Akiyama Saneyuki

1. Cuộc đời

Akiyama Saneyuki có một cuộc đời đầy biến động, từ xuất thân trong một gia đình samurai nghèo khó đến việc trở thành một trong những chiến lược gia hải quân vĩ đại nhất của Nhật Bản, với những đóng góp to lớn trong Chiến tranh Nga-Nhật và các hoạt động sau chiến tranh.

1.6. Hoạt động sau chiến tranh và cuối đời

Được thăng hàm Đại tá vào ngày 25 tháng 9 năm 1908, Akiyama được bổ nhiệm làm sĩ quan điều hành trên tàu Mikasa, và sau đó là chỉ huy đầu tiên của ông, với tư cách là thuyền trưởng của tàu Akitsushima. Sau đó, ông lần lượt làm thuyền trưởng của các tàu Otowa, Hashidate, Izumo, và thiết giáp hạm Ibuki.

Akiyama được thăng hàm Chuẩn đô đốc vào ngày 1 tháng 12 năm 1913. Ngay sau đó, Vụ bê bối Siemens năm 1914 đã làm rung chuyển chính phủ, buộc Yamamoto Gonnohyōe và Ōkuma Shigenobu phải từ chức. Akiyama vẫn là một trong số ít sĩ quan cấp cao không bị nghi ngờ hoặc tham nhũng, và được Yashiro Rokuro đề cử làm Tổng giám đốc Hải quân trong nỗ lực khôi phục niềm tin của công chúng. Akiyama phục vụ trong Bộ Tổng tham mưu Hải quân Đế quốc Nhật Bản cho đến khi nghỉ hưu vào ngày 1 tháng 12 năm 1917. Thành tựu lớn của ông trong giai đoạn này là việc cho tàu Otowa đóng quân thường trực tại Thượng Hải, từ đó nó đã giúp hỗ trợ một mạng lưới lớn các điệp viên tình báo đóng giả du học sinh ở khắp Trung Quốc. Đồng thời, Akiyama duy trì thư từ thường xuyên và bí mật với Tôn Trung Sơn, hỗ trợ ông về vật chất trong nỗ lực ngăn cản Viên Thế Khải thiết lập một đế chế mới. Ông cũng tham gia vào việc thành lập "Phòng Koike" cùng với Koike Chozo và những người khác để hỗ trợ các hoạt động cách mạng ở Trung Quốc, và còn tham gia vào Phong trào Độc lập Mãn Mông lần thứ hai.

Với sự bùng nổ của Chiến tranh thế giới thứ nhất, Akiyama đã đi châu Âu qua Đường sắt xuyên Siberia đến Phần Lan, và từ đó đến Anh Quốc, nơi ông gặp lại người quen cũ, cựu quan sát viên hải quân Anh, Trung tá William Christopher Pakenham. Tháng 6 năm 1916, Vua George V đã trao tặng ông tước hiệu Hiệp sĩ Chỉ huy của Huân chương Thánh Michael và Thánh George. Với tư cách là Ngài Saneyuki, K.C.M.G., ông được cho là người Nhật đầu tiên ngoài Hoàng gia nhận được tước hiệp sĩ từ một quân chủ Anh.

Ông trở về Nhật Bản qua Hoa Kỳ để nhận quyền chỉ huy Hạm đội 2 Hải quân Đế quốc Nhật Bản vào tháng 10 năm 1917, nhưng vào thời điểm này ông đã bị bệnh nặng, và buộc phải nghỉ hưu vào cuối năm 1917 với quân hàm Phó đô đốc. Trong những năm cuối đời, ông trở nên ám ảnh với tôn giáo, đặc biệt là với phong trào Ōmoto và Phật giáo phái Nichiren cũng như Bát Nhã Tâm Kinh. Ông cũng nghiên cứu Thần đạo và thành lập một hội nghiên cứu Hoàng điển. Akiyama qua đời vì viêm phúc mạc vào năm 1918 ở tuổi 49 (theo cách tính tuổi Đông Á, đôi khi được mô tả là 51 tuổi). Mộ ông ban đầu ở Nghĩa trang Aoyama ở Tokyo, sau đó được chuyển đến Nghĩa trang Kamakura.

2. Tư tưởng và Chiến lược

Akiyama Saneyuki không chỉ là một sĩ quan quân sự tài năng mà còn là một nhà tư tưởng sâu sắc, người đã định hình học thuyết hải quân Nhật Bản và có những mối quan tâm rộng lớn về văn học và tôn giáo.

2.1. Học thuyết và chiến lược hải quân

Tư tưởng chiến lược hải quân của Akiyama Saneyuki chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Alfred Thayer Mahan, người mà ông đã cố gắng tiếp cận trong thời gian du học tại Hoa Kỳ. Ông đã áp dụng và phát triển các học thuyết về sức mạnh biển của Mahan vào bối cảnh cụ thể của Nhật Bản.

Trong Chiến tranh Nga-Nhật, đặc biệt là tại Trận Tsushima, Akiyama đã thể hiện khả năng sáng tạo chiến thuật vượt trội. Ông đã đề xuất chiến thuật "chữ T" (丁字戦法), một chiến thuật đột phá cho phép hạm đội Nhật Bản tập trung hỏa lực tối đa vào hạm đội Nga, gây ra thiệt hại nặng nề. Chiến thuật này được cho là lấy cảm hứng từ một cuốn sách cổ về chiến thuật cướp biển Nhật Bản. Đô đốc Togo Heihachiro đã ca ngợi khả năng lập kế hoạch tác chiến của Akiyama là "trí mưu như suối chảy" (智謀如湧).

Akiyama cũng nổi tiếng với khả năng phân tích và lập kế hoạch chiến lược chi tiết, bao gồm việc sử dụng thủy lôi trong Trận cảng Lữ Thuận và việc dự đoán đường đi của Hạm đội Baltic của Nga. Ông được đánh giá là một trong những bộ óc chiến lược hàng đầu của Hải quân Đế quốc Nhật Bản, góp phần quan trọng vào sự phát triển học thuyết và chiến thuật hải quân hiện đại của đất nước. Yamanashi Katsunoshin, một học trò của Akiyama, đã nhận xét rằng ông là "một người phi thường. Đầu óc ông ấy luôn quay cuồng không ngừng." Takagi Sokichi cũng đánh giá Akiyama Saneyuki và Hori Tekichi là hai thiên tài xuất chúng nhất trong lịch sử Hải quân Đế quốc.

3. Đời tư

Akiyama Saneyuki kết hôn với Sue Inou, con gái thứ ba của Inou Masanori, vào ngày 2 tháng 6 năm 1903 tại Suikokai ở Tsukiji. Ông có bốn con trai và hai con gái:

• Con trai cả: Akiyama Hiroshi (秋山大), một học giả tôn giáo.
• Con trai thứ hai: Katashi (固).
• Con trai thứ ba: Tadashi (中).
• Con gái cả: Wakako (少子).
• Con trai thứ tư: Yasushi (全).
• Con gái thứ hai: Takako (宜子), vợ của Trung tá Hải quân Oishi Munetsugu.

Cháu gái của ông, Oishi Hisako, sau này trở thành một Nghị sĩ Quốc hội Nhật Bản.

Saneyuki được biết đến với tính cách không quan tâm đến vẻ bề ngoài. Người ta kể rằng ông thường lau nước mũi bằng tay áo quân phục, và khi tập trung vào việc lập kế hoạch tác chiến, ông có thể không tắm trong nhiều ngày. Ông cũng không ngại xì hơi hay tiểu tiện nơi công cộng. Thiếu tá Iida Hisatsune, người từng là tham mưu của Akiyama, đã nhận xét: "Người này thông minh nên là một tham mưu giỏi, nhưng bình thường thì ông ấy là một người lập dị."

Trong thời gian trở về từ Mỹ, ông từng bị lừa đảo cờ bạc. Khi nhận ra mình bị lừa, Akiyama đã kéo người cầm đầu vào phòng và nói một cách gay gắt, rút dao ra: "Ngươi dám lừa gạt ta. Nếu cứ thế này, danh dự của samurai sẽ bị hủy hoại, trả lại tiền đây!" Người đàn ông sợ hãi đã trả lại tiền và bỏ chạy.

Ông có sở thích ăn đậu rang và thường mang theo trong túi. Đặc biệt là đậu Hà Lan và đậu tằm.

Akiyama cũng nổi tiếng với những câu nói sâu sắc. Ông từng nói: "Sự cẩn trọng tỉ mỉ là yếu tố cốt lõi của kế hoạch, và một tâm hồn bình tĩnh là nguồn sức mạnh để thực hiện. Dù sự thành bại của một việc nằm ở ý trời, nhưng đừng nói là ý trời khi chưa làm hết sức mình." Sau chiến thắng trong Trận Tsushima, ông phát biểu: "Chiến thắng trong Trận Hải chiến Nhật Bản không phải do sức mạnh của một anh hùng, mà là do tất cả mọi người đã hoàn thành trách nhiệm của mình."

Khi đặt tên cho các con, Saneyuki tuân theo quy tắc: tên một chữ, dễ nhớ, dễ viết và đối xứng.

4. Đánh giá và Tác động

Akiyama Saneyuki được đánh giá cao về tài năng quân sự và có tác động sâu rộng đến văn hóa đại chúng Nhật Bản.

5. Các mục liên quan

• Akiyama Yoshifuru
• Masaoka Shiki
• Togo Heihachiro
• Alfred Thayer Mahan
• Theodore Roosevelt
• Sun Yat-sen
• Shimamura Hayao
• Yamanashi Katsunoshin
• Takagi Sokichi
• Kato Tomosaburo
• Chiến tranh Nga-Nhật
• Trận Tsushima
• Vụ bê bối Siemens
• Chiến tranh thế giới thứ nhất
• Saka no Ue no Kumo
• Trò chơi chiến tranh
• Tình báo hải quân
• Học viện Hải quân Đế quốc Nhật Bản
• Học viện Hải chiến (Nhật Bản)
• Ōmoto
• Phật giáo Nichiren
• Kono (gia tộc)