1. Tổng quan
Riccardo Riccò (sinh ngày 1 tháng 9 năm 1983) là một vận động viên đua xe đạp đường trường chuyên nghiệp người Ý, người đã bị cấm thi đấu vĩnh viễn do nhiều lần vi phạm quy định doping. Anh nổi tiếng với biệt danh "Cobra" nhờ khả năng leo núi ấn tượng và phong cách thi đấu mạnh mẽ, đạt được nhiều thành công đáng kể trong giai đoạn đầu sự nghiệp, bao gồm vị trí thứ hai chung cuộc tại Giro d'Italia 2008 và giành danh hiệu Vận động viên trẻ xuất sắc nhất. Tuy nhiên, sự nghiệp của Riccò đã bị hủy hoại bởi các vụ bê bối doping liên tiếp. Anh bị loại khỏi Tour de France 2008 sau khi dương tính với CERA, một dạng EPO thế hệ mới. Sau khi trở lại thi đấu vào năm 2010, Riccò tiếp tục vướng vào một sự cố nghiêm trọng vào năm 2011 khi tự truyền máu, dẫn đến tình trạng sức khỏe nguy kịch và bị cấm thi đấu 12 năm. Cuối cùng, vào năm 2020, anh đã nhận án cấm thi đấu vĩnh viễn từ các cơ quan chống doping của Ý.
2. Thời niên thiếu và Bối cảnh
Riccardo Riccò sinh ra tại Formigine, Ý. Quá trình trưởng thành và những bước đầu hình thành sự nghiệp của anh đã cho thấy tài năng thiên bẩm trong bộ môn xe đạp.
2.1. Thời thơ ấu và Giáo dục
Riccò bắt đầu làm quen với xe đạp từ năm 13 tuổi. Trong những năm tháng đầu đời, anh không chỉ tập trung vào xe đạp mà còn học karate và đạt đến trình độ đai nâu. Những thành công ban đầu của anh trong lĩnh vực thể thao đã sớm bộc lộ tiềm năng trở thành một vận động viên chuyên nghiệp. Năm 2001, anh giành chức vô địch quốc gia Ý ở hạng mục Cyclocross dành cho lứa tuổi trẻ.
2.2. Hình thành Sự nghiệp Ban đầu
Trước khi chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp, Riccò đã có hai mùa giải thành công với tư cách vận động viên nghiệp dư. Năm 2004, anh giành chức vô địch quốc gia Ý ở nội dung đua xe đạp đường trường lứa tuổi U-23. Năm 2005, anh tiếp tục gặt hái thành công khi giành chiến thắng chung cuộc tại giải Settimana Ciclistica Lombarda, cùng với hai chiến thắng chặng và danh hiệu phân loại tính điểm và vận động viên trẻ xuất sắc nhất.
Tuy nhiên, ngay trước khi ký hợp đồng chuyên nghiệp với đội Ceramica Panaria-Navigare vào năm 2005, Riccò đã gặp phải một vấn đề liên quan đến hematocrit. Một số xét nghiệm máu cho thấy nồng độ hematocrit của anh vượt quá mức cho phép, gây nghi ngờ về việc sử dụng doping. Giám đốc thể thao của đội Saunier Duval, Mauro Gianetti, đã đề nghị Riccò dành một tuần tại phòng thí nghiệm của UCI ở Lausanne để chứng minh rằng các chỉ số máu của anh là tự nhiên. Các xét nghiệm chuyên sâu của UCI sau đó đã xác nhận rằng mức hematocrit của Riccò tự nhiên cao hơn 50% (mức giới hạn trên được chấp nhận từ năm 1997 là 50%). Điều này đã cho phép anh được phép chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp. Mặc dù vậy, sau này, vận động viên chuyên nghiệp Jérôme Pineau đã ám chỉ rằng Riccò đã công khai sử dụng doping ngay cả khi còn là vận động viên trẻ.
3. Sự nghiệp Chuyên nghiệp
Sự nghiệp chuyên nghiệp của Riccardo Riccò được đánh dấu bằng những thành công ấn tượng xen kẽ với các vụ bê bối doping chấn động.
3.1. Giai đoạn Saunier Duval-Prodir (2006-2008)
Riccò gia nhập đội UCI ProTeam Saunier Duval-Prodir vào năm 2006, đánh dấu bước ngoặt trong sự nghiệp của mình.
3.1.1. Ra mắt và Thành công Ban đầu
Ngay trong năm đầu tiên thi đấu chuyên nghiệp (2006), Riccò đã tham gia Tour de France 2006 và về đích ở vị trí thứ 95 chung cuộc. Cùng năm đó, anh giành chiến thắng tại Japan Cup, vượt qua Ruggero Marzoli.
Năm 2007, Riccò bắt đầu mùa giải với phong độ cao, giành hai chiến thắng chặng liên tiếp và danh hiệu phân loại tính điểm tại Tirreno-Adriatico 2007, về đích thứ 12 chung cuộc. Anh cũng về nhì tại Settimana Internazionale di Coppi e Bartali với một chiến thắng chặng. Trong lần đầu tiên tham gia các giải đua cổ điển Ardennes, anh về thứ chín tại Amstel Gold Race 2007 và thứ sáu tại La Flèche Wallonne 2007, cho thấy khả năng thích nghi tốt với các loại địa hình khác nhau.
3.1.2. Giro d'Italia 2007
Tại Giro d'Italia 2007, Riccò thi đấu với vai trò domestique (tay đua hỗ trợ) cho đội trưởng Gilberto Simoni. Anh đã thể hiện xuất sắc khi giành chiến thắng chặng 15 tại Tre Cime di Lavaredo, vượt qua đồng đội Leonardo Piepoli. Riccò kết thúc giải đấu ở vị trí thứ sáu chung cuộc, kém người chiến thắng Danilo Di Luca bảy phút, và đứng thứ hai trong bảng xếp hạng vận động viên trẻ. Cuối mùa giải, anh về nhì tại Giro di Lombardia 2007, chỉ thua Damiano Cunego trong cuộc nước rút hai người.
3.1.3. Giro d'Italia 2008
Năm 2008, Riccò tham gia Giro d'Italia 2008 với tư cách là đội trưởng. Mặc dù gặp phải chấn thương ngón trỏ do ngã và bị cảm lạnh, anh vẫn gây ấn tượng mạnh ở các chặng núi, giành được hai chiến thắng chặng (chặng 2 và chặng 8), danh hiệu phân loại vận động viên trẻ xuất sắc nhất, và về đích thứ hai chung cuộc, kém người chiến thắng Alberto Contador 1 phút 57 giây. Có nhiều nghi ngờ rằng màn trình diễn của Riccò không trong sạch, với chuyên gia doping Michel Audran cho rằng CERA đã được một số tay đua sử dụng tại Giro 2008.

3.1.4. Tour de France 2008 và Phát hiện Doping
Vào ngày 10 tháng 7 năm 2008, Riccò giành chiến thắng chặng 6 của Tour de France 2008 với đích đến trên đỉnh đồi tại Super-Besse, mang lại cho anh chiến thắng chặng Tour de France đầu tiên. Ba ngày sau, anh tiếp tục giành chiến thắng thứ hai ở chặng 9 của Tour de France sau một cuộc tấn công mạnh mẽ ở Col d'Aspin.
Tuy nhiên, sau chặng 4, mẫu thử của Riccò đã cho kết quả không âm tính với CERA (Chất kích hoạt thụ thể Erythropoiesis liên tục), một chất cấm giúp tăng cường máu. Thông tin này được Cơ quan Chống doping Pháp công bố vào ngày 17 tháng 7 năm 2008. Ngay lập tức, Riccò bị cảnh sát Pháp bắt giữ và bị loại khỏi Tour. Đội Saunier Duval cũng tự nguyện rút lui khỏi giải đấu, khiến tất cả các thành viên còn lại của đội phải bỏ cuộc. Saunier Duval sau đó đã sa thải Riccò. Riccò đã phải trải qua một đêm tại đồn cảnh sát và bị buộc tội "sử dụng chất độc hại". Ban đầu, anh phủ nhận các cáo buộc, tuyên bố rằng chỉ tìm thấy vitamin trong hành lý của mình. Tuy nhiên, công tố viên Antoine Leroy cho biết các vật tư y tế bao gồm ống tiêm và thiết bị truyền dịch tĩnh mạch đã được tìm thấy trong phòng khách sạn của anh, mặc dù chưa được sử dụng.
Sau đó, người ta tiết lộ rằng Riccò đã cố gắng trốn tránh các quan chức kiểm soát doping sau chặng 4 của Tour nhưng đã bị kẹt xe. Do đó, các quan chức đã quyết định rằng anh sẽ phải kiểm tra sau mỗi chặng. Cũng có thông tin cho rằng nhà sản xuất CERA, Roche Pharmaceuticals, đã bí mật hợp tác chặt chẽ với WADA để phát triển một xét nghiệm cho loại thuốc này, và đây là cách Riccò bị phát hiện.
3.2. Nỗ lực Trở lại và Các Sự cố Tiếp theo
Sau thời gian bị cấm thi đấu, Riccò đã nỗ lực tái xuất nhưng tiếp tục vướng vào các sự cố liên quan đến doping.
3.2.1. Tái hòa nhập và Trở lại (2010-2011)
Sau khi CAS giảm án cấm thi đấu của Riccò xuống còn 20 tháng (từ ngày 18 tháng 7 năm 2008 đến ngày 18 tháng 3 năm 2010) do anh đã hợp tác, Riccò trở lại thi đấu chuyên nghiệp vào tháng 3 năm 2010 với đội Ceramica Flaminia của Ireland. Anh nhanh chóng thể hiện phong độ ấn tượng, giành chiến thắng chặng 2 và về nhì chung cuộc tại Giro del Trentino. Vào tháng 7 cùng năm, anh giành chiến thắng chung cuộc tại Tour of Austria với hai chiến thắng chặng leo núi.
Vào tháng 8 năm 2010, Riccò chấm dứt hợp đồng với Ceramica Flaminia với lý do đội không được mời tham dự Giro d'Italia. Sau đó, anh ký hợp đồng hai năm với đội UCI Pro Continental Vacansoleil Pro Cycling Team của Hà Lan. Anh giành chiến thắng đầu tiên sau khi chuyển đội tại Coppa Sabatini vào tháng 10.
Trong giai đoạn này, những nghi ngờ về doping vẫn tiếp tục đeo bám Riccò. Vào tháng 1 năm 2010, bạn đời của anh, Vania Rossi (cựu vô địch Cyclocross Ý), đã có kết quả dương tính với CERA (mặc dù sau đó kết quả mẫu B âm tính và cô được minh oan). Vào tháng 9 năm 2010, một cuộc điều tra doping trên diện rộng của chính quyền Ý đã dẫn đến việc Enrico Rossi, anh trai của Vania Rossi và đồng đội cũ của Riccò tại Flaminia, bị bắt giữ. Bản thân Riccò cũng bị khám xét nhà riêng.
3.2.2. Sự cố Truyền máu Năm 2011
Vào ngày 6 tháng 2 năm 2011, Riccò phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch với nhiễm trùng huyết và suy thận. Anh bị cáo buộc là đã tự truyền máu cho bản thân bằng máu cũ 25 ngày tuổi. Riccò đã thú nhận với bác sĩ điều trị rằng anh đã thực hiện việc truyền máu này khi có mặt bạn gái Vania Rossi. Bác sĩ đã báo cáo thông tin này cho chính quyền, dẫn đến một cuộc điều tra được mở ra đối với Riccò bởi cảnh sát và CONI.
Sau khi được xuất viện trong vòng hai tuần, Riccò đã bị đội Vacansoleil sa thải. Ban đầu, Riccò phủ nhận việc sử dụng doping máu và tuyên bố rằng anh sẽ từ bỏ sự nghiệp đua xe đạp để trở thành một barista. Tuy nhiên, sau đó anh lại thay đổi ý định và bày tỏ mong muốn được trở lại thi đấu. Vào tháng 10 năm 2011, có thông tin cho rằng Riccò đã thú nhận việc truyền máu với CONI, mặc dù luật sư của anh sau đó đã phủ nhận các báo cáo này.
4. Doping và Kỷ luật
Sự nghiệp của Riccardo Riccò bị ảnh hưởng nặng nề bởi nhiều vụ doping liên tiếp, dẫn đến các án phạt nghiêm khắc và cuối cùng là lệnh cấm thi đấu vĩnh viễn.
4.1. Vụ Doping Tour de France 2008
Vào ngày 17 tháng 7 năm 2008, Riccardo Riccò đã có kết quả dương tính với CERA (Chất kích hoạt thụ thể Erythropoiesis liên tục), một biến thể của Erythropoietin, từ mẫu thử được lấy sau chặng 4 của Tour de France 2008. Anh là tay đua thứ ba bị phát hiện dương tính với chất này tại giải đấu năm đó. Ngay lập tức, anh bị loại khỏi Tour và đội Saunier Duval của anh cũng tự nguyện rút lui. Ngày hôm sau, Saunier Duval thông báo đã sa thải Riccò.
Riccò đã phải trải qua một đêm tại đồn cảnh sát và bị buộc tội "sử dụng chất độc hại". Mặc dù anh phủ nhận các cáo buộc ban đầu, công tố viên Antoine Leroy đã làm chứng rằng các vật tư y tế bao gồm ống tiêm và thiết bị truyền dịch tĩnh mạch đã được tìm thấy trong phòng khách sạn của anh, dù chưa được sử dụng. Có thông tin tiết lộ rằng Riccò đã cố gắng trốn tránh các quan chức kiểm soát doping sau chặng 4 của Tour, dẫn đến việc anh phải được kiểm tra sau mỗi chặng.
Sau đó, Riccò đã thú nhận với CONI rằng anh đã sử dụng EPO để chuẩn bị cho Tour de France 2008, một cách độc lập với đội. Anh chấp nhận trách nhiệm về hành động của mình và xin lỗi đồng đội cùng người hâm mộ. Riccò cũng tiết lộ với tờ báo La Repubblica rằng bác sĩ doping bị cấm Carlo Santuccione là người đã cung cấp dạng EPO mới cho anh.
Sau lời thú tội, Riccò hy vọng sẽ nhận án cấm 20 tháng, nhưng vào ngày 2 tháng 10 năm 2008, CONI đã tuyên bố cấm anh thi đấu 2 năm. Riccò bày tỏ sự thất vọng nhưng cũng thừa nhận sai lầm của mình. Tuy nhiên, vào ngày 17 tháng 3 năm 2009, CAS đã giảm án cấm xuống còn 20 tháng do sự hợp tác của anh. Anh trở lại thi đấu vào tháng 3 năm 2010.
Ngoài án phạt thể thao, Riccò còn phải đối mặt với các cáo buộc hình sự ở cả Ý và Pháp. Anh bị tòa án hình sự ở Padua kết án và phải nộp phạt 3.04 K EUR. Vào tháng 6 năm 2010, một tòa án ở Toulouse đã tuyên án Riccò 2 năm tù treo, bản án này được giữ nguyên sau khi anh kháng cáo vào tháng 11 năm 2011.
4.2. Kỷ luật liên quan đến Sự cố Truyền máu Năm 2011
Vào ngày 6 tháng 2 năm 2011, Riccò nhập viện trong tình trạng nguy kịch do nghi ngờ tự truyền máu bằng máu cũ. Anh đã thú nhận hành vi này với bác sĩ điều trị, người sau đó đã báo cáo cho chính quyền. Sự việc này đã dẫn đến một cuộc điều tra của cảnh sát và CONI.
Sau khi xuất viện, Riccò đã bị đội Vacansoleil sa thải vào ngày 19 tháng 2 năm 2011. Vào tháng 6 năm 2011, Riccò ký hợp đồng với đội UCI Continental Meridiana-Kamen của Croatia, nhưng ngay sau đó, Liên đoàn Xe đạp Ý và CONI đã liên tiếp ban hành lệnh cấm thi đấu đối với anh.
4.3. Các Lệnh Trừng Sau này và Cấm thi đấu Vĩnh viễn
Vào ngày 19 tháng 4 năm 2012, Tòa án Chống Doping Quốc gia Ý (TNA - Tribunale Nazionale Antidoping) đã tuyên bố cấm Riccò tham gia bất kỳ hoạt động đua xe đạp chuyên nghiệp nào trong 12 năm, gần như chấm dứt sự nghiệp của anh. Đơn kháng cáo của Riccò đã bị CAS bác bỏ vào ngày 1 tháng 3 năm 2013, khẳng định án cấm 12 năm.
Vào ngày 1 tháng 5 năm 2014, Riccò tiếp tục bị cáo buộc mua EPO và testosterone sau khi bị cảnh sát Ý bắt quả tang tại bãi đậu xe của một nhà hàng McDonald's ở Livorno. Riccò sau đó tuyên bố rằng anh "ở nhầm chỗ vào nhầm thời điểm", và luật sư của anh khẳng định anh không có mặt ở đó để mua EPO.
Cuối cùng, vào tháng 12 năm 2020, Riccò đã bị các cơ quan chống doping của Ý tuyên bố cấm thi đấu vĩnh viễn, chính thức khép lại một sự nghiệp đầy tài năng nhưng cũng lắm tai tiếng.
5. Thành tích và Kết quả Chính
Dưới đây là tổng hợp các thành tích và kết quả nổi bật trong sự nghiệp của Riccardo Riccò.
5.1. Thành tích Grand Tour
Grand Tour | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Giro d'Italia | - | 6 | 2 | - | - | - | - |
Tour de France | 95 | - | - | - | - | - | |
Vuelta a España | Không tham gia trong sự nghiệp |
- | Không tham gia |
---|---|
DNF | Không hoàn thành |
Kết quả bị hủy bỏ |
5.2. Chiến thắng các Giải Đua theo Chặng
- 2005: Settimana Ciclistica Lombarda (Tổng thể, Phân loại tính điểm, Phân loại vận động viên trẻ, 2 chặng)
- 2006: Settimana Internazionale di Coppi e Bartali (Phân loại tính điểm, 1 chặng)
- 2007: Tirreno-Adriatico 2007 (Phân loại tính điểm, 2 chặng)
- 2007: Settimana Internazionale di Coppi e Bartali (1 chặng)
- 2007: Tour de San Luis 2007 (1 chặng)
- 2008: Giro d'Italia 2008 (2 chặng)
- 2010: Tour of Austria (Tổng thể, 2 chặng)
- 2010: Giro del Trentino (1 chặng)
- 2010: Settimana Ciclista Lombarda (Phân loại tính điểm, 2 chặng)
5.3. Chiến thắng các Giải Đua một ngày
- 2003: Coppa della Pace
- 2004: Giải vô địch Quốc gia Ý nội dung đua đường trường U-23
- 2006: Japan Cup
- 2010: Coppa Sabatini
6. Đời tư và Tính cách
Riccardo Riccò được biết đến không chỉ qua sự nghiệp thi đấu mà còn qua tính cách và cuộc sống cá nhân của mình.
6.1. Biệt danh và Sự so sánh
Với khả năng leo núi xuất sắc, Riccò được đặt biệt danh là "Cobra". Anh thường được so sánh với Marco Pantani, một trong những tay đua xe đạp leo núi vĩ đại nhất lịch sử. Bản thân Riccò cũng từng phát biểu rằng Pantani là thần tượng của mình, và anh thường có những hành động hoặc phát ngôn thể hiện sự ngưỡng mộ này, chẳng hạn như phong cách đạp xe khi cầm ghi-đông ở phía dưới trong các chặng leo núi.
6.2. Xu hướng Cá nhân
Riccò nổi bật với tính cách mạnh mẽ và tự tin. Anh thường đưa ra những phát ngôn đầy tự tin trước và sau các cuộc đua, cũng như có những bình luận thẳng thắn về các đối thủ cạnh tranh. Tuy nhiên, sau chặng cuối cùng của Giro d'Italia 2008, Riccò từng chia sẻ rằng anh đã phải "kiềm chế rất nhiều điều muốn nói". Trước khi đến với xe đạp, Riccò đã học karate và là người giữ đai nâu.
6.3. Mối quan hệ Gia đình
Riccardo Riccò có mối quan hệ với Vania Rossi, cựu vô địch Cyclocross của Ý. Hai người có một con trai tên là Alberto.
7. Đánh giá và Tác động
Sự nghiệp của Riccardo Riccò là một ví dụ điển hình về tài năng bị hủy hoại bởi doping, gây ra nhiều tranh cãi và tác động tiêu cực đến hình ảnh của môn đua xe đạp.
7.1. Phê bình và Tranh cãi
Riccardo Riccò là một trong những trường hợp gây tranh cãi nhất trong lịch sử đua xe đạp hiện đại do liên tục dính líu đến các vụ doping. Mặc dù sở hữu tài năng thiên bẩm và khả năng leo núi vượt trội, những hành vi gian lận của anh đã làm lu mờ mọi thành tích đạt được.
Vụ việc năm 2005, khi anh phải trải qua các xét nghiệm đặc biệt của UCI để chứng minh mức hematocrit cao tự nhiên, đã đặt ra nghi vấn ngay từ đầu sự nghiệp. Những nghi ngờ này càng trở nên rõ ràng hơn khi anh dương tính với CERA tại Tour de France 2008, một loại EPO thế hệ mới được cho là khó phát hiện. Lời thú tội sau đó của anh về việc sử dụng EPO và việc anh nêu tên người cung cấp thuốc đã phơi bày một phần mạng lưới doping ngầm.
Sự cố tự truyền máu vào năm 2011, dẫn đến tình trạng sức khỏe nguy kịch, không chỉ là một hành vi vi phạm doping nghiêm trọng mà còn cho thấy sự coi thường sức khỏe bản thân và quy tắc đạo đức. Việc anh ban đầu phủ nhận rồi sau đó lại có những phát ngôn mâu thuẫn đã làm mất đi niềm tin của công chúng và các cơ quan quản lý thể thao.
Các án phạt liên tiếp, từ lệnh cấm 2 năm ban đầu, đến lệnh cấm 12 năm, và cuối cùng là lệnh cấm thi đấu vĩnh viễn, đã phản ánh mức độ nghiêm trọng và tính tái phạm trong các hành vi của Riccò. Sự nghiệp của anh trở thành một lời nhắc nhở về những rủi ro và hậu quả của doping, cũng như những thách thức mà môn đua xe đạp phải đối mặt trong cuộc chiến chống lại gian lận. Những hành động của Riccò đã góp phần làm giảm uy tín của môn thể thao này và đặt ra câu hỏi về tính toàn vẹn của các vận động viên.