.
4. Hoạt động sau chiến tranh
Sau khi chiến tranh kết thúc, Niimi Masaichi tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu lịch sử quân sự và truyền đạt kinh nghiệm cho thế hệ sau. Ông trở thành giảng viên đặc biệt tại Trường Sĩ quan Lực lượng Phòng vệ biển Nhật Bản. Ông cũng giữ chức cố vấn cao cấp cho "Hội nghị phản tỉnh Hải quân" (海軍反省会Kaigun HanseikaiJapanese) thuộc Hội Thủy Giao (水交会SuikōkaiJapanese), một tổ chức của các cựu sĩ quan hải quân. Ông rất coi trọng nghiên cứu lịch sử chiến tranh và đã dành nhiều công sức cho việc này, đặc biệt là việc biên soạn tác phẩm "Lịch sử chỉ đạo chiến tranh thế giới thứ hai".
5. Đời tư và tính cách
Niimi Masaichi được biết đến là người có tính cách điềm đạm, không thích tranh chấp và không bao giờ cố gắng áp đặt ý kiến của mình lên người khác. Ông là một người được nhiều sĩ quan cấp dưới kính trọng và yêu mến, trong đó có Atsushi Ōi. Ông đã sống một cuộc đời trường thọ, đạt đến tuổi 106.
6. Cái chết và di sản
Masaichi Niimi qua đời vào ngày 2 tháng 4 năm 1993, hưởng thọ 106 tuổi. Vào thời điểm qua đời, ông là Phó Đô đốc cuối cùng còn sống của Hải quân Đế quốc Nhật Bản. Di sản của ông không chỉ nằm ở sự nghiệp quân sự mà còn ở những đóng góp về tư tưởng chiến lược và nghiên cứu lịch sử quân sự, đặc biệt là khả năng nhìn nhận trước những thay đổi trong bản chất chiến tranh và tầm quan trọng của việc bảo vệ các tuyến đường biển.
7. Giải thưởng và vinh dự
Trong suốt sự nghiệp của mình, Masaichi Niimi đã nhận được nhiều giải thưởng và vinh dự:
- Chính Bát vị (正八位ShōhachiiJapanese) - 22 tháng 3 năm 1910
- Chính Thất vị (正七位ShōshichiiJapanese) - 10 tháng 2 năm 1915
- Huân chương Bảo vật Thần thánh hạng Nhất (勲一等瑞宝章Kun'ittō ZuihōshōJapanese) - 8 tháng 7 năm 1942