1. Tổng quan
Alexandre Gama là một nhân vật nổi bật trong làng bóng đá với sự nghiệp kéo dài cả trong vai trò cầu thủ và huấn luyện viên. Ông bắt đầu sự nghiệp cầu thủ tại Fluminense, nơi ông đã giành được các danh hiệu ở cấp độ trẻ và chuyên nghiệp trước khi chuyển đến Bragantino và sau đó thi đấu ở Châu Âu. Tuy nhiên, tên tuổi của ông thực sự gắn liền với sự nghiệp huấn luyện viên, đặc biệt là những thành công rực rỡ tại Thái Lan. Alexandre Gama đã dẫn dắt nhiều câu lạc bộ ở Brasil, UAE, Qatar, và Hàn Quốc, đồng thời có vai trò trợ lý huấn luyện viên cho đội tuyển quốc gia Hàn Quốc. Ông được xem là một trong những huấn luyện viên thành công nhất trong lịch sử bóng đá Thái Lan, từng giành được hàng loạt danh hiệu lớn và được vinh danh là Huấn luyện viên của năm.
2. Sự nghiệp cầu thủ
Alexandre Gama, với biệt danh "GAMA", khởi đầu sự nghiệp cầu thủ vào năm 1983 tại các đội trẻ của câu lạc bộ Fluminense danh tiếng ở quê nhà Brasil. Trong giai đoạn này, ông đã thể hiện tài năng và gặt hái được những thành công đáng kể. Năm 1988, ông cùng đội trẻ Fluminense giành chức vô địch giải trẻ Rio de Janeiro. Tiếp đó, vào năm 1989, ông tiếp tục đóng góp vào chiến thắng tại Cúp trẻ São Paulo, một giải đấu trẻ uy tín của Brasil.
Sau những thành công ở cấp độ trẻ, Alexandre Gama bắt đầu được đôn lên đội một của Fluminense. Ông đã tham gia vào đội hình giành chiến thắng tại Cúp Rio năm 1990. Ngay sau chiến thắng này, ông chuyển đến thi đấu cho câu lạc bộ Bragantino. Tại đây, Alexandre Gama là một phần của đội bóng đã vô địch giải Paulista trong năm đó và xuất sắc lọt vào trận chung kết của Giải vô địch Brasil năm 1991. Sau quãng thời gian thành công ở Brasil, ông chuyển sang Châu Âu và thi đấu tại đó cho đến khi kết thúc sự nghiệp cầu thủ. Ông có chiều cao là 175 cm.
3. Sự nghiệp huấn luyện viên
Hành trình huấn luyện của Alexandre Gama bắt đầu từ năm 2002 và trải qua nhiều giai đoạn quan trọng, từ huấn luyện đội trẻ, vai trò trợ lý, đến huấn luyện trưởng tại nhiều quốc gia khác nhau.
3.1. Khởi đầu sự nghiệp và huấn luyện đội trẻ
Alexandre Gama bắt đầu sự nghiệp huấn luyện của mình vào năm 2002 tại bộ phận đào tạo trẻ của câu lạc bộ cũ, Fluminense. Trong thời gian này, ông đã giành chức vô địch Giải trẻ Carioca. Nhờ những thành tích nổi bật, ông được bổ nhiệm làm huấn luyện viên tạm quyền cho đội một khi huấn luyện viên Robertinho ra đi. Ông trở lại dẫn dắt đội "Tricolor das Laranjeiras" vào năm 2004, thay thế Ricardo Gomes. Khi ông tiếp quản, đội bóng đang ở vị trí áp chót của Giải vô địch Brasil. Đội hình khi đó có nhiều cầu thủ nổi tiếng như Romário, Edmundo, Ramon, Roger, và Leonardo Moura. Dưới sự dẫn dắt của ông, đội bóng nhanh chóng khởi sắc và thăng tiến trong giải đấu. Alexandre Gama đã được bổ nhiệm chính thức và thành công đưa Fluminense kết thúc mùa giải ở vị trí thứ 9, giành quyền tham dự Copa Sudamericana 2005. Đây là một thành tích đáng kể, xét đến chuỗi phong độ tệ hại của đội trước khi ông tiếp quản.
Sau một thời gian ngắn làm việc tại Inter de Limeira, ông trở lại huấn luyện các đội trẻ của Fluminense từ năm 2005 đến 2006. Trong giai đoạn này, ông đã giúp đội giành chức vô địch Giải trẻ Thế giới năm 2005 trong một giải đấu được tổ chức tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
3.2. Vai trò trợ lý huấn luyện viên
Kinh nghiệm huấn luyện của Alexandre Gama không chỉ giới hạn ở vị trí huấn luyện viên trưởng mà còn bao gồm cả vai trò trợ lý huấn luyện viên, đặc biệt tại Hàn Quốc. Từ năm 2009 đến 2010, ông làm trợ lý huấn luyện viên cho câu lạc bộ Gyeongnam ở giải vô địch quốc gia Hàn Quốc.
Sau đó, vào năm 2011, ông được bổ nhiệm làm trợ lý huấn luyện viên cho Đội tuyển bóng đá quốc gia Hàn Quốc. Ông tiếp tục vai trò này vào năm 2012 trong chiến dịch vòng loại World Cup 2014 tại Brasil. Trong thời gian làm trợ lý cho đội tuyển Hàn Quốc, ông đã cùng đội đạt được vị trí thứ ba tại Cúp bóng đá châu Á 2011.
3.3. Huấn luyện tại Brazil và Trung Đông
Sau khi rời vị trí huấn luyện đội trẻ của Fluminense và gặt hái thành công ở giải trẻ thế giới tại UAE, Alexandre Gama bắt đầu sự nghiệp huấn luyện viên trưởng tại khu vực này. Năm 2006, ông tiếp quản câu lạc bộ Al Wahda của UAE và dẫn dắt đội đến năm 2008.
Trở lại Brasil vào năm 2008, ông lần lượt dẫn dắt hai câu lạc bộ ở Rio de Janeiro: Macaé và Volta Redonda. Sau đó, ông quay trở lại bóng đá châu Á. Đến năm 2013, ông trở lại Brasil để dẫn dắt Madureira (thi đấu tại Campeonato Carioca và Série D của Brasil) và Duque de Caxias. Trong giai đoạn này, ông được bầu chọn là huấn luyện viên xuất sắc thứ 3 tại Campeonato Carioca năm 2013.
Vào đầu năm 2014, Alexandre Gama một lần nữa rời Brasil để sang Qatar dẫn dắt câu lạc bộ Al-Shahaniya. Tại đây, ông đã làm nên lịch sử khi giúp câu lạc bộ giành quyền thăng hạng lên Giải hạng nhất Qatar sau 33 năm với nhiều nỗ lực bất thành.
3.4. Thành công tại bóng đá Thái Lan
Sau thành công tại Qatar, Alexandre Gama đã được Buriram United ký hợp đồng vào năm 2014. Đây là một trong những giai đoạn rực rỡ nhất trong sự nghiệp huấn luyện của ông. Tại Buriram United, ông đã hai lần liên tiếp giành chức vô địch quốc gia vào các năm 2014 và 2015, đồng thời bổ sung thêm 6 danh hiệu khác. Ông ở lại Buriram cho đến năm 2016.
Năm 2017, ông chuyển đến Chiangrai United với nhiệm vụ biến đội bóng này thành một đội chiến thắng và giành danh hiệu đầu tiên trong lịch sử câu lạc bộ. Ngay trong năm đầu tiên, ông đã thành công khi giúp Chiangrai United vô địch Chang FA Cup. Năm tiếp theo, ông tiếp tục giành Kor Royal Cup. Alexandre Gama rời Chiangrai United vào cuối năm 2018 sau khi giành tổng cộng 4 danh hiệu với câu lạc bộ.
Sau đó, ông tiếp quản Đội tuyển Olympic Thái Lan với mục tiêu đưa đất nước đến Thế vận hội Tokyo 2020 tại Nhật Bản. Ông phụ trách đội khoảng 6 tháng, cho đến khi nhận được lời đề nghị từ Muangthong United, một đội bóng lớn ở Thái Lan đang có một chiến dịch cực kỳ tệ hại tại giải vô địch quốc gia. Alexandre Gama đã nắm bắt cơ hội này để một lần nữa thể hiện tài năng xuất sắc của mình. Ông không chỉ giúp Muangthong United thoát khỏi nguy cơ xuống hạng mà còn dẫn dắt đội kết thúc mùa giải ở vị trí thứ 5.
Alexandre Gama được coi là huấn luyện viên thành công nhất trong lịch sử bóng đá Thái Lan, với 12 danh hiệu giành được trong 14 trận chung kết. Năm 2015, ông được bầu chọn là Huấn luyện viên Thái Lan xuất sắc nhất trong số tất cả các môn thể thao được thực hành ở nước này. Giải thưởng này được coi là "Oscar của thể thao Thái Lan". Tất cả những uy tín này đã khiến Alexandre Gama trở thành tên tuổi lớn nhất của bóng đá Thái Lan vào thời điểm đó. Theo cầu thủ Daisuke Sato, Alexandre Gama thường sử dụng Tiếng Anh khi huấn luyện tại Muangthong United.
3.5. Giai đoạn huấn luyện tại Hàn Quốc
Sau những thành công vang dội tại Thái Lan, Alexandre Gama trở lại Hàn Quốc để dẫn dắt câu lạc bộ Daegu tại K-League. Ông nhậm chức vào ngày 22 tháng 12 năm 2021, kế nhiệm Lee Byung-keun.
Tuy nhiên, quãng thời gian của ông tại Daegu FC không mấy suôn sẻ. Sau chuỗi thành tích không tốt, Alexandre Gama đã từ chức vào ngày 14 tháng 8 năm 2022. Sau khi ông rời đi, trợ lý huấn luyện viên Choi Won-kwon đã đảm nhận vai trò huấn luyện viên tạm quyền để dẫn dắt Daegu FC trong phần còn lại của mùa giải.
3.6. Hoạt động hiện tại
Vào ngày 17 tháng 11 năm 2022, Alexandre Gama trở lại Thái Lan và tiếp quản vị trí huấn luyện viên trưởng của câu lạc bộ Lamphun Warriors tại Thai League 1. Ông vẫn đang giữ vai trò này cho đến thời điểm hiện tại.
4. Thống kê huấn luyện
Thống kê thành tích huấn luyện của Alexandre Gama tính đến ngày 26 tháng 2 năm 2025:
Đội | Quốc gia | Từ | Đến | Tổng số trận | Thắng | Hòa | Thua | Tỷ lệ thắng (%) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Al-Wahda | UAEEnglish | 1 tháng 7 năm 2006 | 30 tháng 6 năm 2008 | 5 | 1 | 3 | 1 | 20.00 |
Buriram United | ThailandEnglish | 8 tháng 6 năm 2014 | 22 tháng 5 năm 2016 | 85 | 54 | 19 | 12 | 63.53 |
Chiangrai United | ThailandEnglish | 20 tháng 10 năm 2016 | 27 tháng 10 năm 2018 | 92 | 51 | 20 | 21 | 55.43 |
Thái Lan U21 | ThailandEnglish | 1 tháng 11 năm 2018 | 30 tháng 11 năm 2018 | 3 | 0 | 1 | 2 | 0.00 |
Thái Lan U23 | ThailandEnglish | 1 tháng 11 năm 2018 | 11 tháng 6 năm 2019 | 10 | 4 | 3 | 3 | 40.00 |
Muangthong United | ThailandEnglish | 12 tháng 6 năm 2019 | 17 tháng 10 năm 2020 | 27 | 15 | 3 | 9 | 55.56 |
Buriram United | ThailandEnglish | 22 tháng 10 năm 2020 | 28 tháng 11 năm 2021 | 43 | 31 | 5 | 7 | 72.09 |
Daegu | South KoreaEnglish | 22 tháng 12 năm 2021 | 14 tháng 8 năm 2022 | 36 | 10 | 15 | 11 | 27.78 |
Lamphun Warriors | ThailandEnglish | 17 tháng 11 năm 2022 | Hiện tại | 85 | 34 | 21 | 30 | 40.00 |
Tổng cộng sự nghiệp | 386 | 200 | 90 | 96 | 51.81 |
5. Danh hiệu
Alexandre Gama đã đạt được nhiều danh hiệu đáng kể trong sự nghiệp của mình, cả trong vai trò trợ lý huấn luyện viên và huấn luyện viên trưởng.
5.1. Với vai trò trợ lý huấn luyện viên
Hàn Quốc
- Cúp bóng đá châu Á: Hạng Ba (2011)
5.2. Với vai trò huấn luyện viên trưởng
Al-Wahda
- UAE Arabian Gulf League: Á quân (2006)
- UAE President's Cup: Á quân (2007)
- AFC Champions League: Hạng Ba (2007)
Buriram United
- Thai Premier League: Vô địch (2014, 2015)
- Thai FA Cup: Vô địch (2015)
- Thai League Cup: Vô địch (2015)
- Kor Royal Cup: Vô địch (2015, 2016)
- Toyota Premier Cup: Vô địch (2016)
- Mekong Club Championship: Vô địch (2015)
Chiangrai United
- Thai FA Cup: Vô địch (2017, 2018)
- Thai League Cup: Vô địch (2018)
- Thailand Champions Cup: Vô địch (2018)
5.3. Danh hiệu cá nhân
- Huấn luyện viên xuất sắc nhất tháng Thai Premier League/Thai League 1: tháng 3-4 năm 2015, tháng 7 năm 2019, tháng 3 năm 2021, tháng 10 năm 2021
- Huấn luyện viên của năm Thai Premier League: 2015
6. Đánh giá và Di sản
Alexandre Gama đã để lại dấu ấn sâu đậm trong bóng đá châu Á, đặc biệt là tại Thái Lan, nơi ông được ca ngợi là một trong những huấn luyện viên thành công và có ảnh hưởng lớn nhất. Với khả năng đưa các đội bóng từ tình thế khó khăn trở thành những nhà vô địch, ông đã chứng minh tài năng chiến thuật và khả năng quản lý đội hình xuất sắc.
Di sản lớn nhất của ông chính là việc xây dựng và duy trì sự thống trị của Buriram United trong những năm 2014-2016, cũng như đưa Chiangrai United đến với những danh hiệu lớn đầu tiên trong lịch sử. Ông được xem là huấn luyện viên thành công nhất lịch sử bóng đá Thái Lan, với tổng cộng 12 danh hiệu trong 14 trận chung kết mà ông dẫn dắt. Sự công nhận này còn được củng cố khi ông nhận giải thưởng "Huấn luyện viên Thái Lan xuất sắc nhất" năm 2015, được ví như "Oscar của thể thao Thái Lan".
Ngoài Thái Lan, Gama còn có những đóng góp quan trọng ở Trung Đông, đặc biệt là việc giúp Al-Shahaniya thăng hạng lịch sử sau nhiều thập kỷ. Dù quãng thời gian tại Daegu ở Hàn Quốc không được như mong đợi, kinh nghiệm làm trợ lý cho đội tuyển quốc gia Hàn Quốc và những thành công ở Brasil đã tạo nên một hồ sơ huấn luyện đa dạng và ấn tượng cho ông. Alexandre Gama là một biểu tượng về sự kiên trì, tài năng và khả năng thích nghi, để lại một di sản đáng kính trong các nền bóng đá mà ông đã cống hiến.