1. Tổng quan
Kye Yong-mook (계용묵Quế Dung MặcKorean; sinh ngày 8 tháng 9 năm 1904 - mất ngày 9 tháng 8 năm 1961), tên khai sinh là Ha Taeyong (하태용Hà Thái DungKorean), là một tiểu thuyết gia, nhà thơ, nhà văn tùy bút, nhà báo và doanh nhân người Hàn Quốc. Ông được đánh giá là một nhà văn có đóng góp quan trọng vào sự tinh luyện về phong cách, kỹ thuật và hình thức của truyện ngắn hiện đại Hàn Quốc, đặc biệt trong những năm 1930. Kye Yong-mook nổi tiếng với những tác phẩm hướng tới văn học thuần túy, tránh xa các yếu tố chính trị hay tư tưởng mang tính giáo huấn, tập trung vào bản chất con người và lòng tham vật chất trong bối cảnh xã hội. Tác phẩm tiêu biểu nhất của ông là "Adada the Idiot" (백치 아다다Baekchi AdadaKorean), sau này đã được chuyển thể thành phim.
2. Cuộc đời
Cuộc đời của Kye Yong-mook trải qua nhiều biến cố, từ những năm tháng thơ ấu đầy thử thách trong một gia đình địa chủ, quá trình học vấn gian nan, cho đến giai đoạn hoạt động văn học sôi nổi dưới thời thuộc địa Nhật Bản và những nỗ lực duy trì lập trường độc lập sau khi đất nước giải phóng.
2.1. Cuộc đời và thời thơ ấu
Kye Yong-mook sinh ngày 8 tháng 9 năm 1904 tại huyện Seoncheon, tỉnh Pyeonganbuk-do, Triều Tiên (nay thuộc Bắc Triều Tiên). Tên khai sinh của ông là Ha Taeyong. Ông là con trai cả trong gia đình có một con trai và ba con gái của ông Kye Hanggyo (계항교Quế Hằng GiáoKorean). Ông nội của ông, Kye Changjeon (계창전Quế Xương TrấnKorean), từng là một 참봉cham-bongKorean, một chức quan cấp thấp vào cuối triều Joseon, đồng thời là người giỏi về thơ văn.
Theo các tài liệu chi tiết hơn từ phía Hàn Quốc, Kye Yong-mook chào đời từ mối quan hệ giữa cha ông, Kye Hanggyo, và một phụ nữ họ Jinju Ha (진주 하씨Tấn Châu Hà ThịKorean) khi ông Kye Hanggyo còn độc thân. Khi còn nhỏ, ông được nuôi dưỡng tại nhà ngoại ở Gaeseong, tỉnh Gyeonggi-do và Bình Nhưỡng, tỉnh Pyeongan-namdo, được đăng ký vào hộ khẩu của ông ngoại Ha Jaecheon (하재천Hà Tái ThiệnKorean, mất năm 1905) và người chú thứ hai bên ngoại Ha Won (하원Hà NguyênKorean, mất năm 1906), với tên gọi là Ha Taeyong. Sau khi ông ngoại và chú thứ hai bên ngoại qua đời, mẹ ruột của ông, người phụ nữ họ Jinju Ha, cũng mất vào ngày 16 tháng 1 năm 1908 do bệnh tật khi đang làm phó quản lý một quán trọ ở Gaeseong. Sau nhiều gian nan, vào tháng 2 năm 1908, ông được gia nhân của cha ruột mình là Kye Hanggyo đón về quê hương Seoncheon, Pyeonganbuk-do. Thời điểm đó, cha ông Kye Hanggyo đã chính thức kết hôn với bà Juksan Park (죽산 박씨Trúc Sơn Phác ThịKorean) vào tháng 3 năm 1906, và khi Kye Yong-mook về nhà vào ngày 29 tháng 2 năm 1908, ông đã có một người em gái cùng cha khác mẹ mới sáu tháng tuổi. Từ đó, ở tuổi lên năm, ông Ha Taeyong được đổi tên thành Kye Yong-mook và lớn lên tại nhà chính ở Seoncheon, Pyeonganbuk-do. Sau này, cha ông và mẹ kế Juksan Park có thêm hai người con gái, vậy là Kye Yong-mook có tổng cộng ba người em gái cùng cha khác mẹ.
Năm 1911, ông nhập học trường phổ thông Sambong. Năm 1914, khi đang học lớp 4 tại trường này, ông kết hôn với bà An Jeong-ok (안정옥An Tĩnh NgọcKorean), người lớn hơn ông 5 tuổi.
2.2. Học vấn và hoạt động ban đầu
Kye Yong-mook tốt nghiệp Trường Phổ thông Sambong vào tháng 3 năm 1917. Sau đó, ông chuyển đến Gyeongseong (nay là Seoul) để tiếp tục học và vào học tại Trường Phổ thông Trung đẳng Joongdong (중동고등보통학교Trung Đông Cao đẳng Phổ thông Học hiệuKorean), nhưng chỉ sau một học kỳ, vào tháng 9 năm 1917, ông phải nghỉ học. Năm 1922, ông nhập học Trường Phổ thông Trung đẳng Hwimun (휘문고등보통학교Huy Văn Cao đẳng Phổ thông Học hiệuKorean) và tốt nghiệp vào tháng 3 năm 1923. Tuy nhiên, do ông nội Kye Changjeon còn khá bảo thủ, ông thường xuyên bị buộc phải trở về quê. Dù vậy, Kye Yong-mook vẫn kiên trì theo đuổi con đường học vấn.
Trong thời gian ở Gyeongseong, vào năm 1923, ông có con trai đầu lòng, Kye Myeong-won (계명원Quế Minh NguyênKorean). Mặc dù đã trưởng thành và lập gia đình, ở tuổi đôi mươi, Kye Yong-mook phải vật lộn với nghèo đói và bệnh tật, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến việc tập trung vào văn chương. Mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn về sức khỏe và tài chính, ông vẫn không ngừng theo đuổi đam mê văn học.
Vào mùa xuân năm 1928, Kye Yong-mook cùng vợ (bà An Jeong-ok) và con trai đầu lòng năm tuổi của mình đã đến Nhật Bản để du học. Ông theo học khoa Triết học, sau đó là khoa Đông phương học tại Đại học Toyo ở Tokyo. Tuy nhiên, ông phải bỏ dở việc học vào tháng 3 năm 1930 khi gia đình gặp phải cảnh phá sản, buộc ông phải trở về nước vào năm 1931. Trong thời gian ở Nhật, ông cũng theo học tại Trường Anh ngữ Seisoku ở Tokyo vào ban đêm, nhưng cũng phải bỏ dở vào tháng 3 năm 1932.
Kye Yong-mook lần đầu ra mắt trong giới văn học với tư cách là một tiểu thuyết gia vào năm 1920, khi tác phẩm thể nghiệm "The Shattered Schoolroom" (글방이 깨어져Geulbang-i kkae-eojyeoKorean) của ông được đăng trên tạp chí dành cho thanh thiếu niên "New Voice" (새소리Sae soriKorean). Năm 1925, ông tiếp tục ra mắt với tư cách là một nhà thơ khi bài thơ "O Buddha and Divine Spirits, Spring Has Come" (부처님 검님 봄이 왔네Bucheonim geomnim bom-i watneKorean) được đăng trên tạp chí "Saengjang" (생장SaengjangKorean). Đến năm 1927, ông chính thức khẳng định vị thế của mình như một tiểu thuyết gia khi tác phẩm "Sanghwan" (상환SanghwanKorean) được đăng trên "Joseon Mundan" (조선문단Joseon MundanKorean), và sau đó là truyện ngắn "Ông Choi" (최서방Choi seobangKorean) cũng được đăng trên tạp chí này, giúp tên tuổi ông được biết đến rộng rãi.
2.3. Hoạt động văn học và việc bị cầm tù trong thời kỳ thuộc địa Nhật Bản
Trong những năm đầu sự nghiệp, các tác phẩm của Kye Yong-mook như "Ông Choi" và "Indu Jiju" (인두지주Địa Chủ Đầu NgườiKorean) mang đậm tính hiện thực và khuynh hướng xã hội chủ nghĩa, mô tả cuộc sống khốn khổ của những nông dân tá điền dưới sự bóc lột tàn nhẫn của các địa chủ. Sau một thời gian tạm ngưng sáng tác, Kye Yong-mook quay trở lại văn đàn với một sự chuyển đổi đáng kể trong tư tưởng.
Vào khoảng năm 1935, Kye Yong-mook cùng các đồng nghiệp như Jeong Bi-seok (정비석Trịnh Phi ThạchKorean) đã cố gắng phát hành tạp chí văn học "Haejo" (해조Hải TriềuKorean) nhưng không thành công do thiếu kinh phí. Cũng trong năm đó, tác phẩm tiêu biểu nhất của ông, "Adada the Idiot" (백치 아다다Baekchi AdadaKorean), được đăng trên "Joseon Mundan". Tác phẩm này đánh dấu một bước ngoặt rõ ràng trong phong cách của ông, chuyển từ chủ nghĩa xã hội sang văn học thuần túy. Mặc dù vẫn chứa đựng những phê phán xã hội và miêu tả sự theo đuổi vật chất trong các tập tục đương thời, nhưng vấn đề kinh tế không còn được phân tích theo khía cạnh xung đột giai cấp mà được rút gọn xuống mức độ của lòng tham cơ bản của con người. Từ đó đến khoảng năm 1942, Kye Yong-mook đã dồn hết tâm huyết vào các hoạt động sáng tác. Trong giai đoạn này, ông cũng từng làm phóng viên cho tờ "Chosun Ilbo" (조선일보Triều Tiên Nhật BáoKorean). Năm 1936, ông chuyển từ quê hương Seoncheon, Pyeonganbuk-do về Gyeongseong (Seoul). Ông cũng ra mắt với tư cách là một nhà văn tùy bút vào năm 1942.
Các tác phẩm tiếp theo của ông, bao gồm "Chicken Painted on Folding Screen" (병풍 속에 그린 닭Byeongpunge geurin dagiKorean), "Geumsun and the Chicken" (금순이와 닭Geumsuni wa dakKorean), và "The Pack Horses Driver" (마부MabuKorean), tiếp tục lên án lòng ham muốn vật chất như cội rễ của nhiều điều ác, nhưng các nhân vật trong những câu chuyện này thường không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải chấp nhận những ham muốn đó để duy trì cuộc sống. Những tác phẩm này có giọng điệu mơ hồ hơn, thiếu đi nhận thức lịch sử và miêu tả những người dân thường như những đối tượng để suy ngẫm, khác biệt so với những câu chuyện đầu tay của ông. Tuy nhiên, chúng cho thấy sự tinh luyện ngày càng tăng trong kỹ thuật nghệ thuật của Kye Yong-mook. Ông từng chấp bút một tiểu thuyết dài nhưng không thể xuất bản do bản thảo bị thất lạc.
Tháng 8 năm 1943, Kye Yong-mook bị chính quyền thực dân Nhật Bản bắt giữ và giam cầm trong ba tháng vì cáo buộc "thiếu tôn kính Thiên Hoàng". Sự việc xảy ra khi một ai đó đã gửi một bài viết chỉ trích sự bất công của chính sách Sōshi-kaimei (Sáng thị cải danh) đến Yi Gwang-su (이광수Lý Quang ChâuKorean), và vì con dấu bưu điện là từ khu vực Seodaemun-gu, tất cả các nhà văn sống ở khu vực này đều bị cảnh sát đưa đi. Có lẽ cũng vì lý do đó, vào tháng 12 năm 1944, Kye Yong-mook đã trở về quê hương và sống ẩn dật.
2.4. Hoạt động sau Giải phóng
Sau khi Triều Tiên giải phóng vào tháng 8 năm 1945, Kye Yong-mook trở lại Seoul vào tháng 9 cùng năm. Trong bối cảnh giới văn học Hàn Quốc đối mặt với những xung đột ý thức hệ ngày càng gia tăng, Kye Yong-mook đã nỗ lực duy trì lập trường phi đảng phái.
Ông cùng với Jeong Bi-seok đã đồng sáng lập tạp chí "Daejo" (대조Đại TriềuKorean). Năm 1948, ông thành lập nhà xuất bản "Suseonsa" (수선사Thủ Thiện XãKorean) cùng với Kim Eok (김억Kim ỨcKorean). Năm 1952, ông tiếp tục sáng lập tạp chí "Shinmunhwa" (신문화Tân Văn HóaKorean). Các tác phẩm của ông sau giải phóng, bao gồm "Counting the Stars" (별을 헨다Byeoreul hendaKorean), "The Wind Still Blows" (바람은 그냥 불고Barameun geunyang bulgoKorean) và "Water Cicadas" (물매미MulmaemiKorean), tiếp tục cho thấy sự tinh luyện ngày càng cao trong kỹ thuật nghệ thuật của ông.
2.5. Những năm cuối đời và cái chết
Vào năm 1959, Kye Yong-mook được chẩn đoán mắc bệnh ung thư ruột. Tuy nhiên, ông đã từ chối phẫu thuật, mặc kệ những lời khẩn cầu của gia đình, và kiên quyết tiếp tục sáng tác trong khi sử dụng thuốc đông y.
Ngày 9 tháng 8 năm 1961, vào lúc 9 giờ sáng, Kye Yong-mook qua đời tại nhà riêng số 85, Jeongneungjaegeonjutaek, Jeongneung 1-dong, Seongbuk-gu, Seoul. Ông mất khi đang viết dở tiểu thuyết "Seolsujip" (설수집SeolsujipKorean) được đăng dài kỳ trên tạp chí "Hyeondae Munhak" (현대문학Văn Học Hiện ĐạiKorean). Hài cốt của ông được an táng tại Nghĩa trang công cộng Manguri vào ngày 10 tháng 10 cùng năm. Một năm sau, vào năm 1962, nhân dịp lễ giỗ đầu của ông, công ty Văn học Hiện đại và những người bạn văn chương đã cùng nhau dựng bia mộ cho ông. Mặc dù có thông tin ông được an táng tại Nghĩa trang Quốc gia, nhưng Nghĩa trang Manguri là nơi cụ thể hơn được xác nhận.
3. Thế giới văn học và tác phẩm
Thế giới văn học của Kye Yong-mook thể hiện một sự chuyển dịch rõ rệt từ các tác phẩm mang tính khuynh hướng sang văn học thuần túy, tập trung vào những khía cạnh sâu sắc của bản chất con người và xã hội.
3.1. Đặc điểm và tư tưởng văn học
Những tác phẩm đầu tay của Kye Yong-mook chịu ảnh hưởng của tư tưởng xã hội chủ nghĩa, tập trung miêu tả hoàn cảnh khốn cùng của những nông dân tá điền dưới sự bóc lột tàn bạo của địa chủ. Tuy nhiên, sau một thời gian gián đoạn, ông trở lại với văn đàn không còn theo khuynh hướng cánh tả.
Sự chuyển đổi này được thể hiện rõ nét qua tác phẩm "Adada the Idiot" (xuất bản năm 1935). Câu chuyện về một phụ nữ bị khuyết tật trí tuệ này đưa ra một lời phê phán về các chuẩn mực xã hội đương thời và sự theo đuổi vật chất một cách toàn diện. Tuy nhiên, vấn đề kinh tế trong tác phẩm này được giản lược xuống mức độ lòng tham cơ bản của con người, thay vì được phân tích theo khía cạnh đấu tranh giai cấp.
Trong các tác phẩm sau đó, Kye Yong-mook bắt đầu tập trung nhiều hơn vào nghệ thuật viết lách, sử dụng chủ nghĩa thần bí và biểu tượng phức tạp. Ham muốn vật chất tiếp tục bị lên án như cội rễ của nhiều điều xấu xa trong các câu chuyện như "Chicken Painted on Folding Screen", "Geumsun and the Chicken" và "The Pack Horses Driver". Tuy nhiên, các nhân vật trong những tác phẩm này nhận thấy rằng họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải chấp nhận những ham muốn đó để duy trì kế sinh nhai. Những tác phẩm này có giọng điệu khá mơ hồ, khác biệt so với những câu chuyện đầu tay của ông ở chỗ chúng thiếu đi nhận thức lịch sử và chỉ miêu tả những người dân thường như những đối tượng để suy ngẫm.
Mặc dù vậy, chúng vẫn cho thấy sự tinh luyện ngày càng tăng trong kỹ thuật nghệ thuật của Kye Yong-mook, một xu hướng tiếp tục được thể hiện trong các tác phẩm của ông sau giải phóng. Ông được đánh giá cao vì đã hướng tới văn học thuần túy, tránh xa các yếu tố chính trị hay tư tưởng giáo huấn, đồng thời thể hiện sự miêu tả tinh tế và chính xác trong các truyện ngắn của mình.
3.2. Các tác phẩm chính và nội dung
Kye Yong-mook chủ yếu sáng tác các truyện ngắn, nhưng mỗi tác phẩm đều được trau chuốt tỉ mỉ về mặt miêu tả. Dưới đây là một số tác phẩm tiêu biểu của ông:
- Thơ:**
- "The Shattered Schoolroom" (글방이 깨어져Geulbang-i kkae-eojyeoKorean) - Tác phẩm đầu tay, xuất bản năm 1920.
- "O Buddha and Divine Spirits, Spring Has Come" (부처님 검님 봄이 왔네Bucheonim geomnim bom-i watneKorean) - Xuất bản năm 1925.
- Truyện ngắn:**
- "Sanghwan" (상환SanghwanKorean) - Ra mắt chính thức với tư cách tiểu thuyết gia vào năm 1927.
- "Ông Choi" (최서방Choi seobangKorean) - Xuất bản năm 1927, một tác phẩm hiện thực.
- "Indu Jiju" (인두지주Địa Chủ Đầu NgườiKorean) - Một tác phẩm mang tính khuynh hướng.
- "Adada the Idiot" (백치 아다다Baekchi AdadaKorean) - Xuất bản năm 1935, là tác phẩm tiêu biểu nhất của ông. Câu chuyện kể về một phụ nữ bị khuyết tật trí tuệ, phê phán các tập tục xã hội và sự theo đuổi vật chất.
- "Chicken Painted on Folding Screen" (병풍 속에 그린 닭Byeongpunge geurin dagiKorean) - Miêu tả lòng tham vật chất và số phận con người.
- "Geumsun and the Chicken" (금순이와 닭Geumsuni wa dakKorean)
- "The Pack Horses Driver" (마부MabuKorean)
- "Sang-atop" (상아탑Tháp NgàKorean) - Một trong những tác phẩm tiêu biểu.
- "Counting the Stars" (별을 헨다Byeoreul hendaKorean) - Tác phẩm sau giải phóng.
- "The Wind Still Blows" (바람은 그냥 불고Barameun geunyang bulgoKorean) - Tác phẩm sau giải phóng.
- "Water Cicadas" (물매미MulmaemiKorean) - Tác phẩm sau giải phóng.
Đáng chú ý, "Adada the Idiot" đã được đạo diễn Im Kwon-taek (임권택Lâm Quyền TrạchKorean) chuyển thể thành phim, minh chứng cho sức sống và ảnh hưởng lâu dài của tác phẩm này.
4. Đánh giá và ảnh hưởng
Kye Yong-mook được ghi nhớ như một nhà văn có đóng góp to lớn vào sự phát triển của truyện ngắn hiện đại Hàn Quốc và tiếp tục có ảnh hưởng đến các thế hệ sau.
4.1. Đánh giá về lịch sử văn học
Kye Yong-mook được ghi nhận là một nhà văn đã đóng góp đáng kể vào sự tinh luyện về phong cách, kỹ thuật và hình thức của truyện ngắn hiện đại Hàn Quốc, đặc biệt là trong những năm 1930. Mặc dù số lượng tác phẩm của ông không nhiều, nhưng mỗi câu chuyện đều thể hiện sự miêu tả tinh xảo và đạt đến vẻ đẹp nghệ thuật cô đọng trong thể loại truyện ngắn. Ông là một trong những nhà văn tiên phong chuyển mình từ các tác phẩm mang tính khuynh hướng sang văn học thuần túy, tập trung vào khai thác sâu sắc bản chất con người thay vì chỉ đơn thuần phản ánh các vấn đề xã hội dưới góc nhìn ý thức hệ. Vị trí của ông trong lịch sử văn học được củng cố nhờ khả năng kết hợp tinh tế giữa việc phê phán lòng tham vật chất với nghệ thuật tự sự, thể hiện sự trưởng thành và phát triển của truyện ngắn Hàn Quốc.
4.2. Ảnh hưởng đến thế hệ sau
Ảnh hưởng của Kye Yong-mook đến các thế hệ sau được thể hiện rõ nét qua việc các tác phẩm của ông, đặc biệt là "Adada the Idiot", vẫn tiếp tục được đón nhận và chuyển thể sang các loại hình nghệ thuật khác. Tác phẩm nổi tiếng này đã được đạo diễn Im Kwon-taek (임권택Lâm Quyền TrạchKorean) chuyển thể thành phim, đưa câu chuyện và tư tưởng của Kye Yong-mook đến với đông đảo công chúng hơn và khẳng định giá trị vượt thời gian của nó. Sự tinh luyện trong kỹ thuật viết, sự tập trung vào bản chất con người và lập trường phi đảng phái của ông đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nhà văn và nhà làm phim sau này, giúp định hình hướng đi của văn học và nghệ thuật Hàn Quốc trong bối cảnh thay đổi của xã hội.