1. Tổng quan
Max Picard (sinh ngày 5 tháng 6 năm 1888 tại Schopfheim, Baden, Đế quốc Đức - mất ngày 3 tháng 10 năm 1965 tại Sorengo, Thụy Sĩ) là một nhà văn và triết gia người Thụy Sĩ. Ông được biết đến là một trong số ít các nhà tư tưởng của thế kỷ 20 viết từ một cảm quan sâu sắc theo chủ nghĩa Plato. Ban đầu ông theo học và hành nghề y, nhưng sau đó đã chuyển hướng sang triết học do sự bất mãn với xu hướng chủ nghĩa thực chứng và thuyết Darwin trong giới y học đương thời. Các tác phẩm của ông tập trung vào phê phán sự tha hóa và phi nhân hóa trong xã hội hiện đại, đặc biệt là trong lĩnh vực nghệ thuật và con người, thể hiện lập trường bảo thủ và tôn giáo. Ông đã nhận được Giải Johann-Peter-Hebel vào năm 1952 và được các triết gia khác như Emmanuel Levinas và Gabriel Marcel đánh giá cao.
2. Tiểu sử
Max Picard trải qua một cuộc đời đầy biến động, từ những năm tháng đầu đời ở Đức, quá trình học vấn và hành nghề y, đến sự chuyển hướng sang lĩnh vực triết học và cuộc sống định cư tại Thụy Sĩ.
2.1. Sinh ra và thời thơ ấu
Max Picard sinh ngày 5 tháng 6 năm 1888 tại Schopfheim, một ngôi làng của Đức thuộc Baden (nay thuộc bang Baden-Württemberg) trong Đế quốc Đức, gần biên giới với Thụy Sĩ. Ông chào đời trong một gia đình người Do Thái.
2.2. Học vấn
Picard theo học ngành y tại các trường đại học danh tiếng ở Đức, bao gồm Đại học Freiburg (Đại học Albert Ludwig Freiburg), Đại học Humboldt Berlin và Đại học Ludwig Maximilian Munich. Ông nhận bằng y khoa vào năm 1911.
2.3. Sự nghiệp y khoa và chuyển hướng sang triết học
Sau khi tốt nghiệp, Picard bắt đầu hành nghề y. Ban đầu, ông là bác sĩ thực tập tại Đại học Heidelberg (Đại học Ruprecht Karl Heidelberg), sau đó hành nghề tại Heidelberg và sau đó là Munich. Tuy nhiên, ông dần cảm thấy không hài lòng với định hướng chủ nghĩa thực chứng và thuyết Darwin phổ biến trong giới y học thời bấy giờ. Bắt đầu từ năm 1915, ông dần rời xa lĩnh vực y khoa để chuyển hướng sâu hơn vào triết học. Đến năm 1918, ông hoàn toàn từ bỏ nghề y để tập trung vào các hoạt động viết lách về triết học và tư tưởng.
2.4. Di cư sang Thụy Sĩ và đời sống cá nhân
Năm 1919, Max Picard di cư sang Thụy Sĩ. Ban đầu, ông định cư tại Locarno, sau đó chuyển đến Brissago, cả hai đều thuộc bang Ticino, gần hồ Lugano. Ông sống ở khu vực phía nam Ticino, giáp với Ý, và bắt đầu sự nghiệp viết lách triết học của mình.
Trong những năm cuối thập niên 1930, ông đã phát triển tình bạn với Gunter Böhmer, một nghệ sĩ cũng là người nhập cư. Năm 1939, Picard đã chuyển đổi từ Do Thái giáo sang Công giáo La Mã. Năm 1947, ông lần đầu gặp gỡ triết gia người Pháp Gabriel Marcel, và từ đó hai người duy trì một tình bạn sâu sắc cùng mối liên lạc thư từ thường xuyên trong suốt cuộc đời. Những bức thư này sau đó đã được xuất bản vào năm 2006 dưới tên Gabriel Marcel-Max Picard: Correspondance 1947-1965. Marcel cũng là người đã viết lời tựa cho bản dịch tiếng Pháp đầu tiên của tác phẩm Die Welt des Schweigens (Thế giới của sự im lặng) của Picard vào năm 1953.
3. Các tác phẩm chính và Triết học
Max Picard đã để lại một di sản đồ sộ gồm nhiều tác phẩm triết học và phê bình văn hóa. Các công trình của ông thể hiện một quan điểm triết học độc đáo, tập trung vào bản chất con người, sự im lặng, và phê phán sâu sắc những vấn đề của xã hội hiện đại.
3.1. Các tác phẩm chính
Dưới đây là danh sách các tác phẩm tiêu biểu của Max Picard:
- 1914: Der Bürger.German (Người công dân)
- 1916: Das Ende des Impressionismus.German (Sự kết thúc của Chủ nghĩa ấn tượng)
- 1917: Expressionistische BauernmalereiGerman (Tranh nông dân theo Chủ nghĩa biểu hiện)
- 1919: Mittelalterliche Holzfiguren.German (Các tượng gỗ thời Trung Cổ)
- 1921: Der letzte MenschGerman (Người cuối cùng)
- 1929: Das MenschengesichtGerman (Khuôn mặt con người) - Tác phẩm này sau đó được tái bản nhiều lần.
- 1933: Die Ungeborenen, Rundgespräch zwischen M. P., Otto Gemlin, Paul Alverdes, Fritz Künkel, Hermann Herrigel, Wilhelm Michel.German (Những người chưa sinh, Cuộc trò chuyện tròn giữa M. P., Otto Gemlin, Paul Alverdes, Fritz Künkel, Hermann Herrigel, Wilhelm Michel.)
- 1934: Die Flucht vor GottGerman (Sự chạy trốn khỏi Chúa) - Được xuất bản bằng tiếng Anh vào năm 1952.
- 1937: Die Grenzen der Physiognomik.German (Giới hạn của Nhân tướng học) - Được dịch sang tiếng Nhật là 人間とその顔Con người và khuôn mặt của họJapanese.
- 1942: Die unerschütterliche Ehe.German (Hôn nhân vững chắc) - Được dịch sang tiếng Nhật là ゆるぎなき結婚Hôn nhân không lay chuyểnJapanese.
- 1946: Hitler in uns selbstGerman (Hitler trong chính chúng ta)
- 1948: Die Welt des SchweigensGerman (Thế giới của sự im lặng) - Tác phẩm này được Gabriel Marcel viết lời tựa cho bản dịch tiếng Pháp năm 1953.
- 1951: Zerstörte und unzerstörbare Welt.German (Thế giới bị phá hủy và không thể phá hủy)
- 1953: Wort und Wortgeräusch.German (Từ và âm thanh của từ)
- 1953: Die Atomisierung in der modernen Kunst.German (Sự nguyên tử hóa trong nghệ thuật hiện đại)
- 1955: Der Mensch und das Wort.German (Con người và lời nói)
- 1955: Ist Freiheit heute überhaupt möglich?German (Liệu tự do có thực sự khả thi ngày nay?)
- 1958: Die Atomisierung der Person.German (Sự nguyên tử hóa của con người) - Được dịch sang tiếng Nhật là 騒音とアトム化の世界Thế giới của tiếng ồn và sự nguyên tử hóaJapanese.
- 1961: Einbruch in die Kinderseele.German (Xâm nhập vào tâm hồn trẻ thơ)
- 1965: Fragmente. Aus dem Nachlass 1920-1965.German (Những mảnh vỡ. Từ di sản 1920-1965.)
- 1967: Nacht und Tag.German (Đêm và ngày)
- 1970: Briefe an den Freund Karl Pfleger.German (Thư gửi người bạn Karl Pfleger)
- 1974: Das alte Haus in Schopfheim. Aus dem Nachlass.German (Ngôi nhà cũ ở Schopfheim. Từ di sản.)
- 1988: Wie der letzte Teller eines Akrobaten, Auswahl aus dem Werk, hrsg. von Manfred Bosch.German (Như chiếc đĩa cuối cùng của một người nhào lộn, tuyển chọn từ tác phẩm, do Manfred Bosch biên tập.)
- 1989: Nach Santa Fosca. Tagebuch aus Italien.German (Đến Santa Fosca. Nhật ký từ Ý.) - Tương tự với Zerstörte und unzerstörbare Welt.
3.2. Quan điểm triết học
Max Picard được coi là một trong số ít các nhà tư tưởng của thế kỷ 20 viết từ một cảm quan sâu sắc theo chủ nghĩa Plato. Tư tưởng của ông tập trung vào việc phê phán sự tha hóa và phi nhân hóa trong xã hội hiện đại. Ông đặc biệt chỉ trích xu hướng chủ nghĩa thực chứng và thuyết Darwin trong khoa học, cũng như sự "nguyên tử hóa" (atomization) trong nghệ thuật và bản thân con người.
Trong các tác phẩm của mình, Picard thường xuyên đề cập đến tầm quan trọng của sự im lặng và tính toàn vẹn của con người, đối lập với sự phân mảnh và ồn ào của thế giới hiện đại. Quan điểm của ông mang tính bảo thủ và tôn giáo, nhấn mạnh các giá trị truyền thống và tinh thần. Ông tin rằng sự phát triển quá mức của công nghệ và tư duy duy lý đã làm mất đi chiều sâu và sự kết nối đích thực của con người với thế giới và với nhau. Tác phẩm Khuôn mặt con người của ông là một ví dụ điển hình cho việc ông tìm kiếm bản chất bất biến và ý nghĩa sâu sắc đằng sau vẻ ngoài.
4. Đánh giá và Ảnh hưởng
Các công trình và tư tưởng của Max Picard đã nhận được sự công nhận và ảnh hưởng đáng kể trong giới học thuật và triết học, đặc biệt là nhờ vào cách tiếp cận độc đáo và phê phán sâu sắc của ông đối với xã hội hiện đại.
4.1. Giải thưởng và sự công nhận của giới học thuật
Max Picard đã được vinh danh với Giải Johann-Peter-Hebel vào năm 1952, một giải thưởng văn học uy tín của Đức.
Các nhà tư tưởng lớn đương thời cũng đã bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với tác phẩm của ông. Triết gia người Pháp Gabriel Marcel đã duy trì một tình bạn sâu sắc và trao đổi thư từ thường xuyên với Picard, thậm chí còn viết lời tựa cho bản dịch tiếng Pháp của một trong những tác phẩm quan trọng nhất của Picard là Die Welt des Schweigens. Ngoài ra, triết gia nổi tiếng Emmanuel Levinas cũng đã ca ngợi công trình của Picard trong tuyển tập Noms propres (Tên riêng) của mình vào năm 1976, khẳng định tầm quan trọng của tư tưởng Picard trong bối cảnh triết học thế kỷ 20.
4.2. Ảnh hưởng đến các thế hệ sau
Tư tưởng của Max Picard, đặc biệt là những phê phán về sự tha hóa, sự "nguyên tử hóa" của con người và nghệ thuật, cùng với việc đề cao giá trị của sự im lặng và tính toàn vẹn, đã có ảnh hưởng nhất định đến các nhà tư tưởng và nghệ sĩ sau này. Mặc dù ông là một trong số ít các nhà tư tưởng theo chủ nghĩa Plato trong thế kỷ 20, quan điểm bảo thủ và tôn giáo của ông đã cung cấp một góc nhìn đối trọng với các trào lưu triết học và văn hóa chủ đạo. Các tác phẩm của ông tiếp tục được nghiên cứu và thảo luận, đặc biệt là trong các lĩnh vực triết học văn hóa, lý thuyết nghệ thuật và thần học.
5. Qua đời
Max Picard qua đời vào ngày 3 tháng 10 năm 1965 tại Sorengo, Thụy Sĩ. Ông đã sống những năm cuối đời ở khu vực Ticino, Thụy Sĩ, nơi ông đã định cư sau khi di cư từ Đức.