João Cabral de Melo Neto

2.1. Thời thơ ấu và giáo dục

João Cabral de Melo Neto sinh ngày 6 tháng 1 năm 1920 tại Recife, thủ phủ bang Pernambuco, Brasil. Phần lớn thời thơ ấu và thanh xuân của ông được trải qua tại các nhà máy đường của gia đình, nằm sâu trong nội địa bang. Môi trường này đã để lại dấu dấu ấn sâu sắc trong các tác phẩm sau này của ông, đặc biệt là hình ảnh về vùng Đông Bắc Brasil khô cằn và cuộc sống khó khăn của người dân.

Gia đình của Melo Neto có nhiều người thân nổi tiếng trong giới văn học và học thuật. Ông là anh em họ của nhà thơ lỗi lạc Manuel Bandeira và nhà xã hội học danh tiếng Gilberto Freyre, những người đã góp phần định hình nền văn hóa và tư tưởng Brasil. Năm 1940, gia đình ông chuyển đến Rio de Janeiro, một thành phố lớn và sôi động hơn, đánh dấu một bước ngoặt trong cuộc đời và sự phát triển nghệ thuật của ông.

2.2. Bước vào con đường ngoại giao và đời sống gia đình

Hai năm sau khi chuyển đến Rio de Janeiro, vào năm 1942, João Cabral de Melo Neto đã tự bỏ chi phí để xuất bản tập thơ đầu tiên của mình, Pedra do Sono (Pedra do Sono_{Hòn đá Giấc mơ}^Portuguese). Ấn phẩm này chỉ có số lượng 340 bản, đánh dấu bước khởi đầu khiêm tốn nhưng quan trọng trong sự nghiệp thơ ca của ông.

Năm 1945, ông ứng tuyển vào vị trí nhà ngoại giao, một vai trò mà ông đã nắm giữ trong phần lớn cuộc đời mình. Với công việc này, ông có cơ hội đi đến nhiều quốc gia khác nhau, tích lũy những trải nghiệm đa dạng đã làm phong phú thêm tư duy và cảm hứng sáng tác của ông. Năm tiếp theo, 1946, ông kết hôn với Stella Maria Barbosa de Oliveira và họ có với nhau năm người con.

2.3. Hoạt động ngoại giao và phát triển văn học

Trong sự nghiệp ngoại giao của mình, João Cabral de Melo Neto đã có thời gian làm việc ở nhiều quốc gia khác nhau. Ông từng là lãnh sự của Brasil tại Porto, Bồ Đào Nha, vào năm 1984, trước khi trở về Rio de Janeiro ba năm sau đó. Đặc biệt, ông đã dành nhiều năm sống và làm việc tại Tây Ban Nha, và những trải nghiệm của ông ở Seville đã để lại ảnh hưởng rõ rệt, dễ nhận thấy trong thơ ca của mình. Các hình ảnh, không khí và văn hóa Tây Ban Nha đã được ông đưa vào tác phẩm, tạo nên một sự pha trộn độc đáo trong phong cách thơ của ông.

Năm 1956, Melo Neto xuất bản tác phẩm nổi tiếng nhất của mình, Morte e Vida Severina (Morte e Vida Severina_{Cái chết và Cuộc đời Severina}^Portuguese), một vở kịch thơ dài mô tả cuộc sống khắc nghiệt của những người di cư khỏi vùng Đông Bắc khô hạn của Brasil. Tác phẩm này đã trở thành một biểu tượng của văn học Brasil, được nhiều người biết đến và yêu thích.

Với những đóng góp to lớn cho văn học, vào năm 1968, ông được bầu vào chiếc ghế thứ 37 của Học viện Văn học Brasil, một vinh dự cao quý nhất dành cho các nhà văn và trí thức tại Brasil.

2.4. Những năm cuối đời và qua đời

Vào năm 1986, João Cabral de Melo Neto kết hôn lần thứ hai với Marly de Oliveira. Hai năm sau, vào năm 1988, ông chính thức nghỉ hưu và thôi giữ chức vụ đại sứ, kết thúc một sự nghiệp ngoại giao lâu dài và đầy thành công.

Ông qua đời vào ngày 9 tháng 10 năm 1999 tại Rio de Janeiro, ở tuổi 79. Trong suốt hơn năm mươi năm sự nghiệp văn học của mình, João Cabral de Melo Neto đã xuất bản 18 tập thơ và 2 vở kịch, để lại một di sản đồ sộ và có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến văn học Brasil.

3.1. Phong cách thơ và triết lý

João Cabral de Melo Neto thường tự nhận mình là một "kỹ sư" khi mô tả thơ ca của mình, và hình ảnh một kỹ sư đang thiết kế một tòa nhà thường được dùng để miêu tả cách ông tiếp cận thơ. Ông tin rằng: "Thơ ca không phải là sản phẩm của cảm hứng được khơi gợi bởi cảm xúc, mà là sản phẩm của công việc kiên nhẫn và minh mẫn của nhà thơ." Điều này thể hiện sự chú trọng của ông vào cấu trúc, sự chính xác và kỹ thuật trong từng câu chữ.

Ngay từ những tác phẩm đầu tay như Pedra do Sono (Hòn đá Giấc mơ), thơ của ông đã nổi bật với sự giàu có về hình ảnh. Nhà phê bình Antonio Candido đã nhận xét rằng các bài thơ của Melo Neto được tạo thành từ sự tích lũy các hình ảnh cụ thể và cảm giác, sử dụng ngôn từ một cách gần như mang tính hội họa. Các tác phẩm ban đầu của ông cũng chịu ảnh hưởng rõ rệt từ các phong trào nghệ thuật như Chủ nghĩa Lập thể và Chủ nghĩa Siêu thực, mang đến một cách tiếp cận đột phá và đầy thử nghiệm. Ông thường sử dụng thể thơ truyền thống năm hoặc bảy âm tiết (gọi là redondilha) và liên tục dùng các vần xiên, tạo nên một âm hưởng đặc trưng và độc đáo.

3.2. Chủ đề xã hội và khu vực

Bên cạnh sự chú trọng vào hình thức, João Cabral de Melo Neto cũng nhanh chóng thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến thực tế xã hội của quê hương ông. Trong O cão sem plumas (O cão sem plumas_{Con chó không lông}^Portuguese), một bài thơ dài được sáng tác vào năm 1950, ông đã khắc họa cuộc sống của những tầng lớp nghèo khổ, những người phụ thuộc vào sông Capibaribe và mô tả công việc lao động vất vả tại các nhà máy đường. Tác phẩm này là một tiếng nói mạnh mẽ cho những người bị gạt ra ngoài lề xã hội, những người phải đấu tranh hàng ngày để sinh tồn.

Ba năm sau, vào năm 1953, trong tác phẩm O Rio (O Rio_{Dòng sông}^Portuguese), ông đã mượn giọng của dòng sông để kể lại hành trình của nó từ thượng nguồn đến các ngôi làng và phong cảnh mà nó đi qua. Qua đó, ông một lần nữa phản ánh cuộc sống, những khó khăn và vẻ đẹp của vùng đất Đông Bắc Brasil, thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với số phận của những người dân nơi đây. Những tác phẩm này đã làm nổi bật khả năng của ông trong việc kết nối phong cách thơ ca tinh tế với các vấn đề xã hội cấp bách, đặc biệt là nghèo đói và bất bình đẳng.

3.3. Ảnh hưởng đến thơ hiện đại

João Cabral de Melo Neto được xem là một nhân vật tiên phong trong sự phát triển của thơ cụ thể ở Brasil và có ảnh hưởng rộng lớn đến các phong trào thơ sau này. Augusto de Campos, một trong những nhà thơ cụ thể nổi bật, đã nhận định về ảnh hưởng của Melo Neto: "Có thể nói rằng ông không có tiền lệ trong thơ ca Brasil, nhưng tác phẩm của ông lại có hậu quả. Bởi vì chính thơ cụ thể sẽ duy trì, tiếp nối, mở rộng và đưa ngôn ngữ thơ ca này đi theo những con đường khác - một thứ thơ ca không ủy mị, mà khách quan, một thứ thơ ca của tính cụ thể, một thứ thơ ca phê phán, giống như thơ của João."

Sự ảnh hưởng của ông nằm ở việc ông đã thúc đẩy sự phát triển của một phong cách thơ khách quan, tập trung vào sự "cụ thể" của ngôn ngữ và hình ảnh, thay vì sự biểu cảm cảm xúc thuần túy. Thơ của ông khuyến khích một cách đọc và tiếp nhận phê phán, góp phần định hình nền thơ hiện đại Brasil theo hướng khám phá những khả năng mới về cấu trúc và ý nghĩa.

4.1. Tập thơ

Các tuyển tập thơ đã xuất bản của ông bao gồm:

• 1942: Pedra do Sono (Pedra do Sono_{Hòn đá Giấc mơ}^Portuguese)
• 1943: Os Três Mal-Amados (Os Três Mal-Amados_{Ba kẻ không được yêu thương}^Portuguese)
• 1945: O Engenheiro (O Engenheiro_{Kỹ sư}^Portuguese)
• 1947: Psicologia da Composição com a Fábula de Anfion e Antiode (Psicologia da Composição com a Fábula de Anfion e Antiode_{Tâm lý học Sáng tác với Ngụ ngôn của Amphion và Chống-Ode}^Portuguese)
• 1950: O Cão sem Plumas (O Cão sem Plumas_{Con chó không lông}^Portuguese)
• 1953: O Rio ou Relação da Viagem que Faz o Capibaribe de Sua Nascente à Cidade do Recife (O Rio ou Relação da Viagem que Faz o Capibaribe de Sua Nascente à Cidade do Recife_{Dòng sông hay Hành trình của sông Capibaribe từ Thượng nguồn đến Thành phố Recife}^Portuguese)
• 1960: Dois Parlamentos (Dois Parlamentos_{Hai Nghị viện}^Portuguese)
• 1960: Quaderna
• 1966: A Educação pela Pedra (A Educação pela Pedra_{Giáo dục bằng Đá}^Portuguese)
• 1975: Museu de Tudo (Museu de Tudo_{Bảo tàng của Vạn vật}^Portuguese)
• 1980: A Escola das Facas (A Escola das Facas_{Trường Dao}^Portuguese)
• 1984: Auto do Frade (Auto do Frade_{Con đường của Tu sĩ}^Portuguese)
• 1985: Agrestes
• 1987: Crime na Calle Relator (Crime na Calle Relator_{Tội ác trên Phố Relator}^Portuguese)
• 1990: Primeiros Poemas (Primeiros Poemas_{Những bài thơ đầu tiên}^Portuguese)
• 1990: Sevilha Andando (Sevilha Andando_{Đi dạo quanh Seville}^Portuguese)

4.2. Kịch

Ngoài các tập thơ, ông còn là tác giả của các vở kịch, trong đó nổi bật nhất là:

• 1955: Morte e Vida Severina (Morte e Vida Severina_{Cái chết và Cuộc đời Severina}^Portuguese), một phần đã được Elizabeth Bishop dịch sang tiếng Anh với tựa Life and Death of a Severino.