1. Tổng quan
Hirooka Asako là một nhân vật mang tính biểu tượng của thời Minh Trị tại Nhật Bản, với cuộc đời và sự nghiệp đa dạng trải dài từ lĩnh vực kinh doanh, tài chính đến giáo dục và hoạt động xã hội. Bà được nhớ đến không chỉ với vai trò là một nữ doanh nhân thành công, người đã vực dậy gia nghiệp của chồng và mở rộng sang nhiều ngành nghề mới, mà còn là một nhà hoạt động xã hội không mệt mỏi cho quyền và sự phát triển của phụ nữ. Với tầm nhìn tiến bộ và tư tưởng tự do xã hội, bà đã góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy giáo dục cho phụ nữ, đặc biệt là thông qua việc đồng sáng lập Đại học Phụ nữ Nhật Bản. Bên cạnh đó, cuộc sống của bà còn được định hình bởi hành trình tâm linh sâu sắc, với việc cải đạo sang Kitô giáo và những đóng góp tích cực cho các hoạt động tôn giáo. Với tinh thần kiên cường "chín lần ngã, chín lần đứng dậy", Hirooka Asako đã vượt qua nhiều định kiến và thách thức xã hội, để lại một di sản bền vững, truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ phụ nữ Nhật Bản về khả năng tự định đoạt và đóng góp cho xã hội.
2. Thời niên thiếu và Xuất thân
Cuộc đời của Hirooka Asako bắt đầu trong một gia đình giàu có và quyền lực, nhưng những trải nghiệm ban đầu đã định hình khát vọng học vấn và sự độc lập trong bà, giúp bà vượt qua những định kiến xã hội khắc nghiệt đối với phụ nữ thời bấy giờ.
2.1. Gia thế và Môi trường Sống
Mitsui Asako sinh ra tại Kyoto, tỉnh Yamashiro (nay là Kyoto), là con gái thứ tư của Mitsui Takamasu, người đứng đầu đời thứ sáu của gia tộc Koishikawa Mitsui, một trong những gia tộc thương nhân giàu có nhất Nhật Bản. Từ năm hai tuổi, Asako đã được định đoạt hôn nhân. Khi bà lên chín tuổi, cha bà qua đời, và người anh rể 35 tuổi là Takayoshi đã trở thành gia trưởng. Môi trường gia đình Mitsui, với những giá trị truyền thống và quy tắc nghiêm ngặt của giới thương gia thời bấy giờ, đã đặt ra nhiều hạn chế đối với Asako, đặc biệt là trong việc tiếp cận giáo dục.
2.2. Giáo dục Ban đầu và Khát vọng Học vấn
Ngay từ nhỏ, Asako đã thể hiện niềm đam mê mãnh liệt với học vấn, đặc biệt là việc đọc Tứ thư Ngũ kinh, vượt xa sự quan tâm đến các môn học truyền thống dành cho con gái như may vá, trà đạo, cắm hoa hay đàn koto. Tuy nhiên, theo phong tục nghiêm khắc của các gia đình thương nhân thời đó, "giáo dục là không cần thiết cho phụ nữ", và bà bị gia đình cấm đọc sách. Dù vậy, Asako vẫn kiên trì theo đuổi khát vọng học hỏi. Sau khi kết hôn, bà quyết tâm tìm cách học toán học, kinh tế học và văn học. Bà đã thuê gia sư và tự học một cách độc lập. Bà từng hồi tưởng lại: "Tôi đã tự mình thực hiện nhiệm vụ này với sự đồng ý của chồng tôi, người vốn hoài nghi về khả năng của tôi và thờ ơ với những tham vọng của tôi."
3. Hôn nhân và Khởi đầu Sự nghiệp
Cuộc hôn nhân của Hirooka Asako với Hirooka Shinjirō không chỉ là một bước ngoặt trong đời tư mà còn là khởi điểm cho sự nghiệp kinh doanh đầy thách thức và vinh quang của bà trong bối cảnh xã hội Nhật Bản đang chuyển mình mạnh mẽ.
3.1. Hôn nhân với Hirooka Shinjirō
Năm 17 tuổi, Asako kết hôn với Hirooka Shinjirō, con trai thứ hai của Hirooka Kyūemon Masaatsu, người đứng đầu đời thứ 8 của Kajimaya, một gia tộc thương nhân giàu có ở Osaka, ngang hàng với Konoike Zen'emon. Shinjirō từng là chủ tịch đầu tiên của Amagasaki Bōseki (sau này là Unitika) và giám đốc của Osaka Unga. Ông là người yêu thích Noh (kịch cổ điển Nhật Bản) và được biết đến là một người chồng luôn tôn trọng và chiều theo vợ mình.
3.2. Tham gia vào Gia tộc Kajimaya
Sau khi kết hôn, Asako nhận thấy những hạn chế và sự không hiệu quả trong phong tục của gia đình thương nhân, nơi người đứng đầu thường giao phó công việc cho các quản lý cấp dưới mà không trực tiếp tham gia. Để khắc phục điều này, bà bắt đầu tự học kế toán và số học. Khi Asako 20 tuổi, Minh Trị Duy tân bùng nổ, gây ra sự hỗn loạn và làm suy yếu gia thế của Kajimaya. Để cứu vãn tình hình, Asako đã dấn thân vào giới kinh doanh. Cùng với Hirooka Kyūemon Masaaki (em trai của Shinjirō, người kế nhiệm làm người đứng đầu đời thứ 9 của Kajimaya sau cái chết yểu của anh trai cả của Masaatsu) và chồng mình, Hirooka Shinjirō, bà đã nỗ lực không ngừng để tái thiết Kajimaya.
4. Hoạt động Kinh doanh
Hoạt động kinh doanh của Hirooka Asako thể hiện sự nhạy bén, quyết đoán và tầm nhìn vượt trội của bà trong một thời đại mà phụ nữ ít có vai trò trong thương trường. Bà không chỉ vực dậy gia tộc mà còn mở rộng sang các lĩnh vực mới, góp phần vào sự phát triển kinh tế của Nhật Bản.
4.1. Tái thiết Gia tộc Kajimaya
Asako đã gánh vác trách nhiệm nặng nề trong việc vực dậy gia tộc Kajimaya đang gặp khó khăn tài chính sau những biến động của thời Minh Trị Duy tân. Bà đã tự mình học hỏi, dấn thân vào các lĩnh vực kinh doanh mới và đưa ra những quyết sách táo bạo, thể hiện tinh thần trách nhiệm và khả năng lãnh đạo phi thường. Chính nhờ sự nỗ lực không ngừng nghỉ của bà mà gia tộc Kajimaya đã từng bước hồi phục và phát triển mạnh mẽ.
4.2. Tham gia vào Ngành Than đá
Khoảng năm 1884 (Minh Trị thứ 17), Asako cùng Yoshida Chiasahi thành lập "Kōtan Shōten" (Quảng Than Thương Điếm), đánh dấu sự tham gia của bà vào ngành khai thác và kinh doanh than đá. Mô hình kinh doanh của Kōtan Shōten là mua than từ mỏ than Chikuhō của Hoashi Yoshikata và bán trong nước cũng như xuất khẩu ra nước ngoài. Tuy nhiên, việc xuất khẩu gặp khó khăn do chi phí. Để giải quyết vấn đề này, Kōtan Shōten đã sáp nhập với "Tokyo Sekitan Kaisha" (Công ty Than Tokyo) và nắm quyền kiểm soát mỏ than của Hoashi Yoshikata, trở thành "Nihon Sekitan Kaisha" (Công ty Than Nhật Bản) - một công ty thương mại bao gồm cả hoạt động sản xuất và bán than.
Tuy nhiên, Nhật Bản lúc đó rơi vào thời kỳ khủng hoảng kinh tế giảm phát, nhu cầu than thấp hơn cung cấp, dẫn đến giá than sụt giảm nghiêm trọng. Nihon Sekitan Kaisha rơi vào tình thế khó khăn, và cuối cùng chỉ còn lại mỏ than Uruno (thuộc Iizuka, Fukuoka, sau này là mỏ than Ninose của Yahata Seitetsujo - Nhà máy thép Yahata). Quyết tâm thành công trong lần này, Asako đã một mình đến mỏ than, mang theo súng lục để tự vệ và sống cùng với các thợ mỏ. Việc bà dũng cảm dấn thân vào một lĩnh vực mạo hiểm mà ngay cả đàn ông cũng phải e dè khiến bà đôi khi bị coi là "người điên". Dù những nỗ lực huyền thoại này của Hirooka, mỏ than Uruno cuối cùng đã bị nhà nước mua lại vào năm 1899 (Minh Trị thứ 32) để cung cấp năng lượng cho Nhà máy thép Yahata. Mặc dù không rõ Asako đã thu được bao nhiêu lợi nhuận từ việc bán này, nhưng vào thời điểm đó, bà đã chuyển hướng sang các dự án kinh doanh tiếp theo.
4.3. Lĩnh vực Tài chính và Bảo hiểm
Năm 1888 (Minh Trị thứ 21), Asako thành lập Kajima Bank (Ngân hàng Kajima). Tiếp đó, vào năm 1902 (Minh Trị thứ 35), bà tham gia vào việc sáng lập Daido Life Insurance (Bảo hiểm Nhân thọ Daido). Nhờ những hoạt động này, Kajimaya đã phát triển thành một zaibatsu (tập đoàn tài chính) hùng mạnh ở Osaka. Sự nhạy bén trong lĩnh vực tài chính và bảo hiểm của Asako đã góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế của Nhật Bản thời đó.
4.4. Các Khoản Đầu tư Khác
Ngoài các lĩnh vực chính, Asako còn đầu tư vào nhiều dự án khác, bao gồm cả các tài sản nông nghiệp ở Hàn Quốc. Điều này cho thấy tầm nhìn kinh doanh của bà không chỉ giới hạn trong biên giới quốc gia mà còn vươn ra quốc tế, tìm kiếm cơ hội ở những thị trường tiềm năng.
4.5. Vị thế là Nữ Doanh nhân Tiên phong
Nhờ những thành công vượt bậc, Hirooka Asako đã nổi danh là một nữ doanh nhân xuất chúng trong thời kỳ Minh Trị, được sánh ngang với Suzuki Yone và Mineshima Kiyo (người điều hành Ngân hàng Owariya và công ty hợp danh Mineshima). Bà thường được ca ngợi là "nhất đại nữ kiệt" (hào kiệt nữ giới của thời đại), một biểu tượng của khả năng phụ nữ có thể đóng góp to lớn vào lĩnh vực kinh tế, thậm chí vượt trội hơn nam giới trong nhiều khía cạnh.
5. Giáo dục Phụ nữ và Đóng góp Xã hội
Bên cạnh sự nghiệp kinh doanh lừng lẫy, Hirooka Asako còn dành nhiều tâm huyết cho sự phát triển giáo dục phụ nữ và các hoạt động xã hội khác, thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với sự tiến bộ xã hội và bình đẳng giới.
5.1. Thúc đẩy Giáo dục Phụ nữ
Asako luôn kiên định với quan điểm rằng phụ nữ cần được hưởng quyền tiếp cận giáo dục bình đẳng như nam giới. Quan điểm này xuất phát từ chính trải nghiệm cá nhân của bà khi còn nhỏ bị cấm đọc sách. Bà không chỉ mong muốn thành lập một trường nữ sinh đơn thuần, mà còn tìm kiếm một triết lý giáo dục phụ nữ phù hợp với tầm nhìn của mình và một kế hoạch cụ thể để hiện thực hóa nó. Bà tin rằng giáo dục là chìa khóa để phụ nữ phát triển toàn diện, có thể đóng góp cho gia đình và xã hội.
5.2. Thành lập và Hỗ trợ Đại học Phụ nữ Nhật Bản
Năm 1896 (Minh Trị thứ 29), thông qua sự giới thiệu của Tokura Shozaburo, Asako đã gặp Naruse Jinzō, hiệu trưởng trường nữ sinh Baika, người đang tìm kiếm sự hỗ trợ để thành lập một trường cao đẳng dành cho phụ nữ. Mặc dù cuộc gặp đầu tiên không mấy suôn sẻ, Naruse đã tặng Asako cuốn sách của mình mang tên Joshi Kyōiku (Giáo dục Phụ nữ). Với kinh nghiệm bị cấm học hỏi từ nhỏ, Asako đã tìm thấy sự đồng cảm sâu sắc trong cuốn sách này, coi đó là chính xác tầm nhìn về giáo dục phụ nữ mà bà đang tìm kiếm.
Từ đó, Asako trở thành một người ủng hộ mạnh mẽ cho Naruse. Bà không chỉ đóng góp tài chính mà còn cùng Naruse hoạt động, kêu gọi sự hợp tác từ các nhân vật có ảnh hưởng trong giới chính trị và kinh doanh. Bà đã thuyết phục gia tộc Hirooka và đặc biệt là gia tộc Mitsui (gia đình gốc của bà) quyên tặng đất ở Mejirodai để xây dựng trường. Nhờ những nỗ lực này, Nihon Joshi Daigakkō (Trường Đại học Phụ nữ Nhật Bản, nay là Đại học Phụ nữ Nhật Bản) đã được thành lập vào năm 1901 (Minh Trị thứ 34). Asako là một trong những người sáng lập và là thành viên đầu tiên của Hội đồng quản trị. Chồng bà, Hirooka Shinjirō, cũng là một trong những thành viên của Ban sáng lập trường. Asako từng đưa ra lời khuyên cho các sinh viên của Đại học Phụ nữ Nhật Bản, rằng họ nên theo đuổi một nền giáo dục thực tế hơn là quá "lý thuyết", thể hiện quan điểm thực dụng của bà.
5.3. Hoạt động YWCA và Phong trào Phụ nữ
Sau khi chồng qua đời vào năm 1904, Asako giao lại công việc kinh doanh cho con rể là Hirooka Keiichiro. Từ đó, bà tập trung toàn bộ tâm sức vào việc đóng góp cho giáo dục phụ nữ và các hoạt động xã hội. Bà tích cực tham gia vào Phong trào phụ nữ và phong trào chống mại dâm. Bà cũng viết nhiều bài luận cho các tạp chí phụ nữ phổ biến thời bấy giờ. Asako là thành viên của Ủy ban Trung ương YWCA Nhật Bản và là chủ tịch ủy ban chuẩn bị thành lập YWCA Osaka. Bà cũng là một trong những lãnh đạo của Hội nghị Mùa hè YWCA năm 1912 cùng với Kawai Michi, Emma Kaufman và nhiều người khác.
6. Tín ngưỡng Kitô giáo và Tư tưởng
Hành trình tâm linh của Hirooka Asako, đặc biệt là việc chuyển đổi sang Kitô giáo, đã có ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng, hoạt động cá nhân và cách bà nhìn nhận cuộc sống, định hình triết lý sống kiên cường của mình.
6.1. Chuyển đổi sang Kitô giáo và Hoạt động Tôn giáo
Sau khi chồng Hirooka Shinjirō qua đời vào năm 1904, Asako đã nhường lại công việc kinh doanh cho con rể Hirooka Keiichiro. Từ đó, bà chuyên tâm cống hiến cho giáo dục phụ nữ và các hoạt động xã hội. Bà cũng theo học Nagai Nagayoshi và những người khác, đồng thời hoạt động như một nhân vật chủ chốt trong các dự án sản xuất của Chi nhánh Osaka thuộc Hội Phụ nữ Ái quốc.
Tháng 1 năm 1909, Asako trải qua một ca phẫu thuật u ác tính ở ngực tại bệnh viện đại học và bình phục. Cuối năm đó, tại nhà của Kikuchi Kanji ở Osaka, bà gặp mục sư Miyagawa Tsuneteru. Từ mối duyên được Naruse Jinzō giới thiệu về triết học tôn giáo tại buổi gặp mặt, Asako đã cải đạo sang Kitô giáo và được mục sư Miyagawa Tsuneteru rửa tội vào năm 1911. Sau khi cải đạo, bà tích cực tham gia vào các hoạt động thuyết giảng và viết lách, chia sẻ triết lý sống kiên cường của mình. Bà còn duy trì một nơi ẩn cư cho các nhà thuyết giáo Kitô giáo tại căn nhà mùa hè của mình gần Núi Phú Sĩ. Từ năm 1914 đến trước khi qua đời vào năm 1918, bà còn tổ chức các buổi học tập trung cho các phụ nữ trẻ tại biệt thự của mình ở Gotemba, Ninioka, nơi bà xây dựng như một nơi nghỉ dưỡng mùa hè. Những người tham gia có cả Ichikawa Fusae và Muraoka Hanako khi họ còn trẻ.
6.2. Tư tưởng và Tác phẩm
Hirooka Asako nổi tiếng với triết lý sống "chín lần ngã, chín lần đứng dậy" (九転十起生), thể hiện tinh thần kiên cường, không bỏ cuộc trước mọi khó khăn. Bà đã truyền bá tư tưởng này thông qua các tác phẩm và hoạt động của mình. Bà cho rằng "bản chất thứ hai của phụ nữ là nghi ngờ, đố kỵ, hẹp hòi, hư vinh, ích kỷ và than vãn, và phụ nữ phương Tây rèn luyện tinh thần thông qua tôn giáo." Bà đã nỗ lực Kitô giáo hóa Nhật Bản bằng cách xuất bản Seirei no Kakusei (Sự Thức Tỉnh của Linh Hồn) của Miyagawa và tác phẩm Isshu Isshin (Một Tuần Một Thư) của riêng mình, trong đó bà ghi lại những tín điều tôn giáo của mình. Cuốn Isshu Isshin, xuất bản năm 1918, là tập hợp các bài luận mà bà đã gửi cho tuần báo Kirisu-kyō Sekai (Thế giới Kitô giáo) dưới bút danh Cửu Chuyển Thập Khởi Sinh, kèm theo hồi ký về cuộc đời bà đến năm 70 tuổi.
7. Đời sống Cá nhân
Đời sống cá nhân của Hirooka Asako, bao gồm các mối quan hệ gia đình và sở thích riêng, mang đến một cái nhìn toàn diện hơn về con người bà, vượt ra ngoài hình ảnh một nữ doanh nhân và nhà hoạt động xã hội.
7.1. Gia tộc Mitsui
Hirooka Asako sinh ra tại gia đình Koishikawa Mitsui. Cha bà là Mitsui Takamasu (1799-1858), người đứng đầu đời thứ sáu của gia tộc Koishikawa Mitsui, có một dinh thự rộng lớn tại Daigokuchō, Kamigyō-ku, Kyoto. Một phần dinh thự này hiện là khách sạn Rubino Kyoto Horikawa. Mitsui Takamasu có ba con gái và một con trai với người vợ chính nhưng tất cả đều qua đời sớm. Ông nhận Takayoshi làm con nuôi từ một gia đình Mitsui khác (Nam gia) và nhường quyền gia trưởng ở tuổi 48. Asako là con gái của Takamasu khi ông 50 tuổi, sinh ra từ một người mẹ khác không phải vợ chính (được gọi là "betsu-bara," tạm dịch là "con riêng"). Chị gái cùng cha khác mẹ của Asako là Haru (1847-1872), lớn hơn Asako hai tuổi, cũng là con riêng và được nhận làm con nuôi của Takayoshi. Asako và Takakage, con trai cả của Takayoshi (kém Asako một tuổi), lớn lên như anh em ruột. Takakage sau này trở thành người đứng đầu đời thứ 8 của gia tộc Koishikawa Mitsui và cùng vợ mình, Suteko, đã hỗ trợ việc thành lập trường của Asako.
7.2. Gia tộc Hirooka
Asako kết hôn với Hirooka Shinjirō vào năm 1866. Họ có một con gái là Kameko (1876-1973), sinh vào tháng 10 năm 1876. Shinjirō còn có ba con gái và một con trai với người hầu gái tên Mume (còn gọi là Kofuji). Con trai cả của ông, Matsusaburo (1888-1971), sau này trở thành chủ tịch đời thứ 4 của Daido Life Insurance.
Con rể của Asako, Hirooka Keiichiro (1876-1952), là con trai thứ hai của Tử tước Hitotsuyanagi Suenori. Sau khi tốt nghiệp Đại học Hoàng gia Tokyo và làm việc tại Ngân hàng Mitsui, ông tham gia vào việc điều hành Kajimaya. Ông từng là chủ tịch của Kajima Bank và là chủ tịch đời thứ 2 của Daido Life Insurance. Ông cũng là chủ tịch đầu tiên của Osaka Denki Kidō (Đường sắt Điện Osaka) nhưng Asako đã nhận ra rủi ro và buộc ông từ chức. Em gái ruột của Keiichiro, Hitotsuyanagi Makiko (vợ của William Merrell Vories), từng sống tại gia đình Hirooka khi còn trẻ, trước khi đi du học. Ngôi nhà riêng của Keiichiro ở Higashinada-ku, Thành phố Kobe, hiện nay là khuôn viên của Đại học Nữ sinh Konan.
Em chồng của Asako là Hirooka Kyūemon Masaaki (1844-1909), người đứng đầu đời thứ 9 của gia tộc Hirooka, là chủ tịch đầu tiên của Kajima Bank và Daido Life. Asako và Shinjirō cũng nhận nuôi hai người con gái là Kito và Suteko. Kito kết hôn với Mitsui Takatō của gia tộc Mitsui chính (Sōryō-ke), còn Suteko kết hôn với Mitsui Takakage, cháu trai về phía chồng của Asako.
7.3. Sở thích và Hoạt động Giải trí
Ngoài công việc và các hoạt động xã hội, Asako còn có niềm đam mê đặc biệt với cờ vây (Go). Bà là một người chơi cờ vây nghiệp dư ở trình độ cao và từng bảo trợ cho kỳ thủ cờ vây Ishii Senji. Niềm yêu thích này thể hiện một khía cạnh trí tuệ và giải trí trong cuộc sống đầy bận rộn của bà.
8. Qua đời
Cái chết của Hirooka Asako, mặc dù do bệnh tật, nhưng vẫn để lại một di sản sâu sắc và là dấu chấm hết cho một cuộc đời đầy cống hiến và tiên phong.
8.1. Hoàn cảnh và Di sản
Hirooka Asako qua đời vào ngày 14 tháng 1 năm 1919 tại biệt thự của bà ở Azabu Zaimokuchō (nay là Roppongi 6-chome), Tokyo, hưởng thọ 69 tuổi (hoặc 71 tuổi theo cách tính của Nhật Bản). Nguyên nhân cái chết được ghi nhận là do viêm thận, mặc dù một số nguồn tiếng Anh cho rằng bà mất vì cúm trong đại dịch cúm toàn cầu năm 1918. Bà nổi tiếng với câu nói: "Tôi không để lại di chúc. Những gì tôi thường nói chính là di chúc của tôi." Khi còn sống, bà đã tích cực xây dựng và mua nhiều bất động sản ở khắp nơi, với mong muốn để lại tài sản là bất động sản cho con cháu. Tang lễ của bà được tổ chức hai lần, tại Tokyo và Osaka. Để tôn vinh những đóng góp của Asako, Đại học Phụ nữ Nhật Bản đã tổ chức một buổi lễ truy điệu toàn trường vào ngày 28 tháng 6 cùng năm.
Trong lễ truy điệu, Ōkuma Shigenobu, người cũng là chủ tịch ủy ban sáng lập Đại học Phụ nữ Nhật Bản, đã đọc điếu văn. Ông ca ngợi công lao của Hirooka Asako: "Bà Asako luôn có một niềm tin vững chắc rằng 'ngay cả khi là phụ nữ, nếu cố gắng, họ cũng có thể làm được những việc không thua kém nam giới, và họ cũng có sức mạnh. Con người có thể mở ra hoàn cảnh của mình để đạt được lý tưởng mong muốn.' (...) Vì bà Asako đã xử lý mọi việc bằng một sức mạnh vĩ đại mà ngay cả nam giới cũng không thể sánh bằng, nên đôi khi bà đã bị một số người hiểu lầm. Tuy nhiên, các hoạt động của bà Asako thực sự rất đáng chú ý, không chỉ vì lợi ích của gia đình Hirooka mà còn vì các hoạt động xã hội, điều đó thực sự phải được coi là một tấm gương."
9. Đánh giá và Di sản
Cuộc đời và sự nghiệp của Hirooka Asako đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Nhật Bản, được đánh giá cao về những đóng góp tiên phong và ảnh hưởng lâu dài đến xã hội và văn hóa, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục phụ nữ và tinh thần doanh nhân.
9.1. Đánh giá Lịch sử và Xã hội
Hirooka Asako được các nhà sử học và công chúng đánh giá là một nữ doanh nhân, nhà giáo dục và người có ảnh hưởng xã hội mang tính đột phá trong lịch sử Nhật Bản. Bà là biểu tượng cho sự kiên cường và khả năng vượt qua định kiến giới trong một thời đại mà phụ nữ còn bị hạn chế nhiều quyền lợi. Vai trò của bà trong việc vực dậy gia nghiệp, mở rộng sang các lĩnh vực kinh doanh mới như than đá và tài chính, cùng với những đóng góp to lớn cho giáo dục phụ nữ, đã định vị bà là một nhân vật lịch sử quan trọng, làm nổi bật vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế và xã hội.
9.2. Ảnh hưởng Văn hóa
Cuộc đời đầy kịch tính và truyền cảm hứng của Hirooka Asako đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn hóa đại chúng. Tiêu biểu là bộ phim truyền hình dài tập Asa ga Kita (Bình Minh Đến Rồi), được phát sóng trên NHK Nhật Bản vào năm 2015 và 2016. Phim có sự tham gia của nữ diễn viên Haru trong vai Shirōoka Asa, một nhân vật được xây dựng dựa trên cuộc đời của Hirooka Asako. Tiểu thuyết Tosa Horigawa của Furukawa Chieko, dựa trên cuộc đời bà, cũng là tác phẩm gốc của bộ phim này. Ngoài ra, cuộc đời bà còn được tái hiện trong các vở kịch sân khấu và các quảng cáo hoạt hình của Daido Life Insurance, cho thấy sự lan tỏa và ghi nhận rộng rãi của xã hội đối với di sản của bà.
9.3. Tầm ảnh hưởng Lâu dài
Di sản của Hirooka Asako vẫn còn sống động đến ngày nay, đặc biệt là trong sự nghiệp giáo dục phụ nữ, tinh thần doanh nhân và các hoạt động xã hội. Bà đã đặt nền móng vững chắc cho việc tiếp cận giáo dục của phụ nữ tại Nhật Bản thông qua việc thành lập Đại học Phụ nữ Nhật Bản, một trong những cơ sở giáo dục đại học đầu tiên và quan trọng nhất dành cho nữ giới. Tinh thần "chín lần ngã, chín lần đứng dậy" của bà đã trở thành một bài học quý giá về sự kiên cường, tầm nhìn và khả năng tự chủ cho các thế hệ sau, khuyến khích phụ nữ không ngừng phấn đấu, vượt qua khó khăn để đạt được thành công và đóng góp cho xã hội.
10. Nhân vật và Tổ chức Liên quan
Trong suốt cuộc đời và sự nghiệp đầy biến động của mình, Hirooka Asako đã hợp tác và nhận được sự hỗ trợ từ nhiều nhân vật và tổ chức quan trọng, cùng nhau xây dựng nên một mạng lưới mạnh mẽ vì sự tiến bộ xã hội.
10.1. Các Cộng tác viên và Nhân vật Ảnh hưởng
- Naruse Jinzō: Hiệu trưởng trường nữ sinh Baika, người đã gặp Asako và nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ của bà trong việc thành lập Đại học Phụ nữ Nhật Bản. Chính cuốn sách Joshi Kyōiku của Naruse đã truyền cảm hứng sâu sắc cho Asako.
- Ōkuma Shigenobu: Cựu Thủ tướng Nhật Bản, cũng là chủ tịch ủy ban sáng lập Đại học Phụ nữ Nhật Bản và đã có bài điếu văn xúc động tại tang lễ của Asako, ca ngợi những đóng góp vĩ đại của bà.
- Suzuki Yone và Mineshima Kiyo: Hai nữ doanh nhân nổi bật khác cùng thời Minh Trị, thường được so sánh với Hirooka Asako về tầm ảnh hưởng và thành công trong giới kinh doanh.
- Inoue Hide: Một học giả và nhà giáo dục sau này, từng là bạn cùng phòng của con gái Asako, Kameko, tại trường nữ sinh Kyoto. Bà thường đi cùng Asako trong các chuyến công tác, bao gồm cả chuyến đến mỏ than Uruno. Inoue Hide sau này trở thành nữ hiệu trưởng đầu tiên (thứ 4) của Đại học Phụ nữ Nhật Bản.
- Miyagawa Tsuneteru: Mục sư đã rửa tội cho Hirooka Asako, có ảnh hưởng lớn đến hành trình cải đạo và tư tưởng Kitô giáo của bà.
- Ichikawa Fusae và Muraoka Hanako: Hai nhân vật nữ quyền và nhà văn nổi tiếng sau này, từng tham gia các buổi học tập trung mùa hè do Asako tổ chức tại Gotemba khi còn trẻ.
- William Merrell Vories: Kiến trúc sư người Mỹ và là người thân của Asako qua con rể Hirooka Keiichiro (Vories là anh rể của Keiichiro). Asako đã hỗ trợ cuộc hôn nhân của ông với Hitotsuyanagi Makiko. Ngôi nhà bốn tầng của Asako ở Tokyo cũng được Vories thiết kế.
- Nakagawa Kojuro: Sau khi rời Bộ Giáo dục, ông đã gia nhập Kajimaya theo lời giới thiệu của Naruse Jinzō theo ý muốn của Asako. Ông giữ nhiều chức vụ quan trọng như giám đốc Kajima Bank, phó chủ tịch Asahi Life (khác với Asahi Life hiện tại), kiểm toán viên sàn giao dịch gạo Dōjima, và góp phần vào việc thành lập Daido Life Insurance. Ông cũng là người sáng lập Đại học Ritsumeikan, thư ký Đại học Hoàng gia Kyoto, và tổng thư ký văn phòng sáng lập Đại học Phụ nữ Nhật Bản.
- Tokura Shozaburo: Người đã giới thiệu Naruse Jinzō với Asako, sau đó cùng Asako nỗ lực thành lập trường đại học nữ sinh.
- Honma Shumpei: Hirooka Asako đã quyên góp 50.00 M JPY (tương đương khoảng 2.00 B JPY giá trị hiện tại) cho Honma, tạo nên nền tảng cho Seijo Gakuen.
- Okumura Iyoko: Người sáng lập Hội Phụ nữ Ái quốc. Asako gặp Iyoko thông qua Ōkuma Shigenobu và hai người nhanh chóng trở thành "bạn thân không thể tách rời". Khi Iyoko bị bệnh ở Karatsu vào năm 1906, Asako đã đến thăm và tổ chức một buổi thuyết giảng cho các nhân vật có ảnh hưởng tại Karatsu, ủng hộ giáo dục phụ nữ. Điều này đã dẫn đến việc thành lập Trường Nữ sinh Karatsu (nay là Trường Trung học Karatsu Nishi) vào năm sau.
10.2. Các Tổ chức Quan trọng
- Đại học Phụ nữ Nhật Bản (Nihon Joshi Daigakkō): Tổ chức giáo dục quan trọng nhất mà Hirooka Asako đã đồng sáng lập và hỗ trợ mạnh mẽ, góp phần thay đổi diện mạo giáo dục cho phụ nữ Nhật Bản.
- YWCA Nhật Bản (Japan YWCA) và YWCA Osaka: Asako đã đóng vai trò trung tâm trong các hoạt động của YWCA, thể hiện sự quan tâm của bà đến vị thế xã hội và quyền lợi của phụ nữ thông qua các phong trào xã hội và tôn giáo.
- Hội Phụ nữ Ái quốc (Aikoku Fujinkai): Asako là một nhân vật chủ chốt trong các hoạt động sản xuất của chi nhánh Osaka thuộc Hội này, thể hiện sự tham gia của bà vào các phong trào xã hội rộng lớn hơn.