1. Tổng quan
James Wilson (sinh ngày 2 tháng 10 năm 1891 - mất năm 1973) là một vận động viên chạy đường dài người Scotland chuyên về nội dung chạy 10.000 mét. Ông đại diện cho Vương quốc Anh tham gia Thế vận hội Mùa hè 1920 tại Antwerp, giành được huy chương đồng ở cự ly 10.000 mét và huy chương bạc ở nội dung việt dã đồng đội. Với chiều cao 1.73 m và cân nặng 60 kg, ông cũng là người từng vô địch Scotland ở cự ly 4 và 10 dặm, đồng thời giành được huy chương vàng cá nhân và đồng đội tại Giải vô địch việt dã quốc tế.
2. Cuộc đời và bối cảnh ban đầu
James Wilson có một cuộc đời với nhiều biến cố từ thời thơ ấu đến khi trưởng thành, chịu ảnh hưởng từ bối cảnh gia đình và các sự kiện lịch sử quan trọng.
2.1. Sinh ra và gia đình
James Wilson sinh ngày 2 tháng 10 năm 1891 tại Windsor, Berkshire, Anh. Ông là con út trong số năm người con của Isabella và Robert Wilson, những người lao động nhập cư người Scotland. Cha ông là một người chăn nuôi gia súc đến từ Aberdeenshire. James có một người anh em sinh đôi tên là John.
2.2. Ảnh hưởng ban đầu và Chiến tranh thế giới thứ nhất
James và John Wilson được truyền cảm hứng để gia nhập câu lạc bộ điền kinh địa phương sau khi chứng kiến cuộc đua marathon tại Thế vận hội Mùa hè 1908 đi ngang qua gần nhà họ. Tuy nhiên, cuộc đời của hai anh em đã rẽ sang hướng khác khi Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ. John đã nhập ngũ và qua đời vì viêm phúc mạc vào năm 1916. Trong khi đó, James ở lại quê nhà và kiếm sống bằng nghề thợ kim loại.
3. Sự nghiệp thể thao
Sự nghiệp điền kinh của James Wilson nổi bật với nhiều thành tích quốc gia và quốc tế, đặc biệt là tại Thế vận hội và các giải vô địch việt dã.
3.1. Các danh hiệu quốc gia và thành tích ban đầu
Trước khi đạt đến đỉnh cao sự nghiệp quốc tế, James Wilson đã chứng tỏ tài năng của mình trên đấu trường quốc nội. Ông đã giành được nhiều danh hiệu Scotland, bao gồm vô địch cự ly 4 dặm từ năm 1914 đến 1920 và vô địch cự ly 10 dặm vào năm 1920.
Thành tích cá nhân tốt nhất (Personal Bests) của ông bao gồm:
- Cự ly 1 dặm: 4:28.0 (năm 1915)
- Cự ly 4 dặm: 20:22.4 (năm 1920)
- Cự ly 6 dặm: 30:45.0 (năm 1920)
- Cự ly 10.000 mét: 31:50.8 (năm 1920)
- Cự ly 10 dặm: 52:04.4 (năm 1920)
3.2. Thế vận hội Mùa hè 1920
James Wilson đã đạt được những thành công vang dội tại Thế vận hội Mùa hè 1920 được tổ chức tại Antwerp, Bỉ.

Ông đã tham gia nội dung 10.000 mét và giành được huy chương đồng. Trong vòng đấu loại, Wilson đã vượt qua vận động viên huyền thoại Phần Lan Paavo Nurmi khoảng 5 giây. Tuy nhiên, trong vòng chung kết, ông về đích sau Nurmi khoảng 5 giây và sau Joseph Guillemot của Pháp.
Ngoài ra, Wilson còn tham gia nội dung việt dã (8.000 mét) cá nhân và về đích ở vị trí thứ tư, một lần nữa xếp sau Nurmi. Dù vậy, ông đã cùng với đội tuyển Vương quốc Anh bao gồm Frank Hegarty và Alfred Nichols giành được huy chương bạc ở nội dung việt dã đồng đội, chỉ xếp sau đội tuyển Phần Lan với sự góp mặt của Paavo Nurmi.
3.3. Giải vô địch việt dã quốc tế
Ngoài các thành tích Olympic, James Wilson cũng có màn trình diễn xuất sắc tại Giải vô địch việt dã quốc tế.
- Năm 1914 tại Amersham: Ông giành được huy chương vàng đồng đội.
- Năm 1920 tại Belfast: Ông giành được huy chương vàng cá nhân và huy chương đồng đồng đội.
- Năm 1924 tại Newcastle-on-Tyne: Ông giành được huy chương đồng đồng đội.
3.4. Sự nghiệp sau Thế vận hội và nghỉ hưu
Sau thành công tại Thế vận hội Mùa hè 1920, James Wilson đã bán giải nghệ khỏi sự nghiệp chạy chuyên nghiệp. Ông tìm được công việc kỹ sư cơ khí tại Nhà máy điện Neasden, nơi cung cấp điện cho Đường sắt Đô thị Luân Đôn. Ông tiếp tục thi đấu trở lại vào năm 1923 khi gia nhập Câu lạc bộ Điền kinh Surrey, nhưng không thể lấy lại phong độ đỉnh cao như trước. Cuối cùng, ông chính thức nghỉ hưu vĩnh viễn vào năm 1925.
4. Đời tư
Trong cuộc sống cá nhân, James Wilson đã kết hôn với Annie Williams.
5. Qua đời
James Wilson qua đời vào năm 1973, hưởng thọ khoảng 81-82 tuổi. Ông mất tại Khu Brent của Luân Đôn, Vương quốc Anh vì căn bệnh ung thư ruột.
6. Di sản
James Wilson được nhớ đến là một vận động viên chạy đường dài xuất chúng của Scotland. Những đóng góp của ông cho điền kinh Vương quốc Anh, đặc biệt là hai huy chương tại Thế vận hội Mùa hè 1920 và nhiều danh hiệu quốc gia, quốc tế, đã khẳng định vị trí của ông trong lịch sử thể thao. Ông là một trong những biểu tượng của sự kiên trì và tài năng trong thời kỳ đầu của bộ môn chạy đường dài.