1. Tổng quan
Pierre Bernac (tên khai sinh là Pierre Bertin; 12 tháng 1 năm 1899 - 17 tháng 10 năm 1979) là một ca sĩ giọng nam trung người Pháp, nổi tiếng là một trong những người diễn giải hàng đầu của mélodie (ca khúc nghệ thuật Pháp). Ông cũng được biết đến rộng rãi với vai trò là một giáo viên thanh nhạc có ảnh hưởng lớn. Bernac đã có mối quan hệ hợp tác nghệ thuật sâu sắc kéo dài 25 năm với nhà soạn nhạc Francis Poulenc, người đã sáng tác 90 ca khúc dành riêng cho ông. Di sản của Bernac không chỉ nằm ở các buổi biểu diễn mà còn ở vai trò định hình sự hiểu biết và diễn giải ca khúc Pháp, cũng như các tác phẩm viết lách quan trọng của ông về lĩnh vực này.
2. Cuộc đời
Cuộc đời của Pierre Bernac là một hành trình cống hiến cho âm nhạc, từ những bước khởi đầu muộn màng đến việc trở thành một nghệ sĩ biểu diễn và giáo viên thanh nhạc được kính trọng.
2.1. Thời niên thiếu và giáo dục
Pierre Bernac sinh ra với tên khai sinh là Pierre Bertin tại Paris, Pháp vào ngày 12 tháng 1 năm 1899. Ông bắt đầu sự nghiệp làm việc trong công ty môi giới của cha mình. Sau đó, ông đổi họ thành Bernac để tránh nhầm lẫn với diễn viên cùng tên Pierre Bertin. Bernac bắt đầu học hát ở tuổi 18, với người thầy đầu tiên là nhà soạn nhạc André Caplet. Sau đó, ông được huấn luyện bởi Yvonne Gouverné, người đã đệm đàn cho buổi biểu diễn đầu tiên của ông tại Paris vào năm 1925. Ông cũng học Lieder (ca khúc Đức) với Reinhold von Warlich tại Salzburg, tuy nhiên, ông được biết đến nhiều nhất với vai trò là người diễn giải ca khúc Pháp.
2.2. Sự nghiệp ban đầu
Buổi biểu diễn đầu tiên của Bernac diễn ra tại Paris vào năm 1925. Mặc dù nổi tiếng với ca khúc nghệ thuật, Bernac đã có hai lần thử sức với opera. Lần đầu tiên là vào năm 1933, ông đảm nhận vai Pelléas trong vở Pélleas et Mélisande tại Théâtre des Champs-Elysées. Lần xuất hiện duy nhất khác của ông trong opera là với cùng vai diễn này tại Geneva vào năm 1936, dưới sự chỉ huy của Ernest Ansermet. Sau năm 1936, Bernac đã tránh xa sân khấu opera. Mối liên hệ đầu tiên của ông với Francis Poulenc là vào năm 1926, khi họ cùng trình diễn lần đầu tác phẩm Chansons gaillardes của Poulenc, nhưng phải tám năm sau đó họ mới tái hợp để hình thành mối quan hệ hợp tác lâu dài.
2.3. Đời sống cá nhân
Pierre Bernac không kết hôn và không có con cái. Cuộc đời ông chủ yếu dành cho sự nghiệp âm nhạc và giảng dạy.
2.4. Qua đời
Pierre Bernac qua đời sau một loạt các cơn đau tim vào ngày 17 tháng 10 năm 1979, tại Villeneuve-lès-Avignon, thọ 80 tuổi.
3. Sự nghiệp và đóng góp chính
Sự nghiệp của Pierre Bernac được định hình bởi mối quan hệ hợp tác đặc biệt với Francis Poulenc, khả năng biểu diễn đa dạng, vai trò giáo dục quan trọng và những đóng góp đáng kể thông qua các tác phẩm viết lách.
3.1. Hợp tác với Francis Poulenc

Mối quan hệ hợp tác âm nhạc giữa Pierre Bernac và Francis Poulenc bắt đầu vào năm 1934 tại Liên hoan Salzburg. Bernac cần một người đệm đàn gấp cho buổi biểu diễn Claude Debussy và biết rằng Poulenc cũng đang ở Salzburg. Ông đã gửi một tin nhắn ngắn gọn cho Poulenc, hỏi liệu ông có thể đệm đàn cho mình trong ba ngày tới với một khoản phí hậu hĩnh. Poulenc đồng ý, và họ nhanh chóng nhận ra sự ăn ý trong âm nhạc của mình, quyết định thành lập một đối tác âm nhạc.
Họ giới thiệu mối quan hệ hợp tác của mình tại Paris, tại École Normale de Musique de Paris vào ngày 3 tháng 4 năm 1935, nơi họ trình diễn lần đầu tác phẩm Cinq poèmes de Paul Eluard của Poulenc. Mối quan hệ đối tác này kéo dài 25 năm, cho đến khi Bernac nghỉ hưu vào năm 1959. Họ đã xây dựng một tiết mục phong phú, không chỉ dựa trên các ca khúc của Poulenc mà còn khám phá các tác phẩm của các nhà soạn nhạc Pháp nổi bật khác từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 20. Ngoài ra, tiết mục của họ còn bao gồm các ca khúc của Johannes Brahms, Federico Mompou, Franz Schubert, Robert Schumann, và Giuseppe Verdi.
Bernac và Poulenc đã biểu diễn rộng rãi bên ngoài nước Pháp ngay sau khi thành lập mối quan hệ hợp tác. Vào tháng 11 năm 1935, họ biểu diễn tại đại sứ quán Pháp ở Luân Đôn trong một buổi tiếp đón Công tước và Nữ công tước xứ York. Năm sau, họ phát sóng buổi biểu diễn đầu tiên trong số nhiều buổi biểu diễn cùng nhau trên BBC. Chuyến lưu diễn đầu tiên của họ tại Anh vào năm 1939 đã bao gồm bốn thành phố ngoài Luân Đôn. Thế chiến thứ hai đã trì hoãn buổi ra mắt của họ tại Mỹ cho đến năm 1948. Tờ The New York Times đã nhận xét về Bernac rằng "sự chính trực và thanh lịch trong giọng hát của ông đã nhanh chóng giúp ông có được một lượng người hâm mộ trong số những người sành sỏi về diễn giải ca khúc nghệ thuật".
Poulenc đã sáng tác 90 ca khúc dành riêng cho Bernac. Theo Grove Dictionary of Music and Musicians, phong cách của Poulenc đã bị ảnh hưởng bởi "nghệ thuật tinh tế đặc biệt của giọng nam trung". Mặc dù Bernac tránh sân khấu opera sau năm 1936, Poulenc vẫn dựa vào ông để được tư vấn kỹ thuật về các vấn đề thanh nhạc khi viết vở opera Dialogues des Carmélites và tác phẩm Gloria sau này của mình. Poulenc từng nói rằng mối liên hệ của ông với Bernac là lý do tại sao ông viết rất nhiều ca khúc. "Không ai sẽ hát chúng hay hơn Bernac, người biết những bí mật bên trong âm nhạc của tôi. Cũng chính nhờ việc đệm đàn cho anh ấy trong các tác phẩm của Schubert, Schumann, Fauré, Debussy và Ravel mà tôi đã học được nghề của mình với tư cách là một nhà viết giai điệu." Các nhà soạn nhạc khác cũng đã viết tác phẩm cho Bernac bao gồm André Jolivet, Henri Sauguet và Jean Françaix từ Pháp; Paul Hindemith từ Đức; Lennox Berkeley từ Anh; và Samuel Barber từ Mỹ.
Bernac đã nghỉ hưu khỏi sân khấu hòa nhạc vào năm 1959, khi ông 60 tuổi.
3.2. Hoạt động biểu diễn và tiết mục
Pierre Bernac nổi tiếng với các buổi biểu diễn quốc tế, đặc biệt là trong việc diễn giải mélodie Pháp. Ông đã biểu diễn rộng rãi ở Pháp, Anh và Mỹ, xây dựng một tiết mục phong phú bao gồm các tác phẩm của các nhà soạn nhạc Pháp từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 20, cũng như các Lied của Đức và ca khúc của Mỹ. Khả năng của ông trong việc kết hợp lời và nhạc, mang lại sự sống động cho tác phẩm thông qua trí tưởng tượng và tầm nhìn cá nhân, trong khi vẫn tôn trọng chỉ dẫn của nhà soạn nhạc, đã khiến ông trở thành một nghệ sĩ được kính trọng.
3.3. Sự nghiệp giảng dạy

Trong khi vẫn đang hoạt động với tư cách là một ca sĩ, Bernac cũng là một giáo viên thanh nhạc xuất sắc. Alan Blyth trong Grove's Dictionary đã nhận xét về Bernac: "Trong số nhiều học trò của ông, người nổi bật nhất là Gérard Souzay, người có phong cách chịu ảnh hưởng rất lớn từ tấm gương của Bernac." Tạp chí The Musical Times đã gọi ông là "một giáo viên xuất chúng về diễn giải ca khúc - có tầm nhìn, chính xác, không mệt mỏi và đầy yêu thương." Khi nghỉ hưu, Bernac vẫn tiếp tục tổ chức các lớp học chuyên sâu (masterclasses) tại Pháp, Anh và Mỹ, và ông cũng là giảng viên tại Nhạc viện Hoa Kỳ ở Fontainebleau.
3.3.1. Các học trò nổi bật
Bernac đã truyền cảm hứng và đào tạo nhiều thế hệ ca sĩ nổi tiếng, để lại dấu ấn sâu sắc trong thế giới âm nhạc cổ điển. Các học trò nổi bật của ông bao gồm:
- Gérard Souzay: Một trong những ca sĩ giọng nam trung hàng đầu, được coi là học trò xuất sắc nhất của Bernac, phong cách của ông chịu ảnh hưởng lớn từ người thầy.
- Elly Ameling: Ca sĩ giọng nữ cao người Hà Lan, nổi tiếng với các buổi biểu diễn ca khúc và oratorio.
- Grace Bumbry: Ca sĩ giọng nữ trung và nữ cao người Mỹ, được biết đến với các vai diễn opera ấn tượng.
- Mattiwilda Dobbs: Ca sĩ giọng nữ cao người Mỹ, là một trong những ca sĩ opera da màu đầu tiên đạt được danh tiếng quốc tế.
- Carol Neblett: Ca sĩ giọng nữ cao người Mỹ, nổi tiếng với các vai diễn trong opera của Richard Wagner và Richard Strauss.
- Jessye Norman: Ca sĩ giọng nữ cao người Mỹ, một trong những giọng ca vĩ đại nhất của thế kỷ 20, có phạm vi biểu diễn rộng từ opera đến ca khúc nghệ thuật.
- Bernard Kruysen: Ca sĩ giọng nam trung người Hà Lan, cũng nổi tiếng là một người diễn giải mélodie Pháp.
3.4. Hoạt động viết lách
Bernac đã viết hai cuốn sách được đánh giá cao về diễn giải ca khúc, đặc biệt là ca khúc Pháp và các tác phẩm của Poulenc.
3.4.1. The Interpretation of French Song
Cuốn sách đầu tiên của Bernac, The Interpretation of French Song (Diễn giải ca khúc Pháp), được xuất bản vào năm 1970. Ông viết cuốn sách này bằng tiếng Anh nhằm hướng dẫn các ca sĩ nói tiếng Anh. Trong lời tựa, ông giải thích rằng ông chỉ có thể dành không gian cho những nhà soạn nhạc xuất sắc nhất; tuy nhiên, cuốn sách đã bao gồm 200 mélodie của 18 nhà soạn nhạc, từ Hector Berlioz đến Poulenc, qua các tác phẩm của Charles Gounod, César Franck, Édouard Lalo, Camille Saint-Saëns, Léo Delibes, Georges Bizet, Jules Massenet, Duparc, Emmanuel Chabrier, Ernest Chausson, Gabriel Fauré, Claude Debussy, Erik Satie, André Caplet, Albert Roussel và Maurice Ravel.
Trong chương giới thiệu đầu tiên trong số ba chương, Bernac mô tả vai trò của ca sĩ hòa nhạc và ý nghĩa của "diễn giải" - làm cho lời và nhạc sống động thông qua trí tưởng tượng và tầm nhìn cá nhân, với sự tôn trọng không ngừng đối với chỉ dẫn của nhà soạn nhạc và sự không thể tách rời giữa văn bản và âm nhạc của nó. Chương thứ hai bao gồm các lời khuyên kỹ thuật về các nguyên âm và phụ âm tiếng Pháp cũng như cách phát âm đúng. Chương thứ ba phân tích sự khác biệt giữa mélodie Pháp và Lied Đức. Phần lớn cuốn sách bao gồm các phân tích về kỹ thuật của các nhà soạn nhạc khác nhau, với lời khuyên chi tiết cho các ca sĩ. Người đánh giá trên tạp chí Mỹ Notes đã gọi cuốn sách là một kiệt tác, và người đồng nghiệp của ông trên tạp chí Anh Music & Letters đã gọi nó là "một cuốn sách 'phải có' đối với bất kỳ sinh viên nghiêm túc nào về tiết mục Pháp."
3.4.2. Francis Poulenc: The Man and His Songs
Cuốn sách thứ hai của Bernac, Francis Poulenc: The Man and His Songs (Francis Poulenc: Con người và những ca khúc của ông), được viết bằng tiếng Pháp nhưng lần đầu tiên được xuất bản bằng bản dịch tiếng Anh vào năm 1977 bởi Gollancz ở Luân Đôn và Norton ở New York, do Winifred Radford dịch. Văn bản gốc tiếng Pháp được xuất bản tại Paris bởi Buchet-Chastel vào năm sau với tên Francis Poulenc et ses mélodies. Bernac đã sử dụng một cách tiếp cận tương tự như trong cuốn sách trước đó của mình: một nghiên cứu tiểu sử ngắn gọn về Poulenc được tiếp nối bằng một cuộc thảo luận về phong cách của nhà soạn nhạc và cách tiếp cận của ca sĩ đối với nó, và phần lớn cuốn sách xem xét từng ca khúc riêng lẻ, được nhóm theo tên của các nhà thơ khác nhau.
Đánh giá bản tiếng Anh, The Musical Times nhận xét: "Đây không chỉ là một cuốn sách về các ca khúc của Poulenc. Với văn phong văn học tinh tế... nó là một sự phơi bày tự nhiên về tinh thần Pháp, và một bài học mẫu mực về cách tiếp cận bất kỳ tiết mục âm nhạc nào với mức độ lý trí cao, nhưng trên hết là một trái tim ấm áp." Bản tiếng Anh có lời tựa của Sir Lennox Berkeley và bản tiếng Pháp có lời tựa của Henri Sauguet.
4. Di sản và ảnh hưởng
Di sản của Pierre Bernac là vô cùng to lớn, không chỉ với tư cách là một nghệ sĩ biểu diễn mà còn là một giáo viên và một nhà văn, định hình cách hiểu và diễn giải ca khúc trong nhiều thế hệ.
4.1. Di sản nghệ thuật và giáo dục
Bernac đã để lại một di sản nghệ thuật sâu sắc, đặc biệt trong việc định hình cách hiểu và biểu diễn ca khúc Pháp (mélodie). Phong cách diễn giải của ông, đặc trưng bởi sự tinh tế, chính xác và khả năng truyền tải cảm xúc sâu sắc thông qua lời ca và âm nhạc, đã trở thành một chuẩn mực. Với tư cách là một giáo viên thanh nhạc, ông đã truyền đạt triết lý của mình về sự không thể tách rời giữa văn bản và âm nhạc, cùng với tầm quan trọng của trí tưởng tượng và tầm nhìn cá nhân trong diễn giải. Thông qua các lớp học chuyên sâu và các tác phẩm viết lách, ông đã ảnh hưởng đến nhiều thế hệ ca sĩ và giáo viên, đảm bảo rằng di sản của ông tiếp tục được duy trì và phát triển.
4.2. Đánh giá phê bình
Trong suốt sự nghiệp của mình, Pierre Bernac đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ giới phê bình âm nhạc. Ông được ca ngợi vì "sự chính trực và thanh lịch trong giọng hát", và khả năng diễn giải ca khúc nghệ thuật một cách sâu sắc. Các tác phẩm viết lách của ông, đặc biệt là The Interpretation of French Song, được coi là "kiệt tác" và "phải có" đối với những người nghiên cứu tiết mục Pháp. Những đánh giá này khẳng định vị thế của ông không chỉ là một ca sĩ xuất sắc mà còn là một nhà tư tưởng và nhà giáo dục quan trọng trong lĩnh vực âm nhạc cổ điển.
4.3. Ảnh hưởng
Ảnh hưởng của Bernac vượt ra ngoài các buổi biểu diễn của ông. Ông đã trực tiếp định hình phong cách của nhiều ca sĩ nổi tiếng, đặc biệt là Gérard Souzay, người được coi là người kế thừa tinh thần nghệ thuật của ông. Các tác phẩm viết lách của Bernac đã trở thành tài liệu tham khảo quan trọng cho các ca sĩ, giáo viên và học giả muốn hiểu sâu hơn về mélodie Pháp và các tác phẩm của Poulenc. Ông đã thiết lập một tiêu chuẩn về cách tiếp cận ca khúc nghệ thuật, nhấn mạnh sự kết hợp giữa kỹ thuật thanh nhạc hoàn hảo, sự hiểu biết sâu sắc về văn bản và khả năng truyền tải cảm xúc chân thật.
4.4. Giải thưởng và hoạt động tưởng niệm
Để tôn vinh di sản của Pierre Bernac, một số giải thưởng và sáng kiến đã được thành lập. Học viện Ravel tại Saint-Jean-de-Luz trao tặng Giải thưởng Ca khúc Pierre Bernac (Prix de chant Pierre Bernac) nhằm khuyến khích và công nhận các tài năng trẻ trong lĩnh vực ca khúc nghệ thuật. Năm 1980, một quỹ từ thiện mang tên "Những người bạn của Pierre Bernac" đã được thành lập, với Lennox Berkeley là chủ tịch đầu tiên, nhằm mục đích thúc đẩy việc tái phát hành các bản thu âm của Bernac, giúp di sản âm nhạc của ông tiếp tục đến được với công chúng.