1. Tiểu sử
Kim Jae-bak sinh ra tại Seoul, Hàn Quốc. Ông bắt đầu tiếp xúc với bóng chày từ năm 1965, khi còn học lớp 5 tiểu học.
1.1. Thời niên thiếu và giáo dục
Sau khi tốt nghiệp Trường Trung học Cơ sở Gyeongun, Kim Jae-bak đã không thể vào được Trường Trung học Phổ thông Gyeongbuk ở Daegu, nơi các trường trung học ở khu vực này đang trong thời kỳ hoàng kim. Do thể chất tương đối nhỏ bé, ông quyết định chuyển đến Seoul và theo học tại Trường Trung học Phổ thông Daegwang. Mặc dù không quá nổi bật trong thời gian học trung học, ông đã trở thành một cầu thủ nội trú đáng chú ý tại Đại học Yeungnam, một đội bóng mới thành lập dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Bae Seong-seo, nơi ông thể hiện tài năng toàn diện về đánh bóng, chạy và khả năng cảm nhận trận đấu cũng như kỹ năng phòng ngự. Ông cao khoảng 170 cm và nặng khoảng 77 kg.
1.2. Sự nghiệp nghiệp dư và đội tuyển quốc gia
Kim Jae-bak được coi là một cầu thủ nghiệp dư huyền thoại. Ngay từ thời trung học, đội bóng của ông tại Trường Trung học Phổ thông Daegwang đã giành chức vô địch giải bóng chày trung học Bonghwang đầu tiên vào năm 1971. Năm 1977, Kim Jae-bak dẫn đầu giải bóng chày nghiệp dư Hàn Quốc ở bảy hạng mục tấn công: tỷ lệ đánh bóng, Home run, RBI, số lần chạy, đánh cắp căn cứ, tỷ lệ lên căn cứ và tỷ lệ slugging.
Năm 1981, ông là thành viên của đội tuyển quốc gia Hàn Quốc giành huy chương bạc tại Đại hội Thể thao Thế giới 1981 ở môn bóng chày. Năm 1982, Kim được triệu tập vào đội tuyển bóng chày quốc gia Hàn Quốc tham dự Giải vô địch bóng chày nghiệp dư thế giới 1982 (tiền thân của Baseball World Cup) được tổ chức tại quê nhà. Kim đã dẫn dắt đội tuyển Hàn Quốc giành chức vô địch đầu tiên tại giải đấu này và được chọn vào đội hình All-Star của giải ở vị trí shortstop.
2. Sự nghiệp cầu thủ
Kim Jae-bak đã có một sự nghiệp cầu thủ chuyên nghiệp đáng chú ý tại KBO League, nơi ông để lại dấu ấn sâu đậm với kỹ năng phòng ngự và tốc độ vượt trội.
2.1. Ra mắt chuyên nghiệp và KBO League
Kim Jae-bak đã 28 tuổi khi KBO League được thành lập vào năm 1982. Ngay sau khi Giải vô địch bóng chày nghiệp dư thế giới 1982 kết thúc, ông gia nhập MBC Cheongryong và ra sân 3 trận ở đội một khi mùa giải chuyên nghiệp đầu tiên gần kết thúc. Mặc dù ở độ tuổi mà nhiều cầu thủ thường giải nghệ, Kim Jae-bak vẫn để lại những kỷ lục ấn tượng về tấn công, phòng ngự và chạy.
Ông là một leadoff hitter nhanh nhẹn cho MBC Cheongryong. Năm 1990, đội Cheongryong được đổi tên thành LG Twins, và ngay lập tức giành chức vô địch Korean Series đầu tiên, với Kim Jae-bak là shortstop chính. Sau một vài năm phong độ đi xuống vào năm 1990-1991, ông được LG Twins khuyến khích giải nghệ. Tuy nhiên, ông bày tỏ mong muốn tiếp tục thi đấu và được chuyển nhượng sang Pacific Dolphins vào năm 1992 mà không có bất kỳ khoản phí nào. Tại Pacific Dolphins, Kim Jae-bak không thể hiện được nhiều do tuổi tác và chủ yếu hoạt động với vai trò cầu thủ kiêm huấn luyện viên. Sau một mùa giải kém cỏi khác, ông chính thức giải nghệ sau mùa giải 1992.
2.2. Phong cách và kỹ năng thi đấu
Kim Jae-bak nổi bật với khả năng phòng ngự xuất sắc, tốc độ và lối đánh bóng độc đáo, mang lại lợi thế lớn cho đội bóng của mình.
2.2.1. Khả năng chơi ở vị trí Shortstop
Kim Jae-bak nổi tiếng là một shortstop tài năng, có khả năng đọc trận đấu và di chuyển vị trí phòng ngự một cách thông minh để đón bóng. Ông được biết đến với biệt danh "Cáo Đất" nhờ sự nhanh nhẹn và khả năng phán đoán tuyệt vời trong phòng ngự. Ông đã giành Giải thưởng Găng tay Vàng KBO League năm lần ở vị trí shortstop, khẳng định vị thế là một trong những shortstop hàng đầu của giải đấu.
2.2.2. Chạy và tốc độ trên các căn cứ
Ông sở hữu tốc độ chạy vượt trội và khả năng đánh cắp căn cứ xuất sắc, dẫn đầu giải đấu về số lần đánh cắp căn cứ với 50 lần vào năm 1985. Đặc biệt, Kim Jae-bak có khả năng tiến thêm một căn cứ so với các cầu thủ khác khi có cú đánh tiếp theo, cho thấy sự nhạy bén và tốc độ đáng kinh ngạc trên các căn cứ. Ông kết thúc sự nghiệp với tổng cộng 284 lần đánh cắp căn cứ. Năm 1986, ông dẫn đầu giải đấu về số lần chạy ghi được với 67 lần.
2.3. Giải thưởng và danh hiệu
Trong suốt sự nghiệp thi đấu của mình, Kim Jae-bak đã đạt được nhiều giải thưởng cá nhân và danh hiệu tập thể, khẳng định tài năng và đóng góp của ông cho bóng chày Hàn Quốc.
2.3.1. Giải thưởng Găng tay Vàng
Kim Jae-bak đã nhận được Giải thưởng Găng tay Vàng KBO League 5 lần ở vị trí shortstop:
- 1983
- 1984
- 1985
- 1986
- 1989
2.3.2. Các thành tích khác
- Vô địch Giải vô địch bóng chày nghiệp dư thế giới 1982 (Huy chương Vàng)
- Á quân Đại hội Thể thao Thế giới 1981 (Huy chương Bạc)
- Vô địch Korean Series 1990 (với LG Twins)
3. Sự nghiệp huấn luyện viên
Sau khi giải nghệ với tư cách cầu thủ, Kim Jae-bak đã chuyển sang sự nghiệp huấn luyện viên, nơi ông tiếp tục gặt hái nhiều thành công, đặc biệt là với Hyundai Unicorns, nhưng cũng đối mặt với những thách thức và chỉ trích trong vai trò quản lý.
3.1. Vai trò huấn luyện viên
Sau khi giải nghệ tại Pacific Dolphins vào năm 1992, ông được đề nghị làm huấn luyện viên trưởng của đội và đảm nhận vị trí này từ năm 1993 đến 1995. Kinh nghiệm này đã giúp ông tiếp bước huấn luyện viên Jeong Dong-jin để trở thành huấn luyện viên sáng lập của Hyundai Unicorns vào năm 1996.
3.1.1. Hyundai Unicorns
Kim Jae-bak được bổ nhiệm làm huấn luyện viên sáng lập của Hyundai Unicorns vào năm 1996. Ngay trong năm đầu tiên, ông đã đưa đội bóng vào vòng loại trực tiếp với vị trí thứ 4 ở mùa giải chính và sau đó tiến vào Korean Series, nhưng phải chấp nhận vị trí á quân sau khi thua Haitai Tigers.
3.1.2. LG Twins
Vào ngày 20 tháng 10 năm 2006, Kim Jae-bak trở lại đội bóng quê hương LG Twins với tư cách huấn luyện viên trưởng thứ 7, ký hợp đồng 3 năm trị giá 1.55 B KRW, bao gồm 500 triệu won tiền ký hợp đồng và 350 triệu won lương hàng năm. Đây là hợp đồng lớn nhất từng được ký cho một huấn luyện viên hoặc người quản lý trong lịch sử KBO League.
3.2. Quản lý đội tuyển quốc gia
Ông đã hai lần được bổ nhiệm làm huấn luyện viên trưởng đội tuyển bóng chày quốc gia Hàn Quốc, nhưng cả hai lần đều không thành công và ông phải từ chức trong danh dự.
3.2.1. Thành tích tại các giải đấu quốc tế
- Năm 2002, ông là huấn luyện viên của đội tuyển quốc gia Hàn Quốc giành huy chương vàng tại Đại hội Thể thao châu Á 2002 ở môn bóng chày.
- Năm 2006, ông là huấn luyện viên đánh bóng cho đội tuyển Hàn Quốc giành vị trí thứ ba tại Giải bóng chày cổ điển thế giới 2006.
- Tại Đại hội Thể thao châu Á 2006, ông dẫn dắt đội tuyển quốc gia Hàn Quốc giành huy chương đồng.
3.2.2. Thách thức và chỉ trích
Năm 2004, ông làm huấn luyện viên trưởng đội tuyển bóng chày quốc gia Hàn Quốc tại vòng loại Thế vận hội Mùa hè 2004 ở Sapporo, Nhật Bản. Tuy nhiên, đội đã thất bại trước Đài Loan và Nhật Bản, không thể giành vé tham dự Thế vận hội.
Tại Đại hội Thể thao châu Á 2006, ông một lần nữa nắm quyền chỉ đạo đội tuyển quốc gia với quyết tâm phục thù sau thất bại ở vòng loại Olympic Athens. Tuy nhiên, đội lại thi đấu kém cỏi, thua Đài Loan và đội tuyển Nhật Bản chỉ gồm các cầu thủ nghiệp dư, và cuối cùng chỉ giành được huy chương đồng. Những thất bại này đã dẫn đến nhiều thách thức và chỉ trích đối với vai trò quản lý đội tuyển quốc gia của ông.
4. Triết lý và giai thoại
Kim Jae-bak không chỉ được biết đến với sự nghiệp bóng chày lẫy lừng mà còn với những triết lý và giai thoại độc đáo, định hình phong cách của ông và để lại dấu ấn trong lịch sử bóng chày Hàn Quốc.
4.1. Cú đánh "Kangaroo"
Cú đánh "Kangaroo" (hoặc "Frog Bunt") là một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong sự nghiệp của Kim Jae-bak. Nó diễn ra trong trận đấu cuối cùng tranh chức vô địch tại Giải vô địch bóng chày nghiệp dư thế giới 1982 giữa Hàn Quốc và Nhật Bản.
Vào cuối hiệp 8, khi tỷ số đang là 1-2 nghiêng về Nhật Bản, với 1 người bị loại và 1 người ở căn cứ 3, Kim Jae-bak đã thực hiện cú đánh "bunt" nổi tiếng. Huấn luyện viên Eo Woo-hong ra hiệu "squeeze play", nhưng Kim Jae-bak đã hiểu nhầm thành tín hiệu "squeeze bunt". Khi người ném bóng Nishimura của Nhật Bản cố tình ném bóng ra ngoài để tránh cú bunt, Kim Jae-bak đã nhảy ra ngoài để đưa gậy vào bóng. Do người chạy ở căn cứ 3 là Kim Jung-soo không xuất phát sớm, cú bunt này đã trở thành một "safety squeeze" thành công. Cú đánh bunt trở thành một cú đánh nội địa về phía căn cứ 3, giúp Hàn Quốc gỡ hòa 2-2 một cách kịch tính. Khoảnh khắc Kim Jae-bak nhảy lên để đánh bóng đã khiến cú bunt này được gọi là "Cú đánh Kangaroo" hay "Cú đánh Ếch". Cú đánh này đã mở đường cho cú Home run 3 điểm của Han Dae-hwa, giúp Hàn Quốc lội ngược dòng giành chiến thắng.
4.2. "DTD" (Đội nào xuống hạng sẽ xuống hạng)
Thuật ngữ "DTD" (viết tắt của "Down to Down" - "Đội nào xuống hạng sẽ xuống hạng") bắt nguồn từ một phát ngôn của Kim Jae-bak và đã trở thành một cụm từ nổi tiếng trong giới bóng chày Hàn Quốc, đặc biệt liên quan đến phong cách lãnh đạo của ông.
Vào đầu mùa giải 2005, Lotte Giants, đội từng đứng cuối bảng ở mùa giải trước, bất ngờ vươn lên top đầu, trong khi Hyundai Unicorns, đội vô địch mùa trước, lại chật vật ở cuối bảng. Trong một cuộc phỏng vấn với một tờ báo thể thao, Kim Jae-bak đã nói: "Đến tháng 5, sẽ có đội phải xuống hạng." Quả đúng như lời ông nói, Lotte Giants đã bắt đầu tụt hạng từ mùa hè và không thể lọt vào vòng loại trực tiếp.
Tuy nhiên, sau khi ông nhậm chức huấn luyện viên của LG Twins, một xu hướng tương tự đã lặp lại. LG Twins thường xếp ở top đầu vào nửa đầu mùa giải, nhưng khi thời tiết nóng lên, các cầu thủ chấn thương và phong độ đi xuống, đội dần mất sức và kết thúc mùa giải ở các vị trí thấp hơn. Do đó, phát ngôn trước đây của ông đã trở thành một "boomerang", quay trở lại chính LG Twins dưới sự dẫn dắt của ông, và cụm từ "Đội nào xuống hạng sẽ xuống hạng" đã trở nên nổi tiếng. Điều này cũng phản ánh một phần phong cách quản lý và kết quả của ông trong giai đoạn sau này của sự nghiệp huấn luyện.
5. Đời tư
Kim Jae-bak kết hôn với bà Jeong Bok-hee vào ngày 10 tháng 2 năm 1979. Họ có một con trai và hai con gái.
6. Thống kê sự nghiệp
Dưới đây là các thống kê chính thức về sự nghiệp của Kim Jae-bak với tư cách là cầu thủ tại KBO League.
6.1. Thống kê đánh bóng
Năm | Đội | Trận | Lượt đánh | Điểm | Cú đánh | Home run | RBI | Đánh cắp căn cứ | Đi bộ | Strikeout | Tỷ lệ đánh bóng | Tỷ lệ slugging |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1982 | MBC | 3 | 13 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | .000 | .000 |
1983 | MBC | 97 | 373 | 53 | 108 | 5 | 46 | 34 | 52 | 23 | .290 | .399 |
1984 | MBC | 91 | 343 | 53 | 103 | 7 | 37 | 26 | 41 | 33 | .300 | .423 |
1985 | MBC | 100 | 377 | 54 | 118 | 3 | 36 | 50 | 44 | 29 | .313 | .393 |
1986 | MBC | 102 | 386 | 67 | 102 | 4 | 43 | 38 | 43 | 36 | .264 | .363 |
1987 | MBC | 100 | 399 | 53 | 113 | 1 | 24 | 33 | 44 | 26 | .283 | .373 |
1988 | MBC | 99 | 409 | 49 | 109 | 2 | 26 | 25 | 29 | 23 | .267 | .330 |
1989 | MBC | 101 | 357 | 64 | 102 | 3 | 27 | 39 | 57 | 33 | .286 | .345 |
1990 | LG | 109 | 381 | 49 | 91 | 2 | 45 | 14 | 38 | 24 | .239 | .289 |
1991 | LG | 82 | 247 | 34 | 65 | 0 | 18 | 15 | 30 | 23 | .263 | .332 |
1992 | Pacific | 82 | 276 | 36 | 61 | 1 | 19 | 10 | 31 | 26 | .221 | .272 |
Tổng cộng sự nghiệp | 966 | 3561 | 512 | 972 | 28 | 321 | 284 | 409 | 279 | .273 | .353 |
6.2. Thống kê ném bóng
Năm | Đội | Thắng | Thua | ERA | Trận | Save | Inning | Hits allowed | Runs allowed | Earned runs | Home runs allowed | BB/HBP | Strikeouts |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1985 | MBC | 1 | 0 | 0.00 | 1 | 0 | 0 2/3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Tổng cộng sự nghiệp | 1 | 0 | 0.00 | 1 | 0 | 0 2/3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
7. Đánh giá
Kim Jae-bak là một nhân vật có ảnh hưởng lớn trong bóng chày Hàn Quốc, với sự nghiệp cầu thủ và huấn luyện viên đầy những thành công rực rỡ nhưng cũng không thiếu những tranh cãi.
7.1. Đánh giá tích cực
Với tư cách cầu thủ, Kim Jae-bak được công nhận là một trong những shortstop phòng ngự xuất sắc nhất lịch sử KBO League, bằng chứng là 5 giải Găng tay Vàng. Khả năng chạy và nhạy bén trên các căn cứ của ông cũng là điểm sáng, giúp ông trở thành một leadoff hitter hiệu quả. "Cú đánh Kangaroo" ở Giải vô địch bóng chày nghiệp dư thế giới 1982 là minh chứng cho tinh thần chiến đấu và khả năng ứng biến của ông, góp phần mang về chức vô địch lịch sử cho Hàn Quốc.
Với tư cách huấn luyện viên, ông là một "danh tướng" khi dẫn dắt Hyundai Unicorns giành 4 chức vô địch Korean Series, biến đội bóng này thành một thế lực trong thập niên 1990 và đầu 2000. Ông đã chứng minh khả năng xây dựng và duy trì một đội bóng mạnh mẽ, đưa Unicorns thường xuyên lọt vào vòng loại trực tiếp và đạt được các danh hiệu lớn. Cột mốc 700 và 900 trận thắng với tư cách huấn luyện viên cũng khẳng định vị thế của ông trong lịch sử giải đấu.
7.2. Phê bình và tranh cãi
Mặc dù thành công, Kim Jae-bak cũng đối mặt với những phê bình, đặc biệt trong giai đoạn cuối sự nghiệp huấn luyện. Tại Hyundai Unicorns, ông bị chỉ trích vì việc sử dụng quá mức các cầu thủ ném bóng chủ chốt như Jung Min-tae vào năm 1999, gây ảnh hưởng đến phong độ và danh hiệu cá nhân của họ. Vụ việc ba cầu thủ ném bóng cùng chia sẻ danh hiệu vua thắng trận vào năm 2000 cũng gây ra tranh cãi về tính công bằng và thể thao.
Nhiệm kỳ của ông tại LG Twins, đội bóng quê hương, là một giai đoạn khó khăn. Dù được kỳ vọng lớn và nhận hợp đồng kỷ lục, ông không thể đưa đội bóng vào vòng loại trực tiếp trong suốt 3 năm. Những quyết định quản lý như vụ trao đổi Kim Sang-hyun và các vấn đề nội bộ đội bóng liên quan đến Shim Soo-chang và Seo Seung-hwa đã làm giảm uy tín của ông. Ngoài ra, thành tích kém cỏi khi dẫn dắt đội tuyển quốc gia tại vòng loại Thế vận hội Mùa hè 2004 và Đại hội Thể thao châu Á 2006 cũng là những điểm trừ lớn trong hồ sơ của ông.
8. Tác động và Di sản
Kim Jae-bak đã để lại một dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử bóng chày Hàn Quốc, không chỉ qua những thành tích cá nhân và tập thể mà còn thông qua ảnh hưởng sâu rộng đến các thế hệ cầu thủ và văn hóa bóng chày.
8.1. Ảnh hưởng đến bóng chày Hàn Quốc
Kim Jae-bak được coi là một biểu tượng của bóng chày Hàn Quốc, người đã định hình vị trí shortstop với khả năng phòng ngự xuất sắc và biệt danh "Cáo Đất". "Cú đánh Kangaroo" của ông không chỉ là một khoảnh khắc kịch tính mà còn là biểu tượng của tinh thần không bỏ cuộc và sự sáng tạo trong bóng chày Hàn Quốc, thường được nhắc đến như một trong những pha bóng đáng nhớ nhất lịch sử.
Với tư cách huấn luyện viên, ông đã xây dựng một triều đại thành công rực rỡ với Hyundai Unicorns, đặt nền móng cho một đội bóng mạnh mẽ và chuyên nghiệp. Mặc dù nhiệm kỳ tại LG Twins không thành công như mong đợi, ông vẫn là một trong những huấn luyện viên có số trận thắng cao nhất lịch sử KBO League.
Thuật ngữ "DTD" (Đội nào xuống hạng sẽ xuống hạng) do ông khởi xướng đã trở thành một cụm từ phổ biến trong văn hóa bóng chày Hàn Quốc, phản ánh sự biến động của các đội bóng và đôi khi là sự khắc nghiệt của giải đấu. Dù có những tranh cãi, di sản của Kim Jae-bak vẫn là của một người tiên phong, một nhà vô địch, và một nhân vật có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển và văn hóa của bóng chày Hàn Quốc. Ông tiếp tục hoạt động trong giới bóng chày với vai trò cố vấn cho Yeoncheon Miracle.
