1. Tổng quan
Mikako Kotani (小谷 実可子Kotani MikakoJapanese, sinh ngày 30 tháng 8 năm 1966) là một cựu vận động viên bơi nghệ thuật (hay còn gọi là bơi đồng bộ) người Nhật Bản, một nhà hoạt động thể thao và nhà bình luận nổi tiếng. Cô được biết đến rộng rãi khi giành hai huy chương đồng tại Thế vận hội Mùa hè 1988 ở Seoul cho cả nội dung đơn và đôi, đồng thời là người phụ nữ đầu tiên cầm cờ cho đoàn thể thao Nhật Bản tại lễ khai mạc Thế vận hội này.
Sau khi giải nghệ, Mikako Kotani đã chuyển sang hoạt động mạnh mẽ trong lĩnh vực quản lý thể thao và các hoạt động xã hội. Cô từng giữ nhiều vai trò quan trọng trong các tổ chức như Ủy ban Olympic Nhật Bản (JOC), Ủy ban Vận động viên IOC, Hiệp hội các Ủy ban Olympic Quốc gia (ANOC), và hiện là Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận động viên Olympic Thế giới (WOA). Đặc biệt, cô là người dân thường đầu tiên phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào năm 1997, đề xuất nghị quyết về đình chiến Olympic nhằm thúc đẩy hòa bình thông qua thể thao, một nghị quyết đã được thông qua nhất trí. Mikako Kotani được vinh danh trong Đại sảnh Danh vọng Bơi lội Quốc tế vào năm 2007, ghi nhận những đóng góp vượt trội của cô cho môn bơi nghệ thuật và phong trào Olympic toàn cầu. Cuộc đời và sự nghiệp của cô là một minh chứng cho sự cống hiến không ngừng nghỉ cho thể thao và những giá trị nhân văn, thúc đẩy dân chủ, nhân quyền và tiến bộ xã hội.
2. Cuộc đời và Giáo dục ban đầu
Mikako Kotani sinh ngày 30 tháng 8 năm 1966 tại Tokyo, Nhật Bản. Cô học tại Trường Tiểu học Jingumae ở Shibuya, sau đó tiếp tục theo học tại Trường Trung học và Phổ thông Toho Gakuen. Cô tốt nghiệp Đại học Nihon, chuyên ngành Văn học và Khoa học.
Ngay từ khi còn là học sinh tiểu học, Kotani đã bộc lộ niềm đam mê và năng khiếu đặc biệt với môn bơi nghệ thuật. Để phát triển kỹ năng của mình, vào năm 1982, cô đã tới Hoa Kỳ để du học về bơi nghệ thuật tại Trường Trung học Northgate ở Walnut Creek, California. Tại đây, cô được đào tạo dưới sự hướng dẫn của Gail Emery, một huấn luyện viên nổi tiếng từng dẫn dắt đội tuyển quốc gia bơi nghệ thuật của Hoa Kỳ.
3. Sự nghiệp Vận động viên
Mikako Kotani đã có một sự nghiệp lẫy lừng trong môn bơi nghệ thuật, với nhiều thành tích đáng nể ở cả cấp độ quốc gia và quốc tế.
3.1. Thanh thiếu niên và Hoạt động ban đầu
Khi còn là học sinh tiểu học, Mikako Kotani đã bắt đầu làm quen và say mê với môn bơi nghệ thuật. Cô nhanh chóng thể hiện tài năng của mình và vào năm 1978, khi mới 12 tuổi, cô đã đại diện cho Nhật Bản tham dự Giải vô địch nhóm tuổi Canada (Canadian Age Group ChampionshipsEnglish), giành hạng ba ở cả nội dung đơn và đôi.
Năm 1982, để nâng cao trình độ, Mikako Kotani đã có một bước đi quan trọng trong sự nghiệp khi quyết định sang Hoa Kỳ để theo học tại Trường Trung học Northgate ở Walnut Creek, California. Tại đây, cô được huấn luyện bởi Gail Emery, một trong những huấn luyện viên hàng đầu thế giới, người từng là huấn luyện viên của đội tuyển bơi nghệ thuật quốc gia Hoa Kỳ. Thời gian học tập tại Hoa Kỳ đã giúp cô hoàn thiện kỹ thuật và chiến thuật, tạo nền tảng vững chắc cho những thành công sau này.
3.2. Thành tích tại các giải đấu lớn
Từ năm 1985, Mikako Kotani bắt đầu thống trị đấu trường quốc gia, giành bốn chức vô địch liên tiếp tại Giải vô địch bơi lội toàn Nhật Bản. Cùng năm đó, tại Giải vô địch bơi lội Liên Thái Bình Dương 1985 diễn ra ở Tokyo, cô đã thể hiện phong độ xuất sắc khi giành huy chương vàng ở nội dung đôi và huy chương bạc ở nội dung đơn. Hai năm sau, tại Giải vô địch bơi lội Liên Thái Bình Dương 1987 tại Brisbane, cô tiếp tục bảo vệ thành công tấm huy chương vàng ở nội dung đôi.
Trên đấu trường thế giới, cô cũng gặt hái nhiều thành công. Tại Giải vô địch thể thao dưới nước thế giới 1986 ở Madrid, cô giành được hai huy chương đồng ở nội dung đôi và đồng đội. Ở Cúp bơi nghệ thuật thế giới 1985 tại Indianapolis, cô giành huy chương đồng nội dung đồng đội. Tại Cúp bơi nghệ thuật thế giới 1987 ở Cairo, cô giành huy chương đồng nội dung đôi và đồng đội. Đến Cúp bơi nghệ thuật thế giới 1989 tại Paris, cô giành huy chương bạc nội dung đôi và huy chương đồng nội dung đơn và đồng đội.
Đỉnh cao sự nghiệp của Mikako Kotani đến tại Thế vận hội Mùa hè 1988 ở Seoul. Cô không chỉ giành được hai huy chương đồng ở nội dung đơn nữ và đôi nữ (cùng với Tanaka Urube Kyoko) mà còn đi vào lịch sử khi trở thành người phụ nữ đầu tiên đảm nhiệm vai trò cầm cờ cho đoàn thể thao Nhật Bản tại lễ khai mạc của một kỳ Thế vận hội. Sau Thế vận hội Seoul, cô đã nhận được nhiều giải thưởng cao quý như Giải thưởng Danh dự Công dân Tokyo, Giải thưởng Big Sports, và Cúp bạc của Thủ tướng.
Năm 1989, Kotani giành chức vô địch đơn tại Giải Thụy Sĩ Mở rộng. Năm 1990, cô tiếp tục chiến thắng ở nội dung đơn tại các giải đấu Rome Synchronized Swimming và Mallorca Open. Tại Giải vô địch thể thao dưới nước thế giới 1991 ở Perth, cô giành huy chương đồng ở nội dung đơn và đặc biệt là huy chương bạc ở nội dung đôi (cùng với Takayama Aki), đánh bại đối thủ mạnh từ Canada.
3.3. Giải nghệ và Tái xuất
Sau Giải vô địch thế giới năm 1991 ở Perth, Mikako Kotani đã tuyên bố tạm nghỉ thi đấu. Trong giai đoạn này, cô tích cực tham gia các hoạt động vận động cho việc đăng cai Thế vận hội Mùa đông 1998 tại Nagano.
Trước thềm Thế vận hội Mùa hè 1992 ở Barcelona, Kotani đã bất ngờ trở lại thi đấu chuyên nghiệp. Với những thành tích ấn tượng trước đó, cô được chọn vào đội tuyển bơi nghệ thuật Olympic Nhật Bản, trở thành vận động viên bơi nghệ thuật Nhật Bản đầu tiên tham dự hai kỳ Thế vận hội liên tiếp. Tuy nhiên, tại kỳ Thế vận hội này, cô đã phải cạnh tranh suất thi đấu với các vận động viên khác như Okuno Fumiko và Takayama Aki. Cuối cùng, Okuno Fumiko được chọn thi đấu nội dung đơn, còn cặp đôi Okuno và Takayama đại diện Nhật Bản ở nội dung đôi. Mikako Kotani đã không có cơ hội ra sân và chỉ có thể theo dõi trận đấu từ khán đài. Cảnh tượng cô rơi nước mắt khi theo dõi nội dung đôi đã được phát sóng nhiều lần, trở thành một khoảnh khắc đáng nhớ.
Sau Thế vận hội Barcelona 1992, Mikako Kotani chính thức tuyên bố giải nghệ sự nghiệp vận động viên.
4. Hoạt động sau giải nghệ
Sau khi kết thúc sự nghiệp vận động viên, Mikako Kotani đã chuyển hướng sang nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là trong quản lý thể thao, giáo dục và truyền thông, để tiếp tục đóng góp cho xã hội.
4.1. Quản lý Thể thao và Ngoại giao
Ngay sau khi giải nghệ, Mikako Kotani đã mở một trường dạy bơi nghệ thuật. Cô tích cực tham gia vào công tác quản lý thể thao và các hoạt động ngoại giao liên quan đến thể thao. Cô từng là cán bộ quan hệ công chúng của Ủy ban Olympic Nhật Bản (JOC) và đóng vai trò tương tự trong việc quảng bá cho Thế vận hội Mùa đông 1998 tại Nagano. Cô cũng là thành viên của Ủy ban Vận động viên IOC, thành viên ban điều hành của Hiệp hội các Ủy ban Olympic Quốc gia (ANOC), và một thành viên hội đồng quản trị của Hiệp hội Vận động viên Olympic Nhật Bản. Hiện tại, cô là Phó Chủ tịch kiêm thành viên Hội đồng quản trị của Hiệp hội Vận động viên Olympic Thế giới (WOA).
Một trong những đóng góp nổi bật nhất của cô trong lĩnh vực ngoại giao thể thao là sự kiện vào ngày 25 tháng 11 năm 1997. Mikako Kotani đã trở thành công dân thường đầu tiên phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, nơi cô trình bày một nghị quyết nhằm thúc đẩy "đình chiến Olympic" trong thời gian diễn ra Thế vận hội Mùa đông 1998 ở Nagano. Nghị quyết này, kêu gọi ngừng bắn để thúc đẩy hòa bình thông qua thể thao, đã được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua một cách nhất trí.
Năm 2013, cô được chọn là một trong những người thuyết trình về kế hoạch địa điểm thi đấu cho Tokyo trong chiến dịch vận động thành công để đăng cai Thế vận hội Mùa hè 2020. Vào ngày 16 tháng 9 năm 2014, cô được bổ nhiệm làm kiểm toán viên không thường trực của Hiệp hội Đua ngựa Trung ương Nhật Bản (JRA), trở thành nữ giám đốc đầu tiên trong lịch sử tổ chức này. Ngày 25 tháng 1 năm 2016, cô được bổ nhiệm làm thành viên cố vấn cho lễ chuyển giao cờ Olympic tại lễ bế mạc Thế vận hội Mùa hè 2016 ở Rio de Janeiro. Từ tháng 9 năm 2017, cô tiếp tục giữ vai trò giám đốc trong ban điều hành của Ủy ban Olympic Nhật Bản và Hiệp hội Vận động viên Olympic Nhật Bản.
4.2. Hoạt động Giáo dục và Truyền thông
Mikako Kotani cũng tích cực tham gia vào lĩnh vực giáo dục và truyền thông. Từ năm 2015, cô bắt đầu đảm nhiệm vai trò giảng viên bán thời gian tại Đại học Rikkyo, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của mình cho thế hệ trẻ.
Trong lĩnh vực truyền thông, cô là gương mặt quen thuộc trên nhiều chương trình truyền hình, bao gồm các chương trình về thể thao như Information Space JEnglish (TBS), Giải vô địch thể thao dưới nước thế giới (TV Asahi), và Giải vô địch điền kinh thế giới (TBS). Cô cũng xuất hiện trong các chương trình giải trí như Doubutsu Kisoutengai!Japanese, Kazoku ni KanpaiJapanese (NHK), Hapi Furu!Japanese (Fuji TV), và Solomon Ryu (TV Tokyo). Cô từng là người dẫn chương trình cho chương trình đặc biệt Sekai Suizokukan MonogatariJapanese (Câu chuyện về các thủy cung trên thế giới). Năm 2016, cô tham gia Thế vận hội Mùa hè 2016 với vai trò bình luận viên Olympic trên kênh Fuji TV.
Bên cạnh đó, Mikako Kotani cũng góp mặt trong nhiều quảng cáo truyền hình cho các thương hiệu lớn như Mizuno (dòng sản phẩm SPEEDO), Calpis, Quỹ Hưu trí Quốc dân, Tsumura, Cục Du lịch Guam, Aeon, và Suntory (sản phẩm Sesamin EX). Cô cũng là tác giả của các cuốn sách như Dolphin PeopleJapanese (1998) và Ippitsu Keijo - Sports MitearukiJapanese (2004), cùng với việc xuất hiện trong video Doubutsu Kisoutengai! - Dolphin to no KizunaJapanese (1998).
4.3. Hoạt động gần đây
Vào tháng 12 năm 2015, Mikako Kotani đã có một màn trình diễn bơi nghệ thuật đáng chú ý, đây là lần đầu tiên cô biểu diễn sau 22 năm kể từ khi giải nghệ. Sự kiện này gây tiếng vang lớn, cho thấy niềm đam mê bền bỉ của cô với môn thể thao này.
Tháng 8 năm 2023, Mikako Kotani lại một lần nữa gây chú ý khi tham gia Giải vô địch Masters thế giới 2023. Mặc dù đang đảm nhiệm hơn 10 vị trí khác nhau và cân bằng cuộc sống gia đình, cô vẫn tham gia thi đấu ở cả ba nội dung bơi nghệ thuật: đồng đội, đơn và đôi. Cùng với Fujimaru Mayoyo (người từng giành huy chương bạc), Mikako Kotani đã xuất sắc giành được ba huy chương vàng tại giải đấu này. Sự kiện này không chỉ khẳng định tài năng vượt thời gian của cô mà còn truyền cảm hứng về sự kiên trì và cân bằng cuộc sống.
5. Đời sống cá nhân
Mikako Kotani kết hôn với Sugiura Yusaku vào năm 1999. Sugiura Yusaku là một cựu vận động viên chạy nước rút người Nhật Bản và từng là phó giáo sư tại Đại học Meikai. Hai vợ chồng có hai con gái: con gái đầu lòng sinh vào tháng 2 năm 2001 và con gái thứ hai sinh vào tháng 8 năm 2006.
Có một giai thoại đáng chú ý về Mikako Kotani sau Thế vận hội Mùa hè 1988. Một người đàn ông Mỹ đã xem màn trình diễn bơi nghệ thuật của cô tại Thế vận hội và vô cùng ấn tượng. Ông đã ngỏ ý muốn cho cô gặp những con cá heo hoang dã vì cô bơi quá đẹp.
6. Giải thưởng và Vinh danh
Trong suốt sự nghiệp của mình, Mikako Kotani đã nhận được nhiều giải thưởng và danh hiệu cao quý, ghi nhận những thành tích xuất sắc trong thể thao và đóng góp xã hội.
- Giải thưởng Danh dự Công dân Tokyo (sau Thế vận hội Seoul 1988)
- Giải thưởng Big Sports (sau Thế vận hội Seoul 1988)
- Cúp bạc của Thủ tướng (sau Thế vận hội Seoul 1988)
- Năm 2007, cô được vinh danh và được đưa vào Đại sảnh Danh vọng Bơi lội Quốc tế, một trong những vinh dự cao nhất dành cho các vận động viên bơi lội trên toàn cầu.
7. Đánh giá
Mikako Kotani là một biểu tượng vượt trội trong lịch sử bơi nghệ thuật Nhật Bản và một nhân vật có tầm ảnh hưởng sâu rộng trong xã hội. Mặc dù bơi nghệ thuật được cho là một môn thể thao mà thể trạng của người Nhật Bản (thân dài hơn so với người Nga hay Mỹ) thường bị coi là bất lợi, Kotani đã chứng minh điều ngược lại bằng những thành tích xuất sắc và huy chương Olympic, cho thấy sự nỗ lực và tài năng phi thường của mình.
Vai trò của cô không chỉ dừng lại ở một vận động viên huyền thoại. Là người phụ nữ đầu tiên cầm cờ cho đoàn thể thao Nhật Bản tại Thế vận hội Mùa hè 1988, cô đã trở thành một biểu tượng cho sự tiến bộ của phụ nữ trong thể thao và xã hội, góp phần phá vỡ các rào cản giới tính. Sau khi giải nghệ, Kotani đã tích cực tham gia vào các hoạt động quản lý thể thao, giáo dục và ngoại giao. Đặc biệt, việc cô vận động thành công nghị quyết "đình chiến Olympic" tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc năm 1997 là một minh chứng rõ ràng cho những đóng góp của cô vào việc thúc đẩy hòa bình, hợp tác quốc tế và các giá trị nhân văn thông qua thể thao.
Những hoạt động của cô trong Ủy ban Olympic Nhật Bản, Ủy ban Vận động viên IOC và Hiệp hội Vận động viên Olympic Thế giới đều hướng tới việc bảo vệ quyền lợi vận động viên, nâng cao vai trò của thể thao trong xã hội, và khuyến khích lối sống lành mạnh, công bằng. Với tư cách là giảng viên tại Đại học Rikkyo và qua các hoạt động truyền thông, cô tiếp tục truyền cảm hứng và giáo dục thế hệ trẻ về tinh thần thể thao và trách nhiệm xã hội. Tóm lại, Mikako Kotani không chỉ là một vận động viên xuất chúng mà còn là một nhà hoạt động xã hội kiên định, người đã và đang có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển của dân chủ, nhân quyền và tiến bộ xã hội thông qua sự nghiệp đa dạng và đầy ý nghĩa của mình.