1. Cuộc đời và Trị vì
Abu al-Abbas Ahmad ibn Muhammad là một vị Sultan thuộc Triều đại Wattasid của Vương quốc Fes (nay là Maroc), người đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các mối quan hệ đối ngoại và đối phó với các thách thức nội bộ trong thời kỳ cai trị của mình. Ông nổi tiếng với những nỗ lực duy trì chủ quyền của Maroc trước các cường quốc châu Âu đang bành trướng.
1.1. Lên ngôi và giai đoạn đầu trị vì
Abu al-Abbas Ahmad ibn Muhammad lên ngôi Sultan của Vương quốc Fes (thuộc Maroc ngày nay) vào năm 1526, kế thừa một triều đại đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng. Vào thời điểm đó, Triều đại Wattasid đang chịu áp lực lớn từ sự bành trướng của Đế quốc Tây Ban Nha và Đế quốc Bồ Đào Nha ở Bắc Phi. Hai cường quốc châu Âu này đã thiết lập các tiền đồn và pháo đài trên đất Maroc, gây ra mối đe dọa trực tiếp đến chủ quyền và sự ổn định của vương quốc. Ngay từ giai đoạn đầu trị vì, Sultan Ahmad đã nhận thức rõ sự cần thiết phải tìm kiếm các đồng minh và phát triển một chính sách đối ngoại mạnh mẽ để đối trọng lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
1.2. Chính sách đối ngoại và nỗ lực
Sultan Ahmad ibn Muhammad đã thực hiện một chính sách đối ngoại tích cực nhằm đối phó với sự mở rộng nhanh chóng của Đế quốc Tây Ban Nha và Đế quốc Bồ Đào Nha trên lãnh thổ Maroc. Để củng cố vị thế của mình, ông đã tìm cách thiết lập quan hệ ngoại giao và thương mại với Vương quốc Pháp, một cường quốc châu Âu khác.
Năm 1532, Sultan Ahmad đã gửi một bức thư tới François Ier, Quốc vương Pháp, thông qua nhà buôn Hémon de Molon, bày tỏ mong muốn phát triển quan hệ thương mại giữa hai quốc gia. Hémon de Molon đã trở về từ Maroc với sự nhiệt tình lớn, khuyến khích François Ier tìm hiểu thêm về vương quốc này.
Để đáp lại thiện chí của Sultan Ahmad, vào năm 1533, François Ier đã cử Pierre de Piton, một đại tá, làm Đại sứ tới Maroc. Phái đoàn ngoại giao này bao gồm năm quý ông và cả nhà buôn Hémon de Molon. Họ mang theo nhiều món quà sang trọng để dâng lên Sultan Ahmad ibn Muhammad, Quốc vương Fes, cùng với tể tướng và anh rể của ông, Moulay Ibrahim ben Ali ibn Rashid al-Alami. Các món quà này bao gồm đồng hồ, gương, lược và các mặt hàng xa xỉ khác, cùng với một số dụng cụ dùng cho nghệ thuật nuôi chim ưng.
Phái đoàn Pháp đổ bộ tại Larache và được đưa đến khu vực hoàng gia gần đó. Sau khi trao quà, Đại sứ Pierre de Piton đã cùng Sultan đến Fez và lưu lại đó một tháng. Sau chuyến thăm của phái đoàn Pháp, Sultan Ahmad đã gửi một bức thư tới François Ier vào ngày 13 tháng 8 năm 1533, bày tỏ sự hoan nghênh đối với các đề nghị của Pháp và cam kết đảm bảo tự do hàng hải cũng như bảo vệ các thương nhân Pháp. Chính sách đối ngoại này của ông được thiết kế để chống lại sức mạnh đang lớn mạnh của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, những quốc gia đang duy trì các cứ điểm kiên cố trên đất Maroc.
1.3. Đời tư
Về đời tư, Sultan Abu al-Abbas Ahmad ibn Muhammad đã kết hôn với Sayyida al Hurra vào năm 1541. Hai người có một người con trai tên là Nasir al-Qasiri.
1.4. Xung đột và giai đoạn cuối trị vì
Năm 1545, Sultan Abu al-Abbas Ahmad ibn Muhammad đã bị bắt làm tù binh bởi Triều đại Saadi (còn gọi là Saadians), một thế lực đối địch từ phía nam Maroc. Sau khi ông bị bắt, ngai vàng của Triều đại Wattasid rơi vào tình trạng trống. Để duy trì sự ổn định, Ali Abu Hassun, một nhiếp chính của con trai nhỏ của Sultan Ahmad, Nasir al-Qasiri, đã quyết định thề trung thành với Đế quốc Ottoman để đổi lấy sự hỗ trợ quân sự.
Hai năm sau đó, vào năm 1547, Sultan Ahmad được Saadi trả tự do và ông đã trở lại ngôi vị Sultan của Maroc. Tuy nhiên, thời gian ông tái lập quyền lực không kéo dài. Ông qua đời chỉ hai năm sau đó, vào năm 1549. Sau cái chết của ông, Triều đại Wattasid một lần nữa trở lại chế độ nhiếp chính dưới sự lãnh đạo của Ali Abu Hassun. Mặc dù Sultan Ahmad đã qua đời, nhưng những nỗ lực trong chính sách đối ngoại của ông vẫn được tiếp nối. Năm 1555, dưới sự cai trị của Henri II, con trai của François Ier, Vương quốc Pháp đã bắt đầu gửi tàu hỗ trợ tới Maroc, tiếp nối mối quan hệ đã được thiết lập dưới thời Sultan Ahmad.
2. Di sản và Đánh giá
Triều đại của Abu al-Abbas Ahmad ibn Muhammad là một giai đoạn đầy thử thách nhưng cũng mang tính định hình trong lịch sử Maroc. Ông được đánh giá cao vì những nỗ lực kiên cường trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia trước sự bành trướng của các cường quốc châu Âu, đặc biệt là Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Chính sách đối ngoại của ông, nổi bật với việc thiết lập quan hệ hữu nghị với Vương quốc Pháp, không chỉ nhằm mục đích quân sự mà còn mở ra các kênh thương mại và văn hóa, giúp Maroc duy trì sự độc lập trong một khu vực đầy biến động.
Dù thời kỳ trị vì của ông bị gián đoạn bởi các xung đột và kết thúc trong hoàn cảnh khó khăn, Sultan Ahmad đã để lại một di sản về khả năng ngoại giao và ý chí kiên định trong việc bảo vệ lợi ích của vương quốc. Những nỗ lực của ông trong việc cân bằng các thế lực châu Âu và tìm kiếm sự hỗ trợ từ Đế quốc Ottoman đã cho thấy tầm nhìn chiến lược của một nhà lãnh đạo nỗ lực vì sự sống còn của đất nước. Ông được coi là một nhân vật quan trọng trong cuộc đấu tranh của Maroc nhằm duy trì bản sắc và độc lập trước áp lực bên ngoài, góp phần định hình tương lai của quốc gia này.