1. Thời niên thiếu và Bối cảnh
Amanaki Lelei Mafi sinh ra và lớn lên trong một gia đình đông con ở Tonga, sau đó đã chuyển đến Nhật Bản để theo đuổi con đường học vấn và sự nghiệp bóng bầu dục, nơi anh đã vượt qua nhiều khó khăn để trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp.
1.1. Sinh ra và Lớn lên
Amanaki Lelei Mafi sinh ngày 11 tháng 1 năm 1990 tại làng Hamula, Tonga. Anh là người con thứ 15 trong số 16 anh chị em. Mafi bắt đầu chơi bóng bầu dục từ năm 5 tuổi. Trong những năm học trung học tại Tonga College, anh có cân nặng chưa tới 90 kg cho đến năm thứ hai trung học và chơi ở vị trí tiền vệ cánh (WTB). Đến năm thứ ba trung học, anh chuyển sang vị trí số 8.
1.2. Học vấn
Năm 2009, khi tham gia Giải vô địch bóng bầu dục U20 thế giới được tổ chức tại Nhật Bản với tư cách là đại diện của Tonga, Mafi đã gây ấn tượng với các nhà tuyển trạch. Năm 2010, anh nhận được lời mời từ Đại học Hanazono ở Kyoto và quyết định theo học tại đây. Trong thời gian học đại học, Mafi đã chơi cho đội bóng bầu dục của trường, vốn thuộc Giải bóng bầu dục sinh viên Kansai B League (hạng 2). Cuộc sống của anh khá khó khăn khi chỉ nhận được khoảng 30.00 K JPY tiền sinh hoạt phí mỗi tháng từ những người ủng hộ, và phần lớn số tiền đó anh đều gửi về cho gia đình ở Tonga. Dù vậy, anh vẫn kiên trì theo đuổi đam mê. Trong số các bạn học cùng khóa tại Đại học Hanazono có Amanaki Lotoahea, người bạn thời thơ ấu và sau này cũng trở thành đồng đội của Mafi trong đội tuyển quốc gia Nhật Bản.
2. Sự nghiệp thi đấu Rugby
Sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp của Amanaki Lelei Mafi bắt đầu từ cấp độ trẻ tại Tonga, sau đó anh chuyển đến Nhật Bản và trở thành một trong những cầu thủ chủ chốt của đội tuyển quốc gia Nhật Bản, đồng thời thi đấu cho nhiều câu lạc bộ hàng đầu thế giới.
2.1. Đội tuyển Tonga U20 và Bóng bầu dục Đại học
Amanaki Lelei Mafi đã đại diện cho đội tuyển U20 Tonga tham dự Giải vô địch bóng bầu dục U20 thế giới 2009. Sau đó, anh chuyển đến Nhật Bản vào năm 2010 để theo học tại Đại học Hanazono và tiếp tục phát triển kỹ năng của mình trong các giải đấu bóng bầu dục đại học tại vùng Kansai.
2.2. Ra mắt Đội tuyển Quốc gia Nhật Bản và Sự nghiệp ban đầu
Sau một mùa giải đột phá tại Top League 2014-15 cho NTT Communications Shining Arcs, Mafi đã được đề nghị góp mặt trong cả đội tuyển Tonga và đội tuyển Nhật Bản cho các trận đấu quốc tế cuối năm 2014. Anh đã chọn chơi cho Nhật Bản, đáp ứng yêu cầu cư trú và thi đấu liên tục 3 năm tại Nhật Bản. Mafi có trận ra mắt quốc tế đầu tiên cho Nhật Bản vào ngày 13 tháng 11 năm 2014 trong trận đấu với Romania tại Bucharest, thuộc khuôn khổ Lipovitan D Tour 2014. Anh ngay lập tức tạo được ấn tượng mạnh mẽ, được huấn luyện viên trưởng Eddie Jones nhận xét là "khá đặc biệt".
2.3. Các giải đấu quốc tế lớn
Mafi đã thể hiện vai trò quan trọng của mình trong các giải đấu quốc tế lớn, đặc biệt là hai kỳ Giải vô địch bóng bầu dục thế giới liên tiếp.
2.3.1. Rugby World Cup 2015
Mặc dù phải nghỉ thi đấu 8 tháng do chấn thương trật khớp hông nghiêm trọng, Mafi đã kịp thời bình phục để tham gia Giải vô địch bóng bầu dục thế giới 2015. Tại giải đấu này, anh tiếp tục gây ấn tượng mạnh mẽ. Mafi đã đóng vai trò quan trọng trong chiến thắng lịch sử 34-32 của Nhật Bản trước Springboks. Trong trận đấu đó, anh đã thực hiện đường chuyền quyết định cho Karne Hesketh ghi bàn ở những phút cuối cùng, giúp đội tuyển Nhật Bản giành chiến thắng gây sốc nhất giải đấu. Mafi đã có tổng cộng 4 lần ra sân cho Nhật Bản tại giải đấu này, ghi được hai try trong các trận đấu với Scotland và Hoa Kỳ.
2.3.2. Rugby World Cup 2019
Mafi tiếp tục được chọn vào đội hình Nhật Bản tham dự Giải vô địch bóng bầu dục thế giới 2019 trên sân nhà, mặc dù đang vướng vào một vụ kiện pháp lý. Ngay trước thềm giải đấu, anh bị chấn thương vai phải trong trận đấu giao hữu với Nam Phi vào ngày 7 tháng 9. Chấn thương này khiến anh không thể góp mặt trong trận mở màn vòng bảng (với Nga) vào ngày 20 tháng 9. Trong trận đấu thứ hai với Ireland, Mafi được xếp đá chính nhưng phải rời sân sớm do chấn thương sụn sườn. Do đó, anh chỉ có thể tham gia 2 trong tổng số 4 trận vòng bảng. Tuy nhiên, Mafi đã kịp trở lại và ra sân trong trận tứ kết lịch sử của Nhật Bản gặp Nam Phi vào ngày 20 tháng 10. Mặc dù đội tuyển Nhật Bản đã bị loại ở tứ kết, Mafi cùng với bốn đồng đội khác có liên hệ với thành phố Kyoto (Fumiaki Tanaka, Takuya Kitade, Atsushi Sakate và Rikiya Matsuda) đã được trao "Giải thưởng Thể thao danh dự thành phố Kyoto" vào ngày 23 tháng 10.
2.4. Sự nghiệp cấp Câu lạc bộ
Trong sự nghiệp của mình, Mafi đã thi đấu cho nhiều câu lạc bộ lớn ở Nhật Bản, Anh và Úc, khẳng định vị thế của một cầu thủ hàng đầu.
2.4.1. NTT Communications Shining Arcs
Sau khi tốt nghiệp đại học, Mafi gia nhập NTT Communications Shining Arcs (nay là NTT Communications Shining Arcs Tokyo Bay Urayasu) vào năm 2014. Anh có trận ra mắt chính thức tại Top League vào ngày 23 tháng 8 năm 2014 trong trận đấu với Munakata Sanix Blues, dù chỉ vào sân từ băng ghế dự bị. Sau khi trở lại từ Bath Rugby, anh tiếp tục chơi cho NTT Com từ mùa giải 2016-17. Các đồng đội tại NTT gọi anh là "quái vật thể lực" (フィジカルモンスターFijikaru MonsutāJapanese). Trong mùa giải Top League 2015-16, anh đã ghi 5 try trong 7 trận, bao gồm 3 trận liên tiếp từ đầu mùa, và được bầu là "Cầu thủ xuất sắc nhất trận" (マン・オブ・ザ・マッチMan obu za MatchiJapanese) hai lần liên tiếp.
2.4.2. Bath Rugby
Vào ngày 29 tháng 12 năm 2015, câu lạc bộ Bath Rugby của Premiership (Anh) đã công bố ký hợp đồng với Mafi. Anh chuyển đến Bath theo một hợp đồng cho mượn ngắn hạn kéo dài 4 tháng, từ cuối tháng 1 năm 2016 đến tháng 4 năm 2016 (khi mùa giải Premiership 2015-16 kết thúc), trong khi vẫn thuộc biên chế NTT Com. Mafi có trận ra mắt Premiership vào ngày 13 tháng 2 năm 2016 trong trận đấu với Worcester, ở vị trí số 8. Trong trận đấu thứ hai của mình vào ngày 20 tháng 2, anh đã ghi try đầu tiên tại Premiership trong trận đấu với Wasps. Tuy nhiên, thời gian của anh tại Bath đã kết thúc sớm vào ngày 1 tháng 5 năm 2016 do một vụ xô xát gây tranh cãi với nhân viên y tế của câu lạc bộ.
2.4.3. Melbourne Rebels
Vào tháng 8 năm 2016, Mafi ký hợp đồng với Melbourne Rebels để chuẩn bị cho mùa giải Super Rugby 2017. Anh trở thành một cầu thủ chủ chốt của Rebels cho đến mùa giải 2018. Vào ngày 19 tháng 11 năm 2016, Mafi đã giành giải "Cầu thủ xuất sắc nhất trận" trong trận thua 30-33 của Nhật Bản trước Wales tại Sân vận động Principality trong khuôn khổ Under Armour Autumn Series.
2.4.4. Sunwolves
Sau khi tạm thời trở lại NTT Com, Mafi gia nhập Sunwolves vào giữa mùa giải Super Rugby 2019.
2.4.5. Yokohama Canon Eagles
Vào tháng 3 năm 2021, Mafi chuyển từ NTT Com sang Yokohama Canon Eagles (trước đây là Canon Eagles) sau khi mùa giải Top League bắt đầu. Anh hiện đang thi đấu cho câu lạc bộ này.
2.5. Chấn thương và Phục hồi chức năng
Mafi đã phải đối mặt với nhiều chấn thương nghiêm trọng trong sự nghiệp, nhưng anh luôn cho thấy khả năng phục hồi đáng kinh ngạc. Vào ngày 7 tháng 12 năm 2014, trong trận đấu thuộc Top League với Toyota Verblitz, anh bị trật khớp hông trái và gãy xương, một chấn thương nghiêm trọng được chẩn đoán cần 1 năm 6 tháng để hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, nhờ sự nỗ lực phục hồi chức năng không ngừng nghỉ, sự động viên từ gia đình (như hình ảnh người cha vẫn làm việc trên cánh đồng dù đã già), anh em, vợ, và các đồng đội, cùng với chiếc áo đấu đội tuyển Nhật Bản có dòng chữ "VS Nam Phi 19 tháng 9" mà huấn luyện viên Eddie Jones đã trao, Mafi đã quyết tâm trở lại. Anh đã rút ngắn thời gian phục hồi xuống còn 8 tháng và kịp thời tham dự Giải vô địch bóng bầu dục thế giới 2015. Anh bày tỏ rằng cảm giác khi tên mình được xướng lên trong danh sách đội hình cuối cùng vào ngày 30 tháng 8 năm 2015 cũng vui mừng như khi Nhật Bản đánh bại Nam Phi.
Tại Giải vô địch bóng bầu dục thế giới 2019, Mafi tiếp tục gặp phải các vấn đề về chấn thương. Anh bị đau vai phải trong trận đấu giao hữu với Nam Phi vào ngày 7 tháng 9. Sau đó, trong trận đấu với Ireland, anh bị đau sụn sườn và phải rời sân giữa chừng. Mặc dù vậy, anh vẫn kiên cường trở lại thi đấu trong trận tứ kết.
3. Phong cách thi đấu và Đánh giá
Amanaki Lelei Mafi được biết đến với lối chơi mạnh mẽ, khả năng đột phá phi thường và tầm ảnh hưởng lớn trên sân cỏ, được nhiều huấn luyện viên và đồng đội đánh giá cao.
3.1. Đánh giá từ Huấn luyện viên và Đồng đội
Eddie Jones, cựu huấn luyện viên trưởng của đội tuyển bóng bầu dục Nhật Bản, đã gọi Mafi là "yếu tố X" (XファクターEkkusu FakutāJapanese) và "món quà" (ギフトGifutoJapanese) vì khả năng phi thường của anh. Jones nhận xét rằng mặc dù đội tuyển Nhật Bản thường bị đánh giá thấp về thể chất và sức mạnh, Mafi là một ngoại lệ. Ông ví sức đột phá áp đảo của Mafi như một "nhà máy điện hạt nhân" (ニュークリア・パワーステーションNyūkuria Pawā SutēshonJapanese).
Michael Leitch, đội trưởng đội tuyển bóng bầu dục Nhật Bản, cũng công nhận khả năng vượt trội của Mafi, gọi anh là "một sự tồn tại đặc biệt". Leitch nhận xét: "Bình thường thì cậu ấy rất điềm tĩnh và có tính cách tốt. Nhưng khi có bóng, sức mạnh của cậu ấy là không thể tin được. Cậu ấy luôn tiến về phía trước và mang lại động lực cho cả đội."
Huấn luyện viên tiền đạo của NTT Communications Shining Arcs, Naoya Okubo, cũng chia sẻ: "Tôi đã chứng kiến rất nhiều cầu thủ, nhưng Naki thực sự đặc biệt. Không chỉ mạnh mẽ, cậu ấy còn có thể thực hiện những pha bóng thông minh, khai thác điểm yếu của đối thủ."
Luke Thompson, đồng đội của Mafi tại hai kỳ World Cup 2015 và 2019, kể lại một kỷ niệm sau World Cup 2015: "Anh ấy đã nâng bổng tôi, nặng 108 kg, từ phía sau và ném tôi lên không trung. Nếu là những người nâng khác, tay của họ sẽ ở ngang đầu gối của Justin Ives (đồng đội năm 2015), người đỡ tôi từ phía trước. Nhưng khi Mafi nâng, tay anh ấy lại ở dưới đầu gối. Điều đó cho thấy anh ấy có sức mạnh phi thường đến mức nào. Tôi chưa từng trải qua điều gì như vậy trước đây. Dễ dàng hình dung được màn trình diễn của anh ấy tại World Cup chỉ từ chi tiết đó."
4. Đời sống cá nhân
Amanaki Lelei Mafi đã lập gia đình và có con. Anh kết hôn với một phụ nữ đến từ Kyoto vào ngày 15 tháng 5 năm 2015. Vợ anh là cháu gái của em gái mẹ của Shohei Kuwahara, một phát thanh viên tự do nổi tiếng. Vào tháng 9 năm 2016, vợ chồng anh chào đón đứa con đầu lòng, một bé trai. Cháu trai của anh, Matt Mafi, cũng là một cầu thủ bóng bầu dục. Mafi không thích ăn あんこankoJapanese (đậu đỏ nghiền).
5. Các vụ tranh cãi và Vấn đề pháp lý
Sự nghiệp của Mafi không chỉ có những thành công trên sân cỏ mà còn vướng vào một số vụ tranh cãi và vấn đề pháp lý đáng chú ý.
5.1. Sự cố tại Bath Rugby
Vào ngày 16 tháng 5 năm 2016, thời gian của Mafi tại câu lạc bộ Bath Rugby đã kết thúc sớm một cách gây tranh cãi. Anh bị cáo buộc có xô xát với nhân viên y tế của câu lạc bộ, dẫn đến việc hợp đồng cho mượn của anh bị chấm dứt trước thời hạn.
5.2. Cáo buộc tấn công
Vào tháng 7 năm 2018, trong chuyến đi đấu tại New Zealand, Mafi bị buộc tội hành hung với ý định gây thương tích sau khi bị cáo buộc tấn công đồng đội Lopeti Timani tại một bữa tiệc ở Dunedin. Anh đã bị cảnh sát địa phương tạm giữ. Mặc dù vụ việc đang chờ xét xử, Mafi vẫn được chọn vào đội hình tham dự Giải vô địch bóng bầu dục thế giới 2019. Vào tháng 12 năm 2019, anh đã nhận tội hành hung nhưng tránh được việc bị kết án sau khi bồi thường cho Timani 50.00 K NZD.
6. Thống kê
Dưới đây là thống kê sự nghiệp của Amanaki Lelei Mafi tại giải đấu Super Rugby tính đến ngày 15 tháng 7 năm 2018:
Mùa giải | Đội | Trận | Đá chính | Dự bị | Phút | Try | Chuyển đổi | Phạt đền | Đánh rơi | Điểm | Thẻ vàng | Thẻ đỏ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2017 | Melbourne Rebels | 15 | 15 | 0 | 1168 | 1 | 0 | 0 | 0 | 5 | 0 | 0 |
2018 | Melbourne Rebels | 15 | 15 | 0 | 1138 | 6 | 0 | 0 | 0 | 30 | 1 | 0 |
Tổng cộng | 30 | 30 | 0 | 2306 | 7 | 0 | 0 | 0 | 35 | 1 | 0 |
7. Các mục liên quan
- Đội tuyển bóng bầu dục U20 quốc gia Tonga
- Đại học Hanazono
- NTT Communications Shining Arcs
- Bath Rugby
- Yokohama Canon Eagles
- Amanaki Lotoahea
- Shohei Kuwahara
8. Liên kết ngoài
- [https://www.canon-eagles.jp/member/fw/fl_no8/amanaki_lelei_mafi.html Hồ sơ cầu thủ trên trang của Yokohama Canon Eagles]
- [https://www.jiji.com/jc/rugby?p=wcup2015JPN08_Amanaki Hồ sơ Amanaki Lelei Mafi tại Rugby World Cup 2015 (Jiji Press)]
- [https://twitter.com/naki_mafi Amanaki Mafi trên Twitter]
- [https://www.instagram.com/naki_mafi Amanaki Mafi trên Instagram]
- [http://en.espn.co.uk/scrum/rugby/player/248005.html Hồ sơ Amanaki Mafi trên ESPN Scrum]