1. Cuộc đời và bối cảnh
Yoshishige Ashihara sinh ra và lớn lên tại tỉnh Kagawa, trải qua quá trình học vấn kỹ thuật và khởi đầu sự nghiệp trong ngành đường sắt trước khi chuyển sang lĩnh vực điện lực, đặt nền móng cho vai trò lãnh đạo sau này của ông tại Công ty Điện lực Kansai.
1.1. Sinh ra và thời thơ ấu
Ông Yoshishige Ashihara sinh ngày 4 tháng 3 năm 1901 tại Takamatsu, tỉnh Kagawa, Nhật Bản. Ông có một người con trai thứ tư là Yoshinori Ashihara.
1.2. Học vấn
Ông Ashihara theo học tại Trường Trung học Takamatsu và sau đó là Trường Cao đẳng Đệ Lục (hệ thống cũ). Vào tháng 3 năm 1924, ông tốt nghiệp ngành Kỹ thuật Điện tại Khoa Kỹ thuật của Đại học Đế quốc Kyoto (nay là Đại học Kyoto).
1.3. Sự nghiệp ban đầu
Sau khi tốt nghiệp đại học, ông Ashihara gia nhập Hankyu Express Railway (nay là Tập đoàn Hankyu Hanshin) vào năm 1924. Đến năm 1942, do chính sách kiểm soát phân phối điện, ông được chuyển sang làm việc tại Kansai Haiden (Công ty Phân phối Điện Kansai), nơi ông đảm nhiệm vị trí Trưởng phòng Điện vụ thuộc Ban Kỹ thuật. Năm 1946, ông được bổ nhiệm làm Giám đốc điều hành của công ty, và đến năm 1950, ông trở thành Phó Chủ tịch.
2. Sự nghiệp tại Kansai Electric Power
Ông Yoshishige Ashihara đã đóng vai trò then chốt trong việc định hình và phát triển Công ty Điện lực Kansai, từ việc dẫn dắt công ty vượt qua giai đoạn tái cấu trúc, đưa vào áp dụng công nghệ điện hạt nhân tiên tiến, cho đến việc đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong các tổ chức kinh tế và chính phủ.
2.1. Lãnh đạo và sự phát triển của công ty
Năm 1951, với sự tái tổ chức của ngành điện lực, ông Yoshishige Ashihara được bổ nhiệm làm Giám đốc điều hành của Công ty Điện lực Kansai. Đến năm 1959, ông kế nhiệm Shiro Otagaki trở thành Chủ tịch công ty. Dưới sự lãnh đạo của ông, Kansai Electric Power đã đẩy mạnh phát triển các nguồn điện, bao gồm cả dự án phát triển Sông Kurobe. Ông được biết đến rộng rãi là "Người phục hưng Kansai Electric Power" và một "Người khổng lồ của giới kinh doanh Kansai" nhờ tầm ảnh hưởng sâu rộng của mình trong cộng đồng doanh nghiệp khu vực.
2.2. Chính sách năng lượng và đổi mới công nghệ
Ông là người tiên phong trong việc sớm giới thiệu điện hạt nhân tại Nhật Bản. Khi các vấn đề về ô nhiễm và phá hủy môi trường tự nhiên bắt đầu gây khó khăn cho việc xây dựng nhà máy điện tại các cộng đồng địa phương, ông đã vận động các giới tài chính và chính trị trung ương để hỗ trợ tăng cường các chính sách thúc đẩy địa điểm nhà máy điện của chính phủ. Ông cũng nỗ lực thiết lập sự đồng thuận quốc gia về phát triển năng lượng hạt nhân. Ngoài ra, ông còn thúc đẩy phát triển và áp dụng các công nghệ đổi mới rộng rãi từ sản xuất đến phân phối điện, đồng thời hiện đại hóa và nâng cao hiệu quả toàn bộ hoạt động quản lý thông qua việc đẩy mạnh tin học hóa trong vận hành thiết bị và quản lý doanh nghiệp.
2.3. Chức vụ công và hoạt động đối ngoại
Bên cạnh vai trò lãnh đạo tại Kansai Electric Power, ông Ashihara còn đảm nhiệm nhiều chức vụ công quan trọng. Ông là thành viên của Ủy ban Thẩm định Hệ thống Tài chính và Ủy ban Khoa học và Công nghệ. Ông cũng giữ chức Phó Chủ tịch Hiệp hội Triển lãm Quốc tế Nhật Bản (Expo '70). Trong giới kinh doanh, ông là Giám đốc đại diện của Hiệp hội Kinh tế Kansai Doyukai, Chủ tịch Liên đoàn Kinh tế Kansai, Chủ tịch Hiệp hội Điện lực Nhật Bản, và Chủ tịch Tổ chức Quảng cáo Công cộng (nay là AC Japan). Ngoài ra, ông còn là giám đốc độc lập cho các công ty lớn như Hankyu Electric Railway, Nippon Life Insurance, Osaka Gas, và cố vấn cho Báo Mainichi.
3. Ảnh hưởng, tư tưởng và các tranh cãi
Ông Yoshishige Ashihara là một nhân vật có ảnh hưởng lớn trong giới chính trị và kinh doanh Nhật Bản, nhưng đồng thời cũng là trung tâm của nhiều tranh cãi liên quan đến các hoạt động vận động hành lang và phong cách quản lý độc đoán của mình.
3.1. Vận động hành lang chính trị và hỗ trợ tài chính
Vào tháng 7 năm 2014, Naito Chimori, cựu Phó Chủ tịch Công ty Điện lực Kansai và từng là thư ký của ông Ashihara, đã tiết lộ với Asahi Shimbun về các hoạt động vận động hành lang chính trị của ông Ashihara. Theo lời khai của ông Naito, ông Ashihara và Công ty Điện lực Kansai đã "quyên góp" hàng năm khoảng 20.00 M JPY tiền mặt cho bảy cựu Thủ tướng Nhật Bản bao gồm Tanaka Kakuei, Miki Takeo, Fukuda Takeo, Ohira Masayoshi, Suzuki Zenko, Nakasone Yasuhiro và Takeshita Noboru. Tổng cộng, hàng trăm triệu Yên Nhật đã được phân phát trong giới chính trị. Nguồn tiền này được cho là lấy từ phí điện mà Công ty Điện lực Kansai thu được từ người dân. Ông Naito cho biết mục đích của các khoản quyên góp này là để thúc đẩy chính sách năng lượng hạt nhân và hỗ trợ sự phát triển của công ty. Tuy nhiên, Công ty Điện lực Kansai đã phủ nhận thông tin này, cho rằng họ "không biết gì về sự việc".
3.2. Phong cách quản lý và "Sự kiện 2/26 của Kansai Electric Power"
Năm 1970, ông Ashihara chuyển sang giữ chức Chủ tịch và sau đó là Cố vấn kiêm Chủ tịch danh dự vào năm 1987. Tuy nhiên, ông vẫn duy trì ảnh hưởng mạnh mẽ trong công ty thông qua người tâm phúc của mình là Naito Chimori, người sau này trở thành Phó Chủ tịch. Phong cách quản lý độc đoán của ông đã trở thành tâm điểm chú ý khi tạp chí Asahi Journal đăng loạt bài "Khám phá Doanh nghiệp" vào năm 1986, trong đó mô tả quyền lực tuyệt đối của ông như một dạng "chế độ khủng bố". Điều này đã gây ra làn sóng chỉ trích mạnh mẽ cả trong và ngoài công ty.
Vào ngày 26 tháng 2 năm 1987, một sự kiện được gọi là "Sự kiện 2/26 của Kansai Electric Power" đã xảy ra tại cuộc họp hội đồng quản trị của công ty. Dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Kobayashi Shoichiro, một kiến nghị bãi nhiệm ông Ashihara và ông Naito đã được đưa ra và thông qua. Ông Ashihara đã nắm giữ quyền lực tối cao tại Kansai Electric trong gần 30 năm kể từ khi nhậm chức Chủ tịch vào năm 1959. Vào thời điểm đó, Chủ tịch Morii Seiji là con rể của ông Ashihara. Ông Kobayashi, người cảm thấy bị buộc phải nhượng lại chức Chủ tịch cho ông Morii vào năm 1985, đã nhận thấy mối nguy hiểm từ hệ thống quản lý độc đoán của ông Ashihara. Hai năm sau khi ông Morii nhậm chức, ông Kobayashi đã tự mình khởi xướng kiến nghị bãi nhiệm, cáo buộc ông Ashihara và ông Naito đã "tư hữu hóa việc quản lý công ty".
4. Giải thưởng và vinh dự
Trong suốt sự nghiệp của mình, ông Yoshishige Ashihara đã nhận được nhiều giải thưởng và vinh dự cao quý từ chính phủ và các tổ chức xã hội:
- Năm 1959: Huân chương Ruy băng Xanh
- Năm 1971: Huân chương Bảo vật Thần thánh, Hạng Nhất
- Năm 1978: Huân chương Mặt trời Mọc, Đại Thụ Chương
- Năm 1997: Giải thưởng Chim trĩ Vàng của Hiệp hội Hướng đạo Nhật Bản
5. Di sản và vinh danh
Năm 1993, Giải thưởng Khoa học Ashihara được thành lập dựa trên khoản quyên góp từ ông Ashihara. Cuộc đời và sự nghiệp của ông cũng được phản ánh trong các tác phẩm liên quan, tiêu biểu là bộ phim Taiyo no Kurobe (Mặt trời Kurobe), trong đó nhân vật của ông được thể hiện bởi diễn viên Shimura Takashi.
6. Đời tư
Ông Yoshishige Ashihara có một người con trai thứ tư là Yoshinori Ashihara.
7. Cái chết
Ông Yoshishige Ashihara qua đời vào ngày 12 tháng 7 năm 2003, do viêm phổi, hưởng thọ 102 tuổi.
8. Đánh giá
Cuộc đời và sự nghiệp của Yoshishige Ashihara nhận được nhiều đánh giá đa chiều, phản ánh những đóng góp to lớn nhưng cũng không thiếu những tranh cãi về phong cách quản lý và các hoạt động chính trị của ông.
8.1. Đánh giá tích cực
Ông Ashihara được công nhận rộng rãi về năng lực quản lý xuất chúng và vai trò tiên phong trong việc phát triển năng lượng hạt nhân tại Nhật Bản. Ông được ca ngợi là "Người phục hưng Kansai Electric Power" và một "Người khổng lồ của giới kinh doanh Kansai", người đã đóng góp to lớn vào sự phát triển kinh tế của khu vực và đất nước thông qua việc hiện đại hóa quản lý và thúc đẩy đổi mới công nghệ trong ngành điện lực.
8.2. Phê bình và tranh cãi
Mặc dù có những đóng góp đáng kể, sự nghiệp của ông Ashihara cũng vấp phải nhiều chỉ trích và tranh cãi. Các hoạt động vận động hành lang chính trị của ông, đặc biệt là việc "quyên góp" số tiền lớn từ phí điện của người dân cho các cựu thủ tướng, đã đặt ra câu hỏi nghiêm trọng về tính minh bạch và đạo đức kinh doanh. Phong cách quản lý của ông bị mô tả là độc đoán, thậm chí là "chế độ khủng bố", cho thấy sự thiếu tôn trọng đối với các giá trị dân chủ trong quản trị doanh nghiệp. "Sự kiện 2/26 của Kansai Electric Power", dẫn đến việc ông bị bãi nhiệm, là minh chứng rõ ràng cho những vấn đề về quản trị doanh nghiệp và việc "tư hữu hóa" quyền lực trong tay một cá nhân. Những tranh cãi này phản ánh một khía cạnh phức tạp trong di sản của ông Ashihara, đòi hỏi một cái nhìn khách quan về tác động của ông đối với nền kinh tế và xã hội Nhật Bản.