Frances McDormand

1.1. Xuất thân và gia đình

McDormand sinh ra với tên khai sinh là Cynthia Ann Smith vào ngày 23 tháng 6 năm 1957, tại Gibson City, Illinois. Khi được một tuổi rưỡi, bà được Noreen (Nickelson) và Vernon McDormand nhận nuôi và đổi tên thành Frances Louise McDormand. Mẹ nuôi của bà là một y tá và lễ tân, trong khi cha nuôi là một mục sư của giáo phái Môn đệ Chúa Kitô; cả hai đều có nguồn gốc từ Canada. McDormand từng chia sẻ rằng mẹ ruột của bà - người mà bà tự hào mô tả, cùng với chính mình, là "white trash" (người da trắng nghèo) - có thể là một trong những giáo dân tại nhà thờ của Vernon.

McDormand có một người chị gái, Dorothy A. "Dot" McDormand, người cũng là một mục sư và tuyên úy được phong chức của giáo phái Môn đệ Chúa Kitô, cũng như một người anh trai, Kenneth. Cả hai đều được gia đình McDormand nhận nuôi, vì cặp vợ chồng này không có con ruột. Vernon và Noreen đã có tổng cộng chín đứa con nuôi trong nhiều năm, và cũng nuôi chín con mèo. Frances là người cuối cùng trong số ba đứa con được họ nhận nuôi.

Vì cha của McDormand chuyên về việc phục hồi các giáo đoàn, gia đình bà thường xuyên di chuyển. Họ đã sống ở nhiều thị trấn nhỏ tại các bang Illinois, Georgia, Kentucky và Tennessee, trước khi định cư tại Monessen, Pennsylvania. McDormand tốt nghiệp Trường Trung học Monessen vào năm 1975.

1.2. Giáo dục

Sau khi tốt nghiệp trung học, Frances McDormand tiếp tục theo đuổi con đường học vấn cao hơn về nghệ thuật. Bà theo học Bethany College ở Tây Virginia, và nhận bằng Cử nhân về sân khấu vào năm 1979.

Vào năm 1982, bà tiếp tục nâng cao trình độ của mình bằng cách nhận bằng Thạc sĩ Mỹ thuật (Master of Fine Arts) từ Trường Kịch nghệ Yale (Yale School of Drama). Trong thời gian sống ở Thành phố New York sau khi tốt nghiệp, bà là bạn cùng phòng với nữ diễn viên Holly Hunter.

2.1. Sự nghiệp ban đầu và ra mắt (Thập niên 1980)

Vai diễn chuyên nghiệp đầu tiên của McDormand là trong vở kịch In a Fine Castle (còn được biết đến với tên The Last Carnival) của Derek Walcott, được tài trợ bởi Quỹ MacArthur và biểu diễn ở Trinidad và Tobago.

Năm 1984, bà có vai diễn điện ảnh đầu tay trong Blood Simple, bộ phim đầu tiên của chồng bà, Joel Coen, và anh rể Ethan Coen. Năm 1985, McDormand xuất hiện trong Crimewave của Sam Raimi, cũng như một tập của loạt phim truyền hình Hunter. Năm 1987, bà đóng vai người bạn lập dị Dot trong Raising Arizona, cùng với Holly Hunter và Nicolas Cage. Ngoài các vai diễn điện ảnh ban đầu, McDormand còn đóng vai Connie Chapman trong mùa thứ năm của loạt phim truyền hình cảnh sát Hill Street Blues, và xuất hiện trong một tập năm 1986 của The Twilight Zone.

Năm 1988, bà đóng vai Stella Kowalski trong một vở kịch sân khấu A Streetcar Named Desire của Tennessee Williams, và được đề cử Giải Tony cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất trong một vở kịch. McDormand là thành viên liên kết của đoàn kịch thử nghiệm The Wooster Group. Năm 2002, McDormand đã biểu diễn trong vai Oenone trong vở kịch To You, the Birdie!, một "phân tích thú vị" bi kịch Phèdre của Jean Racine, tại St. Ann's Warehouse ở Brooklyn, New York.

Sau khi xuất hiện trong nhiều vai diễn sân khấu và truyền hình trong những năm 1980, McDormand dần dần nổi tiếng và được giới phê bình đánh giá cao về các tác phẩm kịch tính trên phim. Năm 1989, bà được đề cử Giải Oscar cho nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất cho phim Mississippi Burning (1988). Đóng cùng với Gene Hackman và Willem Dafoe, McDormand được đặc biệt khen ngợi, với Sheila Benson trong bài đánh giá của bà trên Los Angeles Times đã viết: "Sự tinh thông của Hackman đạt đến đỉnh cao ở đây, nhưng McDormand cũng bay bổng cùng ông ấy. Và vì bà là tiếng nói đạo đức duy nhất của bộ phim, thật đúng khi bà ấy đáng nhớ đến vậy."

2.2. Bước ngoặt và sự công nhận (Thập niên 1990)

Năm 1990, McDormand một lần nữa hợp tác với đạo diễn Sam Raimi trong Darkman, nơi bà đóng cùng với Liam Neeson. Bộ phim đã thành công về mặt phê bình và thương mại, với các nhà phê bình phim Gene Siskel và Roger Ebert đã đánh giá bộ phim "hai ngón tay cái lên" trên chương trình truyền hình At the Movies. Cùng năm đó, bà xuất hiện trong Miller's Crossing của anh em Coen và đóng vai chính trong bộ phim giật gân chính trị Hidden Agenda cùng với Brian Cox, bộ phim này tiếp tục nhận được sự hoan nghênh của giới phê bình và giành Giải thưởng của Ban giám khảo tại Liên hoan phim Cannes 1990. Năm sau, McDormand xuất hiện cùng với Demi Moore và Jeff Daniels trong bộ phim hài lãng mạn The Butcher's Wife. Năm 1992, bà đóng vai chính trong bộ phim truyền hình Crazy in Love cùng với Holly Hunter và Gena Rowlands. Năm 1993, McDormand đóng vai chính trong bộ phim hợp tuyển Short Cuts của Robert Altman, dựa trên các câu chuyện của Raymond Carver. Bộ phim được giới phê bình đánh giá cao, với dàn diễn viên nhận được Cúp Volpi đặc biệt cho Dàn diễn viên xuất sắc nhất tại Liên hoan phim quốc tế Venice lần thứ 50, cũng như Giải thưởng Dàn diễn viên đặc biệt tại Giải Quả cầu vàng lần thứ 51.

Năm 1996, McDormand đóng vai nữ cảnh sát trưởng Marge Gunderson đang mang thai trong Fargo, do Anh em Coen viết kịch bản và đạo diễn. Bà nhận được sự hoan nghênh rộng rãi từ giới phê bình cho màn trình diễn của mình, và giành Giải Oscar cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất, cùng với Giải của Nghiệp đoàn Diễn viên Màn ảnh cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Roger Ebert gọi Fargo là "một trong những bộ phim hay nhất mà tôi từng xem" và khẳng định rằng McDormand "nên được đề cử giải Oscar với màn trình diễn này, nó chân thực trong từng khoảnh khắc cá nhân, nhưng lại tinh ranh, nhẹ nhàng, vượt trội trong hiệu ứng tổng thể." Năm 2003, nhân vật Marge Gunderson do McDormand thủ vai được xếp hạng là anh hùng màn ảnh vĩ đại thứ 33 bởi AFI's 100 Years...100 Heroes & Villains. Cũng trong năm 1996, McDormand đóng vai bác sĩ tâm lý của Edward Norton, Tiến sĩ Molly Arrington trong bộ phim giật gân pháp lý Primal Fear, và xuất hiện cùng với Chris Cooper trong bộ phim bí ẩn tân-miền Tây Lone Star.

Năm 1997, McDormand nhận đề cử Giải Primetime Emmy cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc trong loạt phim ngắn hoặc phim truyền hình cho vai Gus trong bộ phim truyền hình Hidden in America (1996). Cùng năm đó, bà đóng cùng với Glenn Close trong bộ phim chiến tranh Paradise Road của Bruce Beresford. Năm 1998, McDormand đóng vai nữ tu nghiêm khắc nhưng đầy yêu thương Miss Clara Clavel trong bộ phim gia đình Madeline.

2.3. Vị thế vững chắc và đánh giá cao (Thập niên 2000)

Năm 2001, McDormand được đề cử Giải Oscar cho nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất và Giải Quả cầu vàng cho nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất - Phim điện ảnh cho vai diễn một người mẹ quá bao bọc trong Almost Famous (2000). Với vai diễn trong Wonder Boys (2000), bà đã giành giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất từ Hiệp hội phê bình phim Florida và Hiệp hội phê bình phim Los Angeles. Với cả hai vai diễn trong hai bộ phim này, bà đã giành giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất của Hiệp hội phê bình phim phát sóng. McDormand đóng vai Doris Crane, vợ của Billy Bob Thornton, trong bộ phim noir The Man Who Wasn't There (2001) của Anh em Coen. Năm 2002, bà đóng cùng với Robert De Niro trong bộ phim tội phạm City by the Sea, và vai nhà sản xuất âm nhạc tự do Jane trong Laurel Canyon, bộ phim mang về cho bà đề cử Giải Tinh thần độc lập cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất. Năm sau, bà đóng vai Zoe, chị gái của Diane Keaton, trong bộ phim hài lãng mạn Something's Gotta Give. Năm 2005, McDormand đóng cùng với Charlize Theron trong bộ phim chính kịch dựa trên câu chuyện có thật North Country, bộ phim mang về cho bà các đề cử Giải Oscar, Giải BAFTA, Giải Quả cầu vàng và Giải của Nghiệp đoàn Diễn viên Màn ảnh cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất. Cùng năm đó, bà cũng xuất hiện cùng với Theron trong bộ phim hành động khoa học viễn tưởng Æon Flux.

Năm 2007, McDormand giành giải Tinh thần độc lập cho vai phụ trong bộ phim hài đen Friends with Money (2006) của Nicole Holofcener. Bà cũng lồng tiếng cho vai hiệu trưởng Melanie Upfoot trong tập "Girls Just Want to Have Sums" của The Simpsons, phát sóng vào ngày 30 tháng 4 năm 2006. Năm 2008, McDormand đóng vai chính trong bộ phim hài lãng mạn Miss Pettigrew Lives for a Day cùng với Amy Adams trong vai người quản gia Guinevere Pettigrew, và bộ phim hài đen Burn After Reading, bộ phim mang về cho bà đề cử Quả cầu vàng cho Giải Quả cầu vàng cho nữ diễn viên phim ca nhạc hoặc phim hài xuất sắc nhất.

2.4. Thành công liên tục và lời khen từ giới phê bình (Thập niên 2010)

Năm 2011, bà xuất hiện cùng với Sean Penn trong This Must Be the Place, và cùng với bạn diễn trong Burn After Reading, John Malkovich, trong bộ phim hành động Transformers: Dark of the Moon, đóng vai Giám đốc Tình báo Quốc gia của chính phủ Mỹ, Charlotte Mearing. Bà trở lại sân khấu trong vở kịch Good People của David Lindsay-Abaire, trong một buổi biểu diễn giới hạn trên Broadway từ ngày 8 tháng 2 năm 2011 đến ngày 29 tháng 5 năm 2011. Màn trình diễn của bà đã mang về cho bà Giải Tony cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất trong một vở kịch. Trong bộ phim hoạt hình Madagascar 3: Europe's Most Wanted (2012), McDormand lồng tiếng cho Thuyền trưởng Chantal Dubois và cũng hát một phiên bản của bài hát tiếng Pháp "Non, je ne regrette rien". Cùng năm đó, bà đóng vai chính trong bộ phim hợp tuyển Moonrise Kingdom của Wes Anderson, và cùng với Matt Damon trong Promised Land. Mặc dù chủ yếu được công nhận qua các vai diễn trong phim độc lập, bà đã đạt tổng doanh thu phòng vé 2.20 B USD, nhờ sự xuất hiện của bà trong Dark of the Moon và Europe's Most Wanted.

Tháng 11 năm 2014, HBO đã phát sóng một loạt phim ngắn gồm bốn phần dựa trên loạt truyện ngắn của Elizabeth Strout, Olive Kitteridge, do McDormand đồng sản xuất và đóng vai chính. Với màn trình diễn trong vai chính, bà đã giành Giải Primetime Emmy cho nữ diễn viên chính xuất sắc trong loạt phim ngắn hoặc phim điện ảnh và Giải của Nghiệp đoàn Diễn viên Màn ảnh cho nữ diễn viên xuất sắc trong loạt phim ngắn hoặc phim truyền hình. Với chiến thắng Emmy này, McDormand trở thành nữ diễn viên thứ mười hai trong lịch sử đạt được "Tam vương miện diễn xuất", cho các chiến thắng giải Oscar, Emmy và Tony trong các hạng mục diễn xuất. Với tư cách là nhà đồng sản xuất của Olive Kitteridge, McDormand cũng đã giành Giải Primetime Emmy cho loạt phim ngắn xuất sắc. Năm 2015, McDormand lồng tiếng cho Momma Ida trong bộ phim hoạt hình The Good Dinosaur của Pixar.

Năm 2017, McDormand đóng vai Mildred Hayes trong Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, một người mẹ đau khổ thuê ba biển quảng cáo bên đường để thu hút sự chú ý đến vụ cưỡng hiếp và giết người chưa được giải quyết của con gái mình. Màn trình diễn của bà đã nhận được sự hoan nghênh lớn từ giới phê bình, và bà đã giành giải Giải Oscar cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất thứ hai (tượng Oscar của bà đã bị đánh cắp trong thời gian ngắn sau lễ trao giải), Giải BAFTA cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất, Giải Quả cầu vàng cho nữ diễn viên phim chính kịch xuất sắc nhất, và Giải của Nghiệp đoàn Diễn viên Màn ảnh cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Trong mùa giải thưởng năm đó, bà đã thu hút sự chú ý đáng kể của truyền thông nhờ những bài phát biểu nhận giải mang tính nữ quyền, trùng hợp với sự ra đời của các phong trào Time's Up và Phong trào Me Too.

Năm 2018, McDormand lồng tiếng cho Interpreter Nelson trong bộ phim hoạt hình stop-motion Isle of Dogs của Wes Anderson. Năm sau, bà lồng tiếng cho Chúa trong loạt phim sáu tập Good Omens của Amazon Studios/BBC Studios, với sự tham gia của Michael Sheen và David Tennant.

2.5. Hoạt động gần đây và thành công vang dội (Thập niên 2020)

Năm 2020, McDormand đã sản xuất và đóng vai chính trong Nomadland của Chloé Zhao, trong vai Fern, một người du mục ở miền Tây nước Mỹ. McDormand đã nhận được sự hoan nghênh toàn cầu cho màn trình diễn của mình, giành giải Giải Oscar cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất thứ ba và Giải BAFTA cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất thứ hai, đồng thời nhận được các đề cử cho Giải Quả cầu vàng và Giải của Nghiệp đoàn Diễn viên Màn ảnh cho Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Với tư cách là nhà sản xuất của bộ phim, McDormand cũng đã giành giải Giải Oscar cho phim hay nhất, Giải BAFTA cho phim hay nhất và Giải Quả cầu vàng cho phim chính kịch hay nhất. Các chiến thắng của bà cho Nomadland đã biến bà thành người đầu tiên trong lịch sử giành giải Oscar cả với tư cách nhà sản xuất và diễn viên cho cùng một bộ phim, người phụ nữ thứ hai trong lịch sử giành giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất ba lần, và là nghệ sĩ thứ bảy nói chung giành ba giải Oscar cạnh tranh trong các hạng mục diễn xuất. Năm 2021, McDormand tiếp tục nhận được sự hoan nghênh của giới phê bình cho các màn trình diễn của mình trong vai Lady Macbeth trong The Tragedy of Macbeth của Joel Coen và Lucinda Krementz trong The French Dispatch của Wes Anderson.

Năm 2022, McDormand đã sản xuất và xuất hiện trong Women Talking. Bộ phim đã nhận được sự hoan nghênh của giới phê bình và được đề cử cho Giải Oscar cho phim hay nhất tại Giải Oscar lần thứ 95.

5.1. Các tác phẩm tiêu biểu

McDormand đã tham gia vào nhiều bộ phim và chương trình truyền hình nổi bật trong sự nghiệp của mình. Dưới đây là danh sách các tác phẩm tiêu biểu:

5.2. Các giải thưởng chính

McDormand đã nhận được nhiều giải thưởng quan trọng trong suốt sự nghiệp của mình, bao gồm:

• Giải Oscar:
  • Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất:
    • Đoạt giải: Fargo (1996)
    • Đoạt giải: Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017)
    • Đoạt giải: Nomadland (2020)
  • Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất:
    • Đề cử: Mississippi Burning (1988)
    • Đề cử: Almost Famous (2000)
    • Đề cử: North Country (2005)
  • Phim hay nhất (với tư cách nhà sản xuất):
    • Đoạt giải: Nomadland (2020)
    • Đề cử: Women Talking (2022)
• Giải Primetime Emmy:
  • Nữ diễn viên chính xuất sắc trong loạt phim ngắn hoặc phim điện ảnh:
    • Đoạt giải: Olive Kitteridge (2014)
  • Loạt phim ngắn xuất sắc (với tư cách nhà sản xuất):
    • Đoạt giải: Olive Kitteridge (2014)
  • Nữ diễn viên phụ xuất sắc trong loạt phim ngắn hoặc phim truyền hình:
    • Đề cử: Hidden in America (1996)
• Giải Tony:
  • Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất trong một vở kịch:
    • Đoạt giải: Good People (2011)
    • Đề cử: A Streetcar Named Desire (1988)
• Giải BAFTA:
  • Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất:
    • Đoạt giải: Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017)
    • Đoạt giải: Nomadland (2020)
    • Đề cử: Fargo (1996)
  • Phim hay nhất (với tư cách nhà sản xuất):
    • Đoạt giải: Nomadland (2020)
  • Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất:
    • Đề cử: North Country (2005)
    • Đề cử: Almost Famous (2000)
• Giải Quả cầu vàng:
  • Nữ diễn viên phim chính kịch xuất sắc nhất:
    • Đoạt giải: Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017)
    • Đề cử: Nomadland (2020)
  • Phim chính kịch hay nhất (với tư cách nhà sản xuất):
    • Đoạt giải: Nomadland (2020)
  • Nữ diễn viên phim ca nhạc hoặc phim hài xuất sắc nhất:
    • Đề cử: Fargo (1996)
    • Đề cử: Burn After Reading (2008)
  • Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất - Phim điện ảnh:
    • Đề cử: Almost Famous (2000)
    • Đề cử: North Country (2005)
  • Giải thưởng Dàn diễn viên đặc biệt:
    • Đoạt giải: Short Cuts (1993)
• Giải của Nghiệp đoàn Diễn viên Màn ảnh (SAG):
  • Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất:
    • Đoạt giải: Fargo (1996)
    • Đoạt giải: Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017)
    • Đề cử: Nomadland (2020)
  • Nữ diễn viên xuất sắc trong loạt phim ngắn hoặc phim truyền hình:
    • Đoạt giải: Olive Kitteridge (2014)
  • Dàn diễn viên xuất sắc trong phim điện ảnh:
    • Đoạt giải: Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017)
  • Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất:
    • Đề cử: Almost Famous (2000)
    • Đề cử: North Country (2005)