1. Thời thơ ấu và Hoàn cảnh Xuất thân
Chioma Ajunwa-Opara sinh ra tại Ahiazu Mbaise, Nigeria, là con út trong một gia đình rất nghèo với chín anh chị em (sáu anh trai và hai chị gái). Cha bà qua đời khi bà còn nhỏ, để lại mẹ bà một mình gồng gánh nuôi cả gia đình đông đúc. Hoàn cảnh kinh tế khó khăn đã tạo ra nhiều thử thách lớn trong cuộc đời bà.
Ở tuổi 18, Ajunwa, một người rất yêu thích điền kinh từ thời đi học, đã thi đỗ vào đại học nhưng không thể nhập học do mẹ bà không đủ khả năng chi trả học phí. Sau đó, bà từng cân nhắc theo học nghề thợ cơ khí ô tô, nhưng ý định này đã bị mẹ bà phản đối và bà quyết định từ bỏ. Những khó khăn ban đầu này đã hun đúc trong bà ý chí mạnh mẽ và quyết tâm vượt qua mọi rào cản để theo đuổi đam mê thể thao.
2. Sự nghiệp Thể thao Song hành
Chioma Ajunwa-Opara có một sự nghiệp thể thao độc đáo khi cùng lúc thi đấu chuyên nghiệp ở cả hai bộ môn bóng đá và điền kinh, thể hiện tài năng đa dạng và sự quyết tâm phi thường.
2.1. Sự nghiệp Bóng đá
Với tư cách là một vận động viên chuyên nghiệp, Ajunwa ban đầu chơi bóng đá cho đội tuyển bóng đá nữ quốc gia Nigeria. Bà là thành viên của đội tuyển quốc gia, còn được gọi là "Những chú chim ưng", tham dự Giải vô địch bóng đá nữ thế giới FIFA 1991. Tuy nhiên, trong suốt giải đấu, bà thường xuyên phải ngồi dự bị và hiếm khi được ra sân thể hiện kỹ năng của mình. Bà chơi ở vị trí tiền đạo.
Về sự nghiệp bóng đá ngắn ngủi của mình, Ajunwa từng chia sẻ rằng bà không hối tiếc về quyết định rời bỏ bóng đá để tập trung vào điền kinh, bởi vì bà đã tạo được dấu ấn lớn trong điền kinh. Bà cho biết, nếu không có một huấn luyện viên cụ thể luôn giữ bà trên băng ghế dự bị mặc dù biết bà là cầu thủ giỏi nhất trong đội, bà có thể đã tiếp tục sự nghiệp bóng đá. Chính vì lý do đó, bà đã rời khỏi trại tập huấn của đội.
2.2. Sự nghiệp Điền kinh
Sau khi rời bóng đá, Chioma Ajunwa-Opara chuyển sang thi đấu điền kinh chuyên nghiệp và chuyên sâu ở các nội dung chạy 100 mét, chạy 200 mét và nhảy xa. Bà nhanh chóng gặt hái được những thành công đáng kể, đánh dấu một quá trình vượt khó và vươn lên mạnh mẽ.
2.2.1. Khởi đầu và Thành tích ban đầu
Ajunwa đã đạt được nhiều thành công ban đầu trong sự nghiệp điền kinh của mình. Bà đã giành huy chương đồng ở nội dung tiếp sức 4x100 mét tại Đại hội Thể thao Khối Thịnh vượng chung 1990 ở Auckland, New Zealand. Bà cũng giành huy chương vàng ở nội dung nhảy xa tại Giải vô địch Điền kinh Châu Phi năm 1989 ở Lagos, Nigeria với thành tích 6.53 m, và tiếp tục giành huy chương vàng tại Giải vô địch Điền kinh Châu Phi năm 1990 ở Cairo, Ai Cập với thành tích 6.13 m. Năm 1991, bà lại giành huy chương vàng nhảy xa tại Đại hội Thể thao Toàn Phi cũng ở Cairo, Ai Cập, với thành tích 6.67 m.
2.2.2. Án cấm thi đấu vì Doping
Vào năm 1992, Ajunwa đã phải đối mặt với một thử thách lớn trong sự nghiệp khi bị cấm thi đấu bốn năm sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính với doping. Mặc dù bà kiên trì khẳng định mình vô tội và cho rằng đó là một sự bất công, án cấm vẫn được thi hành, khiến sự nghiệp của bà bị gián đoạn nghiêm trọng. Giai đoạn này là một thử thách lớn đối với tinh thần và sự nghiệp của bà, nhưng bà vẫn giữ vững niềm tin vào bản thân.
2.2.3. Thành công tại Olympic và Giải Vô địch Thế giới
Sau khi hoàn thành án cấm thi đấu, Chioma Ajunwa đã trở lại mạnh mẽ và đạt được những thành tựu mang tính bước ngoặt. Bà trở thành người phụ nữ Tây Phi đầu tiên, cũng như người Nigeria đầu tiên, giành huy chương vàng Olympic trong một sự kiện điền kinh. Thành tích này đến từ nội dung nhảy xa nữ tại Thế vận hội Mùa hè 1996 ở Atlanta, Hoa Kỳ, với cú nhảy 7.12 m ngay trong lần thử đầu tiên của vòng chung kết. Đây là một chiến thắng lịch sử, không chỉ cho riêng bà mà còn cho cả Nigeria và châu Phi.
Năm 1997, bà tiếp tục giành huy chương bạc ở nội dung nhảy xa tại Giải vô địch Điền kinh trong nhà Thế giới ở Paris, Pháp với thành tích 6.8 m. Năm 1998, bà giành thêm một huy chương vàng nhảy xa tại Giải vô địch Điền kinh Châu Phi ở Dakar, Senegal với thành tích 6.78 m.
Tuy nhiên, vào năm 2003, bà bày tỏ sự thất vọng trong một cuộc phỏng vấn với tờ The Vanguard, nói rằng: "Tôi đã cống hiến rất nhiều cho đất nước này, nhưng sau đó tôi bị bỏ rơi... Tôi không thể tin rằng mình là người duy nhất giành huy chương vàng cá nhân cho Nigeria trong hơn nửa thế kỷ tham gia Olympic mà vẫn bị đối xử như một tai họa." Bà giải nghệ điền kinh vào năm 2003.
2.2.4. Thành tích Cá nhân Tốt nhất
Thành tích cá nhân tốt nhất của Chioma Ajunwa ở nội dung nhảy xa là 7.12 m, đạt được vào năm 1996 tại Thế vận hội Atlanta.
3. Giải thưởng và Vinh danh
Sau khi giành huy chương vàng Olympic tại Atlanta 1996, Ajunwa đã được nhà nước Nigeria trao tặng giải thưởng quốc gia danh giá - Huân chương Thành viên của Niger (MON) - bởi Tổng thống Nigeria lúc bấy giờ là Sani Abacha. Tuy nhiên, bà đã bày tỏ sự bất mãn khi cảm thấy mình bị đối xử kém ưu ái hơn so với đội tuyển bóng đá quốc gia Nigeria, "Đại bàng siêu đẳng" (Super Eagles), những người đã nhận được những phần thưởng lớn hơn sau khi vô địch Cúp bóng đá châu Phi. Bà cho rằng mình xứng đáng được công nhận nhiều hơn.
Ngoài ra, bang Imo cũng đã trao tặng bà một danh hiệu trưởng tộc cộng đồng, ghi nhận những đóng góp và tầm ảnh hưởng của bà. Vào ngày 1 tháng 10 năm 2010, nhân dịp kỷ niệm 50 năm độc lập của Nigeria, Tổng thống Goodluck Jonathan đã trao tặng Giải thưởng Độc lập Kim cương đặc biệt cho 50 công dân Nigeria xuất sắc và những người bạn của Nigeria, trong đó có Ajunwa, vì những đóng góp của họ cho sự phát triển đất nước.
Bà cũng đã được bổ nhiệm vào nhiều vị trí quan trọng:
- Năm 2011, bà là Chủ tịch Ủy ban Phát triển Phụ nữ của Hiệp hội Bóng đá Bang Imo.
- Năm 2011, bà là thành viên của Ủy ban Tái thiết các Giải đấu Thể thao Học đường Nigeria.
- Năm 2018, bà được thăng cấp lên Trợ lý Ủy viên Cảnh sát.
4. Hoạt động Sau Giải nghệ
Sau khi giải nghệ khỏi sự nghiệp thể thao, Chioma Ajunwa-Opara tiếp tục cống hiến cho xã hội thông qua nhiều hoạt động ý nghĩa, đặc biệt là trong lĩnh vực thể thao và chống doping.
Vào tháng 12 năm 2017, Ajunwa đã thành lập Quỹ Chioma Ajunwa-Opara với mục tiêu khám phá và phát triển các tài năng thể thao mới của Nigeria. Quỹ này, hợp tác với chính quyền bang Abia, đã tài trợ cho Giải vô địch Điền kinh U-16 dành cho các trường trung học vào tháng 3 năm 2018.
Vào ngày 30 tháng 4 năm 2010, Ajunwa đã trình bày một bài tham luận về "Cuộc chiến chống sử dụng ma túy bất hợp pháp trong thể thao" tại một buổi tọa đàm do Liên đoàn Điền kinh Nigeria (AFN) tổ chức. Trong nửa cuối năm 2010, Ajunwa đã đẩy mạnh các hoạt động chống doping bằng cách khởi xướng một chiến dịch tích hợp mang tên "Thi đấu công bằng & trong sạch" (Compete Fair & Clean). Sáng kiến này, do bà tự tài trợ, bao gồm việc truyền tải thông điệp trực tiếp đến các vận động viên và huấn luyện viên tại các sự kiện điền kinh. Các buổi hội thảo và tập huấn nâng cao nhận thức và cảnh báo về doping cũng được tổ chức cùng với Liên đoàn Điền kinh Nigeria. Các biểu ngữ được đặt tại các sự kiện điền kinh, cùng với các ấn phẩm thông tin và áo phông có thông điệp chống doping được phát cho các vận động viên và huấn luyện viên, thể hiện cam kết mạnh mẽ của bà trong việc thúc đẩy một nền thể thao trong sạch và công bằng.