Wilfrid Laurier

1.1. Thời thơ ấu và Giáo dục

Henri Charles Wilfrid Laurier là con thứ hai của Carolus Laurier và Marcelle Martineau, sinh ngày 20 tháng 11 năm 1841 tại Saint-Lin, Đông Canada (nay là Saint-Lin-Laurentides, Quebec). Ông là người Canada gốc Pháp thế hệ thứ sáu; tổ tiên của ông, François Cottineau, dit Champlaurier, đã di cư đến Canada từ Saint-Claud, Pháp. Laurier lớn lên trong một gia đình mà chính trị là chủ đề thường xuyên trong các cuộc trò chuyện và tranh luận. Cha ông, một người có học thức và tư tưởng tự do, có uy tín nhất định trong thị trấn. Ngoài nghề nông và đo đạc, ông còn giữ nhiều vị trí quan trọng như thị trưởng, thẩm phán hòa giải, trung úy dân quân và thành viên hội đồng trường học.

Năm 11 tuổi, Wilfrid rời nhà đến học tại New Glasgow, Quebec, một ngôi làng lân cận chủ yếu là người nhập cư từ Scotland. Trong hai năm tiếp theo, ông làm quen với lối tư duy, ngôn ngữ và văn hóa của Canada nói tiếng Anh, ngoài việc học tiếng Anh. Năm 1854, Laurier theo học tại Collège de L'Assomption, một cơ sở giáo dục theo đạo Công giáo La Mã. Tại đây, ông bắt đầu quan tâm đến chính trị và ủng hộ tư tưởng tự do, mặc dù trường học này có xu hướng bảo thủ.

1.2. Sự nghiệp Luật và Khởi đầu Chính trị

Tháng 9 năm 1861, Laurier bắt đầu theo học ngành luật tại Đại học McGill. Tại đây, ông gặp Zoé Lafontaine, người sau này trở thành vợ ông. Laurier cũng phát hiện ra mình mắc bệnh viêm phế quản mãn tính, một căn bệnh sẽ đeo bám ông suốt đời. Tại McGill, Laurier gia nhập Parti rouge_{Đảng Đỏ}^French, một đảng chính trị trung tả tranh cử ở Đông Canada. Năm 1864, Laurier tốt nghiệp McGill.

Laurier tiếp tục hoạt động tích cực trong Parti rouge_{Đảng Đỏ}^French, và từ tháng 5 năm 1864 đến mùa thu năm 1866, ông là phó chủ tịch của Institut canadien de Montréal_{Viện Canada Montréal}^French, một hội văn học có liên hệ với Đảng Đỏ. Tháng 8 năm 1864, Laurier gia nhập nhóm Tự do Hạ Canada, một nhóm chống lại Liên bang Canada, bao gồm cả những người ôn hòa và cấp tiến. Nhóm này lập luận rằng Liên bang hóa sẽ trao quá nhiều quyền lực cho chính phủ trung ương, và họ tin rằng Liên bang hóa sẽ dẫn đến sự phân biệt đối xử với người Canada gốc Pháp.

Laurier sau đó hành nghề luật sư tại Montreal, dù ban đầu gặp nhiều khó khăn. Ông mở văn phòng luật đầu tiên vào ngày 27 tháng 10 năm 1864, nhưng đóng cửa trong vòng một tháng. Ông mở văn phòng thứ hai, nhưng cũng đóng cửa trong vòng ba tháng do thiếu khách hàng. Tháng 3 năm 1865, gần như phá sản, Laurier thành lập hãng luật thứ ba, hợp tác với Médéric Lanctot, một luật sư và nhà báo kiên quyết chống lại Liên bang hóa. Hai người đạt được một số thành công, nhưng vào cuối năm 1866, Laurier được bạn cùng Đảng Đỏ Antoine-Aimé Dorion mời làm biên tập viên và điều hành một tờ báo, Le Défricheur_{Le Défricheur}^French.

Laurier chuyển đến Victoriaville và bắt đầu viết và điều hành tờ báo từ ngày 1 tháng 1 năm 1867. Laurier coi đây là cơ hội để bày tỏ quan điểm phản đối Liên bang hóa mạnh mẽ của mình; trong một trường hợp ông viết, "Liên bang hóa là giai đoạn thứ hai trên con đường 'Anh hóa' được vạch ra bởi Huân tước Durham... Chúng ta đang bị giao cho đa số người Anh... [Chúng ta phải] sử dụng bất kỳ ảnh hưởng nào còn lại để yêu cầu và giành được một chính phủ tự do và riêng biệt." Ngày 21 tháng 3, Le Défricheur_{Le Défricheur}^French buộc phải đóng cửa do khó khăn tài chính và sự phản đối từ giáo sĩ địa phương. Ngày 1 tháng 7, Liên bang hóa chính thức được công bố và công nhận, một thất bại đối với Laurier.

Laurier quyết định ở lại Victoriaville. Ông dần trở nên nổi tiếng khắp thị trấn với dân số khoảng 730 người, và thậm chí còn được bầu làm thị trưởng không lâu sau khi định cư. Ngoài ra, ông thành lập một văn phòng luật sẽ hoạt động trong ba thập kỷ với bốn đối tác khác nhau. Ông kiếm được một số tiền, nhưng không đủ để tự coi mình là giàu có. Trong thời gian ở Victoriaville, Laurier chọn chấp nhận Liên bang hóa và xác định mình là một người tự do ôn hòa, trái ngược với một người tự do cấp tiến.

Năm 1869, khi đang sống ở Victoriaville, Laurier được bổ nhiệm làm sĩ quan tại Đại đội Bộ binh Arthabaskaville. Ông được thăng cấp trung úy vào năm 1870, và từ tháng 5 đến tháng 6, ông phục vụ tích cực tại Saint-Hyacinthe trong cuộc Đột kích Fenian thứ hai. Ông tiếp tục phục vụ trong đại đội cho đến năm 1878, và vào năm 1899, ông được trao Canada General Service Medal vì công lao của mình vào năm 1870.

2.1. Thành viên Nghị viện

Là thành viên của Đảng Tự do Quebec, Laurier được bầu vào Hội đồng Lập pháp Quebec đại diện cho khu vực Drummond-Arthabaska trong cuộc tổng tuyển cử Quebec năm 1871, mặc dù Đảng Tự do nói chung đã chịu thất bại nặng nề. Để giành chiến thắng ở khu vực cấp tỉnh này, Laurier đã vận động tranh cử dựa trên việc tăng cường tài trợ cho giáo dục, nông nghiệp và thuộc địa hóa. Sự nghiệp chính trị cấp tỉnh của ông không có nhiều điểm đáng chú ý, và rất ít khi ông có các bài phát biểu trong cơ quan lập pháp.

Laurier từ chức khỏi cơ quan lập pháp cấp tỉnh để tham gia chính trường liên bang với tư cách là một thành viên Đảng Tự do Canada. Ông được bầu vào Hạ viện Canada trong cuộc bầu cử ngày 22 tháng 1 năm 1874, đại diện cho khu vực Drummond-Arthabaska. Trong cuộc bầu cử này, Đảng Tự do do Alexander Mackenzie lãnh đạo đã giành chiến thắng lớn, nhờ vào Vụ bê bối Thái Bình Dương do Đảng Bảo thủ và thủ tướng Bảo thủ, John A. Macdonald, gây ra. Laurier đã vận động tranh cử một cách đơn giản, lên án sự tham nhũng của Đảng Bảo thủ.

Với tư cách là một nghị sĩ (MP), nhiệm vụ đầu tiên của Laurier là xây dựng danh tiếng bằng cách phát biểu tại Hạ viện. Ông thu hút được sự chú ý đáng kể khi có bài phát biểu về chủ nghĩa tự do chính trị vào ngày 26 tháng 6 năm 1877, trước khoảng 2.000 người. Ông tuyên bố, "Chủ nghĩa Công giáo Tự do không phải là chủ nghĩa tự do chính trị" và rằng Đảng Tự do không phải là "một đảng gồm những người theo các học thuyết sai trái, với xu hướng nguy hiểm, và tiến bộ một cách có ý thức và cố ý hướng tới cách mạng." Ông cũng tuyên bố, "Chính sách của Đảng Tự do là bảo vệ các thể chế [của chúng ta], bảo vệ và phát triển chúng, và, dưới sự chi phối của các thể chế đó, phát triển các nguồn lực tiềm ẩn của đất nước. Đó là chính sách của Đảng Tự do và nó không có chính sách nào khác." Bài phát biểu đã giúp Laurier trở thành lãnh đạo chi nhánh Quebec của Đảng Tự do.

Từ tháng 10 năm 1877 đến tháng 10 năm 1878, Laurier phục vụ ngắn ngủi trong Nội các của Thủ tướng Mackenzie với tư cách là Bộ trưởng Bộ Thuế vụ Nội địa. Tuy nhiên, việc bổ nhiệm ông đã gây ra một cuộc bầu cử phụ cấp bộ trưởng vào ngày 27 tháng 10 năm 1877. Trong cuộc bầu cử phụ đó, ông đã mất ghế tại Drummond-Arthabaska. Ngày 11 tháng 11, ông tranh cử ghế Quebec East, và giành chiến thắng sít sao. Từ ngày 11 tháng 11 năm 1877 cho đến khi qua đời vào ngày 17 tháng 2 năm 1919, ghế của Laurier sẽ là Quebec East. Laurier đã tái đắc cử tại Quebec East trong cuộc tổng tuyển cử năm 1878, mặc dù Đảng Tự do đã chịu thất bại nặng nề do cách xử lý kém hiệu quả của họ đối với Khủng hoảng 1873. Macdonald trở lại làm thủ tướng.

Laurier kêu gọi Mackenzie từ chức lãnh đạo, một phần không nhỏ vì cách ông xử lý nền kinh tế. Mackenzie từ chức lãnh đạo Đảng Tự do vào năm 1880 và được kế nhiệm bởi Edward Blake. Laurier, cùng với những người khác, thành lập tờ báo Quebec, L'Électeur, để quảng bá Đảng Tự do. Đảng Tự do một lần nữa ở phe đối lập, và Laurier đã tận dụng vị thế đó, bày tỏ sự ủng hộ đối với kinh tế tự do và quyền của các tỉnh. Đảng Tự do chịu thất bại thứ hai liên tiếp vào năm 1882, với việc Macdonald giành nhiệm kỳ thứ tư. Laurier tiếp tục có các bài phát biểu phản đối các chính sách của chính phủ Bảo thủ, mặc dù không có điều gì đáng chú ý cho đến năm 1885, khi ông lên tiếng chống lại việc hành quyết thủ lĩnh Métis Louis Riel, người mà chính phủ Macdonald từ chối cấp ân xá sau khi ông lãnh đạo Cuộc nổi dậy Tây Bắc.

2.2. Lãnh đạo Đảng Tự do

Edward Blake từ chức lãnh đạo Đảng Tự do sau khi dẫn dắt họ đến hai thất bại liên tiếp vào năm 1882 và 1887. Blake thúc giục Laurier tranh cử vị trí lãnh đạo đảng. Ban đầu, Laurier từ chối vì ông không muốn đảm nhiệm một vị trí quyền lực như vậy, nhưng sau đó đã chấp nhận. Sau 13,5 năm, Laurier đã xây dựng được danh tiếng của mình. Ông giờ là một chính trị gia nổi bật, được biết đến là người lãnh đạo chi nhánh Quebec của Đảng Tự do, người bảo vệ quyền của người Canada gốc Pháp, và là một nhà hùng biện vĩ đại, một diễn giả nghị viện tài ba. Trong chín năm tiếp theo, Laurier dần dần xây dựng sức mạnh của đảng mình thông qua sự ủng hộ cá nhân của ông ở cả Quebec và các nơi khác ở Canada.

Trong cuộc tổng tuyển cử năm 1891, Laurier đối mặt với Thủ tướng Bảo thủ John A. Macdonald. Laurier vận động ủng hộ chính sách tương hỗ, hay thương mại tự do, với Hoa Kỳ, trái ngược với lập trường của Macdonald, người cho rằng chính sách tương hỗ sẽ dẫn đến việc Mỹ sáp nhập Canada. Vào ngày bầu cử, 5 tháng 3, Đảng Tự do giành thêm 10 ghế. Đảng Tự do cũng giành được đa số ghế ở Quebec lần đầu tiên kể từ cuộc bầu cử năm 1874. Thủ tướng Macdonald giành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang thứ tư liên tiếp của ông. Ngày hôm sau, Blake lên án chính sách thương mại của Đảng Tự do.

Laurier vẫn thất vọng một thời gian sau thất bại của mình. Nhiều lần ông gợi ý từ chức lãnh đạo, mặc dù ông đã được các thành viên khác của Đảng Tự do thuyết phục không làm như vậy. Mãi đến năm 1893 Laurier mới lại cảm thấy được khuyến khích. Vào ngày 20 và 21 tháng 6 năm 1893, Laurier triệu tập một hội nghị Đảng Tự do tại Ottawa. Hội nghị đã xác định rằng chính sách tương hỗ không giới hạn nhằm phát triển tài nguyên thiên nhiên của Canada và việc duy trì thuế quan nhằm tạo ra doanh thu. Sau đó, Laurier thực hiện một loạt các chuyến diễn thuyết để vận động về kết quả của hội nghị. Laurier đã đến thăm Tây Canada vào tháng 9 và tháng 10 năm 1894, hứa sẽ nới lỏng Chính sách Quốc gia của Đảng Bảo thủ, mở cửa thị trường Mỹ và tăng cường nhập cư.

Macdonald qua đời chỉ ba tháng sau khi ông đánh bại Laurier trong cuộc bầu cử năm 1891. Sau cái chết của Macdonald, Đảng Bảo thủ trải qua một thời kỳ mất tổ chức với bốn lãnh đạo ngắn hạn. Thủ tướng thứ tư sau Macdonald, Charles Tupper, trở thành thủ tướng vào tháng 5 năm 1896 sau khi Mackenzie Bowell từ chức do một cuộc khủng hoảng lãnh đạo, được kích hoạt bởi những nỗ lực của ông nhằm đưa ra một giải pháp thỏa hiệp cho Vấn đề Trường học Manitoba, một tranh chấp nảy sinh sau khi chính phủ cấp tỉnh chấm dứt tài trợ cho các trường Công giáo vào năm 1890. Tupper đối mặt với Laurier trong cuộc tổng tuyển cử năm 1896, trong đó tranh chấp về trường học là một vấn đề then chốt. Trong khi Tupper ủng hộ việc bác bỏ luật pháp cấp tỉnh để khôi phục tài trợ cho các trường Công giáo, Laurier đã mơ hồ khi đưa ra lập trường của mình về vấn đề này, đề xuất điều tra vấn đề trước, sau đó là hòa giải, một phương pháp mà ông nổi tiếng gọi là "con đường nắng ấm". Vào ngày 23 tháng 6, Laurier đã dẫn dắt Đảng Tự do giành chiến thắng đầu tiên sau 22 năm, mặc dù thua phiếu phổ thông. Chiến thắng của Laurier có được nhờ sự ủng hộ mạnh mẽ của ông ở Quebec.

3.1. Chính sách Đối nội

Chính sách đối nội của Laurier tập trung vào việc giải quyết các vấn đề xã hội, kinh tế và mở rộng lãnh thổ, nhằm củng cố sự đoàn kết quốc gia và thúc đẩy sự phát triển của Canada.

3.1.2. Xây dựng Đường sắt

Chính phủ của Laurier đã đưa ra và khởi xướng ý tưởng xây dựng một tuyến đường sắt xuyên lục địa thứ hai, Đường sắt Grand Trunk Pacific. Tuyến đường sắt xuyên lục địa đầu tiên, Đường sắt Thái Bình Dương Canada, có những hạn chế và không thể đáp ứng mọi nhu cầu. Ở Tây Canada, tuyến đường sắt không thể vận chuyển tất cả những gì nông dân sản xuất và ở Đông Canada, tuyến đường sắt không đi đến Bắc Ontario và Bắc Quebec. Laurier ủng hộ một tuyến đường xuyên lục địa được xây dựng hoàn toàn trên đất Canada bởi doanh nghiệp tư nhân.

Chính phủ của Laurier cũng xây dựng một tuyến đường sắt thứ ba: Đường sắt xuyên lục địa quốc gia. Nó được tạo ra để cung cấp cho Tây Canada một kết nối đường sắt trực tiếp đến các cảng Đại Tây Dương Canada và để mở rộng và phát triển Bắc Ontario và Bắc Quebec. Laurier tin rằng sự cạnh tranh giữa ba tuyến đường sắt sẽ buộc một trong ba tuyến, Đường sắt Thái Bình Dương Canada, phải giảm cước phí vận chuyển và do đó làm hài lòng các nhà vận chuyển phía Tây, những người sẽ đóng góp vào sự cạnh tranh giữa các tuyến đường sắt.

Laurier ban đầu tiếp cận Grand Trunk Railway và Canadian Northern Railway để xây dựng tuyến đường sắt xuyên lục địa quốc gia, nhưng sau khi những bất đồng nảy sinh giữa hai công ty, chính phủ của Laurier đã chọn tự xây dựng một phần của tuyến đường sắt. Tuy nhiên, chính phủ của Laurier ngay sau đó đã đạt được thỏa thuận với Công ty Đường sắt Grand Trunk Pacific (công ty con của Công ty Đường sắt Grand Trunk) để xây dựng phần phía tây (từ Winnipeg đến Thái Bình Dương) trong khi chính phủ sẽ xây dựng phần phía đông (từ Winnipeg đến Moncton). Sau khi hoàn thành, chính phủ của Laurier sẽ giao tuyến đường sắt cho công ty vận hành. Chính phủ của Laurier đã nhận được nhiều chỉ trích từ công chúng do chi phí xây dựng đường sắt quá lớn.

Trong quá trình chính phủ ông làm việc với các nhà thầu đường sắt, Laurier đã trở thành bạn thân với ông trùm đường sắt Canada Hugh Ryan và vẫn giữ mối quan hệ đó cho đến khi Ryan qua đời vào năm 1899 - Laurier là người đầu tiên gửi lời chia buồn đến gia đình cả công khai lẫn riêng tư.

3.1.4. Chính sách Nhập cư

Chính phủ của Laurier đã tăng cường đáng kể nhập cư để phát triển kinh tế. Từ năm 1897 đến 1914, ít nhất một triệu người nhập cư đã đến Canada, và dân số Canada tăng 40 phần trăm. Chính sách nhập cư của Laurier tập trung vào Vùng Prairie vì ông lập luận rằng nó sẽ tăng sản lượng nông nghiệp và mang lại lợi ích cho ngành nông nghiệp.

Cử tri British Columbia đã lo ngại về sự xuất hiện của những người mà họ coi là "chưa văn minh" theo tiêu chuẩn Canada, và đã thông qua chính sách chỉ dành cho người da trắng. Mặc dù các công ty đường sắt và các công ty lớn muốn thuê người châu Á, các liên đoàn lao động và công chúng nói chung đều phản đối. Cả hai đảng lớn đều tuân theo ý kiến công chúng, với Laurier là người đi đầu. Các học giả đã lập luận rằng Laurier đã hành động theo quan điểm phân biệt chủng tộc của mình trong việc hạn chế nhập cư từ Trung Quốc và Ấn Độ, như đã được thể hiện qua sự ủng hộ của ông đối với thuế thân đối với người Trung Quốc. Năm 1900, Laurier tăng thuế thân của người Trung Quốc lên 100 USD. Năm 1903, con số này tiếp tục được nâng lên 500 USD, nhưng khi một vài người Trung Quốc đã trả 500 USD, ông đã đề xuất nâng số tiền lên 1.00 K USD.

Đây không phải là lần đầu tiên Laurier có hành động mang tính phân biệt chủng tộc, và trong suốt thời gian làm chính trị gia, ông đã có lịch sử về những quan điểm và hành động phân biệt chủng tộc. Năm 1886, Laurier nói với Hạ viện rằng việc Canada chiếm đất từ các "quốc gia man rợ" là đạo đức miễn là chính phủ trả đủ tiền bồi thường. Laurier cũng đàm phán giới hạn di cư của người Nhật đến Canada.

Vào tháng 8 năm 1911, Laurier đã phê duyệt Order-in-Council P.C. 1911-1324 do bộ trưởng nội vụ, Frank Oliver, đề xuất. Lệnh này đã được nội các phê duyệt vào ngày 12 tháng 8 năm 1911. Lệnh này nhằm mục đích ngăn chặn người Mỹ gốc Phi trốn thoát sự phân biệt chủng tộc ở miền nam nước Mỹ, tuyên bố rằng "người da đen... được coi là không phù hợp với khí hậu và yêu cầu của Canada." Lệnh này chưa bao giờ được áp dụng, vì những nỗ lực của các quan chức nhập cư đã làm giảm số lượng người da đen di cư đến Canada. Lệnh này đã bị hủy bỏ vào ngày 5 tháng 10 năm 1911, một ngày trước khi Laurier rời nhiệm sở, bởi nội các tuyên bố rằng bộ trưởng nội vụ không có mặt tại thời điểm phê duyệt.

3.2. Chính sách Đối ngoại và Quan hệ Đế quốc

Trong chính sách đối ngoại, Laurier đã tìm cách cân bằng giữa lòng trung thành với Đế quốc Anh và việc xây dựng quyền tự trị của Canada, đồng thời giải quyết các tranh chấp biên giới và thúc đẩy thương mại quốc tế.

3.2.1. Quan hệ với Vương quốc Anh

Vào ngày 22 tháng 6 năm 1897, Laurier đã tham dự Lễ kỷ niệm Kim cương của Nữ hoàng Victoria, đánh dấu 60 năm bà lên ngôi. Tại đó, ông được phong tước hiệp sĩ, và được trao nhiều danh hiệu, bằng cấp danh dự và huân chương. Laurier một lần nữa đến thăm Vương quốc Anh vào năm 1902, tham gia Hội nghị Thuộc địa năm 1902 và lễ đăng quang của Vua Edward VII vào ngày 9 tháng 8 năm 1902. Laurier cũng tham gia Hội nghị Hoàng gia năm 1907 và 1911.

Năm 1899, chính phủ Anh yêu cầu quân đội Canada phục vụ trong Chiến tranh Boer thứ hai. Laurier bị kẹt giữa yêu cầu hỗ trợ hành động quân sự từ Canada nói tiếng Anh và sự phản đối mạnh mẽ từ Canada nói tiếng Pháp. Laurier cuối cùng đã quyết định gửi một lực lượng tình nguyện, chứ không phải Dân quân Canada như mong đợi của Anh. Khoảng 7.000 binh sĩ Canada đã phục vụ trong lực lượng này. Nhà chủ nghĩa dân tộc Quebec và nghị sĩ Tự do nổi tiếng Henri Bourassa đặc biệt lên tiếng phản đối bất kỳ hình thức tham gia nào của Canada vào Chiến tranh Boer và do đó đã từ chức khỏi nhóm nghị sĩ Tự do vào tháng 10 năm 1899.

Vào ngày 1 tháng 6 năm 1909, chính phủ của Laurier đã thành lập Bộ Ngoại giao để Canada kiểm soát nhiều hơn chính sách đối ngoại của mình.

Cuộc Chạy đua vũ trang hải quân Anh-Đức leo thang trong những năm đầu thế kỷ 20. Chính phủ Anh yêu cầu nguồn lực tài chính và vật chất để hỗ trợ mở rộng Hải quân Hoàng gia Anh, gây ra một sự chia rẽ chính trị gay gắt ở Canada. Nhiều người Canada nói tiếng Anh muốn gửi càng nhiều càng tốt; nhiều người Canada nói tiếng Pháp và những người phản đối không muốn gửi bất cứ thứ gì. Nhằm mục đích thỏa hiệp, Laurier đã đưa ra Đạo luật Dịch vụ Hải quân năm 1910, đạo luật này đã thành lập Hải quân Hoàng gia Canada. Hải quân ban đầu sẽ bao gồm năm tàu tuần dương và sáu tàu khu trục; trong thời kỳ khủng hoảng, nó có thể được đặt dưới quyền của hải quân Anh. Tuy nhiên, ý tưởng này đã vấp phải sự phản đối ở cả Canada nói tiếng Anh và Pháp, đặc biệt là ở Quebec, nơi Bourassa đã tổ chức một lực lượng chống Laurier.

3.2.5. Thắng lợi bầu cử

Laurier đã dẫn dắt Đảng Tự do giành được ba cuộc tái đắc cử vào các năm 1900, 1904 và 1908. Trong các cuộc bầu cử năm 1900 và 1904, tỷ lệ phiếu phổ thông và số ghế của Đảng Tự do tăng lên, trong khi trong cuộc bầu cử năm 1908, tỷ lệ phiếu phổ thông và số ghế của đảng giảm nhẹ.

3.3. Cuộc bầu cử Tương hỗ năm 1911 và Thất bại

Năm 1911, tranh cãi nảy sinh liên quan đến việc Laurier ủng hộ chính sách tương hỗ thương mại với Hoa Kỳ. Bộ trưởng tài chính lâu năm của ông, William Stevens Fielding, đã đạt được thỏa thuận cho phép tự do thương mại các sản phẩm tự nhiên. Thỏa thuận này cũng sẽ giảm thuế quan. Điều này nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các lợi ích nông nghiệp, đặc biệt là ở Tây Canada, nhưng nó đã làm mất lòng nhiều doanh nhân, những người tạo thành một phần đáng kể trong cơ sở của Đảng Tự do. Đảng Bảo thủ đã lên án thỏa thuận và lợi dụng nỗi sợ hãi lâu đời rằng chính sách tương hỗ cuối cùng có thể dẫn đến suy yếu mối quan hệ với Anh và một nền kinh tế Canada bị Hoa Kỳ thống trị. Họ cũng vận động tranh cử dựa trên nỗi sợ hãi rằng điều này sẽ dẫn đến việc Hoa Kỳ tước bỏ bản sắc Canada và sáp nhập Canada.

Đối mặt với một Hạ viện khó kiểm soát, bao gồm sự phản đối gay gắt từ nghị sĩ Tự do Clifford Sifton, Laurier đã kêu gọi một cuộc bầu cử để giải quyết vấn đề tương hỗ. Đảng Bảo thủ đã giành chiến thắng và Đảng Tự do mất hơn một phần ba số ghế của họ. Lãnh đạo của Đảng Bảo thủ, Robert Laird Borden, đã kế nhiệm Laurier làm thủ tướng. Hơn 15 năm liên tục cầm quyền của Đảng Tự do đã kết thúc.

7.1. Đánh giá Tích cực

Nhìn chung, những nỗ lực của Laurier nhằm duy trì sự trung lập giữa người Canada gốc Anh và người Canada gốc Pháp, cũng như những nỗ lực của ông trong việc tìm kiếm một giải pháp dung hòa giữa hai nhóm dân tộc này, đã mở đường cho ông được xếp hạng trong số ba thủ tướng Canada hàng đầu. Mặc dù là một người Canada gốc Pháp, ông không hoàn toàn chấp nhận yêu cầu của người Canada gốc Pháp về việc bãi bỏ lệnh cấm tài trợ công cho các trường Công giáo của Manitoba, cũng như ông không hoàn toàn chấp nhận yêu cầu của họ về việc từ chối gửi bất kỳ quân đội Canada nào tham chiến trong Chiến tranh Boer. Tuy nhiên, trong cả bảy cuộc bầu cử mà ông tham gia, phần lớn các khu vực bầu cử của Quebec đã được chuyển giao cho Đảng Tự do của ông. Mặc dù có một ngoại lệ đáng chú ý vào năm 1958, Đảng Tự do tiếp tục thống trị chính trường liên bang ở Quebec cho đến năm 1984.

Nhà sử học Jacques Monet viết, "Đối với những người trung thành của ông, đặc biệt là ở Quebec, nơi họ của ông được nhiều người Canada khác dùng làm tên riêng, Laurier là một anh hùng có sức lôi cuốn mà nhiệm kỳ của ông là một thời kỳ hạnh phúc trong lịch sử Canada. Ông đã làm việc cả đời để hợp tác giữa người Canada nói tiếng Pháp và tiếng Anh trong khi ông cố gắng giữ Canada độc lập nhất có thể khỏi Anh. Sự duyên dáng và phẩm giá cá nhân của ông, kỹ năng diễn thuyết tuyệt vời của ông, và tài năng trí tuệ vĩ đại của ông đã giành được sự ngưỡng mộ của tất cả người Canada và người nước ngoài."

Theo các nhà sử học Norman Hillmer và Stephen Azzi, một cuộc thăm dò ý kiến năm 2011 của 117 nhà sử học và chuyên gia đã bình chọn Laurier là thủ tướng Canada "tốt nhất", vượt lên trên John A. Macdonald và William Lyon Mackenzie King. Laurier được xếp hạng thứ 3 trong số các Thủ tướng Canada (trong số 20 người thông qua Jean Chrétien) trong cuộc khảo sát của các nhà sử học Canada được đưa vào cuốn Prime Ministers: Ranking Canada's Leaders của J.L. Granatstein và Norman Hillmer. Tim Cook của Bảo tàng Chiến tranh Canada tuyên bố: "Nồng nhiệt, lôi cuốn và một lực lượng trí tuệ trong cả hai ngôn ngữ, Sir Wilfrid là một người hoàn hảo."

7.2. Phê bình và Tranh cãi

Gần đây hơn, Laurier đã bị chỉ trích vì các chính sách của ông đối với người bản địa và người nhập cư Trung Quốc và Ấn Độ. Chính phủ của Laurier đã thúc đẩy nhập cư để tăng trưởng kinh tế, nhưng cũng thực hiện các biện pháp để ngăn chặn người nhập cư Trung Quốc và Ấn Độ đến. Ngoài ra, Laurier cũng khuyến khích các khu định cư, điều này đã ảnh hưởng đến dân số địa phương.

9.1. Di tích Lịch sử Quốc gia

Laurier được kỷ niệm bằng ba Di tích Lịch sử Quốc gia Canada.

• Di tích Lịch sử Quốc gia Sir Wilfrid Laurier**: Nằm ở nơi sinh của ông, Saint-Lin-Laurentides, một thị trấn cách Montreal, Quebec 60 km về phía bắc. Việc thành lập di tích này phản ánh mong muốn ban đầu không chỉ đánh dấu nơi sinh của ông (một tấm biển vào năm 1925 và một tượng đài vào năm 1927), mà còn tạo ra một đền thờ cho Laurier vào những năm 1930. Mặc dù có những nghi ngờ ban đầu và xác nhận sau đó rằng ngôi nhà được chỉ định là nơi sinh không phải của Laurier cũng không phải ở vị trí ban đầu, sự phát triển và việc xây dựng một bảo tàng đã đáp ứng mục tiêu tôn vinh người đàn ông và phản ánh cuộc sống đầu đời của ông.
• Dinh thự Laurier House**: Là nơi ở bằng gạch của Laurier ở Ottawa, nằm ở góc của con đường hiện nay là Đại lộ Laurier và Phố Chapel. Trong di chúc của mình, gia đình Laurier đã để lại ngôi nhà cho Thủ tướng William Lyon Mackenzie King, người sau đó đã hiến tặng nó cho Canada sau khi ông qua đời. Cả hai địa điểm này đều được Công viên Canada quản lý như một phần của hệ thống công viên quốc gia.
• Dinh thự Wilfrid Laurier**: Là nơi ở kiểu Ý năm 1876 của Laurier trong những năm ông làm luật sư và Nghị sĩ, ở Victoriaville, Quebec, được công nhận là Di tích Lịch sử Quốc gia Wilfrid Laurier, thuộc sở hữu tư nhân và hoạt động như Bảo tàng Laurier.

Vào tháng 11 năm 2011, Đại học Wilfrid Laurier ở Waterloo, Ontario, đã khánh thành một bức tượng mô tả một Wilfrid Laurier trẻ tuổi ngồi trên một chiếc ghế dài, đang suy nghĩ.

9.2. Các vinh dự khác

Laurier có nhiều danh hiệu, bao gồm:

• Danh hiệu tiền tố "The Honourable" và hậu tố "PC" suốt đời nhờ việc được phong thành viên của Hội đồng Cơ mật Nữ hoàng Canada vào ngày 8 tháng 10 năm 1877.
• Danh hiệu tiền tố của ông được nâng cấp thành "The Right Honourable" khi ông được phong thành viên của Hội đồng Cơ mật Hoàng gia Anh trong Lễ Tôn vinh Kim cương năm 1897.
• Danh hiệu tiền tố "Sir" và hậu tố "GCMG" với tư cách là hiệp sĩ đại thập tự của Huân chương Thánh Michael và Thánh George, được trao trong Lễ Tôn vinh Kim cương năm 1897.
• Bằng cấp danh dự LL.D. từ Đại học Edinburgh và Tự do Thành phố Edinburgh vào ngày 26 tháng 7 năm 1902, khi ông đến thăm thành phố trong thời gian ở nước này để tham dự lễ đăng quang của Vua Edward VII.
• Ngày Sir Wilfrid Laurier được tổ chức hàng năm vào ngày 20 tháng 11, ngày sinh của ông.
• Laurier được miêu tả trên một số tờ tiền do Ngân hàng Canada phát hành:
  • Tờ 1.00 K CAD trong Series 1935 và Series 1937.
  • Tờ 5 CAD trong Series Scenes of Canada, 1972 và 1979, Series Birds of Canada, 1986, Series Journey, 2002 và Series Frontier, 2013.
• Laurier đã xuất hiện trên ít nhất ba con tem bưu chính, được phát hành vào năm 1927 (hai con) và 1973.

Nhiều địa điểm và cột mốc được đặt tên để vinh danh Laurier. Chúng bao gồm:

• Núi Sir Wilfrid Laurier, đỉnh cao nhất trong Dãy Premier của British Columbia, gần Núi Robson.
• Trường Tiểu học Sir Wilfrid Laurier, ở Vancouver, British Columbia.
• Đại lộ Laurier, ở Milton, Ontario.
• Đại lộ Laurier, ở Shawinigan, Quebec.
• Mont-Laurier, Quebec.
• Đại lộ Laurier, và Đồi Laurier, ở Brockville, Ontario.
• Đại lộ Laurier, ở Montreal, Quebec.
• Đại lộ Laurier, ở Thành phố Quebec, Quebec.
• Đại lộ Laurier, ở Ottawa, Ontario.
• Đại lộ Laurier, ở Deep River, Ontario.
• Phố Laurier, ở North Bay, Ontario.
• Phố Laurier, ở Casselman, Ontario.
• Phố Rue Laurier, ở Rockland, Ontario.
• Khu phố Laurier Heights, bao gồm Đại lộ Laurier và Trường Laurier Heights, ở Edmonton, Alberta.
• Đại lộ Laurier, ở khu phố Công viên Liên bang của Saskatoon, nơi phần lớn các con phố được đặt theo tên của các cựu thủ tướng Canada.
• Khu vực bầu cử cấp tỉnh Laurier-Dorion (một vinh dự được chia sẻ với chính trị gia Canada Antoine-Aimé Dorion).
• Khu vực bầu cử liên bang Laurier-Sainte-Marie.
• Đại học Wilfrid Laurier (trước đây gọi là Đại học Waterloo Lutheran), một trường đại học công lập ở Waterloo, Ontario, với các cơ sở ở Brantford và Milton.
• Một ga Tàu điện ngầm Montreal, Laurier.
• CCGS Sir Wilfrid Laurier.
• Château Laurier, một khách sạn nổi tiếng ở trung tâm Ottawa và một di tích lịch sử quốc gia.
• Trường Công lập Sir Wilfrid Laurier ở Markham, Ontario.
• Ban Giáo dục Sir Wilfrid Laurier, một ban giáo dục tiếng Anh ở Quebec; ban giáo dục phục vụ các vùng Laval, Laurentides và Lanaudière ở Quebec.
• Trường Trung học Sir Wilfrid Laurier ở London, Ontario.
• Trường Trung học Sir Wilfrid Laurier ở Ottawa, Ontario.
• Học viện Đại học Sir Wilfrid Laurier ở Scarborough, Ontario.