1. Tổng quan
Aleksandar Luković (Александар ЛуковићAleksandar LukovićSerbian; sinh ngày 23 tháng 10 năm 1982) là một huấn luyện viên và cựu cầu thủ bóng đá người Serbia. Ông chủ yếu thi đấu ở vị trí hậu vệ, có thể chơi cả ở vị trí hậu vệ trái và trung vệ. Trong sự nghiệp cầu thủ, Luković nổi bật với khả năng phòng ngự vững chắc và đã có những đóng góp quan trọng cho các câu lạc bộ hàng đầu như Sao Đỏ Beograd và Zenit Saint Petersburg, cũng như đại diện cho đội tuyển quốc gia Serbia tại Giải vô địch bóng đá thế giới 2010. Sau khi giải nghệ vào tháng 7 năm 2017, ông chuyển sang công tác huấn luyện và hiện đang là huấn luyện viên trưởng của đội tuyển U-17 quốc gia Serbia.
2. Sự nghiệp cầu thủ
Aleksandar Luković đã trải qua một sự nghiệp cầu thủ dài và thành công, bắt đầu từ những năm tháng đầu tiên tại quê nhà cho đến khi trở thành một cầu thủ quốc tế và kết thúc sự nghiệp ở cấp độ cao nhất. Ông được biết đến với sự linh hoạt khi có thể chơi ở cả vị trí hậu vệ trái và trung vệ.
2.1. Sự nghiệp ban đầu và sự nghiệp trẻ
Luković bắt đầu sự nghiệp bóng đá của mình tại câu lạc bộ quê hương là Sloga Kraljevo vào năm 1998. Ông đã có 21 lần ra sân và ghi 3 bàn thắng cho đội bóng này trong giai đoạn 1998-1999. Trong mùa giải 1999-2000, ông ra sân 12 lần và ghi 1 bàn. Đến mùa giải 2000-2001, ông có 14 lần ra sân và 1 bàn thắng. Mùa 2001-2002, ông chơi 15 trận và ghi 1 bàn. Tổng cộng, ông có 49 lần ra sân và ghi 5 bàn trong giai đoạn đầu tiên ở Sloga Kraljevo.
Năm 2002, ông được Crvena Zvezda ký hợp đồng. Trận đấu đầu tiên của ông tại UEFA Cup diễn ra vào ngày 15 tháng 8 năm 2002, khi ông vào sân thay Nemanja Vidić trong hiệp hai, giúp Crvena Zvezda giành chiến thắng 2-0 trước FC Kairat. Trong mùa giải 2003-2004, ông được cho mượn tới Jedinstvo Ub, nơi ông ra sân 23 lần và ghi được 2 bàn thắng.
2.2. Sự nghiệp câu lạc bộ
Sự nghiệp câu lạc bộ của Luković chứng kiến ông thi đấu cho nhiều đội bóng ở các giải đấu hàng đầu châu Âu, để lại dấu ấn đáng kể ở mỗi nơi ông đặt chân đến.
2.2.1. Sao Đỏ Beograd (lần 1)
Sau khi gia nhập Sao Đỏ Beograd vào năm 2002, Luković đã nhanh chóng hòa nhập và trở thành một phần quan trọng của đội bóng. Trong mùa giải 2001-2002, ông có 6 lần ra sân. Mùa giải 2002-2003, ông ra sân 6 lần ở giải vô địch quốc gia và 1 lần ở cấp châu lục. Ông thi đấu nổi bật hơn vào các mùa giải sau đó, với 25 lần ra sân ở giải quốc gia và 5 lần ở cấp châu lục trong mùa 2004-2005. Mùa giải 2005-2006 là một trong những mùa giải thành công nhất của ông với Sao Đỏ, khi ông ra sân 27 lần ở giải quốc gia, ghi 3 bàn, và 8 lần ở cấp châu lục. Tổng cộng, trong giai đoạn đầu tiên này, ông có 64 lần ra sân và ghi 3 bàn thắng. Cùng với Sao Đỏ Beograd, ông đã giành chức vô địch Serbian SuperLiga mùa 2005-2006 và Cúp Serbia các mùa 2001-2002 và 2005-2006.
2.2.2. Udinese và Ascoli
Vào giữa năm 2006, sau khi ký hợp đồng sơ bộ với Udinese, Luković được cho mượn từ Sao Đỏ Beograd đến Ascoli. Động thái này nhằm giúp Udinese "mượn" suất đăng ký cầu thủ ngoài Liên minh Châu Âu của Ascoli. Trong thời gian ở Ascoli (mùa giải 2006-2007), ông đã ra sân 10 lần ở giải đấu và 2 lần ở cúp quốc gia.
Vào tháng 1 năm 2007, ông chính thức được "cho mượn" từ Ascoli sang Udinese. Trận đấu đầu tiên của ông tại Serie A cho Udinese diễn ra vào ngày 27 tháng 1 năm 2007, gặp Torino. Đến giữa năm 2007, Udinese đã ký hợp đồng mua đứt ông từ Sao Đỏ Beograd. Tại Udinese, Luković tiếp tục thể hiện sự ổn định. Mùa giải 2006-2007, ông có 5 lần ra sân. Các mùa tiếp theo, ông ra sân 32 lần (2007-2008), 27 lần (2008-2009, với 7 lần ở cấp châu lục) và 33 lần (2009-2010). Tổng cộng, ông đã có 97 lần ra sân và không ghi bàn nào trong màu áo Udinese.
2.2.3. Zenit Saint Petersburg
Vào ngày 29 tháng 7 năm 2010, Luković chính thức ký hợp đồng 4 năm với Zenit Saint Petersburg của Nga, với mức phí không được tiết lộ. Ban đầu, ông là một cầu thủ thường xuyên đá chính cho đội, nhưng sau đó thời gian thi đấu của ông giảm dần với sự xuất hiện của Domenico Criscito ở vị trí hậu vệ trái.
Trong thời gian ở Zenit, ông đã có những đóng góp đáng kể. Mùa giải 2010, ông ra sân 11 lần ở giải quốc gia, 2 lần ở cúp quốc gia và 9 lần ở cấp châu lục. Mùa 2011-2012, ông có 19 lần ra sân, ghi 1 bàn và ra sân 1 lần ở cúp quốc gia. Mùa 2012-2013, ông ra sân 9 lần, 2 lần ở cúp quốc gia và 1 lần ở cấp châu lục. Mùa 2013-2014, ông chỉ có 1 lần ra sân ở giải quốc gia và 1 lần ở cấp châu lục. Trong thời gian này, ông cũng có giai đoạn thi đấu cho Zenit-2 (đội dự bị của Zenit), với 28 lần ra sân và ghi 2 bàn từ năm 2012 đến 2014. Tổng cộng, ông đã ra sân 40 lần và ghi 1 bàn cho đội một Zenit. Cùng với Zenit Saint Petersburg, ông đã giành chức vô địch Russian Premier League các mùa 2010 và 2011-2012, cùng với Russian Super Cup năm 2011.
2.2.4. Sao Đỏ Beograd (lần 2)
Sau nhiều kỳ chuyển nhượng có tin đồn về việc trở lại câu lạc bộ cũ, vào ngày 29 tháng 12 năm 2014, Luković chính thức ký hợp đồng 2,5 năm với Sao Đỏ Beograd. Tuy nhiên, vào ngày 6 tháng 2 năm 2015, trong một trận đấu giao hữu với FC Rubin Kazan, Luković đã gặp phải một chấn thương nghiêm trọng khiến ông phải nghỉ thi đấu cho đến mùa hè năm 2015.
Vào ngày 23 tháng 8 năm 2015, Luković cuối cùng đã có lần ra sân đầu tiên cho Sao Đỏ kể từ khi bình phục chấn thương, và ông đã nhận được sự cổ vũ nhiệt liệt từ toàn bộ khán đài khi vào sân thay Savo Pavićević. Trong giai đoạn thứ hai này, ông đã thể hiện vai trò quan trọng của một cầu thủ kỳ cựu. Mùa giải 2014-2015, ông không có lần ra sân nào do chấn thương. Mùa 2015-2016, ông ra sân 28 lần, ghi 1 bàn ở giải quốc gia và 2 lần ở cúp quốc gia. Mùa 2016-2017, ông thi đấu ấn tượng với 28 lần ra sân, ghi 5 bàn ở giải quốc gia, 4 lần ở cúp quốc gia và 1 lần ở cấp châu lục. Tổng cộng, ông có 56 lần ra sân và ghi 6 bàn thắng trong giai đoạn thứ hai này. Cùng với Sao Đỏ Beograd, ông đã giành thêm một chức vô địch Serbian SuperLiga mùa 2015-2016. Sau khi kết thúc hợp đồng với câu lạc bộ vào mùa hè năm 2017, Luković rời đội với tư cách là cầu thủ tự do.
2.3. Sự nghiệp quốc tế
Sự nghiệp quốc tế của Aleksandar Luković bắt đầu từ năm 2005 và chứng kiến ông tham gia một kỳ Giải vô địch bóng đá thế giới.
2.3.1. Ra mắt đội tuyển quốc gia và tham dự World Cup
Luković có trận ra mắt quốc tế vào ngày 15 tháng 8 năm 2005, trong trận đấu với Ba Lan, khi đó ông còn khoác áo Serbia và Montenegro. Ông đóng vai trò quan trọng trong chiến dịch vòng loại World Cup 2010, thường xuyên đá cặp với Nemanja Vidić ở vị trí trung vệ, trong khi Aleksandar Kolarov được ưu tiên ở vị trí hậu vệ trái.
Vào tháng 6 năm 2010, ông được chọn vào đội hình của Serbia tham dự Giải vô địch bóng đá thế giới 2010 tại Nam Phi. Ông đã ra sân trong các trận đấu vòng bảng gặp Ghana và Úc. Đáng chú ý, ông đã bị truất quyền thi đấu trong trận mở màn của Serbia gặp Ghana vào ngày 13 tháng 6 năm 2010.
2.3.2. Quyết định giã từ đội tuyển quốc gia
Vào tháng 3 năm 2011, chỉ hai tuần trước một trận đấu vòng loại Euro 2012 quan trọng gặp Bắc Ireland, Luković đã gây bất ngờ khi quyết định giã từ sự nghiệp thi đấu quốc tế ở tuổi 28, với lý do muốn tập trung hoàn toàn vào câu lạc bộ Zenit của mình. Đồng thời với quyết định này, đồng đội của ông là Danko Lazović cũng đưa ra thông báo tương tự. Mặc dù có thông tin cho rằng ông đã trở lại đội tuyển dưới thời huấn luyện viên Siniša Mihajlović, ông đã có tổng cộng 28 lần ra sân cho đội tuyển quốc gia nhưng không ghi được bàn thắng nào.
3. Sự nghiệp quản lý
Sau khi giải nghệ cầu thủ vào tháng 7 năm 2017, Aleksandar Luković đã chuyển sang sự nghiệp huấn luyện.
Ông bắt đầu vai trò quản lý với đội tuyển U-16 quốc gia Serbia từ ngày 7 tháng 7 năm 2021 đến ngày 30 tháng 6 năm 2022. Trong giai đoạn này, đội U-16 Serbia dưới sự dẫn dắt của ông đã thi đấu 8 trận, thắng 7, hòa 1 và không thua trận nào.
Từ ngày 7 tháng 7 năm 2022, Luković tiếp quản vị trí huấn luyện viên trưởng của đội tuyển U-17 quốc gia Serbia. Tính đến ngày 7 tháng 3 năm 2024, đội U-17 đã thi đấu 14 trận dưới sự chỉ đạo của ông, với 9 trận thắng, 1 trận hòa và 4 trận thua.
Tổng cộng trong sự nghiệp huấn luyện của mình (tính đến ngày 7 tháng 3 năm 2024), Luković đã dẫn dắt các đội trẻ Serbia trong 22 trận, đạt được 16 trận thắng, 2 trận hòa và 4 trận thua.
4. Thống kê sự nghiệp
4.1. Thống kê câu lạc bộ
| Câu lạc bộ | Mùa giải | Giải Vô địch Quốc gia | Cúp Quốc gia | Cấp châu lục | Khác | Tổng cộng | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Số trận | Bàn thắng | Số trận | Bàn thắng | Số trận | Bàn thắng | Số trận | Bàn thắng | Số trận | Bàn thắng | ||||
| Sloga Kraljevo | 1998-99 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | ||||
| 1999-00 | 12 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 11 | 1 | |||||
| 2000-01 | 14 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 14 | 1 | |||||
| 2001-02 | 15 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 15 | 3 | |||||
| Tổng cộng | 49 | 5 | 0 | 0 | 0 | 0 | 49 | 5 | |||||
| Sao Đỏ Beograd | 2001-02 | 6 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 6 | 0 | ||||
| 2002-03 | 6 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 7 | 0 | |||||
| 2004-05 | 25 | 0 | 5 | 0 | 0 | 0 | 30 | 0 | |||||
| 2005-06 | 27 | 3 | 8 | 0 | 0 | 0 | 35 | 3 | |||||
| Tổng cộng | 64 | 3 | 14 | 0 | 0 | 0 | 78 | 3 | |||||
| Jedinstvo Ub (cho mượn) | 2003-04 | 23 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 23 | 2 | ||||
| Ascoli | 2006-07 | 10 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 12 | 0 | ||
| Udinese | 2006-07 | 5 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 | 0 | ||
| 2007-08 | 32 | 0 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 36 | 0 | |||
| 2008-09 | 27 | 0 | 1 | 0 | 7 | 0 | 0 | 0 | 35 | 0 | |||
| 2009-10 | 33 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 35 | 0 | |||
| Tổng cộng | 97 | 0 | 7 | 0 | 7 | 0 | 0 | 0 | 111 | 0 | |||
| Zenit Saint Petersburg | 2010 | 11 | 0 | 2 | 0 | 9 | 0 | 0 | 0 | 22 | 0 | ||
| 2011-12 | 19 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 21 | 1 | |||
| 2012-13 | 9 | 0 | 2 | 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | 13 | 0 | |||
| 2013-14 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | 3 | 0 | |||
| Tổng cộng | 40 | 1 | 5 | 0 | 11 | 0 | 3 | 0 | 59 | 1 | |||
| Sao Đỏ Beograd | 2014-15 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
| 2015-16 | 28 | 1 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 30 | 1 | |||
| 2016-17 | 28 | 5 | 4 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 33 | 7 | |||
| Tổng cộng | 56 | 6 | 6 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 63 | 8 | |||
| Tổng cộng sự nghiệp | 360 | 17 | 20 | 2 | 33 | 0 | 3 | 0 | 422 | 20 | |||
4.2. Thống kê đội tuyển quốc gia
| Đội tuyển quốc gia | Năm | Số trận | Bàn thắng |
|---|---|---|---|
| Serbia | 2005 | 5 | 0 |
| 2006 | 3 | 0 | |
| 2007 | 0 | 0 | |
| 2008 | 3 | 0 | |
| 2009 | 7 | 0 | |
| 2010 | 9 | 0 | |
| 2011 | 0 | 0 | |
| 2012 | 1 | 0 | |
| Tổng cộng | 28 | 0 | |
5. Danh hiệu
Trong suốt sự nghiệp thi đấu của mình, Aleksandar Luković đã giành được nhiều danh hiệu lớn cùng với các câu lạc bộ mà ông khoác áo, và cũng nhận được một số giải thưởng cá nhân.
Sao Đỏ Beograd
- Giải bóng đá Vô địch Quốc gia Serbia và Montenegro: 2005-06
- Giải bóng đá Vô địch Quốc gia Serbia: 2015-16
- Cúp bóng đá Nam Tư: 2001-02
- Cúp bóng đá Serbia và Montenegro: 2005-06
Zenit Saint Petersburg
- Giải bóng đá Ngoại hạng Nga: 2010, 2011-12
- Siêu cúp Nga: 2011
Cá nhân
- Đội hình tiêu biểu Giải Vô địch Quốc gia Serbia: 2015-16
6. Giã từ sự nghiệp
Sau khi kết thúc hợp đồng với Sao Đỏ Beograd vào mùa hè năm 2017, Aleksandar Luković trở thành cầu thủ tự do. Vào ngày 27 tháng 7 cùng năm, ông chính thức tuyên bố giải nghệ khỏi sự nghiệp thi đấu bóng đá chuyên nghiệp. Quyết định này đánh dấu sự kết thúc của một hành trình kéo dài gần hai thập kỷ trên sân cỏ, nơi ông đã để lại nhiều dấu ấn ở cả cấp độ câu lạc bộ và đội tuyển quốc gia.