1. Tổng quan
Martin Kližan (ˈmartiŋ ˈkliʐanSlovak; sinh ngày 11 tháng 7 năm 1989) là một vận động viên quần vợt chuyên nghiệp người Slovakia. Anh từng đạt thứ hạng cao nhất trong sự nghiệp là số 24 thế giới ở nội dung đơn nam (ngày 27 tháng 4 năm 2015) và số 73 thế giới ở nội dung đôi nam (ngày 4 tháng 5 năm 2015). Kližan đã giành được tổng cộng 6 danh hiệu đơn và 4 danh hiệu đôi trong hệ thống ATP Tour, nổi bật là chức vô địch đơn nam trẻ Giải quần vợt Pháp Mở rộng 2006 và hai giải đấu ATP Tour 500 Series danh giá. Anh đã kiếm được khoảng 5.55 M USD tiền thưởng trong sự nghiệp. Sau khi tuyên bố giải nghệ vào năm 2021, anh đã trở lại thi đấu chuyên nghiệp vào cuối năm 2023. Tuy nhiên, sự nghiệp của Kližan cũng gắn liền với một số tranh cãi công khai, bao gồm những phát ngôn gây sốc về xu hướng tính dục và liên hệ với các nhân vật gây tranh cãi.

2. Thời thơ ấu và sự nghiệp trẻ
Martin Kližan bắt đầu chơi quần vợt từ năm 3 tuổi. Trong sự nghiệp trẻ, anh đã cho thấy tài năng nổi bật của mình. Vào năm 2005, anh giành chức vô địch Giải vô địch trẻ châu Âu ở hạng mục dưới 16 tuổi, cả ở nội dung đơn và đôi. Ở nội dung đôi, đồng đội của anh là đồng hương Andrej Martin.
Một trong những thành công lớn nhất trong sự nghiệp trẻ của Kližan là chức vô địch nội dung đơn nam trẻ tại Giải quần vợt Pháp Mở rộng 2006. Nhờ những thành tích ấn tượng này, anh đã đạt được vị trí số 1 thế giới trong bảng xếp hạng trẻ tổng hợp vào ngày 1 tháng 1 năm 2007. Kližan có thành tích thắng-thua trong sự nghiệp trẻ là 54-21 ở nội dung đơn và 58-18 ở nội dung đôi.
3. Sự nghiệp chuyên nghiệp
Kližan đã có một hành trình đầy biến động trong sự nghiệp chuyên nghiệp, từ những bước khởi đầu tại các giải Challenger đến các danh hiệu ATP Tour danh giá và những cuộc đối đầu với các huyền thoại quần vợt.
3.1. Giai đoạn đầu và thành công tại ATP Challenger
Martin Kližan chính thức chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp vào năm 2007. Cùng năm đó, anh được chọn vào đội tuyển Davis Cup Slovakia, đánh dấu sự hiện diện của mình ở cấp độ quốc tế.
Năm 2010, Kližan lần đầu tiên vượt qua vòng loại để góp mặt tại một giải đấu Grand Slam ở Giải quần vợt Mỹ Mở rộng 2010. Trong trận đấu chính thức đầu tiên tại Grand Slam, anh đã để thua cựu số 1 thế giới Juan Carlos Ferrero ở vòng một. Cuối năm đó, Kližan giành danh hiệu ATP Challenger Tour đầu tiên tại giải Slovak Open 2010 được tổ chức tại quê nhà Bratislava, nơi anh tham dự bằng suất đặc cách. Thành công này đã tạo đà cho anh lọt vào top 100 thế giới vào tháng 9 năm 2011.
3.2. Đột phá và các danh hiệu ATP Tour đầu tiên
Năm 2012 là một năm đột phá trong sự nghiệp của Martin Kližan. Trong lần đầu tiên tham dự Giải quần vợt Wimbledon 2012, anh đã đánh bại Juan Ignacio Chela ở vòng một trước khi để thua Viktor Troicki trong năm set ở vòng hai. Anh cũng lần đầu tiên tham dự Thế vận hội Mùa hè 2012 tại Luân Đôn, thi đấu ở nội dung đơn nam và đôi nam cùng với Lukáš Lacko.
Tại Giải quần vợt Mỹ Mở rộng 2012, Kližan lần đầu tiên trong sự nghiệp lọt vào vòng bốn của một giải Grand Slam. Trên đường đi, anh đã gây bất ngờ lớn khi đánh bại hạt giống số 5 Jo-Wilfried Tsonga ở vòng hai sau bốn set. Mặc dù sau đó để thua Marin Čilić ở vòng bốn, thành tích này đã giúp anh thu hút sự chú ý. Cùng năm, Kližan giành danh hiệu ATP Tour đầu tiên tại St. Petersburg Open, đánh bại Fabio Fognini trong trận chung kết. Sự thăng tiến mạnh mẽ này đã giúp anh vươn lên vị trí số 29 thế giới và được trao giải ATP Newcomer of the Year (Tân binh của năm) 2012.
Tuy nhiên, năm 2013 chứng kiến sự sa sút phong độ của Kližan. Mặc dù được kỳ vọng sẽ lọt vào top 20, anh lại thể hiện sự thiếu ổn định. Sau một loạt trận thua ở vòng một đầu mùa, anh lọt vào tứ kết tại Giải quần vợt Rotterdam Mở rộng 2013, đạt thứ hạng cao nhất trong sự nghiệp là số 26 thế giới. Anh cũng vào đến bán kết ở Casablanca. Tại Giải quần vợt Pháp Mở rộng 2013, anh thua nhà vô địch cuối cùng là Rafael Nadal ở vòng hai, dù đã thắng set đầu tiên. Cuối năm, anh phải nghỉ thi đấu sáu tuần vì chấn thương cổ tay và rút lui khỏi St. Petersburg Open, giải đấu mà anh là đương kim vô địch. Dù vậy, Kližan đã giành danh hiệu đôi ATP đầu tiên của mình tại Croatia Open Umag 2013 cùng với David Marrero.
Năm 2014 đánh dấu sự trở lại phong độ của Kližan. Sau khởi đầu không mấy suôn sẻ, anh đã có màn trình diễn tốt tại Giải quần vợt Úc Mở rộng 2014, lần đầu tiên lọt vào vòng ba với tư cách là người thua cuộc may mắn. Thành tích này giúp anh trở lại top 100 thế giới ở vị trí 97. Kližan giành danh hiệu đơn ATP thứ hai của mình tại BMW Open 2014 ở München, nơi anh vượt qua vòng loại và đánh bại các đối thủ mạnh như Mikhail Youzhny và Tommy Haas trước khi thắng Fabio Fognini trong trận chung kết. Anh cũng giành danh hiệu đôi ATP thứ hai tại Nice Open 2014 cùng Philipp Oswald. Tại Giải quần vợt Pháp Mở rộng 2014, anh đạt kết quả tốt nhất từ trước đến nay khi lọt vào vòng ba, đánh bại hạt giống số 11 Kei Nishikori ở vòng một. Đặc biệt, tại China Open 2014, Kližan đã phục thù thành công khi đánh bại Rafael Nadal ở tứ kết.
3.3. Những năm đỉnh cao và các chiến thắng ATP 500
Giai đoạn từ năm 2015 đến 2016 được coi là những năm đỉnh cao trong sự nghiệp của Martin Kližan. Vào tháng 4 năm 2015, anh giành danh hiệu ATP thứ ba tại Grand Prix Hassan II 2015 ở Casablanca, đánh bại Daniel Gimeno Traver trong trận chung kết. Cùng tháng, anh đạt thứ hạng cao nhất trong sự nghiệp là số 24 thế giới. Tại Barcelona Open Banc Sabadell 2015, anh lọt vào bán kết, chỉ chịu thua nhà vô địch sau đó là Kei Nishikori. Anh cũng tham gia Davis Cup 2015 cho Slovakia và giành chiến thắng cả hai trận đấu đơn của mình.
Năm 2016 tiếp tục là một năm thành công vang dội. Kližan giành danh hiệu ATP thứ tư tại ABN AMRO World Tennis Tournament 2016 ở Rotterdam, một giải đấu thuộc ATP Tour 500 Series. Trong trận chung kết, anh đã đánh bại Gaël Monfils sau khi bị dẫn trước một set, và đáng chú ý là anh đã cứu được 8 điểm trận đấu (5 điểm trước Roberto Bautista Agut và 3 điểm trước Nicolas Mahut) trên con đường giành chức vô địch. Vào tháng 7 cùng năm, Kližan giành danh hiệu ATP 500 thứ hai của mình tại German Open 2016 ở Hamburg, đánh bại Pablo Cuevas trong trận chung kết. Anh cũng giành danh hiệu đôi ATP thứ tư tại Croatia Open Umag 2016 cùng với David Marrero.
3.4. Chấn thương và giai đoạn cuối sự nghiệp
Năm 2017 chứng kiến Martin Kližan gặp nhiều chấn thương và phong độ sa sút, khiến anh dần tụt khỏi top 100 thế giới. Anh phải rút lui sớm khỏi các giải đấu ở Sydney và Antalya do chấn thương. Tại Giải quần vợt Úc Mở rộng 2017, anh để thua Stan Wawrinka trong một trận đấu căng thẳng kéo dài năm set. Kližan lọt vào tứ kết tại các giải đấu ở Sofia, Rotterdam, Budapest và München, nhưng việc không thể bảo vệ điểm số từ chức vô địch Rotterdam năm trước đã khiến thứ hạng của anh sụt giảm đáng kể. Tại Monte-Carlo Rolex Masters 2017, anh bị phạt hai điểm game vì hành vi phi thể thao trong trận đấu với Nicolás Almagro. Anh cũng phải rút lui khỏi trận đấu ở vòng một Giải quần vợt Wimbledon 2017 với Novak Djokovic do chấn thương.
Năm 2018, Kližan giành chức vô địch giải Challenger ở Indian Wells. Sau đó, tại Barcelona Open Banc Sabadell 2018, anh đã đánh bại Novak Djokovic lần đầu tiên sau năm lần đối đầu, trước khi để thua Rafael Nadal ở tứ kết. Anh giành danh hiệu ATP Tour thứ sáu và cuối cùng của mình tại Generali Open Kitzbühel 2018 ở Áo, đánh bại Denis Istomin trong trận chung kết và Dominic Thiem ở bán kết. Đây là chức vô địch đơn ATP Tour thứ sáu của anh trong bảy trận chung kết đã tham dự, đánh dấu trận thua đầu tiên ở một trận chung kết ATP Tour tại St. Petersburg Open 2018 trước Dominic Thiem.
Năm 2019, Kližan lọt vào vòng hai Sydney International và vòng một Giải quần vợt Úc Mở rộng. Anh tiếp tục tham gia Davis Cup cho Slovakia, giành chiến thắng một trận đơn và một trận đôi nhưng đội tuyển Slovakia vẫn thua Canada. Anh cũng lọt vào tứ kết Sofia Open 2019, nơi anh để thua nhà vô địch sau đó là Daniil Medvedev. Tại Giải quần vợt Pháp Mở rộng 2019, anh một lần nữa đạt đến vòng ba.
4. Nghỉ hưu và trở lại
Martin Kližan chính thức tuyên bố giải nghệ sau Giải quần vợt Wimbledon 2021, với trận đấu cuối cùng của anh diễn ra vào ngày 22 tháng 6 năm 2021. Sau khi giải nghệ, Kližan đã thử sức ở lĩnh vực chính trị, tranh cử chức Thị trưởng Petržalka (một quận của Bratislava) và ứng cử vị trí chủ tịch Liên đoàn Quần vợt Slovakia, nhưng cả hai nỗ lực đều không thành công.
Trong thời gian rảnh rỗi sau giải nghệ, Kližan thường xem lại các trận đấu quần vợt cũ của mình. Đặc biệt, việc xem lại trận tứ kết China Open 2014 nơi anh đánh bại Rafael Nadal đã nhen nhóm ý tưởng trở lại với quần vợt chuyên nghiệp.
Vào tháng 9 năm 2023, anh bắt đầu quá trình chuẩn bị và tập luyện tại Học viện IMG. Đến tháng 12 năm 2023, Kližan chính thức tái xuất tại vòng loại giải đấu M15 ITF ở Antalya, Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 2024, Kližan đã giành được bốn danh hiệu ITF tại Heraklion, Telde, Valldoreix và Reggio Emilia. Nhờ những chiến thắng này, anh đã trở lại top 400 thế giới vào ngày 24 tháng 6 năm 2024, top 350 vào ngày 5 tháng 8 năm 2024, và kết thúc năm ở vị trí số 291 thế giới.
5. Tranh cãi
Martin Kližan đã vướng vào một số tranh cãi đáng chú ý trong sự nghiệp và cuộc sống cá nhân:
Vào tháng 1 năm 2022, Kližan hứng chịu chỉ trích nặng nề sau khi đăng tải một bài viết trên Instagram, trong đó anh công kích xu hướng tính dục của cựu vận động viên quần vợt huyền thoại Martina Navratilova. Bài đăng này xuất hiện sau khi Navratilova đưa ra tuyên bố liên quan đến việc Novak Djokovic từ chối tiêm vắc xin. Kližan đã nhắm vào Navratilova và gọi bà là "người đồng tính nữ nổi tiếng nhất trong giới quần vợt", đồng thời miệt thị xu hướng tính dục của bà bằng cách nói: "Tôi không biết liệu bà Navratilova có nhận thức được cách thức hoạt động của quá trình quan trọng nhất trên thế giới, đó là quá trình sinh sản của loài người hay không, nếu bà ấy tình cờ đọc bài đăng này, thì, thưa bà Navratilova, một người phụ nữ với một người phụ nữ và một người đàn ông với một người đàn ông không thể thụ thai một đứa trẻ sơ sinh.". Bài đăng này đã gây ra làn sóng phản đối mạnh mẽ trong cộng đồng.
Vào tháng 2 năm 2025, Kližan cũng đã đăng một bức ảnh "tự sướng" trên mạng xã hội khi đang ăn trưa với Daniel Bombic, một nhân vật nổi tiếng trong giới thuyết âm mưu bị cáo buộc truyền bá chủ nghĩa phát xít mới. Bức ảnh này đã vấp phải nhiều lời chỉ trích dữ dội từ công chúng, và Instagram sau đó đã xóa bức ảnh này.
6. Thống kê sự nghiệp
Martin Kližan đã tích lũy được nhiều thành tích đáng kể trong suốt sự nghiệp quần vợt chuyên nghiệp của mình, thể hiện qua các số liệu thống kê tại các giải đấu lớn và những kỷ lục cá nhân.
6.1. Dòng thời gian thành tích Grand Slam
Dưới đây là bảng tổng hợp thành tích của Martin Kližan tại các giải Grand Slam nội dung đơn nam:
Giải đấu | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | SR | T-B | Tỉ lệ thắng |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Giải quần vợt Úc Mở rộng | A | A | A | Q1 | A | A | 1R | 3R | 2R | 1R | 1R | A | 1R | Q1 | Q1 | 0 / 6 | 3-6 | 33% |
Giải quần vợt Pháp Mở rộng | Q2 | A | A | Q3 | A | 2R | 2R | 3R | 2R | 1R | 2R | 2R | 3R | Q2 | Q1 | 0 / 8 | 9-8 | 53% |
Giải quần vợt Wimbledon | A | A | A | A | Q1 | 2R | 1R | 1R | 1R | 1R | 1R | A | 1R | NH | Q1 | 0 / 7 | 1-7 | 13% |
Giải quần vợt Mỹ Mở rộng | A | A | A | 1R | A | 4R | 1R | 2R | 2R | 1R | A | A | 1R | A | A | 0 / 7 | 5-7 | 45% |
Tổng kết thắng-thua | 0-0 | 0-0 | 0-0 | 0-1 | 0-0 | 5-3 | 1-4 | 5-4 | 3-4 | 0-4 | 1-3 | 1-1 | 2-4 | 0-0 | 0-0 | 0 / 28 | 18-28 | 40% |
6.2. Các trận chung kết ATP Tour
Martin Kližan đã tham dự 7 trận chung kết đơn nam ATP Tour, giành được 6 danh hiệu và 1 lần về nhì. Anh cũng có thành tích hoàn hảo trong các trận chung kết đôi nam, với 4 chiến thắng sau 4 lần góp mặt.
Chung kết đơn nam: 7 (6 danh hiệu, 1 á quân)
Kết quả | Số | Ngày chung kết | Giải đấu | Mặt sân | Đối thủ | Tỷ số |
---|---|---|---|---|---|---|
Vô địch | 1. | 23 tháng 9 năm 2012 | St. Petersburg Open | Cứng (trong nhà) | Fabio Fognini | 6-2, 6-3 |
Vô địch | 2. | 4 tháng 5 năm 2014 | BMW Open (München) | Đất nện | Fabio Fognini | 2-6, 6-1, 6-2 |
Vô địch | 3. | 12 tháng 4 năm 2015 | Grand Prix Hassan II (Casablanca) | Đất nện | Daniel Gimeno Traver | 6-2, 6-2 |
Vô địch | 4. | 14 tháng 2 năm 2016 | ABN AMRO World Tennis Tournament (Rotterdam) | Cứng (trong nhà) | Gaël Monfils | 6-7(1), 6-3, 6-1 |
Vô địch | 5. | 17 tháng 7 năm 2016 | German Open (Hamburg) | Đất nện | Pablo Cuevas | 6-1, 6-4 |
Vô địch | 6. | 4 tháng 8 năm 2018 | Generali Open Kitzbühel | Đất nện | Denis Istomin | 6-2, 6-2 |
Á quân | 1. | 23 tháng 9 năm 2018 | St. Petersburg Open | Cứng (trong nhà) | Dominic Thiem | 3-6, 1-6 |
Chung kết đôi nam: 4 (4 danh hiệu)
Kết quả | Số | Ngày chung kết | Giải đấu | Mặt sân | Đồng đội | Đối thủ | Tỷ số |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Vô địch | 1. | 28 tháng 7 năm 2013 | Croatia Open Umag | Đất nện | David Marrero | Nicholas Monroe | 6-1, 5-7, [10-7] |
Vô địch | 2. | 24 tháng 5 năm 2014 | Nice Open | Đất nện | Philipp Oswald | Rohan Bopanna | 6-2, 6-0 |
Vô địch | 3. | 22 tháng 2 năm 2015 | Rio Open | Đất nện | Philipp Oswald | Pablo Andújar | 7-6(3), 6-4 |
Vô địch | 4. | 23 tháng 7 năm 2016 | Croatia Open Umag | Đất nện | David Marrero | Nikola Mektić | 6-4, 6-2 |
6.3. Kỷ lục
Martin Kližan giữ một kỷ lục đáng chú ý trong lịch sử ATP Tour:
- Thắng sáu trận chung kết đầu tiên liên tiếp tại ATP Tour: Kỷ lục này được thiết lập từ năm 2012 đến 2018. Kližan đã giành chiến thắng trong sáu trận chung kết đơn ATP Tour đầu tiên mà anh tham dự, trước khi để thua trận chung kết thứ bảy. Kỷ lục này cũng được nắm giữ bởi Ernests Gulbis và Ugo Humbert.