1. Thời thơ ấu và bối cảnh
Ivan Gudelj sinh ra tại thị trấn Imotski, thuộc tỉnh Split-Dalmatia, và lớn lên ở làng lân cận Zmijavci.
1.1. Tuổi thơ và những ảnh hưởng ban đầu
Khi còn nhỏ, Gudelj từng cân nhắc việc trở thành một linh mục Công giáo. Trong thời thơ ấu, ông cũng từng là một diễn viên phụ trong bộ phim truyền hình Nam Tư mang tên Prosjaci i sinoviNhững người ăn xin và các conCroatian được TV Zagreb sản xuất năm 1972. Bộ phim này được dựa trên tiểu thuyết của Ivan Raos và được quay tại chính làng Zmijavci quê hương của Gudelj. Trong một cảnh quay về cuộc tẩu thoát, Gudelj, khi đó còn là một cậu bé, đã nổi bật so với những đứa trẻ khác vì tốc độ nhanh nhẹn của mình.
2. Sự nghiệp cầu thủ
Sự nghiệp cầu thủ của Ivan Gudelj bao gồm thời gian thi đấu xuất sắc ở cấp câu lạc bộ tại Hajduk Split và sự đóng góp quan trọng cho đội tuyển quốc gia Nam Tư, dù bị cắt ngắn đột ngột do bệnh tật.
2.1. Sự nghiệp cấp câu lạc bộ
Gudelj, người gốc Zmijavci, bắt đầu sự nghiệp cầu thủ tại câu lạc bộ NK Mračaj thuộc làng lân cận Runovići. Tại đây, ông được huấn luyện bởi Marinko Boban, cha của Zvonimir Boban, người sau này trở thành một ngôi sao bóng đá. Vài năm sau, Gudelj chuyển đến thi đấu cho Hajduk Split, nơi ông đã ra sân tổng cộng 362 trận và ghi 93 bàn thắng trong giai đoạn từ năm 1976 đến 1986. Ông nhanh chóng khẳng định mình là một tiền vệ phòng ngự đáng tin cậy và thanh lịch, giúp ông nhận được biệt danh "Beckenbauer đến từ Zmijavci" trên các phương tiện truyền thông Nam Tư.
Tuy nhiên, sự nghiệp đang lên của một ngôi sao bóng đá châu Âu mới đã kết thúc đột ngột. Gudelj buộc phải chấm dứt sự nghiệp vì vấn đề sức khỏe, cụ thể là do mắc viêm gan B. Cầu thủ 26 tuổi này đã chơi trận cuối cùng của mình trước FK Crvena Zvezda tại Split vào ngày 23 tháng 9 năm 1986, vào đầu mùa giải 1986-87. Hợp đồng sơ bộ của ông với Girondins de Bordeaux đã không thể được thực hiện.
2.2. Sự nghiệp quốc tế
Ivan Gudelj đã có một sự nghiệp quốc tế đáng chú ý, từ đội tuyển trẻ đến đội tuyển quốc gia cấp cao, tham gia nhiều giải đấu quan trọng và nhận được nhiều danh hiệu cá nhân.
2.2.1. Đội tuyển trẻ quốc gia
Năm 1979, Gudelj, khi đó 18 tuổi, đã trải qua một mùa hè bận rộn. Đầu tiên, vào tháng 6 năm 1979, ông thi đấu cho Nam Tư tại Giải vô địch bóng đá U-18 châu Âu 1979 ở Vienna, giúp đội tuyển của mình giành chức vô địch sau khi đánh bại Bulgaria trong trận chung kết. Gudelj đã được vinh danh là Cầu thủ xuất sắc nhất giải đấu.
Sau đó, vào tháng 8 năm 1979, Gudelj tiếp tục góp mặt trong đội hình Nam Tư tham dự Giải vô địch bóng đá trẻ thế giới 1979 được tổ chức tại Nhật Bản. Thi đấu trong một bảng đấu khó khăn với Argentina của Diego Maradona 18 tuổi, Nam Tư đã không thể tiến vào vòng tiếp theo.
2.2.2. Đội tuyển quốc gia cấp cao
Những màn trình diễn xuất sắc của Gudelj cho đội tuyển trẻ quốc gia đã thu hút sự chú ý của huấn luyện viên trưởng đội tuyển quốc gia Miljan Miljanić, người đã triệu tập Gudelj vào đội hình chính thức vào năm sau.
Ông có trận ra mắt cấp cao cho Nam Tư vào tháng 9 năm 1980 trong một trận đấu thuộc vòng loại World Cup 1982 trên sân khách gặp Luxembourg, vào sân từ băng ghế dự bị ở phút 85 thay cho Zoran Vujović. Gudelj nhanh chóng trở thành cầu thủ yêu thích của Miljanić, người sau đó đã chọn ông làm đội trưởng đội tuyển quốc gia ở tuổi 21. Cuối cùng, Gudelj đã có 33 lần ra sân cho đội tuyển quốc gia, ghi được 3 bàn thắng. Ông là người tham dự Giải vô địch bóng đá thế giới 1982 và Euro 1984. Nhờ những màn trình diễn xuất sắc, tạp chí L'Équipe của Pháp đã đưa ông vào danh sách đội hình tiêu biểu của Giải vô địch bóng đá thế giới 1982. Trận đấu quốc tế cuối cùng của ông là một trận giao hữu vào tháng 5 năm 1986 trên sân khách gặp Bỉ. Năm 1982, ông cũng được vinh danh là Cầu thủ bóng đá Nam Tư của năm.
3. Sự nghiệp huấn luyện
Ivan Gudelj bắt đầu sự nghiệp huấn luyện vào năm 1990. Với tư cách là một huấn luyện viên, ông đã dẫn dắt đội tuyển quốc gia của các linh mục Croatia và đội tuyển quốc gia của các học viên Croatia. Với đội học viên, ông đã giành huy chương đồng tại giải Eurochamps 2001 ở Anh (thế hệ của Niko Kranjčar).
Sau đó, ông đã dẫn dắt nhiều câu lạc bộ khác nhau. Ông đã giúp Primorac từ Stobreč thăng hạng lên giải đấu cao nhất của Croatia. Ông cũng từng dẫn dắt Uskok từ Klis, Zadar, Dubrovnik, câu lạc bộ Áo Vorwärts Steyr và Hajduk Split (thay thế Miroslav Blažević vào năm 2005). Trước khi đảm nhiệm vị trí tại Hajduk, Gudelj là huấn luyện viên của Đội tuyển bóng đá quốc gia U-17 Croatia và đã thành công đưa đội tuyển này cán đích ở vị trí thứ 4 tại Giải vô địch bóng đá U-17 châu Âu 2005 ở Ý.
4. Danh hiệu
Với tư cách là một cầu thủ, Ivan Gudelj đã giành được một danh hiệu đáng chú ý cùng câu lạc bộ của mình.
- Hajduk Split
- Cúp bóng đá Nam Tư: 1983-84
5. Đánh giá và di sản
Ivan Gudelj được nhớ đến như một tài năng bóng đá xuất chúng của Nam Tư và Croatia, với biệt danh "Beckenbauer đến từ Zmijavci" nhờ phong cách chơi bóng đáng tin cậy và thanh lịch. Mặc dù sự nghiệp cầu thủ của ông bị cắt ngắn đột ngột ở tuổi 26 do bệnh viêm gan B, Gudelj đã kịp khẳng định vị thế của mình qua các danh hiệu cá nhân như Cầu thủ xuất sắc nhất Giải vô địch bóng đá U-18 châu Âu 1979 và Cầu thủ bóng đá Nam Tư của năm 1982. Việc tạp chí Pháp L'Équipe đưa ông vào đội hình tiêu biểu của Giải vô địch bóng đá thế giới 1982 cũng là minh chứng rõ nét cho tài năng và sự ảnh hưởng của ông trong thời kỳ đỉnh cao. Sự nghiệp huấn luyện sau này của ông cũng tiếp tục ghi dấu ấn, đặc biệt là với thành tích cùng các đội tuyển trẻ Croatia, củng cố thêm di sản của một nhân vật có đóng góp đáng kể cho bóng đá.