1. Tiểu sử
Ken Akamatsu có một cuộc đời đa dạng từ thời thơ ấu với nhiều lần chuyển nhà đến quá trình hình thành sự nghiệp ban đầu trong ngành công nghiệp manga, thể hiện sự nỗ lực và đam mê của ông.
1.1. Thời thơ ấu và giáo dục
Ken Akamatsu sinh ngày 5 tháng 7 năm 1968 tại Nagoya, tỉnh Aichi, Nhật Bản. Cha ông là một quan chức của Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, do đó gia đình ông thường xuyên phải chuyển nhà. Ông đã sống ở nhiều nơi như Yamagata, phường Kita của Tokyo, Kumamoto, Higashikurume, và Kawasaki.
Ông theo học Trường Trung học Kaijo tư thục tại Shinjuku, Tokyo, và sau đó tốt nghiệp Đại học Chuo với bằng Cử nhân chuyên ngành Văn học Nhật Bản. Mặc dù không thành công trong việc thi vào Đại học Tokyo, ông đã chuyển hướng sang nghiên cứu về làm phim. Trong thời gian học trung học, ông là trưởng câu lạc bộ máy tính và vào năm 1985, ông đã tự phát triển một trò chơi nhập vai hành động có tên PALADIN cho hệ máy PC-8801, được phát hành bởi Bothtec. Khi còn là sinh viên đại học, ông tích cực tham gia các câu lạc bộ nghiên cứu hoạt hình, nghiên cứu manga và nghiên cứu điện ảnh. Ông cũng là một tác giả doujinshi năng động và đã bán các tác phẩm của mình tại Comiket dưới bút danh 水野 亜和Mizuno AwaJapanese (nghĩa là "kẻ ăn xin đầy hy vọng và ước mơ"). Ông cho biết bộ anime và manga Thủy thủ Mặt Trăng là tác phẩm đầu tiên giới thiệu ông đến thế giới anime và manga.
1.2. Khởi đầu sự nghiệp họa sĩ manga
Năm 1993, Akamatsu Ken chính thức ra mắt chuyên nghiệp khi đoạt giải thưởng Tân binh của Tạp chí Shōnen lần thứ 50 với tác phẩm đầu tay Hito Natsu no Kids Game, được xuất bản trên tạp chí Magazine Fresh của Kodansha. Thành công ban đầu này đã mở ra cánh cửa cho sự nghiệp sáng tác manga của ông.
Năm tiếp theo, ông bắt đầu đăng dài kỳ bộ manga A.I. Love You (1994-1997) trên tạp chí Weekly Shōnen Magazine của cùng nhà xuất bản. Đây là bước đệm quan trọng giúp ông xây dựng tên tuổi và chuẩn bị cho những thành công lớn hơn sau này.
2. Sự nghiệp Manga
Sự nghiệp manga của Ken Akamatsu được đánh dấu bằng những tác phẩm nổi tiếng toàn cầu, gặt hái nhiều giải thưởng và thành công thương mại vượt trội, khẳng định vị thế của ông trong ngành.
2.1. Các tác phẩm chính và sự nổi tiếng
Bộ manga Love Hina, được đăng dài kỳ trên tạp chí Weekly Shōnen Magazine từ năm 1998 đến 2001, đã củng cố danh tiếng của Akamatsu Ken và đưa ông trở thành một trong những họa sĩ manga nổi tiếng nhất Nhật Bản. Tác phẩm này đã giúp ông giành được Giải thưởng Manga Kodansha lần thứ 25 ở hạng mục shōnen manga vào năm 2001. Love Hina đặc biệt nổi tiếng ở phương Tây, nơi độc giả yêu thích sự "dễ thương" và những nét văn hóa Nhật Bản được thể hiện đậm nét trong tác phẩm. Bản thân Akamatsu cũng bày tỏ sự ngạc nhiên trước sự đón nhận nồng nhiệt từ độc giả quốc tế.
Tác phẩm tiếp theo của ông, Negima! Magister Negi Magi, được đăng dài kỳ từ năm 2003 đến 2012, cũng trên Weekly Shōnen Magazine. Đây là bộ manga dài nhất của ông và cũng đạt được thành công lớn, được chuyển thể thành anime và cả phim truyền hình người đóng.
Bộ manga dài kỳ gần đây nhất của Akamatsu là UQ Holder!, một phần tiếp theo của Negima!, ra mắt trên Weekly Shōnen Magazine vào năm 2013 trước khi chuyển sang Bessatsu Shōnen Magazine và kết thúc vào năm 2022. Các tập của UQ Holder! là những tác phẩm đầu tiên mang "Doujin Mark", một dấu hiệu cho phép rõ ràng của tác giả về việc sử dụng tác phẩm làm nguồn cho các tác phẩm phái sinh do người hâm mộ tạo ra, một sáng kiến xuất bản do chính Akamatsu dẫn đầu.
Các tác phẩm của Akamatsu Ken, đặc biệt là Love Hina, Negima! Magister Negi Magi, và UQ Holder!, đã được chuyển thể thành các loạt phim anime. Riêng Negima! còn được chuyển thể thành loạt phim truyền hình người đóng.
2.2. Giải thưởng và thành tích bán hàng
Ken Akamatsu đã nhận được nhiều giải thưởng quan trọng trong sự nghiệp của mình, nổi bật là Giải thưởng Manga Kodansha lần thứ 25 vào năm 2001 cho bộ manga Love Hina ở hạng mục shōnen manga.
Tính đến năm 2022, các bộ manga của Akamatsu đã đạt tổng doanh số lưu hành tích lũy trên 50 triệu bản trên toàn thế giới, chứng tỏ thành công thương mại vượt trội và tầm ảnh hưởng rộng lớn của ông trong ngành công nghiệp manga.
3. Hoạt động Kinh doanh và Bản quyền
Ngoài vai trò là một họa sĩ manga, Ken Akamatsu còn là một doanh nhân và nhà hoạt động bản quyền năng nổ, góp phần định hình cách thức phân phối và bảo vệ quyền sáng tạo trong kỷ nguyên số.
3.1. Thành lập J-Comi và hoạt động phân phối số
Năm 2010, Akamatsu Ken đã khởi động một phiên bản thử nghiệm của J-Comi (nay là Manga Library Z), một trang web tải manga miễn phí dành cho các tựa sách đã ngừng xuất bản. Mục tiêu của ông là tạo ra một "thư viện manga đã ngừng xuất bản" để đảm bảo rằng các họa sĩ vẫn có thể kiếm lợi nhuận ngay cả khi tác phẩm của họ được mua bán trên thị trường đồ cũ hoặc bị phân phối trái phép qua các phần mềm chia sẻ tệp và scanlation. Là bản phát hành đầu tiên, ông đã đăng tải toàn bộ 14 tập của Love Hina với sáu trang quảng cáo và không có quản lý quyền kỹ thuật số (DRM) trong một tháng. Trang web này đã thu hút 1,7 triệu lượt tải xuống chỉ trong một tuần.
Sau giai đoạn thử nghiệm, các nhà xuất bản manga lớn như Kodansha và Shueisha đã bắt đầu hợp tác với trang web, và J-Comi chính thức ra mắt vào năm 2011. Trang web này trở nên nổi tiếng hơn vào cuối năm đó khi đăng tải bộ manga Oku-sama wa Shōgakusei (Vợ tôi là học sinh tiểu học) của Seiji Matsuyama, một tác phẩm mà Phó Thống đốc Tokyo Naoki Inose đã dẫn chứng như một ví dụ về tác phẩm nên bị hạn chế bán bản vật lý theo Quy định Phát triển Lành mạnh Thanh thiếu niên của Tokyo mới được sửa đổi.
3.2. Bảo vệ bản quyền và hỗ trợ sáng tạo phái sinh

Akamatsu Ken là một người ủng hộ mạnh mẽ việc bảo vệ bản quyền và thúc đẩy việc sử dụng các tác phẩm cho mục đích sáng tạo phái sinh. Ông đã đưa ra khái niệm "Doujin Mark" vào năm 2013, một giấy phép mới do Commonsphere công bố, cho phép tác giả thể hiện ý định cho phép tạo doujinshi phái sinh và phân phối chúng tại các sự kiện doujinshi, dù có trả phí hay không. Sáng kiến này nhằm mục đích ngăn chặn các vụ kiện phát sinh từ cáo buộc của bên thứ ba trong trường hợp Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) có thể dẫn đến việc phi hình sự hóa vi phạm bản quyền không cần khiếu nại, nơi mà chủ sở hữu quyền có thể muốn bỏ qua. Tác phẩm UQ Holder! của ông là bộ manga đầu tiên sử dụng Doujin Mark.
Ông cũng đã tích cực chống lại nạn vi phạm bản quyền. Vào tháng 12 năm 2021, ông đã đệ đơn kiện hai công ty quảng cáo đã trả tiền quảng cáo cho trang web manga lậu "Manga-Mura", cáo buộc họ tiếp tay cho hành vi vi phạm bản quyền. Tòa án quận Tokyo đã chấp thuận yêu cầu của Akamatsu, ra phán quyết buộc các công ty này phải bồi thường 11.00 M JPY. Phán quyết này đã được Tòa án Tối cao Sở hữu Trí tuệ giữ nguyên vào tháng 6 năm 2022, bác bỏ kháng cáo của các công ty quảng cáo.
4. Hoạt động Chính trị
Quá trình chuyển đổi của Ken Akamatsu từ một họa sĩ manga sang một chính trị gia là một cột mốc quan trọng, đánh dấu sự dấn thân của ông vào việc bảo vệ quyền tự do biểu đạt và văn hóa Nhật Bản trên một cương vị mới.
4.1. Bước vào chính trường và tranh cử
Tháng 12 năm 2021, Akamatsu Ken tuyên bố ý định tranh cử vào Tham Nghị viện Nhật Bản, thượng viện của Quốc hội Nhật Bản, trong cuộc bầu cử năm 2022, dưới ngọn cờ của Đảng Dân chủ Tự do. Ông cho biết mục tiêu chính của mình là bảo vệ quyền tự do biểu đạt sáng tạo. Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông đã chỉ trích "áp lực bên ngoài" (cả trong và ngoài nước) nhằm điều chỉnh "quyền tự do biểu đạt của Nhật Bản, đặc biệt là đối với manga, anime và trò chơi", đồng thời nhấn mạnh rằng những quy định như vậy cần được "tiếp cận một cách hợp lý".

Vào ngày 10 tháng 7 năm 2022, Akamatsu đã giành được một ghế trong cuộc bầu cử sau khi vận động tranh cử trực tiếp tại tất cả 47 tỉnh thành của Nhật Bản. Ông đã trở thành họa sĩ manga đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản đắc cử vào Quốc hội. Ông nhận được 528.053 phiếu bầu, đứng đầu trong số tất cả các ứng cử viên trong khối đại diện tỷ lệ quốc gia. Sau khi đắc cử, Akamatsu đã không tham gia bất kỳ phe phái nào trong Đảng Dân chủ Tự do, khẳng định cam kết mạnh mẽ của mình đối với tự do biểu đạt và từ chối nhận các khoản đóng góp tài chính.
4.2. Hoạt động với tư cách Nghị sĩ Quốc hội
Với tư cách là một Nghị sĩ Quốc hội, Ken Akamatsu đã tích cực thúc đẩy các sáng kiến liên quan đến quyền tự do sáng tạo và bảo tồn văn hóa. Một trong những sáng kiến ban đầu của ông là thành lập một lực lượng đặc nhiệm về khuôn khổ pháp lý được đề xuất để bảo tồn các trò chơi điện tử Nhật Bản trong quá khứ và hiện tại ở trạng thái có thể chơi được.
Ông cũng đã theo đuổi "ngoại giao manga", khẳng định rằng việc tận dụng sở hữu trí tuệ là con đường dẫn đến thành công của Nhật Bản. Trong các cuộc gặp với các quan chức nước ngoài, ông thường tặng những bức chân dung tự vẽ, một phần trong nỗ lực "ngoại giao manga" của mình. Ông cũng đã tham gia các cuộc họp tại Quốc hội để tư vấn cho các nhà lập pháp về tương lai của manga, khẳng định rằng "so với các quốc gia khác, thế mạnh của Nhật Bản là sự tự do sáng tạo" và cần tránh "tình huống các tác phẩm của Nhật Bản bị điều chỉnh bởi các tiêu chuẩn nước ngoài."
Akamatsu Ken cũng là một nhà vận động hành lang tích cực chống lại các nỗ lực mở rộng kiểm duyệt và luật bản quyền. Ông đã cảnh báo rằng những thay đổi được đề xuất đối với luật bản quyền theo Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) có thể "phá hủy" cảnh doujin phái sinh của Nhật Bản. Năm 2013, với tư cách là phát ngôn viên của Hiệp hội Họa sĩ Hoạt hình Nhật Bản (JCA), ông đã cùng các nhà sáng tạo khác phản đối sửa đổi luật khiêu dâm trẻ em của Đảng Dân chủ Tự do và các đối tác, trong đó định nghĩa bao gồm cả các mô tả hoàn toàn hư cấu như manga lolicon. Akamatsu đã đến thăm Quốc hội và trụ sở LDP để bày tỏ lo ngại, và dự luật cuối cùng đã được thông qua vào năm 2014 mà không cấm anime và manga rõ ràng. Ông được bổ nhiệm làm giám đốc điều hành của JCA vào năm 2018. Ông cũng là cố vấn cấp cao của "Hiệp hội Bảo vệ Tự do Biểu đạt", tiếp tục các hoạt động chống lại kiểm duyệt biểu đạt.
4.3. Chức vụ chính phủ và chính sách
Vào ngày 13 tháng 11 năm 2024, Ken Akamatsu được bổ nhiệm làm Phó Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản và Phó Bộ trưởng Bộ Phục hồi, trong khuôn khổ Nội các Ishiba thứ hai.
Trong vai trò chính trị, ông đã đưa ra nhiều quan điểm chính sách:
- Hiến pháp:** Ông ủng hộ việc sửa đổi Hiến pháp Nhật Bản, đặc biệt là việc ghi rõ sự tồn tại của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản trong Điều 9 Hiến pháp Nhật Bản. Ông giữ quan điểm trung lập về việc thiết lập điều khoản khẩn cấp quốc gia.
- Ngoại giao và An ninh:** Ông ủng hộ việc Nhật Bản sở hữu khả năng tấn công căn cứ địch và việc di dời Căn cứ Không quân Futenma đến Henoko. Ông cho rằng các biện pháp trừng phạt đối với Nga là phù hợp và Nhật Bản nên tăng cường chi tiêu quốc phòng "ở một mức độ nhất định". Về quan hệ Nhật Bản - Hàn Quốc, ông tin rằng cả hai bên nên "nhượng bộ lẫn nhau" để cải thiện quan hệ.
- Giới tính:** Ông ủng hộ việc áp dụng hệ thống cho phép các cặp vợ chồng lựa chọn họ riêng và hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới. Tuy nhiên, ông phản đối việc áp dụng hệ thống quốc gia hạn ngạch.
- Khác:** Ông đánh giá cao Abenomics nhưng cho rằng cần có sự điều chỉnh. Ông cũng ủng hộ việc giảm sự phụ thuộc vào năng lượng hạt nhân và hạ thấp độ tuổi đủ điều kiện để ứng cử vào Quốc hội. Ông phản đối hệ thống hóa đơn và ủng hộ việc tăng cường hỗ trợ cho người làm nghề tự do.
5. Đời tư
Ken Akamatsu đã kết hôn với Akamatsu Kanon, một cosplayer chuyên nghiệp và cựu thần tượng Nhật Bản. Hai người có hai con gái. Ông là người có nhóm máu B. Em trai ông, Akamatsu Satoshi, là một lập trình viên âm nhạc tại Square (nay là Square Enix), từng làm việc cho các trò chơi như Final Fantasy X và Kingdom Hearts.
Akamatsu từng chủ trì một vòng tròn doujin tên là "Level-X" cho đến khi công việc chuyên nghiệp của ông trở nên quá bận bận. Ông luôn hoan nghênh các tác phẩm phái sinh từ manga của mình, kể cả những tác phẩm dành cho người lớn. Ông cũng có mối quan hệ thân thiết với các họa sĩ manga khác như Oh! great và Hata Kenjirō, từng hợp tác trong các dự án và minh họa chung.
Một trong những con gái của ông đã trải qua hơn bốn năm không đến trường, và việc chứng kiến con gái mình được các tác phẩm manga cứu vớt, cùng với kinh nghiệm là một phụ huynh có con không đến trường, đã ảnh hưởng đến quan điểm của ông về việc chống lại kiểm duyệt biểu đạt và hỗ trợ những người không đến trường trong vai trò chính trị gia.
6. Danh mục tác phẩm
Ken Akamatsu đã sáng tác nhiều bộ manga nổi tiếng và tham gia vào các dự án anime, trò chơi điện tử, để lại một di sản phong phú trong ngành công nghiệp sáng tạo.
6.1. Manga
- Hito Natsu no Kids Game (ひと夏のKIDSゲームJapanese, 1993; truyện ngắn, xuất bản trên Magazine Fresh của Kodansha)
- A.I. Love You (A・Iが止まらない!A・I ga TomaranaiJapanese, 1994-1997; đăng dài kỳ trên Weekly Shōnen Magazine của Kodansha)
- Itsudatte My Santa! (いつだってMyサンタ!Japanese, 1997; truyện ngắn, xuất bản trên Weekly Shōnen Magazine của Kodansha)
- Love Hina (ラブひなJapanese, 1998-2001; đăng dài kỳ trên Weekly Shōnen Magazine của Kodansha)
- Negima! Magister Negi Magi (魔法先生ネギま!Mahō Sensei NegimaJapanese, 2003-2012; đăng dài kỳ trên Weekly Shōnen Magazine của Kodansha)
- Ground Defense Force! Mao-chan (陸上防衛隊まおちゃんRikujō Bōeitai Mao-chanJapanese, 2003-2004; chỉ viết cốt truyện, đăng dài kỳ trên Magazine Special của Kodansha)
- Negiho (ネギほJapanese, 2010-2011; chỉ viết cốt truyện, đăng dài kỳ trên Bessatsu Shōnen Magazine của Kodansha)
- UQ Holder! (2013-2022; đăng dài kỳ trên Weekly Shōnen Magazine và sau đó là Bessatsu Shōnen Magazine)
6.2. Anime
- Ground Defense Force! Mao-chan (陸上防衛隊まおちゃんRikujō Bōeitai Mao-chanJapanese, 2002; ý tưởng gốc, sản xuất bởi Xebec)
- Love Hina (2000; cốt truyện; cũng lồng tiếng cho chính mình trong hai tập đặc biệt)
- Uta Kata (2005; họa sĩ minh họa phần kết thúc, tập 11)
- Itsudatte My Santa! (2005; cốt truyện)
- Hayate the Combat Butler! Heaven Is a Place on Earth (2011; cảm ơn đặc biệt)
- Kishuku Gakkō no Juliet (2018; hình ảnh kết thúc tập 10)
- Kakushigoto (2020; hỗ trợ tài liệu tập 3)
- 16bit Sensation ANOTHER LAYER (2023; hình ảnh kết thúc tập 1)
6.3. Trò chơi điện tử
- PALADIN (1985, Bothtec, phiên bản PC-8801)
7. Đánh giá và Tầm ảnh hưởng
Ken Akamatsu không chỉ là một họa sĩ manga tài năng mà còn là một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn đến ngành công nghiệp sáng tạo và quyền tự do biểu đạt tại Nhật Bản.
7.1. Đóng góp cho ngành công nghiệp manga
Ken Akamatsu đã có những đóng góp đáng kể trong việc định hình và phát triển ngành công nghiệp manga, đặc biệt là thông qua những đổi mới về phương thức kinh doanh và phân phối. Việc ông thành lập J-Comi (nay là Manga Library Z) để phân phối miễn phí các tác phẩm manga đã ngừng xuất bản là một bước đi tiên phong, giúp bảo tồn di sản truyện tranh và tạo ra một mô hình kinh doanh mới cho các tác giả. Sáng kiến này đã thu hút sự hợp tác từ các nhà xuất bản lớn như Kodansha và Shueisha, chứng minh tính khả thi và tầm quan trọng của việc phân phối kỹ thuật số.
Ngoài ra, việc ông phát triển và áp dụng "Doujin Mark" trong tác phẩm UQ Holder! đã tạo ra một khuôn khổ rõ ràng cho việc sử dụng các tác phẩm gốc trong sáng tạo phái sinh, giải quyết những lo ngại về bản quyền và thúc đẩy sự phát triển của văn hóa doujin tại Nhật Bản. Những nỗ lực pháp lý của ông trong việc chống lại các trang web manga lậu như "Manga-Mura" cũng đã thiết lập tiền lệ quan trọng, bảo vệ quyền lợi của các họa sĩ manga và toàn bộ ngành công nghiệp.
7.2. Bảo vệ quyền tự do ngôn luận
Akamatsu Ken là một người ủng hộ mạnh mẽ và kiên định cho việc bảo vệ quyền tự do biểu đạt trong các tác phẩm sáng tạo, đặc biệt là manga và anime. Ông đã công khai phản đối các nỗ lực của chính phủ nhằm mở rộng kiểm duyệt và luật bản quyền, cho rằng những hành động này có thể "phá hủy" cảnh sáng tạo của Nhật Bản.
Ông đã tích cực vận động hành lang chống lại các dự luật mà ông cho là đe dọa tự do sáng tạo, như những thay đổi được đề xuất đối với luật bản quyền theo Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) hay sửa đổi luật khiêu dâm trẻ em bao gồm cả các mô tả hư cấu. Akamatsu đã đến thăm Quốc hội Nhật Bản và các trụ sở đảng để bày tỏ quan điểm của mình, và những nỗ lực của ông đã góp phần vào việc dự luật cuối cùng được thông qua mà không cấm anime và manga rõ ràng. Ông được bổ nhiệm làm giám đốc điều hành của JCA vào năm 2018. Ông cũng là cố vấn cấp cao của "Hiệp hội Bảo vệ Tự do Biểu đạt", tiếp tục các hoạt động chống lại kiểm duyệt biểu đạt.
7.3. Tầm ảnh hưởng văn hóa và "Ngoại giao Manga"
Với tư cách là một họa sĩ manga nổi tiếng và sau này là một chính trị gia, Ken Akamatsu đã tạo ra tầm ảnh hưởng văn hóa rộng lớn. Các tác phẩm của ông như Love Hina và Negima! Magister Negi Magi đã trở thành những biểu tượng của văn hóa đại chúng Nhật Bản và được đón nhận nồng nhiệt trên toàn thế giới.
Sau khi đắc cử vào Quốc hội, Akamatsu đã tích cực theo đuổi chính sách "ngoại giao manga", sử dụng manga và anime như một công cụ để quảng bá văn hóa Nhật Bản ra thế giới. Ông tin rằng "manga, anime không có biên giới" và việc tận dụng sở hữu trí tuệ là con đường dẫn đến thành công của Nhật Bản. Ông đã đến thăm các bảo tàng, phòng trưng bày nghệ thuật và các trung tâm văn hóa ở nước ngoài như một phần của các hoạt động "ngoại giao manga" của mình, đồng thời tặng những bức chân dung tự vẽ cho các quan chức nước ngoài. Những nỗ lực này không chỉ nâng cao vị thế của manga và anime trên trường quốc tế mà còn củng cố vai trò của Nhật Bản như một cường quốc văn hóa toàn cầu.
8. Liên kết ngoài
- [http://www.ailove.net/ Trang web cá nhân của Akamatsu Ken (AI Love Network)]
- [http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/people.php?id=378 Hồ sơ Akamatsu Ken trên Anime News Network]
- [http://kanon00.com/ Trang web chính thức của Akamatsu Kanon]
- [http://kena.2ya.com/ Diễn đàn người hâm mộ Akamatsu Ken]