1. Tổng quan
Christopher Jorebon Loeak (sinh ngày 11 tháng 11 năm 1952) là một chính trị gia người Quần đảo Marshall từng giữ chức Tổng thống Quần đảo Marshall từ năm 2012 đến năm 2016. Ông được quốc hội bầu làm Tổng thống vào tháng 1 năm 2012, sau cuộc tổng tuyển cử năm 2011. Với sự nghiệp chính trị lâu dài, ông đã đảm nhiệm nhiều vai trò lập pháp và bộ trưởng quan trọng, đồng thời là một tiếng nói nổi bật trong các vấn đề quốc tế, đặc biệt là biến đổi khí hậu và tác động của nó đối với các quốc đảo thấp. Sau nhiệm kỳ tổng thống, ông tiếp tục tham gia chính phủ và kế thừa danh hiệu thủ lĩnh truyền thống Iroijlaplap của Ailinglaplap.
2. Cuộc đời và Bối cảnh
Christopher Loeak sinh ra và lớn lên tại Quần đảo Marshall, sau đó ông đã theo học tại Hoa Kỳ để mở rộng kiến thức và kỹ năng của mình, chuẩn bị cho sự nghiệp phục vụ đất nước.
2.1. Thời thơ ấu và Giáo dục
Christopher Loeak sinh ngày 11 tháng 11 năm 1952 tại Ailinglaplap Atoll, Quần đảo Marshall. Ông theo học tại Trường Trung học Quần đảo Marshall trước khi đến Hoa Kỳ để tiếp tục con đường học vấn. Tại Hoa Kỳ, ông theo học tại Cao đẳng Hawaii Pacific và Trường Luật Đại học Gonzaga. Ông là người bản ngữ tiếng Marshall và cũng thông thạo tiếng Anh.
2.2. Quan hệ gia đình
Ông kết hôn với bà Anono Lieom Loeak. Hai ông bà có ba người con và tám người cháu.
3. Sự nghiệp chính trị
Sự nghiệp chính trị của Christopher Loeak trải dài qua nhiều thập kỷ, từ những ngày đầu hoạt động lập pháp đến các vị trí bộ trưởng cấp cao, thể hiện cam kết lâu dài của ông đối với sự phát triển và quản lý của Quần đảo Marshall.
3.1. Hoạt động lập pháp ban đầu
Christopher Loeak lần đầu tiên được bầu vào Nitijela (Quốc hội Quần đảo Marshall) vào năm 1985, đại diện cho Ailinglaplap Atoll. Trong suốt thời gian làm việc tại Nitijela, ông đã tích cực tham gia vào nhiều ủy ban, bao gồm các ủy ban về Tư pháp và Quan hệ Chính phủ; Tài khoản Công, Y tế và Giáo dục, và Dịch vụ Xã hội (mà ông làm chủ tịch); Ngoại giao và Thương mại; Phân bổ Ngân sách; Tài nguyên và Phát triển; Bảo vệ Quốc tế, Hòa bình, An ninh và Bảo vệ Môi trường.
3.2. Các chức vụ Bộ trưởng
Ông đã phục vụ trong nội các của nhiều tổng thống với các chức vụ bộ trưởng khác nhau:
- Ông giữ chức Bộ trưởng Tư pháp từ năm 1988 đến năm 1992 dưới thời Tổng thống Amata Kabua.
- Năm 1992, ông trở thành Bộ trưởng Phúc lợi Xã hội và giữ chức vụ này cho đến năm 1996.
- Khi Kunio Lemari trở thành quyền Tổng thống sau cái chết của Tổng thống Kabua, ông Loeak được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Giáo dục. Ông giữ chức vụ này trong hai năm, tiếp tục công việc nội các dưới thời Tổng thống Imata Kabua, người nhậm chức vào năm 1997.
- Năm 1998, Tổng thống Kabua bổ nhiệm ông làm Bộ trưởng Quần đảo Ralik Chain, giữ vị trí đó trong một năm.
- Năm 1999, ông đảm nhiệm thêm chức vụ Bộ trưởng Hỗ trợ Tổng thống.
- Ông tái đắc cử vào Nitijela vào năm 2007 và tiếp tục giữ ghế đại diện cho Ailinglaplap.
- Năm 2008, ông tái gia nhập nội các với tư cách là Bộ trưởng Hỗ trợ Tổng thống dưới thời Tổng thống Litokwa Tomeing.
3.3. Các hội nghị lập hiến và tham gia đàm phán
Christopher Loeak là thành viên của Hội nghị Lập hiến lần thứ hai và thứ ba, giữ chức phó chủ tịch của hội nghị sau. Ông cũng là chủ tịch của Ủy ban Tuyên ngôn Nhân quyền. Ông là một phần của nhóm đàm phán về việc gia hạn hợp đồng thuê địa điểm thử nghiệm tên lửa của Hoa Kỳ tại phần thuộc Quần đảo Marshall của Trung tâm thử nghiệm tên lửa đạn đạo Ronald Reagan. Sau tám năm bế tắc trong các cuộc đàm phán, chính phủ Quần đảo Marshall đã đồng ý chấp nhận khoản thanh toán 32.00 M USD để gia hạn hợp đồng thuê địa điểm này.
4. Nhiệm kỳ Tổng thống
Nhiệm kỳ Tổng thống của Christopher Loeak được đánh dấu bằng những nỗ lực đáng kể trong việc giải quyết các thách thức quốc gia và quốc tế, đặc biệt là trong lĩnh vực biến đổi khí hậu, một vấn đề sống còn đối với các quốc đảo thấp.
4.1. Tuyển cử và Nhiệm kỳ
Christopher Loeak trở thành Tổng thống của Quần đảo Marshall vào tháng 1 năm 2012 khi Nitijela bầu ông vào vị trí này. Ông được chọn làm ứng cử viên tổng thống theo mặc định khi cựu Tổng thống Kessai Note từ chối bầu Tony Debrum, người được Aelon Kein Ad đề cử và đã thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ. Do đó, Loeak được chọn làm lựa chọn thứ hai để duy trì đa số. Loeak đã đánh bại tổng thống đương nhiệm Jurelang Zedkaia với 21 phiếu bầu so với 11. Tổng thống Zedkaia đã đồng ý hợp tác với chính quyền mới và ông Loeak đã thành lập nội các của mình và nhậm chức trong vòng một tuần. Ông giữ chức vụ Tổng thống từ năm 2012 đến năm 2016.
4.2. Các chính sách và phát biểu chính
Trong nhiệm kỳ Tổng thống, Christopher Loeak đã tập trung vào các vấn đề quan trọng đối với Quần đảo Marshall, đặc biệt là biến đổi khí hậu. Vào ngày 26 tháng 9 năm 2013, ông đã có bài phát biểu tại Cuộc tranh luận chung của Khóa họp thứ 68 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Trong bài phát biểu của mình, ông nhấn mạnh:
"Những nỗ lực toàn cầu về biến đổi khí hậu đang không đạt được mục tiêu - và các quốc đảo thấp như của chúng tôi đã phải trả những cái giá sớm nhất cho một cuộc khủng hoảng toàn cầu đang nhanh chóng trở nên nghiêm trọng. Theo mọi nghĩa, thế giới phải xây dựng để đối phó với những rủi ro trong tương lai, và quá thường xuyên, chúng ta vẫn đang định hướng theo những điều kiện hiện tại. Đó là những vùng biển đang dâng cao - chứ không phải những hòn đảo đang chìm xuống. Tôi sẽ không nhượng bộ đất đai hay quốc gia của mình; nhưng tôi cũng sẽ không nghỉ ngơi cho đến khi các nhà lãnh đạo thế giới khác của tôi đã ký kết để hành động, không chỉ vì lợi ích kinh tế, mà vì trách nhiệm chung của tất cả để phấn đấu cho một động lực đi lên."
5. Sau nhiệm kỳ tổng thống và Lãnh đạo truyền thống
Sau khi kết thúc nhiệm kỳ Tổng thống, Christopher Loeak tiếp tục đóng góp cho chính phủ và cộng đồng của mình, đảm nhận các vai trò quan trọng trong cả cấu trúc chính trị hiện đại và lãnh đạo truyền thống.
5.1. Các chức vụ chính phủ sau này
Vào tháng 1 năm 2020, Christopher Loeak được Tổng thống David Kabua bổ nhiệm làm Bộ trưởng Hỗ trợ Tổng thống.
5.2. Thủ lĩnh truyền thống
Vào ngày 4 tháng 9 năm 2021, ông kế vị ngai vàng của Ailinglaplap, trở thành Iroijlaplap mới sau cái chết của Kotak Litokwa Loeak. Với danh hiệu này, ông tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các giá trị và truyền thống của Quần đảo Marshall.
6. Đánh giá và Tác động
Christopher Loeak đã có một sự nghiệp chính trị lâu dài và có ảnh hưởng sâu rộng đối với Quần đảo Marshall. Từ vai trò là một nhà lập pháp tận tâm, một bộ trưởng có kinh nghiệm, đến vị trí Tổng thống, ông đã đóng góp đáng kể vào sự phát triển xã hội và quản lý quốc gia. Đặc biệt, sự lãnh đạo của ông trong việc nâng cao nhận thức toàn cầu về biến đổi khí hậu đã làm nổi bật tình trạng dễ bị tổn thương của các quốc đảo thấp và thúc đẩy hành động quốc tế. Vai trò của ông như một thủ lĩnh truyền thống sau nhiệm kỳ tổng thống cũng thể hiện sự kết nối giữa các giá trị truyền thống và quản lý hiện đại trong xã hội Marshall. Những đóng góp của ông, đặc biệt trong việc bảo vệ môi trường và bảo tồn văn hóa, đã để lại dấu ấn lâu dài cho Quần đảo Marshall và cộng đồng quốc tế.